Y Dydd

FFESTINIOG. MR. GOL, Gan nad ydwyf wedi aflonyddu ar.eich heddwch yn awr er's tro, hyderaf y caniatewch i mi ofod ijtechan o'r DYDD i wneud ychydig sylwadau ar y ■^featinogiaid. Ni ddym^inwn, er dim, ddweyd yr IIn gair fel ag i friwio teimladau yr un o honynt; ac eto i gyd, byddai yn well genyf i'r ychydig a ddy- ^edwyf ddeffro a chynhyrfu eu teimladau. i'w S^aelodion na chelu oddiwrthynt yr hyn sydd wir £ 01 danynt. Mae rhyw hen ddiareb yn dweyd fel Vn,—' Dweyd y gwir sydd dda bob amser, dweyd gwir digio llawer." Felly, gan fy mod yn rliwym 0 sefyll at y gwir, byddaf, yn ol y ddiareb ^ehod, yn rhwym o dynu gwg, a digio ami i un o'r ?°sbarth hwnw a elwir "Nhw." Dosbarth rhyfedd lawn ydyw y "Nhw" yma. Os y bydd rhywbeth yn SomedjI dyfod, neu os y try rhyw symudiad yn 8loto, neu gymdeithas yn fethiant, hwy, druain, gaiff holl fai—y "Nhw" byth a hefyd ydyw tad pob —gwna pob un ei fwch diaDgol ar y "Nhw." Vs ymresymir yn erbyn eu cyndynrWyjj^ 0 ymuno Undeb y Gweithwyr, ar 01 eu hymresymu i Slawdd, dywedant, Does. bai yn y byd arnom ni "Nhw" ydyw y drwg i gyd—pe buasai y "Nhw" debyg i ddynion, ymunasem ni oil ar unwaith Undeb." Y "Nhw" hefyd ydyw'r drwg ein bdd dosbarth o weithwyr yn cymeryd ein gorfodi i eithio deuddeg awr y dydd." Cyfaddefa pob f^eithiwr yn y chwarelau fod ein: hamser gweithio yn rhy hir; a saif i fyny mor ddifrifol yr "78 arno a chare? filldir,' a dywed gymaint piti na ddeuai y "Nhw" i'w cefnogi 1 ddeisebu eu eistrriaid am gael lleihau eu horiau llafur. Bellach, Of ia digon naturiot sydd yn ymgodiynmeddwl '*• v ■' r"'1 <■: y darllenydd ydyw, Pwy a feddylir wrth y "Nhw?' Wei, i fod yn onest, rhaid dweyd mai nyni ein hunain ydynt; ie, nyni. y Ffestinogiaid, ydynt y "Nhw." Rhag ein eywilydd yn cyndyn sefyll yn ffordd diwygiadau yr oes. Ceisiwn daflu yr holl fai ar y "Nhw." Glanhawn ein hunain, a phriodol- wn ein holl wendidau iddynt hwy, pryd, mewn gwirionedd, mai nyni ydynt. Anwyl gyfeillion, dylem gofio mai gwehilion cymdeithas sydd yo gwneud i fyny y "Nhw" yma bob amser; ac os dy- wedwn ni mai Did rhai 0 honynt ydym, y mae ein gweithredoedd yn ein condemnio. Gan hyny, gyd- weithwyr. gadewch i ni ymysgwyd o'r cyflwr poen- us ac adfydus yr ydym ynddo. Bydded fod genym fwy o ymddiried y naill yn y Ilail-na fyddeii i ni fod yn fradychwyr Judasaidd i'n gilydd; dyna, mewn gwirionedd, ydy w ein cymeriad yn bresenol. Ofer byth fydd i ni ddysgwyl diwygiad heb yn gyntaf ddiwygio ein hunain. Byth nae yn dra- gywydd ni chawn leihau ein horiau llafur