Y Dydd

Y LLOFRUDDIAETHI GÐlt DOLGELLAU. MA>TlION YCHWANEGOL. RHODDASOM yn ein rhifyn diweddaf fyr-gryno- deb o br.f ffeithiau y gyflafan erchyll uchod, a dim ond ffeithiau. Gallasem yn hawdd, pe yn dewis hyny, lenwi colofnau fel y gwnaeth rhai o'n cyd-gyfnodolion 4 haneaion heb rithyn o sail iddynt, amgen na'u bod yn ffrwyth dychymyg ambell i cbwedleuwr nad oedd ganddo yr un rheswm gwell dros eu traethu yn lie gwirionedd nag iddo eu clywed nhw yn dweyd' eu bod felly. Gan qfcn bod yn trigo yn y dref ger pa un y cyflawnwyd yr erchyllwaith, digon naturiol ydyw fod ein darllenwyr yn dyagwyl/y gwir, yr holl wir, a dim ond y gwir' oddiwrthym; a theimlwn ninau ein hunainyn euog yn ngwyneb hyny os na wnawn eiii goreu i hysbysu y rhai a ddysgwyliant yn benaf wrthym o'r holl bethau a ddygwyddasant yn weithredol, ao nid yn ddychymygol, yn ngtyn 4'r banes, heb dynu oddiwrtho nac yehwanegu ato, hyd y gallont ddim ag a fydd mown gwirionedd wedi eymeryd lie. Nid oes dim o bwys wedi dyfod i'r golwg er pan y daeth y rhifyn o'r blaen allan, so, yn niffvg hyny, nid oes genym yn bresenol, hyd nes y daw yr adeg y dygir y carcharor o flaen yr ynadon dydd Iau, ond ymhelaethu ar yr hyn sydd, i raddau, eiaoes yn wybyddus. Mewn perthynas i FYNEDIAD Y DRANCEDIG 0*1 CHARTREF am y tro diweddaf, y mae genym dystiolaeth sicr un a wyr hyuy yn dda droa ddweyd fod amryw gamsyniadau wedi cael eu gwneud yn ddirgelaidd ac yn gyhoeddus yn ngtyn & hyny. Dywedid nad oedd dim yn ymddangosiad a dull y drancedig ag oedd yn peri i ddrwgdybiaeth gyfodi yn meddyliau neb o'i pherthynasau yn nghylch ei dyfodiad yn ol; dim yn ei aiarad, ei gwaith, nai bymddygiad lag oedd yn gwneud Sw theulu goleddu yr amheuaeth Ileiaf o'i bwriad i ddychwelyd adref fel yr aethai oddiyno ar ol cyflawni gwaith y dydd. Yn hollof frgwrth- wyneb. Yr oedd pobpeth a wnai y diwrnod hwnw cyn cychwyn o'r ty fel yn cadarnhau y ayniad a fagwyd wedi hyny nad oedd yn bwriadu dychwelyd yr un diwrnod i'r lIe y daethai o hono. Yr oedd wedi gwisgo ei hun gyda mwy o daolusrwydd nag arferol pan y byddai yn myned i'r dref; cymerasai ddillad iaaf glin gyda hi, ac amryw bethau eraill nacfoedd raid iddi wrthynt yn ei thaith i'r ac o'r dref. a gwnelai y cyfan gyda chymaint o fuss a phe buaaai yn cymeryd taith i Lundain. Mae yn debyg nad oedd ei pherthynasau wedi sylwi ar hyn ar y pryd, ond fel y mae yr amgylcbiad pruddaidd wedi clirio y cof yn hynod, felly y mae yr enghraifft ddyoodiadol hon wedi dyfod yn ei llawn nerth yn mysg pethau eraill yn fyw i'r meddwl. Gyda golwg ar ei DYCHWBLIAI» O'R DREF '!