Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

L-.iI.ti V ,■■——■ GOHEBYDD…

News
Cite
Share

L-.iI.ti V ,■■ — — GOHEBYDD CERDDOROL Y GCLEUAD, K- • VERSUS REPORTERS CYLCHWYL ■il:. :o%. >; > HARLECH. i.i\ /i/wHoi a x» £ Vi •*t\ c ;AT OLYGYDD Y "DTDD." < Cefais ddifyrwch nid bychan wrth ddarllen rhyw fath o lythyr bøirniadol-ac nid beirniadol chWaith—gan ohebydd cerddorol yn y rhifyn am yr j, 23ain cycfisol o r Goleuad, ar yruddygiatl- y reporters hyny a gymereot i lawr adroddiadau o'r Gylchwyl ddiweddaf fu yn Harlech i'w gwahanol newyddiad- uroa. Uyda llaw, yr. wyf yn dewis et alw yn ohebydd cerddorol, nid oblegid fod dtmyneiiymryn llythyr ag a wnaeth i mi gredu eifod yn gerddor, ondiam ei fod wedi ymddangos dan y penawd, "Y Golofn Gerddorol;" a dymunwa iddo yutau gofio hyny, rhag ofn iddo feddwl ei fod yn derby n compliment, na haedda oddiwrthyf. Gan y teimlaf fod yr ysgrifenydd hynod wybodus hwn yn UiO o'r ynfydion hyny y dywedai Solomon am eu hateb "yn ol eu hynfydrwydd," rhag iddo yntau, druan, 181,1 gweddill o'i irodyr, "fodyn ddoeth yn ei olwg ,V.Iei"fiun," erfyniaf' eicii caniatad, Syr, i wneud y I'gyfryw gymwynat Ag ef, cyn iddo alia dianc o'm t eyrbttedd, oblegid y mae ar ei uchtlfanau eisoes. Tm^nwira y "cerddor" hunan-dybiedig hwn a Way '.me'ddygiaethu diifygion, anghymwysderau, ac 'anghysonderau y reporters; Dis gWn pwy ddywedodd i wrtto eu bod mewn angen am ei feddyginiaetb, ond t„cyiqatr hyny yn ganiataol; ac y mae, yugaiedig fliavro, yn rhoddi ei feddyginiauth "yn rhad ac am ddiin," rhag bod cymaint ag un "hogyn" bychan yn eu plith yn rhy dlawd i dalu am dani. 0 ran rcare<J$grwydd, 'does mo'i ragorach. Ond, fel y miie j gwaeMta'r modd, quacks, 10 gylfredin iawn, ydyw y doctociaid yma »» gyuygiant eu gwasanaeth yn rhad, ac J mae arnaf ofn mai quack ydyw y doctor bwn,'i,,thr*y hyny- na- bydd y reporters fawr iawn i gweliV oi feddygrniaeth wedi'r cwbl. Ac fel yr eiryijtbellach yu mlaen gyda'i lythyr, daw yn fwy eir: y n., ainlwg) yn barhaus mai, un o ddosbarth y quacks ydyw* 'Ueotfheua yn gymhwys yr un fath a'i frodyr t quac&$"ttdol; dywed—"Y, mae reportio cylchwyl ■ gerddwol yo orchwyl tra .gwahanoi i reportio gweithrediadau Boards of Guardians, Local Boards, Town, Councils, &c—yr un fatb ag y bydd y crachiUddyg yn dyfod at y clafa fydd yu dyoddef ugan gttt- yu ei ben, ac yn dweyd, "Cur yn eich pen i,aydtt ahtoch chwi,' yr hyn a wyr y claf yn 11awer gwjeU;^jag ef, a cbyn iddo ddyiod yno. Tybed na wyr reporters fod gwahaniaeth rhwng cymeryd i lawr adroddiadau y byrud»u uchod a chymeryd i '•^simt^i'epktTts o gyfarfodydd cerddorol, heb gymeryd t eu dySgu ganddo ef. Dy ma un o'r s<ep< cymtai— A,B £ ) X reporter—gwybod hyn; a pheidied y gohebydd ac insultio y dosbarth hwn, trwy ftddwl eubod,fel plant mew a ambell i yagol, yn yr uufan o hyd. Sonia ychydig yn mlaen am "derfyoau •rtportir," ■ Atolwg, gyfaill, pwy oaododd y "terfyn- ( au". iy BQjai am.