tra y par- hawn fel yr ydym. Rhaid ein asio, rhaid ein cael yn fwy unol a'n gilydd. Yr ydym yn rhy anghymdeithasgar—yn rhy annhebyg i ddynion yn byw mewn gwlad efengyl. Edrycha ein brodyr chwarelyddol yn Arfon arnom fel dosbarth israddol i bob dosbarth arall o weithwyr, aid am nad ydym cystal gweithwyr a bwythau, yr edrychant mor ddiystyrllyd arnorr, oud am mai gwlaneni o bobl ydym — dim sefyll ynom gyda dim -rhyw greaduriaid ag y mae gwaseiddiwch wedi ei gyfrodeddu a'n holl weithredoedd. Yr ydym fel dosbarth yn ddigon llygadgraff i weled y dylem gael diwygiadau gyda llawer o bethau; ond y drwg ydyw, ein bod yn berffaith amddifad o'r stwff hwnw -gwroldeb a phenderfynolrwydd, yr hyn bethau sydd anhebgorol angenrheidiol cyn byth y cawn ein dymuniadau. Anwyl frojyr, y Bathesdiaid a'r Llanberisiaid, a fyddai yn ormod hyfdra gofyn am i rai o honoch ddyfod drosudd atom unwaith yn rhagor, er ceisio cyfanu ychydig arnom; mae ein sefyllfa yn druenus i'r eithaf, ac nid oes ynom allu i'w gwella. Yr ydym yn gruddfan o dan feithder ein horiau llafur—yr ydym oil gyda'n gilydd yn cydolygu y dylid eu lleihau-ac yr ydym yn rhai go lew fel cynllunwyr, ond yn amddifad o'r dewrder hwnw sydd yn ofynol i wynebu y goludog. Yr ydym yn ddigon dewr a gwrol pan yn y twll gyda'n gwaith; ond unwaith yr elom i wyddfod rhai o'n huwehafiaid, yr ydym yn colli ein holl ddewrder —dechreua ein garau grynu yn nghyd; a chan y byddwn mor ddychrynedig yn yr olwg danbeidiawl a dysgleiriawl arwynebpryd yr un y byddwn yn dweyd wrtho ein cwyn, dywedwn na ddywedasom ac na wnaethom ddim oil, ond mai y "Nhw" sydd yn codi row, ac yn unol a'r cyffesiad yna, rhydd ei arglwyddiaeth gynghor, yn ol pa un y dywed y bydd yn rhaid gweithredu; a rhag ofn mai ein troi i ffwrdd bob enaid walltog, byw, bedyddiol, a gawn, rhwydd gydsyniwn a'r gorchymyn. Cyn terfynu, dymunwn argraffu ar feddwl holl ddarllenwyr y DYDD nlai nid ar ein goruchwylwyr nac ar ein meistri chwaith y gorwedd yr oil o'r bai ein bod mor debyg i ddallhuanod yn Ffestiniog. Nid ydynt cynddrwg ag y myn rhai iddynt fod—o'r hyn lleiaf, nid ydynt yn ddim gwaeth nag ydoedd eiddo chwar- elwyr Arfon. Cymaint sydd arnom ni yn Ffestiniog ei eisieu ydyw, i rywrai neu rywun drugarhau wrthym, os y gwyr beth ydyw y feddyginiaeth oreu at wella yr hyn y soniwyd am dano. Gwyddom i raddau pa beth sydd yn eisiau. Y cwestiwn ydyw, pa fodd i'w gael. Da chw1., ddarllenwyr goleuedig y DYDD, tosturiweh wrthym cyn iddi fyned yn rhy ddiweddar arnom. Yr eiddoch, &c., YSBRYD.