> wed'yn, mae llawer o chwedlau yn cael eu taenu, a'r naill ran yn croes-ddweyd y rhan arall bron yn hollol. Wedi gotphen ei negesau yn y dref, galwodd yn nhy cyfeilles i fyny r Unicorn Lane, heibio talcen y Shop Newydd, cyn cyohwyn oddiyno. Yr oedd tua haner awr wedi wytlJ arni yn codi i fyned am ei chartref, a gwnaeth y iiylw hwn pan yn cychwyn allan, ei bod yn meddwl ei bod yn naw o'r gloch, ac y gobeithiai y cyrhaeddai adref erbyn rhyw amser penodol. Gwelwyd hi gyferbyn a'r Board Sohoul gan un, yr hwn a ddywedodd wrthi, Sara, mae hl'n t-wyr iawn arnat ti heno;' i'r hyn yr atebodd hitbau, 0, fydda i ddim yn hir cyn myn'd adre' Ychydig y tudraw i'r Felin Llwyn, nqu y Felin Ship, y gwelwyd hi ddiweddaf gan un o Ddolgun, a gwnaed yr un sylw ag o'r blaen pan hwn, sef ei bod yn hwyr arni, ac atebodd hithau ei bod yn dysjjwyl rhyw ffrind i'w chyfarfod, ac yr ai hi yn ei blaen yn burion. Ac ni welwyd hi mwy, oddieithr gau y ffrind a ddysgwyliai ei gyfarfod, yr hwu, mae'n ofnus, a drodd yn fradychwr iddi. Nid gwir y stori iddi gael ei gweied yn cyfeirio i fyny at y llwybr a adwaenir fel y Torrent Walk; ac nid gwtir ychwaith y si a ledaenid iddi gael ei gweied yn troi i fyned ar hyd y ffordd hbno a arweinia trwy Goed Ffridd Arw. Tybiau diaail, sylfaenedig ar wrachiaidd chwedlau tywodlyd, agored i gael ei chwythu gan yr awel leiaf, ydynt i gyd. Ar hyd y dyddiau Llun a Mawrth, yr oedd pawb a'i farn o berthynas i bwy oedd y llofrudd, ac, wrth gwr., yr oedd pob un yn sicr mai ei farn ei huu oedd yr un gywir. Ond mewn can- lyniad i hysbysrwydd a dderbyniodd y Sergeant Williams o Gorwen, yr hwn, gyda llaw, sydd yn haeddol o bob cefnugaeth am ei lafur diflino yn nglyu &'r dirgelwch hwn, aeth ei a phedwar er- aill o heddgeidwaid i FFBRMDY Y PARC, oddeutu milldir i fyny oddiar y dref. Erbyn cyrhaedd yno, yr oedd y teulu heb godi. Aros- asant o gylch y fan hyd nes y canfyddasant fod yna stir yn y gegin, ac wedi gosod yr heddgeid- waid mewn saEeoedd cytieuc", aeth un araii at y drws, ae agorodd ef. Yn y gegin, yr oedd y wraig yn parotoi'r tan, ond pau welodd hi y ceidwad heddwch yn d'od i'r ty, ymataliodd. Yr oedd y gwr yn absenol. Deuhreuodd yr heddgeidwacl ar ei waith trwy syiwi fod yna fusnes cas ryfeddol wedi dyfod i'r golwg yn y dref y dydd o'r blaen, ac atebodd h ttiau ei fod yd fusnes poeuus i'r eithaf. Gyda. hyn, dyma Cadwalader Jones, y gwr, yn d'od i lawr y gria- iau ac i'r gegin, ac meddai heddgeidwad wrtho, gan daro ei law ar ei ysgwydd, Chwi