Y Dydd

CAN Ar Ragoriaethau HenryRichard, Yswain, ifod yn Aelod Seneddol dros Merthyr. MAE awyr wleidyddol ein gwlad mewn gwir wewyr, Ystorm yr Etholiad o draw sy'n nesau; Ymgasgla'r cymylau, ymryson y pleidiau, Y mellt a'r taranau o amgylch sy'n gwâu Mae Merthyr yn deffro o'i hoesol gysgadrwydd, Ymgeisio am symud ei gwarthrudd mae hi; Amcana yn eithaf mawr nerth y rhyferthwy, Am gael Ymneillduwr yn aelod o'i thu. si, Y doeth Henry Richard yw'r un a ddewisa, Ar ran Ymneillduaeth fawreddog y lie; Y gwron di-ildio, a'r nerthol areithydd, A chywrain wleidyddwr llygadgraff yw e': Bu'n gwylio yn fanwl ein hawliau fel cenedl, Ac yn amddiffynydd galluog ami dro; Gan ddadleu yn rymus dros adfer ein hawliau— Twr Ymneillduaeth yn Ngwalia yw o'. Yn wyneb gaudystion, cas, brwnt, ein caseion, A'r gwarth geisient daflu ar Gymru ein gwlad, Daeth allan fel gwron, gan ddangos i'r gelyn, Mai fe ydoedd awdwr y celwydd, a'i dad: Fel cynnifer o heuliau ar asur las Gwalia, Pelydra'i "Lythyrau" 'u goleuni mewn nerth; Yn ddarlun o nodwedd a safle cymdeitbas Ein gwlad, cydnabyddir mai mawr yw eu gwerth. Mae'n Gymro diledryw o enaid a chalon, Yn caru ei genedl, a charu'r Gymraeg; Amddiffyn ein hawliau, gan ddai ein rhinweddau Gerbron ein cymydogion, mor gadarn a'r graig: Angyles wen rhyddid, eistedda yn dawel, Ar sedd yn ei galon, mewn urddas a bri; Gan ddadleu yn erbyn pob gormes a thraha- Rhyddhad pob gorfaelaeth yw byrdwn ei chri. O'i fynwes y llifa rhyw ffrydlif o gariad Dyngarol, nes ennyn ei galon yn dân, Yn erbyn y cleddyf a'i erchyll ddifrodau, Yn mhlith teulu'r ddaear i gyd heb wahan; Mae Heddwch + yn un o elfenau ei enaid, 0 flaen ei hyawdledd braidd pyla y cledd; LIais croch y magnelau o'r braidd na ddystawa, A rhyfel a welwa rhag dal yn ei wedd. Ymgesglwch,ymgesglwch,deffrowch,Ymneillduwyr, I ddanfon ein Richard i'r Senedd mewn bri; Mae'n deilwng o'r urddas, mae'n ddigon galluog, De'wch allan yn lluoedd, ymrestrwch o'i du: Rho'wn floedd iddo heddyw nes clywo holl Walia, A'r adsain ymwasgar dros entrych y ne'; Ein Richard etholwn, ein Richard a fynwn, Ein Richard 'for ever,' 'Hwre,' ac 'Hwre.' D. AB Iolo. Wrth y "Llythyrau" y deallwn y llythyrau galluog hyny a ymddangosodd ganddo yn y Morning star, ar Sefyllfa Gymdeithasol a Gwleidyddol Cymru," yn mha rai yr amdaiflfynai ein gwlad a'n cenedl yn wyneb en- llib ac anwireddau y Saeson am danom. + Cyfeirir yma at ei berthynas a Chymdeithas Hedd- wch, i b& mi y mae yn Ysgrifenydd er's llawer o flyn- ynjjjau. V*

LLINELLAU Allan o Bryddest y "Morwr," gan loan lago, Towyn. MYFYRDOD UWCHBEN BEDDROD JOHN, Y MORWR IEUANC. MAE mynwent yr eigion yn ddwfn ac ynllaith, A'i gwyneb crychdonog sy'n eang a maith, A John aeth i'w gwaelod yn llencyn dinani, A'i feddrod gysegrwyd & dagrau ei fam! Er pan oedd yn blentyn iach, hoew, teg bryd, Am f6r a morwriaeth siaradai o hyd; Ac ar y mawr eigion ei feddwl ga'i wledd, Ond 'chydig feddyliai mai'r mor fyddai'i fedd! Mewn acen bruddglwyfus ymdori mae'r don, Gan arllwys teimladwy alarg&n i John; A'r gragen furmura, gwrandewch ar ei chri, Mae'n cwynfan i'r morwr ei chan wrth y lli-' Mewn amdo ieuenctyd, ar elawr y don, Aeth llawer fel yntau i'r hen fynwent hon; Ond, caniad yr udgorn, ddydd mawr barn y byd, A gyfyd ei meirw o'i mynwes i gyd!

