Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

1 article on this Page

OFFEIRIAD LLANEF RO.

News
Cite
Share

OFFEIRIAD LLANEF RO. GH WBDL JL_ GAN OLIVER GOLDSMITH. I • Wedi ei chyfieithu gan y PARCH. J. H. WILLIAMS, LLANIESTYN. PENOD XXI. Byr barhad chfeillga/rwch. yn, mysg y dryg- tonus, yr hwn sydd yn gyfoed yn \chydwirfoddolrwydd> Yr oeid hanes fy raab yn rby hir i'w ad- rodd ar unwaith; dechreuwyd y rhan gyntaf o hono y noson hono, ac yr oedd efe yn gorpben y rban arall ar ol ciniaw y dydd canlynol, pan y gwnaeth ynaddangosiad gosgordd Mr. Thornhfll wrth y drws fel i roddi atalfa ar y boddhad cyffredhwl. Hys- bysodd y trulliad fi mewn eibrwd, yr hwn erbyn hyn a ddaetbai yn gyfaill i mi yn y teulu, foj Mr. Thornbill wedi rhoddi cynyg- ion eisoes i Miss Nilmot, a bod ei modryb a'i hsMjrth yn cymeradwyo y peth yn fawr. Ymddangosai i Mr. Thornbill, ar ei ddyfod- iad i mewn, pan welodd fy mab a minau, neidio yn ol; ond priodolais byny yn rb ffydd i syndod, ac nid i anfoddlonrwydd. Pa fodd bynag, ar ein gwaith ni yn myned yn mlaenji'w anercb, dychwelodd eincyfarch- iadau gyda'r cywirdeb amlyoaf; ac ar ol byr amser, gwasanaethai ei bresendldeb i fwyhau yr hwyl gyffredino). ■ Ar ol te, cymerodd fi o'r neilldu, i fy Boli am fy merch; ORd pan Bysbysais ef i'm hym- chwiliad fod yn aflwyddianue, ymddangosai ynrhyfeddu yn fawr; gan ychwanegu iddo fod yn fynycher hyny ynfyhhy, gyda'r dyben 0 gysuro y lleill o fy nheulu, y rbai a adaw- odd yn berffaith iacb. Yna gofynodd, os yr amlygaia ei hanffawd i Miss Nilmot nen fy mab; a pban atebais nad oeddwn eto wedi dweyd wrthynt, cymeradwyai fy noeth- ineb a fy rhggocheliad yn fawr, gan ewyllysio i mi ei gadw yh ddirgel ar bob cyfrif; "oblegid, ar y goreu," Uefodd ef, "nid ydyw ond cy- hoeddi gWartbrudd d'yri ei Hon, ac feallai nad yw Miss Livy mor euog ag ydym oil yn dydbymygu." Yna, aflonyddwyd ni gan was, yr hwn a ddaetbai i ofyn i'r Yswain gymeryd rhan mewn dawnafaau gwledig; fel y gadaw- odd fi yn wir foddlon, gydaydyddordeba ymddarigosaiyngymcryd yn fy mlinderaa. Yr oedd ei garwrheth a. Miss Nilmot, pa fodd bynag, yn rhy eglur i neb ei gamgymeryd; ac eto, nid ymddartosai hi yn hollol wrtb ei bodd, ond gweitbredai yn hytraeh mewn cyd- syniad ag ewyllysei modryb, nag o duedd wirioneddol. Cefais hyd yn oed y boddhad o'i gweled yn afradu rhai edrycbiadau caredig ar fy mab anffodos, yr hyn na allasai y llall fynu trwy ei waddol na'i ddyfalweb. Pa fodd bynag, ymddangosai i dawelfryd Mr. Tbornbill synu nid ycbydig arnaf: yr oeddwn yn awr wedi aroa yma wytbnos, ar gymhell- ion taer Mr. Arnold, ond bob dydd, po fwyaf 0 dynerwch ddangosai Miss Nilmot i fy mab, ymddangosai caredigrwydd Mr. ThornhiU toag ato fel yn cynyddu yn gyfartal Gwnaeth yr ymrwymiadau caredicaf gynt i ddefnyddio ei ddylanwad i lesoli y teulu; ond yn awr ni cbyfyngwyd ei haelfrydedd. i addewiidioii yn unig. Daeth Mr. Thornbill ataf y boreu y bwriadwn ymadael, gydag edryehiadau o wir bleser, i fy hysbysu o ddarn o wasanaeth a wnaeth efe i'w gyfaill George. Nid oedd hyn yn ddim Ilai na'i fod wedi caol swyddogaeth banerwr iddo yn un o'r catrodaa oedd i fyned i India y Gor- llewin, am yr hyn yr addawqdd ddim ond can' punt; i'w ddylanwad ef fod yn ddigon 1 ostwng y ddan arall. "Am y darn dibwjrs hwn o wasanaeta," ebai y boneddwr ieaanc drachefo, "ni ewyllysiaf yr un wobr, ond y pleser o fy mod wedi