- danynt? Onitl oes gan reporter gymaiot, os nad mwy, o hawl i fyned i "diriogaeth 1 y critic," ag sydd gan ysgolfeistri iyned i diriogaeth yr arweixiydd can a, cyhyd ag na byddo ya esgeuluso cQfnOdî y tfeithiau noeth fel ei brif waith? A phaham y mae yn anghymhw>s i "fesur" y tir i diticyddfll y cyfeiri ato? Oni.) all fod reporter yn „ gyntfiifii verddor n'r un arweinydd c6r erioed, serch nad yw am i bawb wyboa felambell.un.o'r dosbarth olaf r Ouid all tod ganddo gystal barn am gerddor- iatthachanaa'run cerddor pr6ff«sedig b-edd yo Harlech? Yn ol theory y cyftiti hwn, y inte bod dyn yn reporter i bapyr newydd yn ei angfaymwyso 4 fod yn gerddor; mi gymeraf finau fy rhyadid, heb at ei-iiiii ail bf, i iynei a'r gydmariieth adref, ac a j; ddywedaf, y mae .boddyn yn ysgolfeistr jnei wneud yn anghymhWys ifod yn arwefnydd corawl; met yote y mae bod dyn yn arweinydd corawl /yn ei IJooghymhwYJlQ i fod yn ysgolfeistr. 'Rwy'n cr^du y y gydmariaeth, gan mai efe ei hun i;yod'dodd y sylfaeD, a minau a adeUadodd ami, yn ol y tread a osododd efa- o fy mlaen. l, "FeMhenogMn y newyddiaduron*' ddaw dan ei gtrrdd nesa,t. Dengys iddynt mewn modd meistrol- gar mai eu dyledswydd ydyw anfon "dynion cyxn- J hity^" i wneud y gwaith hwn—' dynioo ag 6ydd yn feddlanol ar rywfaint o wybodaetn gerddorol, ac wwedi caet rhywfaint o brofiad cerddorol hefyd," yn /.U^jvogiau .4. dy.oion na wyddant y .nesaf peth i ddim am gerddoriaeth a chanu." i*wy wyt ti, yr "hwli ",)t yn barau arall, wj s? Ac mewn manarall dywèd ":6iNi dd} lai gohëbwyr fel sydd yn dyfod i Harlech ddim ond yn unigroddiadroddiadcynawn .O'r gweithrediauau, a dyda yn unig ddysgwylir oddiwrthynt." Pwy a'th oaododd di yn eDau i bobl traiU1 Mae yn debyg fod dy farn onest a chydwybodol di mor gydweddol a goneatrwyod a chydwybodolrwydd pawb arall fel y maent yn plygu ac yn ymostwng mewn moment i'w hanffael- edigrwydd hi; a chan nad wyt ti yn "dysgwyl" dim ond adroddiad noeth oddiwrth obebwyr y newyddiaduron, dyna, wrth gwrs, yn unig ddys- gwyliint hwythau. Beth all fod yr ysgrifenydd yn ei feddwl tybed wrth "ddynion cymhwys?" Gallai un feddwl wrth ddarlfea y rhan hOJo o'i lythyr a ddyfynais gyntaf mai dynion cymhwys i farou cerddoriaeth achaml. a olygai, gan ei fod yn son am "hogiaa a dynion" a yrwyd yno i reportio na wyddent fawr, os dim, am hyny. Ond yn y rhan arall y mae yn naturiot i un gario y gredin- iaeth mai rhai cymhwys i roddi "adroddiad cyflawn" o'r gweithrediadau a feddyliai. 