BEDDARGRAFF MABAN. CODWYD rhosyn gwyn fel gwawl, Gwir degwoh gwaredigawl, Oddiar lawr y ddaear wleb, I ddeildy tragwyddoldeb. Towyn. lOAN IAGO.

ENGLYNION I Miss Anne Davies, Ysgolfeistres y Brithdir, ar ei hymadawiad i Dowlais. 0! 'r anwyl, ai gwirionedd-dy symud? O! siom ddidrugaredd; Dyro Anni dirionwedd-ryw ail "os" Wnai i hyn aros etto'n anwiredd. Diau gomedd dygymod-A hyn wnawn, Na, mae'n ormod trallod; Cas o beth yw ceisio bod— heb gwmni, Dianmhur Anni sy'n fffynd mor hynod. Byw arwyddion gwlyb ruddiau—gyhoeddus Ddatguddiant deimladau; Ein galar oil, wrth eglurhau, Caredigrwydd yn creu dagrau. Yn ein galar am ein gilydd-fe saif Serch i fyn'd ar gynnydd; Rhwng ffyddlon gyfeillion fe fydd—rhyw wres, Ferwa o'u mynwes dros for a mynydd. Ie, mae llythyru mwyach-i fod Er cadw'n fyw'r gyfeillach; 0 bell rhaid iti bellach Ddweyd i ni fyddi di'n iach. Hedd ffin, addfwyn, a haeddfawr-hyd dy fedd I ti fo yn drysawr; Ami lythyr gyr i'n gorawr Etto'n ol, da bo ti'n awr. Gelli, Rhydymain.

MI)obl)o iabau. TYSTEB PARCH. DAVID PRICE (GYNT 0 DDINBYCH). "jl/TEWN cyfarfod o Gyfeillion ac Ewyllys- JLtX wyr da y Parch. David Price, a gynnaliwyd yn Nmbych, ddydd Llun, Mehefin 22ain, 1868, cytunwyd ar y penderfyniadau canlynol 1. Bod y cyfarfod hwn yn llawenhau yn fawr bod ein hen gymydog, a'n cyfaill, y Parch. David Price, wedi talu ymweliad a r hen wlad, er fod ei iechyd yn ym. ddangos yn adfeiliedig, ac yn barnu fod yr adeg bresenol yn nynod o fanteisiol i gyflwyno Tysteb iddo, fel dade-an- iad sylweddol o'n teimladau tuag ato fel hen weinidog sydd wedi llafurio bellach ddeugain mlynedd "yn newin- Safnf,11^1Wyd1d-" A c,haQ ma}A Dinbych °edd prif faes ei lafur gweinidogaethoi am y I4eg mlynedd dlweddaf, 1 1 ^?ierica/ I y cyfarfod hwn o'r farn y dylid gwneuthur y trefmadau angenrheidiol vma m 8^fodUaweroedd o'lhengyfdUionyn Ngogledd a Deheudir Cymru, a threfydd Lloegr, a garant gydweithredu i ddwyn yr am can hwn i ben. a™ P^eswyliad Mr. Price yn America am lleff o flynyddoedd wedi ei gynnysgaeddu a manteision i ad- ?Wn JX Daleithiau, ei sefydliadau, a'i manteision l ymfudwyr—y mae'r cyfarfod hwn, gan hyny, o'r farn y gallai Mr. Price wneud llawer o wasanaeth i'w evd- genedl yn y wlad hon trwy ddarlithio ar y Taleithiau Unedig yn ystod y tri mis nesaf, ac y gallai cynnyrch y darlithian ychwanegu llawer at swm y Dysteb 3. Bod y cyfarfod hwn yn dymuno i'r boneddigion canlynol ffurfio pwyllgor i gario yr amcan yn mlaen:- Mr. R. Foulkes, Mr. Robinson, Mr. Roberts, Rosa Mr John Griffiths, Mr. Gee, Mr. E. Thomas. Mr. Jared Jones, Mr, R. Knowles, Mr. R. Pierce, Mr. R. Jones Mr H Hughes-oli o Ddinbych a'rgymydogaeth, gydag awdur- dod i ychwanegu at eu nifer. 