Y Dydd

SPECTATOR VERSUS IOAN ERYRI. 1{JL GOL. o dan y penawd, Y Bardd mewn Helbul,' ym- ~&ngosodd ysgrif yn y DTDD am un o'r wythnosau ? r blaen, gan un a eilw ei bun Spectator. Amcan j*°nedig y gwr hwn yw, rhoi 11aw o gyaorthwy i'r ieuanc awenyddol a diymfifroBt loan Eryri. "e hyn yn unig fuasai amcan y S. hwn, ni buaswn Yo condemnio dim arno; yn hytracb, buasai i'w ^toVgu a'i ganmol; ond, ysywaeth, nid ydyw PrOtfes S. yn gyson A'iholl lythyr, ond ceir ei drutb llawn o MYJTIAETH. I brofli hyn, ni raid ood 'vfynu o'i lith drystfawr a bombastaidd yr a ganlyn:—'Cefais gryn ddifyrwch yn ?^I»eddar yn y DTDD wrth weled un a eilw ei hun ac un arall yn dwyn yr enw barddol loan Eryri *7? yojfflamychu.' Dyna, ddarllenydd, y Spectator a 1 ddifyrwch. 'Nis gallwn lai na synu wrth weled ^B*rif j# Eryri mor lawn o deimlad cas at H.' spectator mewn eyndod. 'Arferwn feddwl mai cyfarth y mae cwn.' Spectator yn meddwl. Nis Kallwn jai natheimlo fod y bardd ieuanc wedi cam- H.' Spectator yn teimlo. 'Gan foi I. Eryri gael help llaw i ddringo mynydd enwogrwydd, roddi ychydig gynorthwy iddo.' Dyna S. Yn efe ei hun, yn uniform yr would be master. 'Ym- drechaf ddangos y diflygion sydd yn y llinellau ar r 'Bedd' gan I. Eryri.' Dyna Spectator wrth y H]*rdd, a'i ddysglaid brychau ger ei fron, ac y mae clior dewed, mor dewed, mor dewed, it yl bwyta mor gynted, mor gynted, mor gynted, Na welsoch chwi 'rioed 'siwn beth.' ^nd a oes eymhwysder yn S. i fod yn athraw ? Nac tneddaf, oblegid profodd a dangosodd ei hun fi11 7t ysgrif dan sylw fel creadur unllygeidiog— ^8ad cyflym i weled diflygion, ond dall i rinwedd, Ptyd y dylai athraw cymhwys a da fod yn alluog i y bai a'r difai, yr isel a'r mawreddog, y yml a'r arddunol, y musgrellni a'r hoenusrwydd, o a darfelyddol da, wedi arfer ymnoflaw mewn Vj^*r°edd uwch a phurach na llaid brychau dynol- e,eth. Dylai athraw i'r bardd ieuanc fod o uwch J JT^th na'r bodau hyny sy'n cael difyrwch yn pobl eraill. Hal Spectator, bradychaitt dy daeth danedd y blaidd i'r golwg o dan hugan o jJ'oen dafad. Fe fya yr ymhdawr a'r ymyrgar S. fel beirdd ieuainc droi ein gwynebau oddiwrth a ystyriem ni yn safonau i bwysoar- Ffarwel Hiraethog, Caledfryn, Nicander, ^ryg, Cynddelw, Eben, Dewi Wyn, &c Dyma acl uwch na chwi am ein dyseu. I ba beth ein eltra tj^lfyfeiriwydi ni gan ein hathrawon? Ond na fel rhai heb obaith, dyma S. yn fyw, ac "ftrod i'n tywys i bob perffeithrwydd. Ymrestr- fo Spectator. Ond, chwedl yr hen bobl, gan yj yU, feirdd ieuainc, mynwch brofl yr yabrydion, a g ynt yn gyfryw ag y gellir dibynu arnynt. Dyma y'^ cynyg ei wasaDaeth fel gramadegydd, ac eto cyetrawenol ei hun. O haerllug- j^dd! Y meddyg, iacha dy hun, ac wedi hyny > wrando arnat. Y mae yn ddiamheu genyf JJ Sail ioan Eryri gerdded yn wisgi heb gymhorth ^ttbaglau gan S. Gwell fyddai iddo eu defayddio y^n, i'w godi ychydig o diriogaeth y diflygion. mae yn gofus genyf i mi ddarllen am fr&n ^jj^falch un diwrnod wedi myned iaddurno ei hun Paen' ae hynod mor selfish yr edrychai, W y daeth nifer o frain ati; ond bnan y darostyng- gan ei chydfrain, tynwyd ei haddurn-blu |^a,th, a hwtiwyd hi o blith ei chydryw mewn a'th. Oymered S. ergyd y ddameg. Yr eiddoch, SION CHWAREU TEG.

