Y Dydd

w 1.il1II'1' "Y" MVNACHDAI A'R LLEIANDAI. Bu Mr. Newdegate yn llwyddiannus yn y Senedd, Mawrth 29, drwy fwyafrif o 2, i gael penodi pwyllgor i wneud ymchwiliad i'r sef- ydliadau uchod yn Mrydain. Y mae bod y fath gynnygiad wedi llwyddo yn y Senedd bresenol yn arddangosiad eglur o'r drwgdyb- iaeth dwfn sydd yn y wlad am y nythleoedd hyn. Ni bu Senedd erioed yn fwy pleidiol i gydraddoldeb crefyddol, nac yn fwy gwyliad- wrus i ochel pob math o ymyriad a hawliau cyfreithlon unrhyw enwad crefyddol. Dan y pie hwn y ceisia amddiffynwyr y sefydliadau hyn ymgyfgodi: honant fod eu crefydd yn dysgu iddynt gyfreithlondeb, neu yn hytrach deilyngdod, bywyd mynachawl, a bod eu cyd- wybodau yn eu hannog i'w ddilyn. Pa fodd bynag, edrychir ar y lleoedd hyn yn bresenol gan y mwyafrif o'r Saeson gydag anymddiried hollol; a bu y ddau achos fu gerbron y wlad yn ddiweddar yn foddion effeithiol i'w gweithio i hynyma, sef ystori Barbara Ubryk, yr Ellmynes; a phrawf enwog 'Saurin yn erbyn Starr.' Wedi y chwilio a'r chwalu fu ar yr achos diweddaf, anhawdd ymattal heb ddyfod i'r penderfyniad fod ymchwiliad yn llwyr angenrheidiol i'r ffauau creulondeb ac aflendid hyn. Gobeitbiwn y cymerir i fewn bob math o sefydliadau lie y byddo meibion a merched yn cyd drigo dan unrhyw fath o rwymau crefyddol, ac na bydd i'r pwyllgor ymchwil- iadol aros yn unig gyda'r sefydliadau Pabaidd. Os gwneir hyn, bydd Mr. Newdegate, drwy ei ddyfal-barhad, wedi llwyddo i roddi cam yn yr iawn gyfeiriad, ac mewn canlyniao i "wneuthur gwasanaeth dilfawr i'r wladwriaeth.

i Genedigaethau. Mawrth 31, priod M. H. Williams, Grocer, Aber- maw; ar fab. Priodasau. 1 Ebrill 2. yn addoldy yr Annibynwyr yn Nhowyn Meirionydd, gan y Parch. J. Thomas, gweinidog y lie, yn mhreseuoldeb T. Edwards, Cofre trydd; Mr. William Williams, Penrhiwcul, Mallwyd; a Miss Vaughan, Penowern, Towyn. Marwolaethau. Chwefror 26, bu farw Evan Davies, ysgolfeistr yn Ceinewydd, yn y 35ain o'i oedran. Yr oedd yn fab i Joshua a Rachel Davies, Traethgwyn; ac yn frawd i'r Parch. J. Davies, Glynarthen. Claddwyd ef yn mynwent Maenygroes; a phregethwyd ar yr achlysur gan y Parch. T. Rees, ar y goiriau, Yi Arglwydd sydd yn teyrnasu,' Salm 97. 1, 2. Amgylchynid ef gan dyrfa liosog yn ei hebrwng i dy ei hir gartref. Yr oedd Mr. Davies yn ysgolhaig da, yn ysgolfeistr rhagorol, yn dra gweithgar yn ei gylch, yn gyfaill cywir, ac yn un a gerid yn gyffredinol. Teimla y Ceinewydd a'r cylchoedd golled a hiraeth mawr ar ei ol. Duw fyddo yn noddfa a nerth i'r perthynasau sydd ar ot yn eu galar. Ebrill 4. Mr. Henry Parry, Cefnymaes, Brithdir, ger Dolgellau, yn 41 ml. oed Yr oedd yn aclod ffyddlawn gyda'r T. C. yn Hhiwspardyn.