4. Bod Mr. Foulkes i fod yn Llywydd y Pwyllgor. a Mr. Robinson yn Drysorydd. 5. Bod Mr. Evan Thomas, gan ei fod wedi bod mor garedig ag ymgymeryd a'r fwydd, i fod yn Ysgrifenydd Mygedol ( Honorary Secretary'); a bod pob gohebiaeth- au mewn cysylltiad a'r Dysteb, yn nghyd & Darlithiau Mr. Price, i'w hanfon ato, a'u cyfarwyddo fel y canlyn:— Mr. Evan Thomas, Henllan Place, Deribiuh. n, t ROBERT FOULKES, Llywydd. -mm, Mfs. Y mae y Pwyllgor yn dymuno hysbysu fod yr amcan uchod wedi derbyn cymeradwyaeth galonog Cymanfa Llanbrynmair, yr hon a gynnaliwyd ddiwedd y mis di- weddaf, fel y gwelir oddiwrth y penderfyniad canlynol:— Fod y gynnadledd hon yn gwresog gymeradwyo yr amcan, ac yn annog holl gyfeillion yr hen frawd llafurus a serchog, gynt o Ben-y-bont.tawr, ac o'r Rhos, a Din. bych, i gydweithredu ar unwaith o blaid yr amcan." A hydera y Pwyllgor y cant weled undeb a chydweith- rediad calonog ac unol i gyrbaedd yr amcan yn deilwng a llwyddiannus. Gobeithianfc y bydd cynnyrch caredig- rwydd ei hen wlad yn deilwng o'i ffyddlondeb a'i lafur, ac yn gymhorth iddo gael treulio gweddill ei oes yn gysurus, yn gystal ag yn ddefnyddiol i'n cydgenedl yr ochr draw i'r m6r. Bydd yn dda ganddynt dderbyn cynnorthwy i gario yr amcan allan mewn Cyfraniadau, yn gystal ag ymofyn- iadau am Ddarlithiau Mr. Price. Ar ran y Pwyllgor, ROBERT FOULKES, Llywydd. JOHN ROBINSON, Trysorydd. EVAN THOMAS, Ysgrifenydd. TANYSGRIFIADAU. DINBYCH. Cynnyrch Darlith Mr. Price yn Ninbych 10 4 0 Mr. J. Robinson, Asylum 2 2 0 — Gee 2 2 0 — R. Foulkes, Draper 2 2 0 — N. Roberts, Rosa 1 1 0 — R. Jones, Coal Merohant 1 1 0 — E. Thomas, Henllan Place 1. 1 o J. Jones, Asylum. 1 1 0 — Joseph Hughes, Ffestiniog o 10 0 X21 4 0 Teimla y Pwyllgor yn ddiolchgar am i gyfeillion Mr. Price anfon rhestr o'rtanysgrifiadau i law mor fuan agy bo modd, gan fod amser at wneud y Dysteb mor fyr. LLYTHYRAU CYMERADWYAETH I'R _1_J Peotfeswb Jaevis, M.G., Canton, Cardiff, am ei fedrusrwydd i wellhau yr anhwylderau gewynol. Oddiwrth y Parch. Thomas Phillips, Talley, Llandilo.— Syr—Dymunaf ddwyn tystiolaeth l'ch medrusrwydd yn gwellhau Indigestion, a'i luaws gymdeithion. Bum yn dyoddef oddiwrtho am gryn amser. Cymerais lawer o gyfiPyriau meddygol oddiwrth feddygon goreu Llandilo a Chaerfyrddin, ond yn hollol ofer a dieffaith. Yr oedd- wn wedi myned mor nervous, fel nad oeddwn braidd dda i ddim. Ond wedi i mi wneud prawf ar eich triniaethau chwi am rai wythnosau, teimlais fy hun yn gwellhau yn dda, fel yr wyf yn awr fel cynt yn gryf a heinif. Teimlaf yn ddyledswydd arnaf wneud hyn yn hysbys er ruwyn rhoddi calondid i eraill a all fod yn dyoddef oddi wrth yr anhwyldeb tdrcalonus uchod. Ebrill 8, 1868. THOMAS PHILLIPS. Oddiwrth y Pareli. G. R. Thomas, Caersws.