gwasanaetha fy nghyfailt Am.y can' punt sydd i'w talu, os ydych yn aualluog i'w codi eich hunan, talaf fi hwynt, a chewcblchwitbau fy ad-dalu fel y galloch." Yr oedd bon yn flfafr na feddem eiriau i ddat- gan ein syniad am dani: rhoddais gan hyny yn rhwydd fy rhwymebamyr arian, aphroffes- ais gymaint o ddiolchgarwch a phe na fwriad- wii byth dalu. Yr oedd George i ymadael dranoetb, i aicrhau y swyddogaeth, mewn canlyniad i el y gyfarwyddiadau ei noddwr baelfrydig, yr hwn farnai fod yn dra engenrheidiol gwneud brys, rhag, yn y cyfamser, i arall ddytod yn mlaen a chynygion mwy manteisiol. Boreu, dranoetb, gan hyny, parotowyd ein milwr ieuanc yn foreu i'w ymadawiad, yr hwn ymddangosai yr unig berson yn ein mysg nad oedd yn teimlo o'r herwydd. Ni wnaeth y peryglon a'r blinderau yr oedd yn myned i ymladd a hwynt, na'r cyfeiUion a'r feistrea (oblegid carai Miss Nilmot ef mewn gwirionedd) oedd yn adael o'i ol, lacau ei ddewrder mewn un modd. Ar ol iddo ffarwelio a'r Ileill o'r cwmnj, rhoddais iddo yr oil oedd genyf-fy menditb 1 'Ac yn awr, fy mab/ilefaip, 'yr wyt yn myned i ymladd dros dy wlad, cofia sut yr ymladdodd dy daid dewr dros ei frenin cysegredig, pan oedd teyrngarwch yn mysg y Brythoniaid yn rhinwedd. Dos, fy machgen, ac etelycba ef yn mhob peth, ond ei anffodion, er yn mhell, dynoetbedig, a dialar am danat, gan y rhai a'th garant, y dagrau gwerthfawr- ocaf ydyw y rhai mae y Nef yn gwlitho pen anghladdedig y milwr a hwynt.' FfarWeliais boreu dranoeth a'r teuln da fuont yn ddigon caredig i fy nghroesawu cy- hyd, ond nid heb amryw amlygiadau o ddiolchgarwch i Mr. Thornhill am ei haeledd diweddar. Gadewais hwy yn y mwynbad o'r holl ddedwyddwch hwnw a rydd llawnder a hyfqesedd, a dychwelais tuag adref, gan an- obeithio cael gafael yn fy merch byth mwy: ond yn anfon ochenaid i'r Nef i'w barbed, a maddeu iddi. Yr oeddwn yn awr wedi dyfod o fewn ugain milldir i'm cartref, wedi llogi ] ceffyl i'm cludo gan nad oeddwn eto ond gwan, a chysurwn fy hun å'r gobeitbion o wel- ed yr oil anwylun fwyaf ar y ddaear. Ond gan ei boi yn nosi, rhoddais i fyny mewm diotty bychan yn ochr y ffordd, a gofynais am gwmni y tafarnwr uwch ben peint o win. Eistedd- asom wrth dan y gegin, a chwedleuasom am wleidyddiaeth a newyddion y wlad. Digwydd- asom yn mhlith pethau eraill, siarad am yr Yswain ieuanc Thornhiil, yr hwny eicrhaodd y tafarnwr fi, oedd yn cael ei gasau yn gy- maint ag oedd Syr William ei ewyrtb, yr hwn ddeuai weithiau i lawr i'r wlad, yn cael ei boffi. Aeth yn mlaen i sylwi, y gwnai ef yn bwnc i dwyllo merched, y fath a'i derbyn- ient ef i'w tai, ac ar ol en meddianu am bythefnos neu (lair wythnos, troai hwy allan i'r byd yn ddiwobrwy ac ysgeler. Tra parbaem ein hymddyddan yn y dull hwn, dychwelodd ei wraig, yr bon fu allan yn chwilio am newid; a chan weled fod ei gwr yn mwynhau pleser nad oedd bi yn gyd- gyfranogydd, gofynodd iddo mewn ton lidiog, bath a wnai yno, i'r hyn atebodd mewn dttll gwawdlyd yn unig, trwy yfed iechyd iddi. 