flRatcbnaborbb J)t lllftvtbnos. Marchnad Llundain. DYDD GWINKH.—Cynnygiwyd stoc gymedrol o wenith Prydeinig ar werth. Yr oedd y funach mewn pob math yn araf, ond cedwid at brisiau diweddar. Marwaidd oedd y fasnaeh mewn haidd, ond y prisiau yn sefydlog. Yr oedd y cynnyrchion eraill yn debyg fel o'r blaen. DYDD LLUN DIWEI)DA]r.-Marwaidd iawn oedd y fasnach mewn gwenith heddy w, ond ni chymerodd un cyfnewidiad le yn y prisiau. Ycliydig oedd o ofyn am haidd, ond yr oedd y prisiau yn sefydlog. Gwerthai brag am brisiau yr wythnos flaenorol. Gostyngodd ceirch 6c. y chwarter. Ni werthwvd ond ychydig o ffa a phya, ond yr oedd y prisiau yn sefydlog. Araf y gwerthai blawd am brisiau y dydd Llun blaenorol. Tueddai Indrawn i ostwng. Diwedd y Farchnad. a. s. Gwenith gwyn, Essex, Kent, a. Suffolk 4d 49 „ coch, 1863 37 45 Haidd at fragu 34 40 falu 31 34 Ceirch Essex a Suffolk 20 24 Ysgotaidd — — Ffa-Magazan 30 32 „ Tick 31 35 „ Harrow a Pigeon 36 39 Pys, gwynion 32 34 Blawd goreu, wedi ddelirero (y 280 pwys) 36 40 „ ailraddol a'r wlad 26 30 Marchnad Liverpool. DYDD GWKSER.—Yr oedd nifer luosog wedi dyfod yn nghyd, a gwnaed masnach dda mewn gwenith coch a gwyn—yr oedd y gwyn yn eadw at brisiau blaenorol, tra yr oedd y coch ycliydig yn is. Gwnaed masnaeh gymedrol mawn blawd am brisiau blacnor- ol. Ffa a phys yn sefydlog. Araf oedd y fasnaeh mewn haidd. Ceirch a blawd ceirch yn brin, a chedwid at lawn brisiau. Mdrwaidd oedd y fasnaeh mewn grawn India, ac er gwerthu, yr oedd yn rhai i cymcryd o 3c. i 6c. y chwarter o ostyngiad. s. c. s. c. Gwenith Seisnig, gwyn. 10 0 10 5 y lOOps. 11 11 coch !) 4 9 8 ctto. Ceirch Seisnig 3 5 3 8 y 45ps. Haidd Gwyddelig 4 0 4 f> y GOps. 11 Seisnig 0 0 0 0 y GOp., Blawd Americanaidd 21 0 21 6 y 19Gps. Seisnig goreu 39 0. H 0 y 280pg. Ffa Seisnig 38 0 40 0 y chwa. Ewropaidd 36 0 37 0 etto. DYDD MAWRTH.—Araf oedd y fasnaeh mewn gwenith, a'r piisiau Ie. yn is na dyid Gwener. Blawd i'r un cyfartaledd.