^TLLGOB CYFARFOD LLENYDDOL ^ANFACHRETH V. MR. W. WILLIAMS. v^hydig amser yn ol, anfonaia y nodyn a ganlyn ^fa^ William Williams, Gaullwyd. Teimlaf yn Jydiolchgar i chwi am iddo gael ymddangos yn y IJJI D neaaf, yn nghydag ychydig nodiadau ar ei «N yn y DTDD cyn y diweddaf:— > edrJch droa y cyfansoddiadau bnddugol ar I ^>d destynau a wobrwywyd noson y cyfar- | ai1e^n 2fiain, daeth y gan ddyfarnwyd H 1 °'eu i chwarely Tyuchaf daa ein aylv, ac y mae yn wir ddrwg genym ddeall mai yr un gan ydyw a'r un wobrwywyd yn Eisteddfod Meirion y Calan diwedddaf. Teimlwn ya ddiolchgar i chwi am eglurbad ar a ganlyn:— A gawsoch chwi ganiatad i'w defnyddio (gan Bwyllgor yr Jiieteiidiod. reu rudrlwyr y wobr), at eich dybenion eich hua? Uui cba^eoch, a ydycb yn ystyried eich hun, wedi gwneutliur yr hyn oedd gyflawn, drwy dderbyn yr ajl wobr yma noson y cyfarfod diweddaf? Out allwch roddi at- ebiad Ilawn a boddhaol, yr ydym yn credu y byddai yn fwy anrhydeddua i chwi anfon y wobr yn ol i'r rhoddwr o honi. Dros y Pwyllgor, HYWEL PUW. Mr. Wm. Williams. Wedi ysgrifenu yr uchod, dysgwyliaia am ateb- iad teg a boneddigaidd drwy y llythyrdy, oeu ryw gyfrwng arall, yn hytrach na tbutbro i uewyddiadur o aafle y DrDD,gyda ramMn on darostwng gerbron y byd lleoyddol fel 'corachod,' &c. Fe wel y fod amser 'Chwarelwr iach yr olwg' mor brin yn awr, a phan yn cymhwyso y gin i 'Waith aur y Ologan' i 'Chwarel y Tyuchaf,' onide, gwnaethaiateb ein llythyr, ac nid darnguddio yr hyn oedd bwyaicaf o hono. Yr ydym yn parhau i ddweyd mai yr un gan ydyw, £ ydag ychydig gyfnewidiadau. Os nad ydyw am gyfaddef hyny ei hun, pa fodd y bu iddo drafferthu, a chymeryd i ystyriaeth ei amser, i gael cydsyniad gweithwyr gwasgaredig y Clogau ar y mater? Yn awr, Mr. W. Williams, beth ydych yn feddwl wrth y cydsyniad hwn? A ydyw yn cynwys fod genycb 'gaoiatad i'w defnyddio at eich dybenion eich bun?' A ydoedd y 'cydsyniad ysgrifenedig* hwn yn eich meddiant yn flaenorol i noson y cyfarfod?' oedd. Os nad, pa ryw gasgliad annymunol raid i ni dynu oddiwrth y gosodiad?' Rhoddwch eglarhad Hawn, a bydd yn derfynol o'n rhan ni. Droa y Pwyllgor, HYWEL PUW.