'Mr. Symonds; llefai hi, 'triniwch fi yn wael iawn, ac ni oddefaf hyny yn hwy. Gadewir tair ran o'r fasnach i mi i'w gwneud, a gadewir y bedwaredd heb ei chyflawoi, tra na whewch chwi ddim ond swgio gyda y gwestwyr trwy gydol y dyddj tra o'r tu arall, pe gwnai llond llwy o wired fy ngwella i ° 1 11 dwymyn, ni ebyffyrddaf ifdyferyn.' Gwelais yn awr beth oedd hi o'i gylch ef, a thywellt- ais wydraid iddi hithau yn uniongyrchol, yr hwn a dderbyniodd gyda moes, a chan yfed fy iechyd, 'Syr,' ebai hi eilwaith, 'nid yn gymamt am werth y ddiod yr wyf yp ddi- gofuj, ond nis gallwn oddiwrthq, os bydef ty yn myned allan drwy y ffenestri. Os bydd cwsmeriaid neu y gwestwyr i gael eu dir- wasgu, mae y baich i gyd ar fy nghefn i byddai yn gyst&l ganddoeffwyta y gwydryn yna, na syflyd ar ol ei hun. Y mae yn awr yo y lJofft ddynes ieuanc, yr hon ddaeth i gymeryd tietty yma, ac ni chredaf fod ganddi ddim arian, wrth eigor-hynawsedd. Yr wyf yn sicr ei bod yn araf iawn am dalu, ao. ew yllysiwn ei bada:oS*a am hyny.—'Pa ddybeA pryderu am dani,' llefai y gwestwr; 'osyw'ta araf, mae'n sicr.' 'Nis gwn hyna,' atebai ei wraig, 'ond gwn fy mod yn stcr ei bod yma er's bythefnos, ac ni welsom groes ei hariaii eto.' IT ybiwyf fy anwylyd,' llefaifif, 'y cawn y cwbl yn un Bwrnp., 'Yn un swrnp!' llefai y Hall, 'gobeithiwyf eu cael ryw sut, a hyny yr wyf yn benderfynol o gael y nos hon, nea allan y trampia, g6d a chelfi.' 'Yst-yriwcil fy anwylyd,' llefai y gwr, 'ei bod yn foneddiges, ac y teilynga fwy o barch.' 'A.m y pwnc hwnw,' atebai y lettywraig, 'boneddig neu dlawd, allan y caiff droi gyda Sussarara. Gall boneddigion fod yn betban da iawn lie y cymerant, ond o'm rhan i, ni welais erioed fawr ddaioni ohonynt dan lun yr Og. Ar hyn, rhedodd i fJoy hyd barorisrau cut a arweinient dr gegin iystafetl a web ben, I a cbanfyddais yn foan wrth uchder ei llais, a chwerwder ei hedliwiadau, nad oedd arian i'w cael gan ei gwestai. Gatlaswn glywed ei hadgwynion yn dra eglur 'Allau,- maddaf, tro allan y fynyd hon grwydryn, dydi butain warthus, nea rhoddaf nod i ti na fyddi yn well o hono am dri mis. Beth! yr ysbwrial, dy- fod yma a chymeryd meddiaht o dy gonest, heb groes na bathodyn i ymfendigo a hwynt! tyr'd rhagot, meddaf.' '0 meistres anwyl,' llefai y dyeithryn, 'tostuiiwch wrthyf; tost- uriweh wrth greadur'tlawd, amddifad, am on noson, a gwna angen y gweddill yn fuan.' Adnabyddais ar unwaith lais fy mhlentyn tlawd, dinystredig Olivia. Rhedais i'w gwared, tra y llusgai y ddynes hi rhagddi wrth ei gwallt, a gafaelais yn y drnan dtawd ddiymgeledd yn fy mreichiau. 'Croesaw! croesaw fodd bynag, fy anWylaf golledig nn, fy nhrysor i fynwes eicb ben dad tlawd. Er fod y drygionus yn dy adael, eto mae yna un yn y byd na wna byth dy adael; hyd yn oed pe bae geriyt^ ddeng mil 0 droseddau i roddi cyfrif am danynt, aaghofia hwynt i gyd.' '0 fy anwyl—nis gallasai ddweyd rhagor am rai mynydau-!fy anw I tada 0 y daionus! Fedra engyl fod yn garedicach? Sut yr haeddaf gymaint? Yr adyn, caaaf ef a mi fy han; bod yn warth i'r fath ddaioni. Nis gellwoh faddeu i mi; gwn nas gell,weh.' 'Galiaf fy mhlentyn, maddeuaf i chwi o'Tt calonryn unig edifarhewch a byddwn ein daa yn ddedwydd. Cawn weled llawer o ddydd- iau difyr eto, fy Olivia.' 'Ow! byth, syr byth. Rhaid i'r gweddill o fy mywyd ad. fydus fod yn wartb oddicartref, 80 yn gywil. ydd gartref, ond Oh! tada, yr ydycb yn edrych yn llwydach nag arfer. A allasai peth o'm bath i roddi i chwi y fath anesmwyth- der? Yn sicr, meddffch ormod o ddoethineb i gymeryd adfydon fy euogrwydd i arnoch eich hun 1' 'Ein doethineb ddynes ieuanc—' atebais i. 'A! pa'm y fath enw oer tada?' llefodd hi. 'Dyna y tro cyntaf i cbwify ogalw wrth eD" mor oer. 'Deisyfaf bardwn iyanwylyd,' atebaia i, 'ond yroeddwnmn