Bu achos o gryn bwya i weithwyr a'u meistdaid o flaen Brawdlys Le'rpwl. Anfonwyd painter i weithio ar ysgaffold oedd wedi ei gosod :gan ddyn arali o dan yr un meistradoedd, a thorodd yr ys- gaffold, a niweidiwyd yntau yn y fath fodd fct nad allai ddilyn ei alwedigaeth. Ac yn awr, dygodd gwyn yn erbyn ei feistradoedd i gael iawn. Dy- wedodd Justice Willis nad oedd y gvvyn yn gyfreith- lon, gan ei fod wedi ei brofi drosodd a throsodd drachefn nad oedd meistr yn gyfrifol am unrhyw ddamwain a ddygwyddai i un o'i weithwyr trwy ysgaffold wedi ei gosod gan un o'i weithwyr craill, oni phrofir fod rhyw ddiofalwch uniongyrchol arno ef. Fel enghraifft, pe byddai i sylw y meistr gael ei gyfeirio at ansicrwydd ysgaffold, ac yntau wedi yn gadael i'w weithwyr fyned ami. heb ei diogolu, byddai yn gyfrifol; ond y mae wedi bod yn gyfraith am y 33 mlynedd diweddaf nad all gwas ddwyn cwyn yn erbyn ei feistr am ddiofalwch un arall o'i weision eyffredin. Methodd y gweithiwr gan hyny a chael cwyn yn erbyn ei feistradoedd. Etholwyd Mr. Bristowe gydajmwyafrif o tua 200 yn Aelod dros Newark. Y mae Mr. Bristowe, fel y diweddar Aelod, (Mr. Denison), yn Rhyddfrydwr l^gBbgsialau. TYSTEB I'R PARCH. R. EVANS (TROGWY), MAESGLAS. MAE amryw o Gyfeillion MR. EVANS yn nghymydogaeth Maesglas wedi penderfynu gwneud Tystcb iddo, ar ei ymadawiad i'r America, fel cydnabyddiaeth iddo am ei lafur yn eu plith am ddeuddeng mlynedd. Pawb a deimla awydd cyn- northwyo yn y gwaith teilwng hwn, teimla y Pwyllgor yn dra diolchgar os byddant mor garedig ag anfon eu cyfraniadau i r Ysgrifenydd —HCOH OWENS, Greenfield, Holy well; neu, i'r Cadeirydd- E. HCGIIES, Ysw., Heathfield House, Greenfield, Holywell; neu John Hughes, Builder, Holywell. FIRE INSURANCES RENEWABLB AT LADY DAY SHOULD BE PAID FOR ON OR BII-ORB 9TH OF APRIL. PROVINCIAL INSURANCE COMPANY. Established 1852. Chief Offices: WREXHAM-LONDON -GLASGOW. CAPITAL £200,000, wholly subscribed. FIRE DEPARTMENT. Insurances effected upon almost all descriptions of Property, upon moderate terms. No charge whatever made beyond the premium. Claims settled with promptitude. LIFE DEPARTMENT. The usual description of Life Assurances effected. Numerous advantages offered. The Accumulated Life Fund amounted, at the 31st December, 1869, to £ 141,198. This Fund has more than doubled itself in the last six years. Chairman of the Company: THOMAS BARNES, Esq., Farnworth, and the Quinta, Salop. ROBERT WILLIAMS, Wrexham. Secretary to the Company. AGENCIES. -Applications are invited from towns and districts where the Company is not already ade- quately represented. Apply to the Secretary. YMFUDIAETH unol daleithiau, 28 Union St., Liverpool. DYMUNA JOHN LEWIS, Gorucliwyliwr Trwyddodig1 Ymfudiaetli, hysbysu y rhai fyddant am Ymfudo, y bydd iddo, ond cael cnw ac oed pob anfonydd, Be un bunt o ra^dAl, gymeryd llo i'r cyfryw mewn Mail Asrerdd- Long reolaidd drwy tisoedd Mawith ac Ebrill, am tLG ea. Ni bydd y draul ychwanejjol at lestri tin a gwely dros banner coron i bob person; a bydd yn llai pan y bydd amryw yn myned gyd.a'u gilydd. Anfonir ar dderbyniady Rhag-dalion, Docynan ac Enwau a dyddiau liwyliad yr Agerdd-longau. Hy.«bysa JOHN LEWIS hefyd y gall lettya o 70 i SO ar yr nn pryd a chaitrYmfudwyr bob sylw uanddo gan ei fod yn un o'r Goruchwylwyr Ynifudol hynaf yn y lie, ac yn arfer hobi-wng yr Ywfudwyr i'w hystafelloedd yn y llong. America. Y CUNARD LINE. AGERDDLONGAU i New York a Boston, J: sef y Parthia, Calabria, Malta, Russia, Batavia, China, Marathon, Samaria, Abyssinia, Cuba, Morocco, Scotia, Algeria, Hecla, Nemesis, Siberia, Aleppo, Java, Olympus, Sidon, Atlas, Kedar, Palmyra, Tarifa, Tripoli, Penodedig gan Postmaster General ei Mawrhydi i hwylio bob dydd Mawrth-a phob dydd Sadwrn. Bookir ymdeithwyr gyda hwy i bob rhan o'r Unol Daleithiau a Canada, ar amniodau pur resymol. Am y fordaith a phob manylion, ymofyner A D. a C. Mac Iver, 1, Rum. ford Street, Liverpool; neu Si D. JONES, Temperance Hall Hotel, Canon Street, ABERDARE. CAMBRIAN RAILWAYS. EXCURSIONS RHAD 0 BWLLHELI U ABER- YSTYTHWYTH ac yn ol Ddyddd Gwener y Groglitli a Dydd Llun y Pasg; ac hefyd o DDOL. GELLAU i'r ABERMAW ac yn ol Ddydd Gwener y Groglith. Bydd yr adegau yn hyfryd, a'r ammodau yn isel. Plant dad 12 oed am hanner y pris. (Ymof- er am y prisiau yn y gwahanol orsafoedd.

I bob Sabbath i wrando'r efengyl yn cael ei phregethu yn eu hiaith anwyl eu hunain. Yr ydym yn cael supplies cyson o Dde a Gogledd Cymru bob yn ail fis; a da genyf allu dywedyd nad yw eu llafur yn ofer. Y mae'r eglwys yn cynyddu mewn rhifedi bob blwyddyn, fel y bydd raid i ni yn fuan gael lie helaethach a mwy cyfleus. Y mae ein cydwladwyr yn haelionus yn eu cyfraniadau; ond yr ydym hyd yn hyn yn methu cael lie cyfleus i adeiladu. Nos Iau, Mawrth 21, cawsom gyfarfod Iluosog iawn. Yr oedd Albion Hall, yr hon oedd wedi ei llogi er cyn- nal Cyngherdd gan Mynyddog, yn orlawn, a phawb wrth eu bodd yn gwrando arno'n canu ac yn chwareu ar y berdoneg. Aeth yn ddeg o'r gloch cyn i ni feddwl ein bod yno ddeg mynyd; a pha ryfedd pan gofiom fod y bardd talentog Hwfa Mon yn y gadair, a'r bardd a'r llenor a'r cerddor hyawdl Mynyddog yn canu, a'r Proffeswr Barrett yn chwareu ar y berdoneg, yn cael eu cynnorthwyo gan gyfeillion o Fetter Lane a'r Boro'. Gwastraff fyddai i mi geisio eu canmol, gan fod y rhan fwyaf o Gymru yn ddigon adnabyddus o'r talentau. Digon yw dweyd i ni gael cyfarfod da, a thipyn go lew o elw at adeiladu capel i'r Cymry yn y Boro'. Pe byddai rhywun fel Saul gynt yn cael ei flino gan yr ysbryd drwg, y peth goreu allai ei berthynasau wneud fyddai anfon am Mynyddog i ganu a chwareu iddo, 'Peidiwch codi row.' D. DIDYMUS.