—Anwyl Syr Yr wyf yn defnyddio yr adeg hon i hysbysu y cyhoedd, fy mod wedi methu cael gwellhad i'r Glunwst yn un man nes d'od dan eich llaw chwi; ac ni theimlais y poenlleiaf yn fy nghlun er pan adewais eich triniaeth- au. Gwnewch hyn yn hysbys er lies eraill a ddichon gael eu poem gan y Sciatica. Eich ewyllysiwr da, G. R. THOMAS. Oddiwrth Edmund Davies, Ysw., Penarth, Caerdydd.— Anwyl Syr-Dymunaf hysbysu y cyhoedd eich bod wedi adferu clyw fy mereh, yr hon a fu am yspaid amser yn methu clywed. Ond dan eich triniaethau chwi, daeth i glywed cystal ag y bu erioed; ac y mae yn parhau felly ar ol rhai blynyddau o brawf, yr hyn a gadarnha mai nid rhyw wellhad arwynebol a weinyddwch. Gwnewch y ffaith yma yn hysbys, er llawn sicrhau y cyfryw a ymddifadwyd o'u clyw, fod gwellhad i'w gael ond defn. yddio moddion addas at hyny. Ydwyf, anwyl Syr, yr eiddoch yn barchus, EDMUND DAVIES. Oddiwrth Mr. R. G. Levi, Presbyterian College, Oaer. fyrddin.Amtyl Syr-Yr wyf gyda'r ymddiriedaeth a'r hyfrydwch mwyaf yn rhoddi fy nhystiolaeth i'r cyhoedd eich bod wedi fy llwyr wellhau o Nervousness, Indigestion, and General Debility, pa rai a achoswyd trwy orastudio a phryderon meddwl. Rhoddais brawf teg ar feddygon goreu Caerfyrddin cyn rhoddi fy hun dan eich triniaeth chwi, a chefais brawfbuan fod eich dull chwi o weinyddu meddyginiaeth hollol a pharhau8 i'r anhwylderau uchod, yn tra ragori arnynt hwy. Ac yr wyf yn y modd mwyaf calonog yn eichcymeradwyo fel meddyg medrus a gafiu- og i wellhau yr anhwylderau gewynol. Ac yr wyf bron yn sicr, os rhoddir prawf teg o honoch, na fydd achos edifarhau am hyny. Yr eiddochy n ffyddlon. Ebrill 7, 1868. R. G. LEVI. AMERICA. Swyddfa Ymfudol Gymreig. SIMON JAMES, 25, UNION STREET, LIVERPOOL. A DDYMUNA ddatgan ei deimladau r3- diolchgar am y gefnogaeth y mae wedi ei gael; hefyd a ddymuna wneuthur yn hysbys ei fod yn parbau i fookio gyda'r ager a'r hwyl-longau i America, Awstralia. &c., am y prisoedd iselaf yn Liverpool. Gellir cael pob hysbysrwydd am y Clud-dal, amser hwylio, &c., trwy ddanfon Uvthyr Cymraeg neu Saesneg, yn C3, nnwys un stamp, i'r cyfeinad uchod Bydd i'r sawl a ewyllysio le cyfleus i drinymborth eu hunam, yn nghyd & llettyaeth cysurus am y prisoedd iselaf yn Liverpool; hefyd lie i gadw eu lugqaye yn rhad. Yr ydym Dl, yrhai y mae ein henwau isod, yn dymuno cymmeradwyo Mr. James yn galonog i sylw ymfndwyr. gan gwbl gredu y bydd iddo roddi pob boddlonrwydd i'r cyhoedd .-Thomas Pnce, M.A. Ph.D., Aberdar; W; Thomas, Liverpool; Rees Evans, etto T. E James! A&r f r RnbertS' S,aenau Harris, w m. ^yi; J. E. Jones, M.A., Ll.D., Merthyr, W. Morgans, D.D.. Caergybi; E. Evans, Dow- u 'f' Blaenffos; B, James, .Ponthendy, J. i ?r w'Z1'5 Thomas, Casnewydd; J, Joofifl