CELYNIN. Bwrdd Ysgol.—Yr wythnos ddiweddaf, y mae y plwyf uchod wedi ei fritho A hysbysleni am etholiad y Bwrdd Ysgol sydd i gymeryd lie Awst 22ain. Yn gymaint a bod yr amaer hwnw wrth y drws, y mae yn hen bryd i gefnogwyr y Bwrdd uchod drefnu a chaBglu eu byddinoedd yn nghyd, am fod gwedd pur debyg ar bethau yn awr y cymer brwydr boetb le eto eleni. Yr hyn a'm cynhyrfodd i ddyfod allan i oleuni DYDD fel yma ydyw, y tawelwch a'r difaterwch sydd, rywfoud, hyd yn hyn yn ymddangos i mi yn meddiaau y rhai ymladdodd mor ddewr yo yr etholiadau eyld wedi myned, oes llwyddo i gau allan bawb a phot peth ag oedd yn debyg o fod yn rhwyatr ac yn faglau ar ffordd llwyddiant addyag rydd ac anenwadol gael ei hiawn gyfranu yn ein plwyf. Y mae hyn yn eicr, 01 na ddeuir i gymeryd mwy o ddyddordeb .yn yr etholiad agoshaol, a hyny yn fuan, y bydd weii myned yn rhy ddiweddar arnom, ac y bydd ein gwrthwynebwyr wedi cymeryd man- tais ar ein difaterwch ni i gyrhaedd eu hamcanion bradwrus eu hunain. Os ydym ni, fel y coffawyd yn barod, yn aros yn ddiofal, nid ydyw hyny yn un prawf yr erys eraill felly; na, y mae yn bur debyg y bydd yr un gwr 8g oedd yn myned yn orwyllt fel Jehu yn ei gerbyd o flaen yr etholtad o'r blaen yn lied debyg o droi allao gyda'r un rhwysgfawredd eto eleni. Mae rhai, fel yr ydwyf yn clywed, yn ffafriol i roddi aelodaeth i'r rhai hyny gauwyd allan yn yr etholiad o'r blaen. Hollol afreaymol, onide, i fas- nachwr oddef i faaaachwr arall ddyfod i'w fasnach- dy ef i ganmol ei nwyddau ei hun. Yr un mor afreaymol befyd fyddai meddwl am foment y gwnai y rhai hyny sydd yn cynal sefydliadau add ysgol eu hunain, a hyny o genflgen at y Bwrdd Ysgol, un- rbyw lea i'r sefydliad yma pp rhoddid aelodaeth iddynt. Sicr yw mai un o'r pethau teby caf o droiyn llwyddiant i'r Bwrdd fyddai cau allan y rhai a gau- wyd yn yr etholiad o'r blaen yn yr etholiad sydd i ddyfod hefyd, ac mai yr unig flordd i gau y rhywogaeth hon allao ydyw ymladd yn wrol yn eu herbyn. Gobeithiaf mai deuparth o'r un ysbryd ag oedd yn meddianu trethdalwyr plwyf Celynin yn yr etholiad o'r blaen fyddo yn eu meddianu eto eleni.—Hw GADARX.

CRICCIETH. Y mae yn dda genym weled fod Mr. Robert Roberts, mab Mr. John Roberts. Union Row, o'r lie hwn, wedi pasio yn llwyddianus y Royal College of Surgeons, and Royal College of Phy- sicians of Edinburgh. Derbyniodd ein cydwlad- wr ei addysg gan Dr. Roberts, M.D., Talarvor. Ni ddaeth ond nifer fechan yn llwyddianua allan o 34.—COJ^QDYDD. v. t,

DOLGELLAU. Da genyf ddeall fod yn mwriad rhai o ddynion da ein tref, i wneuthur ymdrechion eto i geisio darostwng y gyfeddach a'r meddwi parhaus sydd ynddi. Yn wir, yr ydym yn teinalo ei bod yn hen bryd i ni-yn enweiig pawb ag sydd yn proffesu t'u bod yn gare,figion i deyrnas yr Emmanuel, ac yn cjmery i ar y. teow yr Iesu, a'i air santaidd yn rheol bywyd ac ymarweddiad yn y byd-ei bod yn hen bryd i ni i ddeffroi o'n cysgadrwvd j, te o'r tawelwch yr ydym ynddo, ac i ymaftjd yu nin gwaith o ddifrif, a chydag aiddgarwch didroi yn ol; oblegidyrydym yn gweled fod meddwon yn lluosogi Y naill wythnos ar ol y llall,—dynion meddwon 1 w gweled yn fwy ami hyd ein hystryd- oedd, ac enw bendigedig yr Arglwydd yn cael ei ddiystyru aiddianrhyciedduyn nghlyw llaweroedd. Ac wrth fe idwl ychydig uwchben hyn, yr ydym yn cael ein harwain, yn ddiarwybod i ni ein hunain, i ofyn, A oddeflr i bethau sefyll fel y maent yn awr? A o idefir i tetyllfa ein tref barhau yn y dyfodol fel y bu yu y gorphenol? A fyddwn yn ddifraw a difater yn rghanol sefyllfa sydd mor an- dwyol, nid yn unig i'n