Y Dydd

"MAE POB PETH YN GWEITHIO." YDYW, gyfaill, mae pob peth yn y greadigaeth fawr yn ddiwyd wrth ei waith priodol ei hun. Mae'r aderyn bach yn canu, y blodeuyn yn barddoni, yr awel yn cario miwsig, y ffrwd yn sisial, a'r greadigaeth yn siarad. Mae'r haul yn codi, y pegynau yn troi, y m6r yn pregethu, a'r ser yn traddodi darlithiau. Mae'r gornant yn cael ei meithrin gan y ffynnon, mae'r ffynnon yn rhoddi bywyd i'r afon, mae'r afon yn rhedeg tua'r mor, mae'r m6r yn cael ei siglo gan y lleuad, mae'r lleuad yn cael ei goleuo gan yr haul, ac mae'r haul wedi ei gynneu gan ganwyll yr Anfeidrol. Mae'r gwlith yn syrthio i gwpanau'r nos, mae'r eira yn disgyn ynglogynarwar y mynydd, mae'r 'tide' yn golchi traed y creigiau; ac mae'r wawr yn agor ffenestri'r dydd. 'Does dim yn y greadigaeth fawr yn segur. Mae'r rhosyn yn danfon ei berarogl, mae'r lili fwyn yn harddu'r dd61, mae'r gornant yn camu o graig i graig, mae'r *yn yn llamu ar y llethrau, ac mae'r uchedydd yn canu fry wrth glust y cwmwI. Beth mae'r morgrugyn bach yn ei wneud pan yn cario ei lwyth ar ei gefni Rhoddi darlith ar ddyfalbarhad. Beth mae'r ffrwd ddysglaer loew yn ei wneud pan yn gweithio ei ffordd dros lechwedd y bryn? Traddodi pregeth ar weithgar- wch crefyddol. Beth mae'r pedwar tymmor yn ei wneud pan yn ymrolio yn mlaen, un ar ol y llaln Ysgrifenu traethawd ar ddaioni Duw, fel pedwar student' yn athroia 'r oesau. Son am goncert!' ewch i lawr i lan y m6r dyna lie mae concert; mae gan bob ton ei thafod, a chan bob tafod ei chan. Son am Eisteddfod! ewch lan i ben y mynydd i wrando ar Eisteddfod yr elienau dyna lle mae Eisteddfod!—y gwynt yn chwareu telyn anian-y fellten yn ysgrifenu englyn ar sheet' y ffurfafen-y daran yn adrodd pryddest ar blatform' yr entrych, a'r cwmwl fel bardd cadeiriol yn eistedd yn nghadair dyrchafiad, a'r enfys fel riban hardd yn hongian am ei wddf. Victoria Road, Ebbw Yale. D. OLIVER EDWARDS.

CYFANSODDIAD A RHWYMEDIGAETHAU 'CORPORATION.' [Yr ydym yn gwybod fod Corporations,' dichon yn ddifwriad, ond drwy esgeulusdra, wedi bod yn sefyll ar ffordd gwelliantau mewn llawer man; a chan fod y pwnc yn un o bwys cyffredinol, yr ydym yn cyhoeddi yr anerch ganlynol at "Corporation Conwy," mewn hyder y gall ei hawgrymiadau fod o addysg i'w chwaer-gorfforiaethau mewn lleoedd eraill. Y mae y pethaii y cwynir yn eu herbyn yn annheilwng o'r oes ac o Gymru; a hyderwn yr ymestynir am ddiwygiad yn hyn fel mewn pob peth arall, ag a all fod ar ffordd ffyniant ein cymydogaethau.—GOL.] At 'Gorporation' Conwy. FONEDDIGION,- Y mae genyf dri o lythyrau byrion atoch. Y cyntaf ar "Gyfansoddiad eich cynghorfa;" yr ail, ar "Yr hyn a wneir;" a'r trydydd, ar "Yr hyn a esgeulusir genych." Hyderaf yr esgusodir fi gan ddarllenwyr y DYDD; canys er fod y mater yn lleol, y mae y gwersi, yn gyffredinol, amserol, a phwysfawr. Os digia eich cynghor, neu rai o'i aelodau, gwnant hyny wrth y ffeithiau, ac nid wrthyf fl. Yr wyf yn penderfynu bod yn foneddigaidd; a hawdd y gallaf, canys y mae genyf barch mawr i chwi fel personau unigol. Yr wyf yn foddlon i'ch cyfarfod i resymu ar faterion fy llythyrau; ond os bydd rhywun yn ysgrif- enu ataf o dan jfug, cymeraf fy rhyddid i gyfeirio fy atebion at rai o honoch chwi wrth eich henwau. Os methaf gael eich sylw wrth ysgrifenu yn Gymraeg, troaf i'r Saesonaeg. Medraf wneud i'r genedl hono fy neall; ac y mae genyf