Y Dydd

BEN GAPBL, LLANBRYNMAIR. MB. GOL.,— Dichon nad annerbyniol gan eich darllenwjr fyddai cael gair o hanes yr achos goreu yn yr hen fangre adnabyddus a chyaegredig hon. Da geoyf allu dweyd fod golwg dra llewyrchus ar waith yr Arglwydd yn ein mygg. Mae y Parch. 0. Evans, ein parchus weinidog, yn ddigon adnabyddus trwy dde a gogledd Cymru, fel na raid iddo wrth lythyr, au canmoliaeth oddiwrthym oi; ond gallaf sicrhau had ydyw yn fwy poblogaidd a. chymeradwy yn unman nag yn mblith ei bobl ei hun gartref, ac y mae pobl ei ofal yn penderfynu dangos eu teimladau caredig tuag ato, a'u gwerthfawrogiad o'i lafur egnlol, mewn dull mwy aylweddol na thrwy eiriau yn unig. Y mae arwyddion amlwg i'w gweled fod yr Arglwydd yn arddel ac yn bendithio ei ymdrech- ion, oblegid y mae yr achos yn llwyddoac yn myned. rhagddo yn gyson a pharhaus o dan ei weinidog- aeth, fel nad oes odid fia yn myned heibio heb fod rhywrai o'r newydd yn cael ei dderbyn i fewn i'r eglwys. Ychwanegwyd rhai ugeiniaii at yr eglwys yn ystod y flwyddyn a basiodd, ac yr oedd yma elygfa effeithiol iawn y Sibbath Cymun Jeb^diweddaf, sef gweled chwech yn cael eu derbyn at fwrdd yr Ar- glwydd, ac amryw o honynt yn benau teuluoedd, a rhai o honynt yn gyfryw ag yr oedd yr eglwys bron wedi llwyr anobeithio eu gweled byth yn ymuno a chrefydd. Yr oedd degau yn colli dagrau yn hidl wrth edrych arnynt tra yr oedd ein gweinidog yn rhoddi deheulaw cymdeithaB iddynt. Fel hyn y mae gwedd dra llwyddianus ar yr eglwys henafol hon, ac y. mae oriel newydd i gael ei chodi a chyf- newidiadau eraill i gael eu gwneud or y capel oddi- fewn ac oddiallan yn nechreu yr haf dyfodol. Gellir crybwyll hefyd fod yr ysgol Frutanaidd sydd yn y gymydogaeth yn dyfod yn mlaen yn rhagorol o dan ofal Mr. Williams yr ysgolfeistr, yr ¡ hwn sydd wedi ymsefydlu yn yr ardal yn ddiwedd- ar. Nid wyf yo meddwl y camgymeraf wrth ddweyd fod mwy o blant yn dyfod i'r ysgol yn awr nag a fu ar unrhyw gyfnod o'r blaen. Bydded llwyddiant mawr ar addysg a chrefydd yn yr hen gyoiydogaeth sydd yn meddu adgofion mor ddyddorol. Yreiddoch, DIACON. m t,,¡u t. J. t Jfjir i O*) if! ff (pt.

CLADDFA YN COLWYN A COLWYN BAY. SYR,- Fy unig amcan ydyw cael sylw fy nghyd-drigolion yn y lleoedd uchod at yr angen mawr sydd arnom am gael claddfa ar gyfer y lleoedd hyn. Y mae yma deimlai dwys o herwydd y diffyg o hyn. Y mae cael lie i gladdu ein meirw yn un o'r pethau mwyaf pwysig. Y mile yma ddarpar mawr ar gyfer petban eraill; ond gobeithio nad ydym yn anghofio fod yn rhaid i ni oil gael ein claddu. Rhyw deimlad cysurus ydyw gwybod fod genym le neillduol i gael ein claddu pan ddaw angen am hyny. Ond yn bresenol, y mae y rban fwyaf o honom yn gorfed teimlo nas gwyddom yn mha le y cawn ein claddu. Onid digoo ydyw y tristwch a'r galar a gawn pan yn colli ein cyfeillion a'n perthynasau, heb i ni gael ychwaaeg at y brofedigaeth, trwy gael helbul a thrafferth i gael lie i'w claddu. Heblaw hyny y mae y lleoedd hyn, yn enwedig Colwyn Bay, yn cynyddu yn gyflym mewn poblogrwydd, ac nid oes ya un o'r ddau le hyn le i gladda o gwbl. Fa fu lie. mae yn wir, yn mynwent Eglwys Colwyn; ond yn awr y mae y lie hwnw wedi ei gau i fyny yn hollol. Hefyd, yr oedd lie yn mynwent capel yr Annibynwyr, ond erbyn hyn y mae hono wedi llenwi i fyny; ond fel y mae yn hysbys i lawer, lie newydd ydyw Colwyn Bay, felly ni fu yno le i gladdu erioed. Gan hyny, yr ydym yn gorfod myned a'n meirw i'w claddu i bellder o florid. Yn ngwyneb y peth hwn, yn nghyda llawer o betbau eraill, yr ydym yn gorfod teimlo y mawr angen sydd arnom o gael Local Board i'r lie, er mwyn sicrhau gallu gweitbgar i ddylanwadn yn effeithiol gogyfer âg angen y lleoedd cynyddol hyn Yr eiddoch, Colwyn Bay, Chwef. 19. O. LL.