tref, ond befyd i'n hardal yn gyffredinol? Na; nid ydym yn meddwl hyny. Nid oes eisieu ond dechreu y gwaith da, na fydd llaweroedd yn barod i wneud ei ran gyda'r achoa hwn yn ngwiollan Duw; oblegid yr ydym yn credu nad oes neb o houom a'r nad ydym yn deall ein gwaith a'n dyledswyiidau-mai lie i weithio yw gwiollan yr Arglwydd, a'i fod yntau yn dyegwyl rhywbeth oddiwrthym yn ein dydd a'n tymor. Nid oes dadl nad yw sefyllfa ein tref tel y mae yn awr, yn yr ystyr yma, yn lied isel, ac yn iael iawn, heb son am bethau dychrynllyd eraill sydd wedi cy- meryd lie yn ein hymyl; a diau hefyd eu bod yn enyo gofid yn llawermynwes a meddwl ystyriol; ac nid oes eisieu ond i ni ail ymaflyd yn eia dyled- swyddau, a chydio o ddifrif a gwteaog yn ein gorchwylion eto, na chawn weled ein tref lawer iawn uwch ei moes nag ydyw yn awr. Bydded i'r hyn a ddywedwyd gan yr Arglwydd leau fod yn arwyddair pob un o honom ninau, sef, Rhaid i ni weithio tra yr ydyw hi yn ddydd; mae'r nos yn dyfod pryd Da ddichon neb weithio." Ac i'r perwyl yna, hyfryd genym ddeall y bwr- iedir cynal cyfarfodydd dirwestol undebol i areithio a gweddio am bump o'r gloch prydnawn Suliau yn ein gwahanol gapelau. A chynaliwyd y cyntaf yn I nghapel Salem (M.C.), prydoawn Sul diweldaf. Wedi deel reu trwy ddarllen a gweddio gan Mr. W. Rees, cued aoerchiid gan Principal T. C. Edwards, U.C.W., Aberystwyth, ar ddyle iswydd yr ieuenc- tyd i astudio hanes yr Arglwydd Iesu. Yr oedd yr aneruhiad yn un da a phwrpasol, a chredai Mr. Edwards, pe byddai mwy o ddaillen y Beibl, a mwy ohaneaCristynarosar feddylim pobl ieuainc, y baesai llnwer lIai o feddwi yn cymeryd lie yn ein gwlad, a llawer mwy o odaioni yn lie drygioni i'w ganfod ar ein daear. Hyderwn yn fawr y caiff yr anerchiad yr argraff dyla iwy ar feddyliau y sawl oedd yn gwrando. Wedihyny caed ychydig sylw- aiau i'r un perwyl gan Mr. W. Jones, Maescaled; ac apeliwyd ar y diwedd gan Mr. R. 0. Rees, at y rhai nad oedd yn Ilwyrymwrthodwyr (os oedd rhai o'r eyfryT7 yn bresenol), i adael eu ffyrdd, a dyfod i roddi eu hen wau ar y llyfr dirwestol; yu ogystal ag anog y sawl oedd yn ddirwestwyr i barhau felly. Yna diweddwyd trwy weddi gan Mr. D. Lloyd. Yr oedd y cynulliad yn lluosog, ac arwyddion o foddhad i'w ganfod ar wynebpry^ y cynullwyr. Y llywydd ydoedd Mr. J. Meyricklfbnea, a gwnaeth ei ran yn ganmoladwy. Bydded i fendith y net gydfyned i'r ymdrechiadau. Da genym ddeall y gallwn ddysgwyl un o'r gwleddoedd cerddorol o'r radd uchelaf yn ein tref cyn hir, yn gymaint ag fod yr Idris Choral Society yn bwriadu myned drwy oratorio fawr Handel, sef y MESSIAH; a chymerir rhau ynddi hefyd yn yr unawdau, deuawdau, &c., a geir yn nghorff y gwaith gan rai o brifgerddor- ion Oymru, nid amgen Mri. T. J. Hughes, Liverpool; Eos Morlaia, a Misses Martha. Harries, R.A.M., a Marian Williams, R.A.M. A dywedwyd wrthym yn mhellach, a hyny gan y sawl sydd yn gwybod hefyd, y bwriedir cael gwasanaeth orchestra band i fyned drwy y rhan- au rhagorol hyny sydd ar eu cyfer hwythau. Hyderwn nad yr offerynwyr pres hyny a dynaa- ant eu henwau yn ol o gylchwyl Harlech. a fwriedir eu sicrhau, oblegid yr ydym wèdl dyfod i weled erbyn hyn nad yw o un dybon rhoddi dim pwys ar yr hyn a ddywedir ganddynt ond hyny, onide paham na buasent yn dyfod i'r gylchwyl eleni wedi iddynt roddi eu henwau ar y programmes? Dymunem rwydd hynt i'r rhai sydd wrth wraidd dygiad allan y cyngherdd hwn; a chofied pob aelod o'r oor am fynu ysbryd canu erbyn yr adeg hbno, fel y gwnaed at Harlech, yna gellir dyagwyl datganiad an. rhydeddua o'r gwaith p«nigamp.—RHYWUX,