Y Dydd

eu cyf ansoddiadau. Eiddo "Guthrie" oedd y goreu, ond dywedai y beirniad fod "John Chrysostom" yn dringo yn arw ar ei ol. Pan y gofynwyd gan yr arweinydd a oedd "Guthrie" yn bresenol, atebwyd ei fod. Yn mhen ychyd- ig, arweiniwyd y bardd buddugol, yr hwn a drodd all an i fod yn Mr. David Adams, Taly- bont, ger Aberystwyth, i'r esgynlawr rhwng Cyfeiliog a Iolo Trefaldwyn, tra y chwareuai y Band "See the conquering hero comes," a gosodwyd ef i eistedd yn y gadair farddol. Tra yr oedd Iolo a Cyfeiliog ylj croesi y cleddyf a'r wain uwch ben yr hero, gwaeddai Tanymarian "A oes heddwehl" dair gwaitli, yn cael eu ateb gan y beirdd amgylchynol, "Oes." Yna dodwyd y cleddyf yn y wain, anerchwyd y bardd cadeiriol gan y beirdd a enwyd ac eraill, ac arwisgwyd ef gan y Lady Frost. 12 Can y Cadeirio, "Glyndwr," gany Proffes- wr Parry. Chwareuid y piano gan ei fab Mastr Joseph Haydn Parry. 13 Beirniadaeth y BeddargrafF i'r diweddar Mr. Richard Price, o'r Dolaugwyn, ger Towyn. Gwobr 2 gini, rhodd ei fab, R. G. Price, Ysw., Towyn. Derbyniwyd saith o Feddargraffau, ond dywedai Tafolog nad oedd yr un yn deilwng o'r wobr. [Hysbyswyd yma fod 28. 6c. o wobr am yr englyn goreu i Gadeirydd y bore, 2a. Gc. i Gadeirydd y prydnawn, a 2a. 6c. i gadeirydd yr hwyr. I fod yn Haw Tanymarian erbyn 7 o'r gloch.] 14 Y Brif Gystadleuaeth Gorawl, "Gloria in Exceleia"* (Mozart). Gwobr 7 bunt, a Baiton i'r Arweinydd. Daeth dau gor yn mlaen i tystadlu, sef Cemmes a Machynlleth. Dyfarn- :odd y Poncerdd y wobr i Gor Cemmes, gyda phymeradwyaeth i'r Hall. Arwisgwyd yr Arweinydd gan Miss Owen, Ddolhir. 15. Beirniaiaeth y Gan o Groesawiad i Mr. a Mrs. Mynyddog Davies, ar eu dychweliad o'r JAm«rica. Gwobr, 10s. Dywedodd Tany- Biarian ychydig eiriau oedd yn weddus i'r amgylchiad. Derbyniwyd 8 o gyfansoddiadau ar y testun; y goreu oedd Epaphroditu-, sef Nefydd, 'Aled, Llsnefydd, Rhyl. Yn lie rhoddi cheers fel arferol, gwnaeth Tanymarian i'r gynulleidfa i gyd godi ar eu trae-1, a gwneuthur moesgyfarchiad, fel arwydd o barch i goffa iwriaeth y talentog Mynyddog. 16. CAa, Hen gadair freichiau fy mam, gan Tan- ymarian. 17 Cystadleuaeth canu, Y Blodeuyn Olaf (J. A. Lloud). Gwobr, gioi. Dau barti ymgeisiodd, »ef y Parti o'r Dref, a C h6r y Goedwig. Y cyntaf, tef c6r Machynlleth, oedd y goreu. Rhoddwyd pleidlais o ddiolchgarwch i'r cadeir- ydd, 8yr Thomas Frost, gan Mr. Davies, Dolcar- adog, mewn araeth danllyd, pa un a gefnogwyd gan Mr. Richard Jones, Machynlleth. Wedi i'r Band chwareu God Bless the Prince of Wales, ym- lVasgarwyd. YN YR ÐWTIt, cynaliwyd cyngherdd, dan lywyddiaeth David Howell, Ysw., Machynlleth. Yn debyg i hyn yr Oedd y gweithrediadau:—Aoerchiad gao y llywydd. Anthem, Bendigedig fyddo Arglwydd Dduw Israel, ganger Cemmes. Can, Yr Eneth Fechan Dlawd, .tan Miss Hattie Daries, yn hynod o effeithiol. Un- *wd, Honour and Arms, gan y Proffeawr Parry. ■ Unawdar y Delyo Gymteig, gan Mr. Bennett Owen. CAn y Melinydd, gan Miss Jenny Jones, Llanberis. Ca,n, Yankee Doodle, gan Tanymarian. [Dod y cleddyf hwn yn y wain bellach, Tanymarian.] Deu- awd, The Merry Bells, gan Mr. Francis a Miss Dickson, Drefnewydd. Encoriwyd hwy, a chan- asant Tell