sydd ar- tiaf fi eiaieu,' ac yn wheu ychydig fynydau, yr oedd ei ddwylaw yn rhwym mewn handcuffs. Pan welodd y,wraig sefyllta ei gwr, aeth allan fel yr oedd dan ysgrechian, a rnedudd rh-tg ei blaen i'r Coed Croes, amaethdy cyfagos. Aeth yr heddgeidwaid i'r beudy perthynol i'r Pare, ac yno yn guddiedig mewn cornel daethpwyd o hyd i fwyell, Itif, a aach, mewn cyflwrpur anymanol. Yna dygwyd y carcharor dau ofal y ceidwaid i lock-up y dref, ac yr oedd y cyfan wedi ei crphen cyn i ehwarter y dref fod wedi cyfodi o'u gwely- au. H id oes sicrwydd yn bresenol pa un ai trwy ryw awgrym o'i ef (y carcharor), ai ynte trwy ymcbwiliad yr heddgeidwaid y catwyd hyd i'r badd; ond mae hyn yu sicr nad oedd yn agored pan gafwyd ef, ond wedi ei lenwi i fyny a'i thwmpath o goed aruthrol ei faint arno. orchuddo gyda man-frigau. Ddechreuyr wyth- nos, cawsoui, trwy ganiatad, dalu ymweliad a'r CARCHAROR YN EI GELL yn ngharchar y dref. Wedi i'r ddor gael ei dad- gloi a'i hagor, gwelsom ef o'n blaen a'i Feibi yn ei law. Yr olwg a gawsom arno ydoedd dyn ieuanc tawel, caredig, a glandeg, tua 25ainoed, ac oa oeddym o\ blaen bron yn methu a chredu ei fod yn euog o'r fath weithred erchyll y cy- huddir ef o honi, yr oedd ei weled 'wyneb yn wyneb' yn ei goll bruddaidd yn ein gwneud yn bellach nag erioed o gredu hyny. 'Yr ydych yn fy adwaen i, Cadwalader Joneai* meddwn wrtho. '0 ydwyf yn right dda,' ebai, a'r dagrau yn treiglo o'i lygaid. Yn yr yagol yn Mnandy'r- gader y gwelais chwi ddiwedciaf, omde1' medd- wn. 'O ïe,' meddai yntau, 'a dyma lie 'rydw'i 'nawr. Gadawaom ef gyda chymysg deimladau o alar a thristwch, fod un tnor ieuanc, mor ddeniadol, mor serchog, ac wedi ei ddonio 4 thalent mor addawol, wedi gosod ei hun yn agored i'r fath ddrwgdybiaeth. Deallwn ei fod yn fardd da. Ba aiu cyfaill Caeronwy yn ym weled &'r fan lie y trigai yr wythnos ddiweddaf, a. dywedai fod llyfr ysgnfenedig o'i waith ef wedi cael ei roddi yn ei law, yn mha un yr oedd darnau o farddouiaeth, yn beniiilou ac englyn- ion, a ddangesent gryn fedr a gallu ynddo yn y cyfeiriad hwnw. Ni bu erioed yn aelod eglwys- ig, ond byddai yn myned i wrando'r efenrzyl ø achlysurol. Ystyriwn nad yw y darlun a we'tl'' ir yn y dref yn deilwug o bono; ao M" derfynu y paragraph hwn heb &IW. OJ 'V'' hanghymeradwyaeth llwyraf o'r dull iselwael gymerir gan bersonau o'r dref i ledaenu adnab* yddiaeth bersonol o'r c^huddedig ar draul sarhau pob teimlad dyngarol, ao aberthu yt ystyriaeth hono a ddelir yr un mor barchus ft chysegredig gan Dduw a dyn.