'DoeJdwn i ddim yn arfer a meddwl o'r blaen fod yn rhaid i ddyn fod "yn feidianol ar wybodaeth gerddorol" i wneud y gwaith olaf; nac ychwaith fod yn ofynol iddo fod "wedi cael tipyn o brofiad cerddorol" i allu ysgrifenu yehydig o notes yn awr ac yn y man o beth fydd yn cael ei ddwyn yn mlaen mewn cyfar- fodydd tebyg i gylchwyliau Harlech. Ond feddyl- iwn i fy mod yn camgymeryd, ac wedi twyllo fy hunan yn fawr, Yn ol New Code y reporters, a ddnrganfyddwyd gan y gohebydd hwn, Mr. Gol., ni wiw i chwi anfon reporter i gylchwyl Harlech bellach i ddweyd wrth y cyhoedd trwy gyfrwog eich newyddiadur fod y cor a'r cor wedi canu y gvdgan a'r gydfran gan yr awdwr a'r awdwr heb ei fod yn deall canu-yn meddu ar "wybodaetli gerddorol," ac wedi cael' tipyn o brofiad cerddorol." Rubbish 1 Nonsense I Buaswn yn dysgwyl i un gymerai arno ddangos anghysonderau eraill fod dipyn yn fwy cyson ei hun. Os mai eifieu dynion a feddant ar farn gerddorol yn reporters i gylchwyliau Hirlech sydd arno, rhaid ei fod am i'r cytryw rai roddi eu barn am y canu fydd yno yn ngtyn i'r hanes, yr hyn, mor anghyson, a gondemuia mewn man arall; ond os mai rhai i gofnodi y gweithrediadau yn unig a fyo, pa angen oedd am iddo grybwyll am ddynion yn feddianol sr wybodaeth gerddorol i hyny o gwbl? Oblegid gaU ''hogiau" na wyddant y nesaf peth i ddim am gerddoriaeth a chanu wneud cymaint a hyny o orchwyl yn hawdi. Os deil yr "oes oleu hon" i fynei ya ei blaen mor chwim, fe fydd yn rhaid i ddyn fod yn gerdd6r cyn y gall dynu pytatwa yn mhen hir iawn,yn ol ;rhesymeg y logician hwn. Beth bynag am gymhwysder reporters i farnu cerddoriaeth, y mae hyn yn dra sicr, sef fod ei "linyn mesur" yntau-ac i ni ganiatau y godJefa ei estyn fel india rubber-braidd yn rhy fyr i farnu en cymhwysder hwythau. Gyfaili, tyn y trawst cyn myned i ddanod y brycheuyn. Gallwn dybied mai baicb mawr ei gwyn yn erbyn y reporters oedd yn bresenol yn nghylchwyl ddiweddat Harlech ydyw, eu bod yn gwahaniaethu yn eu barnau am y canu oedd yno. Dyfypa y geiriau a ddefoyddid gan y cwahanol newyddiadur- on i ddangos y fath groesineb oedd rhwng eu barn- au. ac yn mhlith eraill y rhai canlynol, "Hapus y dewisiaii, a rhagorol y da Iganiad," o eiddo un pipur; a gofyna yntau yn wawdl>d wrth gwt hyny, "tietb oed,1 yn hapus yn y dewisiad tybed? Y mae, wrth ofyn hyny, yn ihoddi awgrym mor oieu fel nad all dyn dall lai na'i weled, sef nad oes yr un cor na chantor yn fwy hapus yn eu dewisiad o gan neu gydgaa na'u gilydd-hyny ydyw, nad oes dim gwaith cydmaru i fod ar gyfansoddiadau cerddorol, ond.eu bod oil yn dyfod i fvny i ryw un standard neillOuol (pa un ai standard 1 ai standard 2, efe wyr oreu), ac, yn ol hynyna^fe fyddai y cor a'r cor mor hapus yn ei ddewisiad o "Hob a deri dando" i'w ganu mewn cymania