me, gentle Stranger. Can, Myfanwy, fan Mr. Rowland Davies, U.C.W. Can, Sing, Birdie, eing, gan Miss Dickson. CSn, Llwyn Onn, gan Tanymarian. CAn, Yr hogyn yn gyru'r wedd, 8an Llew Cynfal. Cftn, Y pleserfad ar y Niagara, Ran y Proffeswr Parry, ya ddesgrifiadol iawn. Can, jfe ddaw Llewelyn eto'n ol, gan Miss Jenny Jonas, t^na, darllenodd Tafolog y feirniadaeth ar yr Jflnglypion i'r Llywyddion. Daeth f law 20. Y tP'eu i gadeirydd y bore ydoedd John Jones, i gadeirydd y prydnawn, W. D. Davie. (Gwilym Ionawr); ac i gadeirydd yr hwyr, I{. Tudor (Ap Maldwyu), Aberllefeni.] Can, "■»Uine my heart, gan Miss Hattie Davies. Can, CaFlo; gan Tanymarian. Deuawd, When a little we keep, gan Miss Dickson a Mr. Francis, gan Mr. R. Davies, U. C. W. CAn, Paham mae A>ei mor hir yn d'od, gan Miss Hattie Davies. Can ltala-idd The Barber, gan y Proffeswr Parry. En- CoriwYd ef, a chanodd The Pirate. Wedi myned dros y seremoniau arferol, o gynyg 'olchgarwch, &c., terfynwyd y cyngherdd, a hoddwyd clo ar weithrediadau cyhooddus Eistedd- od Gadeiriol Maldwyn, 1877. Ar y cyfan, yr oedd Eisteddfod Maldwyn yn Eis- teddtod dda: y canu yn chwaethuo, y cystadleu- aethau yn rheolaidd, y cyfansoddiadau yn amrywiol a chanmoladwy, a'r beirniadu yn fleg ac anhawdd eu hateb. Dymunem longyfarch y pwyUgor ar eu dewisiad o'r gantores swynol a dirodrea, Miss Hattie DaYiea. o Brifysgol Aberystwyth. Wrth wneud hyn, mentrwn ddweyd eu bod wedi ychwanegu at glod a gogoniant eu Heisteddfod fesur mawr. Dolgellau, Awat 3ydd. D. R. JONES

í. YR UNDEB CYNULLEIDFAOL CYMREIG. Mae dysgwyliad holl Annibynwyr Cymru wedi bod am yr uchel wyl fawr hon er's rhai wythnosau bellach. Yn awr y mae y cyfarfod- yid wedi dechreu yn hynod o ddymunol. Yr oedd y trains yn tywallt y dyeithriaid i dref Porthmnd Jg wrth yr ugeiniau prydnawn dydd Mawrth diweddaf, ac arwyddion amlwg fod yr Undeb yn sicr o fod yn lluosog, er fod y tywydd braidd yn anffafriol. Ond er cymaint a ddaeth, yr oedd calon garedig pobl y Port wedi gwneud trefniadau deheuig ar eu cyfer. Yr oeddynt wedi darpar llety ar gyfer pawb a ddaeth, ac y mae ciniaw a thd yn cael ei barotoi yn yr Hall ar gyfer pawb o'r gweinidogion a'r cynrychiol- wyr yn rhad. Nos Fawrth, traddodwyd pregethau yr Undeb gan y Parchn. T. Rees, Maenygroes, a D. Roberts, Wrexham. Testun Mr. Rees oedd 2 Pedr i. 10, 11: "Oherwydd paham yn hytrach, frodyr, byddwch ddiwyd i wneuthur eich galwedig- aeth a'ch etholedigaetb yn sicr; canys, tra fyddwch yn gwneud hyn, ni lithrwch chwi ddim byth: canys felly yn helaeth y trefnir i chwi fynediad i mewn i dragwyddol deyrnas ein Harglwydd an Hachubwr Iesu Grist;' a thestun Mr. Roberts oedd Marc xii. 24: "Am hyn yr ydych yn cyfeiliorni, am nad ydych yn gwybod yr ysgrythyrau, na gallu Duw." Cafwyd pregethaa grymua, a theimla Iluaws eto hyfrydweh wrth eu darilen pan geir adroddiad swyddogol y pwyllgor. Dechreuwyd yr oedfa gan y Parch. S. Evans, Hebron. Gwelwyd yn fuan nas gallai y cipel gynwvs yr holl gynulleidfa, a h.ebysodd y Parch. L. Probert y buasai y Parchn- W. Davies, Llandrillo, a O. Thomas, Brynmair, yn pregethu yn nghapel y Methodistiaid Calfinaidd. Dechreuwyd yr oedfa hon gan y Parch. J. Roberts, Brymbo.

