Y Dydd

Y CYNWYSIAD. Yr Wythnos 1 Sefydliadau Eglwysig 2 Newyddion Etholiadol 3 Ar y Daith 4 Eisteddfod Meirion 5 I Newyddion Cymreig 6,7 Adgofion y flwyddyn 8 Y flwyddyn 1878 9 I Gohebiaethau. 10,11 Priodasau, Marwolaethau 12 Hysbysiadau ,13 16 Hysbysiadau ,13 16 -——.——— .————————————————-————,„

Derbyniwyd hysbysrwydd yn Sheffield fod yr awdurdodau wedi d'od o hyd i Mrs. Dyson, y tyst pwysicaf yn erbyn Charles Peace, yr hwn a gyhuddir o lofruddio ei gwr yn Banner Cross, tua dwy flynedd yn ol. Dywedir i Peace wneud ymgais am ei bywyd hichau cyn saethu Mr. Dyson, am iddo gael ei aunabod ganddi pan y oyflawnodd y weith- red, am ba un y dygir ef eto i brawf. Gwyl- iwyd drosti am rai misoedd ar ol y digwyddiad anffodus hwnw gan y Cwnstabi Waist, rhag y buasai Peace yn dychwelyd o'i bynt crwydrol a gwneud niwaid iddi. A phan y gadawodd yw lad ar ftthyny i fyned i Cleveland, Ohio, yn yr Unol Daleithiau, lie y mae ganddi gyfeillion, cymerodd Waist ei berswadio i fyned gyda hi mor belled a Queenstown. Wedi y gwnaed yn hysbys j rnai yr un oedd Peace a'r ty-dorwr beiddgar I yn Blackheatb, gorchymynwyd gwneud ym- chwiliad am Mrs. Dyson ar unwaith, er lnwyn ei brofi am lofruddiath. Aeih Waist, yr hwn fu yn treulio deng mlynedd yn Cleveland, i America ychydig wythnosau yn ol i'r dyben hwnw, a llwyddodd i gael gafael ar yr un yr oedd ei heisiau, ac y maent yn awr ar eu ffordd i'r wlad hon. Mae'r achos yn nwylaw y Liywodraetb, ond nid yw yn wybyddus eto pa un ai yn Llundain ai yn Sheffield y cymer y prawf Ie. I

Mae dynes o'r enw Mary Donovan ar ei phrawf yn Llundain ar y cyhuddiad o j lofruddiohen wreigan o'r enw Rachel Samuel, yn 4 Burton-crescent, Euston-road, ar nosoa yr 11 eg, neu fore y 12fed cynfisol. Mae yr achos. hwn wedi cynyrchu sylw cyffredinol drwy y Brif^dinasr obiegid cysylltiad y gyhuddedig a'r hon a .,IOIruddiwyd, "y dull cigyddlyd y cyflawnwyd y weithred, a'r gadwen—sydd hyd eto yn anmherffaith-o dystiolaethau a gyfeiriant at y garcharores fel yr hon a drochodd erdwylaw yn ngwaed ei chymwynaswraig. Ymddengys y byddai Mary Donovan-gwraig briod tua 40 oed, yn byw yn Lancaster Street, Borough — yn gwneud nmryw fan negeseuon i Mrs. Samuel, yr hon oedd wedi cymeryd dyddordeb riighyffredin ynddi, ac a'i cadwai 4 bwyd o dillad er ys rhai blynyddoedd. Pa fodd bynag, cafwyd yr hen wraig yn hwyr y noson grybwylledig yn gorwedd yn farw yn ei thy ei hun, a niweidiau ar ranau o'i chorfi oeddynt yn ddigon, ol y tystiolaeth y meddyg, i beri ei matwolaeth, Yr un noson, profwyd yn y llys na bu y garcharores yn cysgu yn ei llety, ond iddi ddyfod yno tua naw o'r gloch y bore dilynol. Daliwyd hi ar dybiaeth, a chafwyd amryw o bethau perth- ynol i Mrs. Samuel yn ei meddianfc. Gwnaed archwiliad ar ei dillad befyd, a chafwyd fod ygmotiau o waed dynol ar hyd-ddynt. Pa hyd y pery pobl i weithredu yn ol egwyddor yr hen air, (Dead men tell no tales.'