ganu gynulleidfa- ol, ag a fyddai cor arall yn ei ddewiaiai o "Mor bawddgar yw dy bebyll," neu yr hen Eiflonydd," neU ''Moab." Ond rhaid i'r gohebydd faddeu i mi os nad atiaf gydweled ig ef, gan nad wyf wedi bafel cymaint o "brofiad cerddorol" ag a gafodd ef; eto, gallaf ddweyd byn) er fy mod gryu lawer yn inferior iddo ef mewn gwybodaeth, fod dewisiad cor Porthmadog o'r gydgan, ",Be not afraid," yn fwy liapus na dewisiad cor Dolgellau o'r gydgan, "Why my soul," gan yr un awdwr. Ac yn y modd hyn yr ii yn mlaeD i ddangos pa mor anghyson. y mae y "corachod an wybodus a dibrofiad" hyn yn mesur canu y corau. O'rgoreu; gadawer i ni weled beth sydd ar y bodyn anhawdd ei blesio hwn eisiau, åc1.a lwycida efe i'w gael yn rhy wle. Unoliaeth barn- dyna yt hyn y mae yn gwaeddi am dano;ac y inae, fel yr ysbryd aflan hwnw gynt yn ohwilio am orphwysdra, yn ymofyn am daDO yn adroddiadau y reporters, ond yn methu ei gael; ac oblegid hyny ty wailta ei lid. a'i, wenwyn ar y. trueiniaid anffodus hyny, a geilw biwynt ar bob enw anrhydeddus (?)— yn hogiau," ac yn "goraghod," &c. Ond a ydyw y gohebydd "cerddorol" hwn yn gwybqd am iywle y ca efe yr unoliaedai barn yma y cwyna ar ei ol? Yr wyf yn sicr y buasai y Llywodraeth'yn llawen iawn o roi patent iddo arno—ond buasai raid i Uymru ffarwelio A phob Eiateddtod, a Meirioo yn i eu plith. A weldist ti, gyfaili, unoliaeth barn ryw- bryd yn rhy wle? A wyddost ti am haner dwsin o ddynion o farn yn medru cydwel'd am hanAf mynyl am ryw bwnc yn mhobpeth? A elli di ejwi dau o'r cantorion enwocaf a fedrasant gytuno yn eu barnau ar ryw gyfansoddiad cerddorol? Ac a fedri di enwi rhyw feirniad "1 gellir rhoddi pwys yn eu barn" yn dweyd yr un peth am yr un datgaa- iad? Os na fedri, ac °8c nad ydyw ein beirniaid craffaf, ein cantorion galluocaf, a:u cyfansoddwvr godidocaf yn gallU rhoddi amlygrwydd o unoliaeth barn i ni, a feiir "dynion anghymwys," y rhai na feddant "wybodieth" na "phrofiad cerddorol" am fetlia,a gwneud? Ond pe buasai y reporters druain wedi bod mor ffodus ac amlygu unoliaetji harn i ganmol cor ni buasai diffyg ar eu cymhwys- derau, a chawsai mynydd o anghysonderau a ddygwyddasai fod yn eu hadroddiad ddiano yn ddisylw, tra na adewir maiDt Ilygoden yn awr yn llonydd heb ei ddwyn i gyhoeddusrwydd. Y mae un gohebydd wedi pechu yo erbyn ei fawrhydi trwy ddweyd fod rhy ychydig o ganeuon Seisoig ar y program; a cheisia yntau ddangos yn wahanol trwy ddyfynu cymaint A dwy gan Seisnig a ganwyd yn y bore, a chymaint ag un a ganwyd yn y prydnawn! Tair o ganeuon Seisnig mewn dau gyfarfodI Peth digon od na ddywedasai fod yno ormod. "Yn yr hwyr," meddai drachefn, "canwyd y Messiah yn Saesneg" Pa ddiolch. iddynt atn ei ganu yn Saesneg, oblegid y mae