NEWYNU I FARWOLAETH." AT Y PARCHEDIG D. ROBERTS, WREXHAM. Gyda chaniatad Gol y DYDD, dymunwn ofyn gofyniad neu ddau i chwi, anwyl Syr, a hyderaf na bydd fy ngofyniadau islaw eich sylw, oblegid y maent yn dal perthynas a'ch cymeriad. Y mae yn debyg ddarfod i chwi eich hun, fel llawer eraill, weled nodiad at y gohebwyr yn y DYDD, ychyjig ddyddiau yn ol, o dan y penawd, Capet Albion Park,' aylw o eiddo y Gol. fel y canlyn, Y mae yn well genym ni beidio cyhoeddi dywediadau y Parch. D. R. na hanes y ffrwgwd fa yna;' yn awr gan fy mod ya gweled oddiwrth y ÐYDD diweddaf nad oedd ond eich hunan yn ateb i'r ddwy lythyren D. R. yn y cyfarfod chwarterol a gynaliwyd yn y capel uchod, yr wyf yo casglu mai chwi yw y gwr. 1. Ai credadwy, Syr, ydyw ddarlod i chwi ddefn- J yddio rhyw ymadroddion anghymhwys i'w cy- hoeddi? 2. Ai gwirionedd ydyw ddarfod i chwi ddefnyddio y fath ymadroddion a newyner hwy i farwolaeth,' gan gyfeirio at y terfysgwyr a enciliasant o eglwys Albion Park? ° 3. A ddarfu i chwi arferyd ymadroddion tebyg i'r rhai a nodwyd ? ac os darfu i chwi, pa eglurhad sydd genych, os gwelwch yn dda, i'w roddi ar y j fath ddywediad? oblegid gwyddys am neillduol- 1 rwydd eich dull chwi o roddi amlygiad i'ch meddyl- iau, sef eich bod yn hoff o'r cymhariaethol, neu'r figurative, ac fod yn bosibl i ddyn a arfero y dull hwnw gael ei gamddeall. 4. A ydyw yn wir ddarfod i chwi pan yn cyhoeddi rhai o'r gwrthryfelwyr yn nghapel Albion Park, Caerlleon, ryw nos Sabbath yn mis Tachwedd, 1877, yn ddiarddeledig, arferyd y fath ymadrodd a'ch bod yn ewyllysio ar fod drws y nefoedd yn cael ei gau rhagddynt? Hyderaf, Syr, na chymerweh yn angharedig aruaf am gyfeirio gofyniadau fel hyn atoch; ond gan fy mod yn deall fod y fath ddywediadau' yn cael eu tadogi arnoch ar byd a lied y wlad, a chan fy mod yn m«ddwl fod eraill a ddymunant gael sicrwydd yn mherthynas i'r fath ymadroddion; a chan fy mod yn meddwl fod tuedd yn y fath ymadroddion i beri i rai feddwl yn waelach o honoch fel gwr Duw a gwasanaethwr lesu Grist, ystyriwn fy mod yn gweithredu yn rhesymol ac yn ddynol, os nad yn Gristionogol, i wneud sylw cyhoeddus yn y DYDD, modd y caffoch gyfle i ddwyn y gwirionedd i eglur- der. Yr eiddoch yn gywir, HEN DDIACON.