MaeTy y Cyffredin wedi myned drwy fwy ogyfnewidiadau yn ystod y flwyddyn 1878 nag a &eth drwyddynt er Fpan y gosodwyd y Weinyddiaeth bresenol mewn awdurdod. Bu pymtheg o aelodau farw—cyfartaledd anarfer- 01 o farw; yn wir mae marwolaethau Seneddol y flwyddyn ddiweddaf agos gymaint arall ag eiddo y flwyddyn flaenorol. Yr oedd wyth o'r rhai hyn yn Rhyddfrydwyr, chwech yn Geidwadwyr, ac un yn Home Ruler. Mae marw-rostr y Senedd yma, o'i chyferbynu a rhai o'i rhagflaenoriaid, yn un luosog. Ni chollodd Senedd Arglwydd PalmGrston, a atwyd ar y 15fed o Awst, 1865, ac a dorwyd i fyny gan y Prifweinidog presençl af yr lleg o Dachwedd, 1868, ond 23 o aelodau drwy angeu. Yr oedd marwolaethau y Senedd a ymgynullodd ar y lOfed o Ragfyr, 1868, ac a ddiddymwyd ar y 26ain o lonawr, 1874, ar 01 bodolaeth o bum' mlynedd, mis, ac un dydd ar bymtheg, yn cyrhaedd y nifer o 55, neu ar gyfartaledd oil bob blwyddyn. Ni fydd y Senedd bresenol yn bum' mlwydd oed hyd y 5ed o Fawrth nesaf; ond y mae 53 o'i baelodau wedi maiw yn barod-4 yn 1874, 12 yn 1875, 14 yn 1876, 8 yn 1877, a 15 yn 1878. Ymneillduodd deg o aelodau o'r Senedd yn ystod y flwyddyn; yr oedd chwech o honynt yn Geidwadwyr, a phedwar yn Ryddfrydwyr. Daeth chwech yn Arglwyddi -pedwar drwy olyniaeth, a dau drwy 'greu o newydd;' yr oedd pedwar o'r rhai hyn yn Domid, a dau yn Ryddfrydwyr. Derbyniodd dau aelod swyddogaethau dan y Goron, yr byn oedd yn eu gosod dan yr angenrheidrwydd o adael Ty y Cyffredin.

Mae yr agwedd newydd sydd ar bethau yn Affghanistan, a achoswyd drwy ffoedigaeth Shere Ali, rbyddhad ei fab, Yakoob Khan, a thraws-symudiad carcharor gorthrymedig o ddaeardy ei garchar i fod yn dywysog ar ei wlad, yn parhan i fod yn destun llawer iawn o ymsyniadau. Ond gan mai yehydig o bobl, mewn cyttihariaeth, a adwaswant Yakoob Khan, nis' gallant ddyfalu pa ffordd y try. Y dybiaeth fwjaf dyddoroi, yn gystal a'r fwyaf tenygol, ydyw eiddo y Proffeswr Yambery, teilhiai yrhwn yn Nghanolbartb Asia sydd yn ei wteud yn gryn awdurdod, ac y mae yn bersonol gydnabyddus a lIywodraethwr newydd Cabul. Desgrifia y Proffeswr Yakoob 4 fel dyn gochelgar a dyfn, yr hwn sydd yu meddu ar ddigon o synwyr i weled pa mor ynfyd ac annobeithiol fyddai iddo barhau i wrthwynebu Prydain Fawr, ac i gasglu oddi- wrth enciliad Rwssia pa mor lieied y mae y gallu hwnw i ddibynu arno. Os geilir rhoi coel i dybiaeth y teithiwr yma, y mae y rhyfel drosodd, a chyda Yakoob mewn awdurdod, fe symuair yr anhawsder politiçyddol oddiar y ffordd yn dra buan. Mae yn boeibl y gall hyny fod. Ond y mae yna stori arall dra gwahanol ar led; o ba le y tarddodd, sydd gwestiwn arall. Dyna ydyw, fod yr Ameer wedi rhyddhau ei fab, a'i osod ar ei orsedd, ar yr amod cysegredlg fod iddo barhau y rhyfel a'r Saeson. Os profa y stori yma yn gywir, byddwn dan yr angenrheidrwydd eto o gymeryd Cabul. Pa ley mae yr Ameer, nid oes neb eto wedi cael allan. Yr anig arwydd ffaftiol i heddwch ydyw fod yr Affghaniaid yn hynod o gyfeillgar. Maent yn barod i wneud cyfcundeb ar unrhyw amodau.

Oddiwrth y Cutholic Directory am 1879, yr hwn sydd newydd gael ei gyhoeddi, ym- ddengys fod yn Mhrydain Fawr yn bresenol 21 o arch-esgobion ac esgobion Pabyddol, 2,175 o offeiriaid, a 1,386 o eglwysi. Mae y ffigyrau hyn yn dangos cynydd o 39 o offeir- iaid a 38 o eglwysi ar y flwyddyn o'r tlaen. Yn Ysgotland, lie y cafodd y gyfandrefn Babyddol yn ddiweddar ei hail-sefydlu, y mae chwech o esgobion, 272 o offeiriaid, a 264 o eglwysi a gorsafoedd. Fe wel pawb wrth ddarllen yr ystadegaw uchod fod llanw Pab- yddiaeth yn graddol ddyfod dros ein gwlad, a bod Protestaniaeth yn cael el cblwyfo yn nhy ei charedigion. Yn awr, be(h ddywedwn ni wrth y pethau hynt