DYDD MERCRER. Am 7 o'r gloch, cyfarfyddwyd mewn cyfeillach grefyddol,o dan lywyddiaeth y Parch. D. Richards, Caerphili. Yna darllenwyd papyr rhagorol ar y Miyieillach Grefyddol,' gan y Parch. J. H. Jones, Wern, Ystalyfera. Nis gallwn yn breaenol roddi y papyr gwerthtawr hwn o flaen ein darllenwyr, ond dyfynwn ychydig o hono. Dywedai Mr. Jones mai nid deddfu yr oeddym yma heddyw, ond fod rhai rhoolau y dymunai eu gweled mewn ymarferiad. 1 Prydlondeb. 2 Byrder. 3 Byw- iogrwydd. Amrywiaetb. Dywedai hefyd y gall y gyfeiljach fod yn ddyddorol heb fod yn adeiladol, ac y gall weithiau fod yn adeiladol heb fod ya ddyddorol. ondofolli weithiau nad oedd yn cyrhaedd yr un o'r ddau amcan yn y dyddiau hyn. Dywed- ai hefyd y dylid gochel ysbryd anfoddog-ysbryd ffolineb ac ysbryd disgyblu. 4 Awgrymai Mr. J., y dymunoldeb o gadw list pa mor fynych y byddo pob aelod yn rhoddi ei bresenoldeb yn y gyfeillach, a darllen y list yn y gyfeillach nos Sabbath unwaith hob chwe' mis. Barna hefyd y byddai yn well rhanu eglwysi mawrion yn wahanolddosbarthiadau a rhyw un neu ddau o ddynion cytrifol a galluog i ofalu am danynt. Creda Mr. J. hefyd mewn nodi adnod neu bwnc o athrawiaeth yn flaenorol fel pwnc y gyfeillach ddilynol, a byddai yn fuddiol treulio rhyw gymaint oamser ar edechreu ambell gyfeillach i holi. Wrty gwrs nid ydym yn credu fod yr uchod yn rhoddi cyfleiad o'r papyr rhagorol a gafwyd, ond gall fod o ryw wasanaeth er hyny hyd nes y ceir ef yo gyfan. Wedi hyny cyllwynodd y Parch. W. Evans Aberaeron, y Dr. Thomas, Pittsburgh ar Parch. Jones Gomer, i'r cyfarfod a chawsant dder- byniad croesawgar. Yna cafwyd ymddiddan ar y papyr yn y dref ganlynol:- ijr. H. E. Thomas a ddywedai ei fod wedi ei fagu yn y gyfeillacb. Yn nghyfeillach y plant, mewn cyfeillach gymysg, yn nghyfeillach y gymanfa, ond ni fu hyd heddyw yn nghyfeillach yr Undeb. Dy- wedai ei fod wedi bod yn ymddyddan ft Dr. Jacobus, yr esboniwr, ac yr oedd yn hyood awydd- us am wybod rhy wbeth am y gyfeillach grefyddol yn mysg y Cymry. I sicrhau cyfeillach dda, mae yn rhaid ymvtfneud Ilawe-r a Duw. Dywedai fod G-wyddsl mwy castiog nag arferol yn myned yr un pryd ag ef drosodd i'r Amerieu, ac yr oedd ganddo sofren ddrwg, yr hon fuyn geisio basio gyda phawb, ond nid oedd neb a'i derbyniai, ond pasia sofren dda yn America fel yma. Pasia erefydd iawn yn America. Dywedai eu bod yn cael ambell gyfeill- ach flaaus yn Pittsburgh. Y Parcb. R. W. Griffith, Bethel. Mae Mr. Evans wedi gofyn i mi gefnogi, ond nid wyf yn gwybod cefnogi beth. Ni chlywais Dr. Thomas yn cynyg dim byd. Oad mi gynygiaf i fod i bob un o honom fyned i'r seiat yn gyson y flwyddyn nesaf, a chefnogaf y cynygiad yna. Da oedd gonddo weled galw sylw at y gyfeillach. Mae eisteddfodwyr, eerddorion.difweatwyr.