ffeithiau i'w hadrodd a wna iddynt deimlo. Caniataer i mi hysbysu i ddechreu, eich bod braidd oil yn ymffrostio eich bod yn Rhyddfrydwyr a Diwygwyr,-fod genych wrthwynebiadau i'r Dreth Eglwys a sefydliadau gorthrymus eraill. Whigiaid yn amser etholiad sydd yn cael eich pleidleis- iau a'ch dylanwad. Y mae eich ysgrifenydd gofalus a'ch eyf- reithiwr dylanwadol yn nodedig am hyn. Y mae yr olaf yn Bright a Gladstone man i'r pen draw. Nid yn unig gweithia dros ei ochr yn Arfon, ond teimla drosti drwy y deyrnas. Pan y mae ymrysonfa bwysig rhwng Rhyddfrydwr a Thori, nis medr oddef aros nes cael yr hanes gan y newyddiaduron, ond gorchym- yna i fellt y pellebyr fod yn negeswyr iddo. Y mae yn foneddwr caredig a hael; ond ymddengys i mi eich bod oil yn eithriaid anghyfrifol i chwi eich hunain fel aelodau I Corporation.' Ond edrychwn yn— I. AR GYFANSODDIAD EICH CYNGHORFA. Yr ydych yn hunan-etholedig! Tybier fod y Senedd, y Ty ydych am ddiwygio, yn cael ei ddewis gan y nvwyafrif o honynt eu hunain! Os Ymneillduwyr neu Eglwyswyr, os Rhyddfryd- wyr neu orthrymwyr ydynt y mwyafrif, hyny a fyddant byth; canys ar eu llaw hwy mae dewis eu cydweithwyr. Fel hyn y mae 'Corporation' Conwy! Eglwyswyr, a drwg genyf chwan- egu, mai Torïaid ydynt y mwyafrif yn y gynghorfa yma; ac os na ddaw chwalfa, hyny fyddant byth; canys mwyafrif sydd yn dewis yr aelodau. Gallai Senedd hunan-etholedig ddewis ambell Ryddfrydwr i'w boeni, a gwna 'Corporation' Conwy hyny; ond pa les a wna hyny? Byddaf yn synu eu bod yn colli amser i fyned i'w cyfarfodydd; canys mewn pwnc o ddadl, ni fedranfT byth ennill y bleidlais. Ni byddai waeth dysgwyl i'r pum' pwys droi y glorian yn erbyn y deg. Beth pe byddai aelodau yn y Senedd yn addef mai eu hegwyddor hwy yw pleidleisio gyda'r mwyafrif 1 Onid oes Ymneillduwyr yn Nghorporation' Conwy wedi myned mor bell a hyn oddiwrth bob rheswm a diwygiad! Nid oedd yn y dechreu ond un neu ddau yn pleidleisio yn ein Senedd dros ryddid y caethion a diddymiad deddjau yr yd, <c.; ac yn ol y drefn uchod, un neu ddau fuasai byth. Dewisir yr aelodau am eu hoes! Beth pe dewisid ein senedd- wyr felly! Y mae diwygwyr, ac yn eu plith yr ydych chwithau, yn ystyried fod unwaith bob saith mlynedd yn rhy anaml iddynt hwy ddangos eu hwynebau, a rhoddi cyfrif o'u goruchwyliaeth, mynech iddynt wneud hyn bob tair blynedd; ond nid yw aelod- au eich cynghor chwi i gael eu galw i gyfrif yn y byd hwn, pe pleidleisient am roddi yr eiddo sydd o dan eu gofal i bysg y m6r! Yr ydych yn dewis dyeithriaid i fod yn aelodau, ac yn gwrtllr od eich cyd-drefwyr! Beth pe byddai mwyafrif y Senedd ydych am ddiwygio yn Doriaid, ac wrth fethu cael yn Mhrydain ddigon o rai tebyg iddynt eu hunain, yn myned i Ffrainc a Spaen a Rhufain i ddewis brodyr? Gwna 'Corporation' Conwy hyn! Ant i dref gymydogaethol i ddewis aelodau, pan yn gwrthod y trethdalwyr trymaf yn Nghonwy, y rhai ydynt yn meddiannu cymaint o gymhwysderau i drin materion, ac yn teimlo mwy o ddyddordeb yn llwyddiant ein tref nag a all dyeithriaid wneud. Cauir y cyhoedd allan dch cyfarfodydd. Gwn yr arferai gohebwyr newyddiaduron unwaith ddyfod i fewn; a oddefir iddynt ddyfod yn awr nid wyf yn sicr; ond gwn mai lied anaml y mae fy llygaid yn disgyn ar hanes eich penderfyniadau: ac ni byddai genyf ymddiried yn adroddiad gohebwyr a ollyngid i un- rhyw gynghorfa lie y ceuid allan y cyhoedd. Ond tybier fod y