f- 4' DYDD IAU, Y CARCHAROR GERBRON YR YNADON ■ 1 Nos Fercher, yr oedd' yn amlwg fod rhywbeth i fod, gan fel yr oedd yn mron holl heddgeidwaid y Sir yn y dref; i beth, nis gwyddom. j t Dydd Iau, tua deg o'r gloch, symudwyctj [ Cadwalader Jones, o garchar y Sir, i iseuadd y dref, mewn cerbyd amgauedig, gyda'r governor- Mr. Thomaa-â dau heddgeidwad. Nid oedd I droa 2UO o bobl y tu alian i'r Neuadd yn ei ddysgwyl, ac ymddygodd pawb yn dawel a bon- eddigaidd. Heddyw, dydd Iau, y 26ain cyf., dygwyd Cad- waladr Jones, Pare, o flaen yr ynlLdon-John Vaughan, Ysw., Wyatt, Yaw., Garth; &c. Dros yr erlyniad, Mr. Clough, Corwen. Dros y diffynydd, Mr. W. R. Davies, Dolgellau. Dechreuwyd ar y gweithrediadau trwy i'r Cyfreithiwr droa yr erlyniad (Mr. Clough) adrodd yr aingylchia,dau cysyiltiedig 4'r llol'ruddiaeth. Dywedai y gaUai ddangoa trwy dystiolaethau i't dancedig, S. Hughes, gael ei gweled oddeutu haner milldir o'r dref, ac y gallai ddangoa hefyd trwy dystioliaeth mai gweddillion S. Hughes, ydoedd y rhai a gafwyd yn Afon Aran. Yna galwodd ar,- MARGARET HUGHKS, chwaer y drancedig. Yr wyf yn by w yn y Brithdir; yn ddynes sengI; yl1 chwaer i'r drancedig; gwelais hi olaf saith wyth- nos i nos Lun diweddaf; yoiadawodd a fi oddeu- tu 6 o'r giouh y nosoti hono; dywedodd ei bod yn myned i Ddoigeliau; ni welaishi yn fyw wedi hyny; yr oedd yn ngwasanaeth Coedmwaoglog yn tlaenorol i'r saith wythnos ddiweddaf. y dydd Sadwrn o'r blaen, aeth i Goedmwsoglog ar ol f Groglith diweddaf, sef y nos Fercher dilynol, ac arosodd yno hyd y Sadwrn dywededig. Yr oedd y carcharor, Cad. Jones, yn gweithio ar y iferm hono y pryd hwnw; gwelais ef y noson y daeth fy chwaer o Goedmwsoglog; siaredais Ag ef fel yr oedd yn pasio y drwa yu dyfod oddi- yno; mewn perthynas i ddim ond yr hin; gwel- ais ef wed'yn dydd LIull ar y fiordd get Tyddynygareg pan yn myned i Goedmwsoglog; gofynais iddo a welodd ef fy chwaer, a < y ved* odd yntau naddo, ac aeth wed'yn yn ei rlaeu. Gwelais ef wed'yn, nis gwn pa bryd, ond agoa yr un fan a'r tru o'r blaen, a siaradodd A mi; gwelais ef uuwaith wedi hyny, ond ni bum yn ymddyddan 4g ef. Gwelais weddillion if chwaer, gweddulioa fy chwaer oeddynt. HOWELL JONES, yr wyf yn byw gyda fy nhad yn Rhydymaiu. Bu'm yu gweithio yn Ooedmws- oglog; aethym yno rywbryd yn Mai diweddaf. Yt oedd y carcharor yn gweithio yno hefyd; byddai yn aros yno, ond nid allai ef ddim dweyd a oedd yn cysgu yno. Yr oedd S. Hughes hefyd yD gweithio yno; nia galiafddweyd a oedd hi yr cysgu yno. Gwelais hi ddiweddaf yn Uoedmws- oglog. Nis gallaf ddweyd i sicrwydd pa bryd y gweiais y carcharor ddiweddaf yno; dy wedodd wrthyf ei fod yn myned i flair Dmas; yn Coed-, mwsoglog y dywedodd hyny wrthyf. Yr oedd" wn yn Coedmwaoglog diwrnod flair Dinaa, niB gwn a oedd y carcharor adref. Ymadewaia a fy He yr un noaon a Sarah Hughes. Chlywtiis ddim fod unrhyw gyfathrach rhwng S. Hughes a'r carcharor. GWBN LEWIS, yr wyf yn byw yn Pen'rallt, dwy iilldir oddiyma, yn nghyteiriad Dwlchcocb, oddeutu milldir o'r Pare. Yr wyf yn briod Robt. Lewis. Yr wyf yn eofio y 4ydd o Fehetio» yr wyf yn cofio y carcharor yn dyfod i'r ty aow y noson hono; daeth oddeutu 8 o'r gloch. ymddyddan rhyngddwyf i ag ef, a fuddai genyf; bu gyda fi odieutu awr. Aetb i ffwrdd oddeutu naw.^ Welais i a$o ho»