&c., yn galw aylwateu cymdeithasau, a dyma alw at y gyfeillach. Canmol- ai y papyr. Un peth grybwyllwyd oedd amser y gyfeillach. Sylwai fod amser yn bwysig. Fod rhai yn Uadd amser. Dylid dechreu mewn pryd. Hoffai syniad Mr. Samuel, Bethesda, mai awr ddylai y gyfeillach fod- Ond pan ddelai cawod o wlith, credai mewn bod yn hwy. Credai mewn aros ugain mynyd yn hwy er mwyn cael pwys yn rhagor o fenyn. Cred- ai mewn pwnc yn y gyfe Ilach. Yr oedd hen breg- ethwr o Fangor yn arfer d'od i Bethel pan oedd yn blentyn, a phob amser yn pregethu ar Lyfr y Caniad- au, clywodd ef yn dweyd mai pwnc, profiad, a disgybl- aeth, neu ftraining ddylai y gyfeillach fod. Pwnc i fyw, profiad i farw. Dylai y gyfeillach fod yn fagwr- tttth cymeriad crefyddol. Dr. J. Thomas, Liverpool, a alwai sylw at un sylw a wnaeth Mr. Jones yn ei bapyr yn nghylch dwyn hobbies Tgyfeillachau. Parch. W. Griffith, Caergybi. Teimlai yn anhawdd meddwl am eglwys heb gyfeillach., Cyfeillion a theulu yw yr eglwys, a rhaid iddynt gael cyfeillachu.1 Cyfeir- odd Mr. Jones at y 66 Psalm fel desgrifiad o'r gyfeill- iach, a chredai hefyd fod 104 Psalm yn ddesgrifiad pur dda. Credai y dylai arweinydd y gyfeillach fod wedi parotoi. Credai y gallai y cynllun canlynol fod yn fanteisiol:—1 Ar ol y cymundeb i'w threulio mewn gweddi. 2 Athrawiaethol. 3 YmarferoL 4 Profiadol. Dr. Thomas Rees. Cyfeiriodd Mr. Jones Jones, at amser dechreu y Gyfeillach Grefyddol. Ei hadfywio wnaeth y Methodistiaid Calfinaidd. Dynion oer gyda chrefydd sydd bob amser yn esgeuluao y gyf- eillach. Rhoed un awgrym yn nghyloh cadw enwau. Dylid hefyd geisio rhwystro 4dynion annoeth i siarad. Eisieu cael cyfeillachau blasue-gormod o wellt yn lie gwair. Mr. R. Owen, Bethel, a gofiai gyda hyfryd- wch am hen gyfeillachau dedwydd gyda'r hen dad o Bethel. Mr. Morris Roberts, Tymawr, a anogai bawb i fod yn siriol yn y gyfeillach. Mr. Williams, Racine, America. Teimlai lawer o hyfrydwch yn y cyfarfod. Ni fu mewn cyfarfod cyffelyb erioed o'r blaen. Anog- ai i roddi y pethau mewn gweithrediod. Mr. Harris, Abertawe. Un o blant y gyfeillach ydoedd. Ai adref i anog y brodyr i fod yn fyr. Wedi hyny, darlledodd y Parch. 0. Evans y pro- ramme at y cyfarfod 10 o'r gioch, a therfynodd y Parch. Morgans, Pantycrugiau, trwy weddi.

MYNYDDOG WEDI MA.RW! (CROBSSTNIAD). M ynyddog anwyl, mae gtfryl meib Gwalia Y n eiddil hebot, a phob grudd wlyba, N eiliduodd cadben ein hawen hoewa, Y ddawn ddiderfyn ddyddanodd dyrfa, Y gyfrin ddystaw a'r uas gadawa D diwrnod dy anglaid 'run a'i deongla, 0 rgan ber-a gwyneb ha—i drylen G oleddiad awen Gogledd a Dea'. Wyla'r genedl ar gaenen—dy wely Er dyled hnorphen; Difai buost fab awen I flaenu parch fel ein Pen. Mynyddog mwy ni wyddom—y diliau 7 A'r dalent gollasom; Rhoi bywyd mawr wybuom—yn Ngwynfa Wrth ei Biuna; medd rhitheb ynom. =: > Cit.FNDY.

Jw: -I ■— — DAU ENGLYN I'R DlOdYN. Araf rodiwr hwyrfrydig—od o wag Ydyw'r diogyn yeig;- ".{ ¡bÙ r'V Nis gwna waith, cysgu n y wig, A llwyr oeda'n lie 'redig. Mae'n glaf pryd cynheuafu—ac ci toi:, Pe gwnar'i faes o bydru; I. A thrwy'i oes mae'n dlawd a thru, Hyll ei hugan, bron llwgu. CYFFDY. Pianoforte. U;c v d': J '4