AT MR. R. O. REES. MR. GOL. Yr ydwyf yn un o luosog dderbynwyr "Gweith- iau Ieuan Gwynedd," ac y mae y rhanau 1, 2, 3,4, 5, yn fy meddiant. Ond dyna oeddwn yn ei ofyn, a ydyw y 6ed ran ddim ar ddyfod o'r wasg; y mae amser bellach er's^ymddangosiad y rhifynau blaen- [ orol, pa beth, gan hyny, sydd yn lluddias ymddang. osiad y rhan 6ed? Mae awyddfryd llawer heblaw fy hunan am ei gweled. SOUTHMAN.

Hloffium, Gellir gwneud papyr i ddal dwfr trwy"gymhorth bichromate of pottasia; ac y mae'r bichromate el potassta yn meddu ar allu i wneuthur glue a gelatin, i beidio toddi a datod mewn dwfr. Gwneir papyr cotton, llian, a silk, trwy gymhorth glue wedi ei wneud a'r bichromate ojpottasia yn hollol waterproof. Un ran o bicliromote ar gyfer 50ain o gelatine sydd yn ddigon. Caledu papyr.- Y cyffyr a arferir i'w galedu yw chloride of sinc. Gwneir ef mor galed a phren, ac mor wydn a lledr. Gellir ei ddefayddio yn wadnau i esgidiau cryflon, yn ffyn, a' choesau chwipiau, a a charuau llifiau, ac i lorio llofftydd yn lie plane- xiu coed. I

ISARTMOMEAT!). TAWELWCH Y CRISTION YN MARW. Mae'r Cristion yn marw gan wenu A'i ogwydd ar Brynwr y byd; bbflo-ii?, Ffarwelia a'r ddaear heb ofni, A'i hudol bleserau i gyd; Y wlad uwch y ser sy'n ei ddenu O for y trallodion i'r lan; A dyna yw testun ei ganu, "Cryf ydwyl" er bod gyntynwan. Mae'nlgweled ei,Warelwr yn d'od At yr Iorddonen i'w dderbyn; Ac yna ei gan a dderbynia ei nod, r Set canu am byth yn ddiderfyn: Yn awr yn lie dyoddef un cystudd, Mwynhaupur ddedwyddwcha ga; Yn lie daear lawn o orthrymder, Ca dreulio bytholfyd o ha'. Er mor anwyl ydyw y ddaear, Ymadael am byth a hi mae; Er mor swynol yw can yr adar, Y ddaear sy'n gynefin a gwae; Nid cartref y Cristion ywlr ddaear, Ond pellder ei daith tua'r wlad Sydd itfdo yn gartref tragwyddoi, Heb boen, na chystuddiau, na brad. Ddarllenydd, os enilli y teitl 0 Gristion, hyn fydd dy'ran; Ac yna dy gan fydd dy chwedl, Sef diolch am ddyfod i'r lan; ODd iti gredu y Beibl gwiw, Enilli hon yn rhwydd, A' gwedd'io'n ddyfal ar dy Dduw Am gael bod yn ei wydd. Dylife. |REES HUGBEES. I

YR WYBREN NOSAWL. v > Ol mor ddenawl mae'r ddunos—yn gwisgo Ei theg wasgod wiwdlos; Onid yw eogyl yn dangos atod v Rosette y nef ar siwt y nos? « lOAN MACHBETH.

GWRAIG SARUG. 5 Un sur odiaeth ei siaradwedd—yw hoa, Mynwes heb drugaredd; Yn aros mewn anwiredd, Dan ei baich hyd yn y bedd. • Annedwydd yw'r oneidiau-syl 0 dan Bwysau dig wefusau Y wraig hon, a'r galon gau Rydd allan ei myrdd wallau. Hen anian gas anynad—yn bwrw Barbariaeth dideimlad; Chwerw yw, ni char ei had, Hyll sarug ei hall siarad. Rhiw, Ffestiniog. O. W. JoNM.

DAU ENGLYN I'R ROBIN GOCH. Robin fel hogyn hygoch -y gauaf A gywain Ile'r eloch, A'i loyw gain frest loywgoch, 1 ofyn maeth o gafn moch. Heb bres cynes y cana-'t) arabol Ei driban mewn eira; Ac wed'yn robin trwy'r ha' Resymol erys yma. Llanuwchllyn. B. G. 4G al-ia

ODLAU COFFADWRIAETHOL Am'JoHN JERVIS JONES, hoff blentyn John a Rachel Jones, Staylittle, Maldwyn, yr hwn a fu farw Mai 30ain, 1876, yn bedair blwydd a haner oed. Hwn dyfodd mewn byd afiach-yn rhosyn Na phrisiem ei dlysach; Ond mae'n well tewi bellaeh- Yn y bedd mae Johnny bach. „ < s Ei enaid eu at Dduw'r Iluo'edd-'hedodd, Gan adael pob ingoedd Ar ei ol; rhy bur oedd-i le fel hyn, Mae'n chwaren 'i delyn mewn uwch ardaloedd., Birmingham. R. JERVIS (Gwynonwy),

ENGLYN I'R WENOL. Y wenol fyw, siriol asuren—eheda Ar ei hudnwl aden; n Yma ar hael dymhor Jl#jjlwen, • A gwisg od wych a'i,gwa|§o4 wen. Llanuwchllyn.. < B.G. f