AT ANNIBYNWR A PERIS. MR. GOL.,— Ymddengys i mi, Syr, fod darllen rhanau o'r DYDU fel mwg i'r llygaid a finegr i'r danedd.' Nid oes wedi bod yn eich gohebiaetbau er's llawef flsoedd bellach ond cwerylon, athrod, ac absen ddidor, ffrwyth rhagfarn a chenfigen dynion 0 feddwl bach a chrebychlyd, ao mor hunanol ag Y gall eu hamgvffredion hwy, druain, ymgyrbasd gan dybied eu bod y fath fodau pwysig yn y byd loerawl hwn, fel y dyllii pob bod bach arall ond ell hunain ymostwng i'w barn a'u mympwy hwy, pheidio dweyd gair, nac ysgrifenu brawddeg, na chyhoeddi pamphledyn, na dim arall, ond a fyddo yn unol a. chyffes eu ffydd hwy, os ydynt yn meddU un o gwbl; ond gwyddom am rai o'r tylwytb grwg. nachlyd a chwerylgar hyn sydd yn byw ar bwys f wlad, ac heb hiner digon o waith, o'r hyn lleiaf ni* gwnant yr hyn sydd ganddynt; a bron yn ddieithr- iad saif y bodau hyn ar ben y clawdd, gan edrych o'u cwmpas i ba ochr i fyned. Yn mha ochr tybed y mae y blaii gryfat? Ond nid yr oil sydd dipyn yn bigog sydd felly ychwaith, mae eithriad i bob rheol. Fe fyddai'n dda pe gallai dynion ganiatau i eraill yr hyn maent yn garu eu hunain. Da chwi, weiD: idogion yr efengyl, a phob cwerylwr arall, rhowcb » fyny yr arferiad iselwael o dduo, cnoi, a thru fly ncO eich gilydd; a chan fod doctoriaid we ii myned yo bethau mor gyffredin yn y dyddiau preseno), feallai mai nid anfuddiol fyddai eich cyfeirio at gyngor call a gwerthfawr doctor o'r gyfraith a elwid Gamaliel, a welir yn llyfr yr Actau, y burned benod# dechreuer darllen yn y 34ain adnod hyd y 40fed.. Astudiwch y cyngor yn dda; a chwi sydd yn arfef cynghori pecbaduriaid gwnewch bregeth arno, yo He cweryla yn y DYDD, a beio dynion eraill am wneud yr un peth yn gymhwys ag a wneir genych eich hunain. Beiwch J. R. ac eraill am fod yn ffraegar a phigog; beth, mewn difrif, ydych chwi yn wneud? Atebed eich cydwybodau, a thewcb. Gwnewch yn debyg i'r asyo y soniai Henry Vin- cent, Yaw., am dano yn un o'i ddarlithiau angbyd- marol i'n clywedigaeth y noswaith o'r blaen. Dy* J we'iai foi dyn ac asyn wedi eu golchi dros fwrdd llong, a pban ganfyddodd yr asyn ei hun allan •'» ddyfnder, ac mewn perygl o foddi, fe gauodd ei safn, a thrwy hyny cyrhaeddodd y lan yn ddyogeW ond y dyn, druan, a agorai ei safn, ac er iddo dd'od i'r wyneb dair gwaitb, eto boddodd, a hyny yn unig am ei fod wedi agor ei safn pan y dylasai ei chao. Mor wired a bod dwfr yn Hyn Tegid fe foddwch ofl na chauwch chwi eich safnau. Byddwch i fyny a'r asyn, beth bynag, yn hyn o bwnc. Mae rhyw hen fardd yo canu i nifer fel chwi, wn i ddim yn iawn pwy, 03 nad Llywarch Hen neu Taliesia Ben Beirdd; ond waeth pwy, o un hyny, fel hyn y mae ef yn dweyd:— Mae'n resyn gwel'd doniol grefyddwyr Yn gaeth i gwerylon a gwall, Y naill wrth ymwthio i'r orsedd Yn sangu ar sodlau y llall; Ar helynt fel yma y chwardda Cythreuliaid pan gwrddont yn nghyd, Ac yna dechreuant ymddadleu, Gan daoru mai hwy bia'r byd: Holl deulu'r cwerylon gochelwch, Mae Satan a'i fryd ar eich cael; Pob dynol gymdeithas a'ch gwrthyd, Cyfrifir chwi'n isel a gwael; 'Marferwch a synwyr cyffredin, Na fyddwch fel plantos yn hwy, Eich doniau crefyddol defnyd Jiwch Yn gyaon, ddigweryl, byth mwy.' Dyna nhw, am a wn i, fel y cefais hwy o'm oof. Mae yn ddigon tebyg yr ystyrir pawb sydd o'r tu allan i ryw gylch penodol yn ymyrwr a materioB rhai eraill; os felly, nid o dan fantell cudd-enw, fel mae arfer rhai. Byddwch wych a thawel, yw dy- muniad Yr eiddoch, &c., R. O. ROBERTS. Earlstown, swydd Gaerhirfryn, Chwef. 18. j j

MARWOLAETH CYMRO YN YR INDIA. j MB. GOL.,— Y mae genym y gorchwyl anhyfryd o hysbysU marwolaeth un o'n cydgenedl mewn gwlad estronol i rywun neu rywrai anadnabyddus i Dt; er hyny, y mae yn rhaid ei fod, nea eu bod, yn un, neu yn rhai o drigianwyr DolgeIlau neu'r gymydogaeth amser yn ol, os nad ydyw ar hyn o bryd. Enw y tranced- ig ydoedd Ellis, ac enw ei dad ef hefyd oedd Ellis W. Williams. Yr ydym wedi holi ein goreu yo nghylch yr ymadawedig a'i deulu, ac wedi methu a chael dim o'i hanes, na neb yn adnabod Jyr un o'i berthynasau. Ni ddywedir o ba leneu barth y daeth y trancedig i'r India, ac ni ddywedir pa un ai enw cyntaf ynte ei enwolaf (enw ynte ei gyfenw) ydyw Ellis; gall fod y naill neu y llall, ond feallai mai wrth enw neu gyfenw arall yr adwaenid ef gynt yn Nolgellau a'r gymydogaeth, gan fed newid eaw yn beth anrhydeddus dros y mor, felyn, achos l-i fi li 1. i j