y cyfieithiad Cymreig mor glogyrniidd, ac yn newid doll y gerddoriaeth m6r fawr ac mor fynych fel y pallasai ambell un ag adnabod y darn anfarwol yn ei wiag newydd. Gallasai un dybied wrth ei weled yn goso l rhyfeddnod ar ol crybwyll i'r '¡'Yes.iah' gael ei ganu yn gael ei ganu yn Saesneg, fod y pwyllgor neu y corau wedi gwneud rhyw aberth neillduol yn hyny. Ond dyria ddull ffyiiaid o ymresymu, ac felly rhaid pasio heibio iddynt. Oddiwrth lythyr bustlaidd a chwyddedig y gohebydd hwn, gellir ya hawdd gaBglù- 1 Fod ei awdwr yn cymeryd rhyw gymaint o interest mewn cerddoriaeth, er nad yn gerddor gwir- ioneddol ei hun. 2 Ei fod hefyd yn dwyn rhyw gysylttiad a chanu ac a cborau Harlech. Dywed nad yw y corau yn rhoddi fawr o bris ar "sebonyddiaeth," mai gwell ganddyot dderbyn yr hyn sydd ddyledus, a dim ychwaneg. Mewn lie arall, dywed pad oes angen am eu barn hwy (y reporters) ar y corau, a phan y bydd arnynt eisiau gwybod pa rai o honyntfydd ar y blaen, yr Ant at rywun teilwng i benderfynu y pwnc. Os nad oes cysylltiad rhyngddo ef a'r corau, p&ham y meiddia fel hyn siarad mor ddoctor- aidd. yn eu henw? 3 Fod ganddo tan a chyfran yn nygiad y cylch- wyliauhynyn mlaen, neu, mewn geiriau eraill, ei fod yn aelod o bwyllgor Harlech. Gwaith hawdd ydyw profi hyny oddiwrth ei ysgrif. ffiangella un reporter am ddysgu y pwyllgor beth oedd ddiffygiol, a hysbysu y cotau pa beth a pha fodd i ganu; ac eto, dyna ef ei hun cyn y diwedd yn syrtiiio i'r un pwll, ac yn rhoddi yr hyn a eilw ef yn "awgrymiad caredig" i r pwyllgor erbyn y gylehwyl nesaf, gan ddweyd, "beth fyddai i nigaelcyfanwaith Cymraeg eibyn 1878?" Ie; ac nid oes amheuaeth nad felly y bydd, gan fod un o <'ni" y pwyllgor yn awgrymu hyny. Teimla yr ysgrifenydd hwn yn jealous i'w ryfeddu bod neb arall yn myned i ymgymeryd a dysgu y pwyllgor a'r corau, ond nid yw yn petruso dim gwneud hyuy ei hun! Yn sicr, o'r tri pheth uchod, gwtrith hawdd bellach ydyw sicrhau pwy ydyw yr awdwr, heb son am amryw awgrymiadau erailtyma a thraw ar hyd ei lythyr ag sydd y^ cadarnhau y grediuiaeth; ond nid awn ar 01; y rbal hyny, gan nad ydynt "nac yma nac acw." Y tro nesaf y bydd yn ycgrifenu ar ryw fater, gofaled am fod yn feddianol ar gyf rwyedrar mwtt :ya ogyital adiniweidrwydd y golomen; ao os nad yw aku i'r byd wybod pwy ydyw, bydded iddo.arfer ychwaneg ar y false scent yn ei ysgrifau. Bu agos i mi anghofio. Hoffwn gael gwybod gan y gohebydd "cerddorol" beth feddylia wrth fod ^mryw w^inidogion yn "conapiciotM :by their .absence;" yr oeddwn i yn arfer a meddwl bob amser mai "cooapicuoua by their absence" oedd T term priodol; ond y mae ef yn scholar, a gwyr fffY na mi. Dolgellau, Gorphenaf D. R. Joxfif* t.:

v' AT "LLAFURFAB," RHIWBSYFDIR.