Y Celt

CYMANFA GANU ANIBYNWYR DYFFRYN G WEN DR AETH. Cynaljwyd y gymanfa hon eleni yn nghapel Seion, ger Pontyberem, dydd Lhm, Gwyl Mabpp, Awst y 3ydd, 1891, dan arweiniad Mr D. W. Lewis, F., Brynaman. Cyfeiliwyd yn ddeheuig gan Mr R. G. Griffith, Pontyberem, gyda'r organ harmonium. Llywyddwyd gan y Parch. W. E. Evaos, gwemidpg. Dechrepwyd cyfarfod y bore, yr hwn oedd at, wasanaeth y plant am lleg o'r gloch, trwy ddarllen a gweddio. Canwyd y tonau cadynolArglwydd pawb yw Ef, Deu- wch, canwn iddo Ef, Awn a meddianwny wlad. Am ddau, anthem, sef Pa fath le yw y nefoedd, a leisu'r cyfaill goren, yr oUo Odlau Mawl" (D W Lewis). Cafwyd canu da arnynt oil, ond 'roedd yr anthem Pa fath leyw y nefoedd, ac Awn a meddianwn y wlad, yn neillduol felly. Yr oedd y lleisiau mewn tonyddiaeth da, a'r geiriau yn hoHol eglur ac mewn arddull rhagorol. Hojfem ddull. syml ac effeithiol yr arweinydd o geisio dwyn y cantorion i feddwl a theimlo yr hyn a ganent. Gatlwn argymell ereill yn galonog i wneud defnydd o'r «Odlau," y maeynddynt gynyrch blasus. Cafwyd cyfarfod hapus ac adeiladol. Terfyn- wyd trwy wedai. Dechreuwyd cyfarfod y prydnawn am ddau o'r gloch. Canwyd naw o donau o lyfrau Stephens a Jones, a'r anthem, Os bydd gwr marw," gan John Thomas. Nid oedd y cynulliad mor luosog ag y dys- gwylid, er hyny yr oedd y canu yn rhagorol. Taflai yr arweinydd ysbrydiaeth neillduol i rai o'r tonau trwy agor yr emynau o flaen y can- torion cyn dechreu canu yn olynol, tra yr oedd arwyddion amlwg fod y cantorion yn teimlo yr hyn oeddent yn ganu. Cafwyd cjfarfod bywiog ac adeiladol dros ben. Dechreuwyd cyfarfod yr hwyr am chwech o'r gloch. Yr oedd y oapel yn orlawn o gantorion a gwrandawyir. Canwyd deg o donau o'r un llyfrau a'r anthem "Dewch ataf fi," gan D W Lewis. Cafwyd canu da arnynt oil. Yr oedd Moab, Martini, Pen Nebo, a'r Ddelyn Aur yn neillduol o effeithiol. Cyflymodd yr arweinydd yr amser yn y rhan olaf o Moab, ac archodd iddynt oil ganu yr alaw yu Martini ar y pedwer- ydd penill hyd at y Uinell olaf, ac yr oedd yr effaith yn odidog. Cafwyd dadganiad gwir ganmoladwy ar yr anthem. Yr oedd ysbryd y peth byw yn gwefreiddio yr holl dorf, tra methai y cantorion dewi fel yr ail ganent yn barhaua mewn hwyl a'r ysbryd ac a'r aeall. Nid yn fuari yr anghofiwn y dylanwad oedd yn nglyn a'r cyfarfod hwn. Yn ystod y cyfarfodydd cafwyd rhai sylwadau gan Mr Lewis gwerth i gerddorion drysori yn eu cof a'u cario allan i weithrediad. Cafwyd anerchiadau buddiol gan y llywydd a chan amryw frodyr yinwefiador or gwahanoi eglwysi undebol trwy y cyfarfodydd, a beiddiwa ddyweud mai dyma un o'r cymanfaoedd goreu, os. nad y goreu a mwyaf i addysgiadol gynaliwyd yn y dyffryn hwn. Tr^frqedd S e6r yn ail ganw y don ddjweddaf yn ddiftepdravf. gweodd "Big.. fyr" yr englyn canlynoj ;— Parhad swyn yspryd Ho^na-r-na'i nwyf Fyth nefol—encomia, Y don hon !—Duw ^ayp^—^yl ne^ydd,— Ei hvm wyr y dydd d^rf^d^ y dyrfa! ALAWYDD.

NEWYDDIOM_ CYMREIG. -ïT:- ABEBXSTWITH.<7o% 'y Brifysgol i Gymrui.— Y mae un ar hugain o fyf^rwyr y coleg hwn wedi" bod yn llwyddianus yn yr arholiadau a elwir In- termediate, a gynhaliwyd yn ddiweddar gan Brif- ysgsl Llundain, trag at enill y graddau o B.A. a B.Sc. Y mae Mr S C Hfill wedi enill anrhydedd (honours) yn y dosbarth bl^enaf, ac wedi cyrhaedd y marciau angenrheidiol tuag at dderbyn gwobr (prize) yn yr iaith Ffraucaeg. Y mae Mr C C Fos- ter yn flaeaaf yn yr ail ddosbarth anrhydeddus- (honours) yn yr iaith Ffijfpcaeg. Yn y dosbarth blaenaf yn yr Intermediate Arts, ceir enwau Miss Biggs, Froraej Miss Brco^s, Middlesboro; Miss. Howells, Ammanford; Miss Richardson, St Dog- wells, Penfro; W D Evans, Pampsaint; H J Howell, Llanelli; a cheir yr en wan canlynol yn yr ail ddosbarth, set Miss Barjrs, Miss Kate Daniel, Towyn; Miss Gadsby, D J Griffiths, Ynyslas;- Eiddona Jones, Llanrhug; a AW H Thomas, Aber- tawe. Yn y dosbarthblaenaf yn yr Intermediate Science ceir enwau Miss He wart, Bury, a Miss Kate Williams, Cwmtwrch a Miss M Davies, Llandeilo, vn yr ail ddosbarth. Y mae, y myfy^wyr canlynol wedi myned yn llwyddianus drwy yr arboliad a elwir Preliminary Scientific (M.S.), sef G H Pethy- bridge, Plymouth J J Pierce, Talybont; Evam Thomas, Llandudoch a Stanley Whicher, Aberdau- gleddyf. Y mae Mr J Y Evans, Dowlais, a Mr Daniel Rees, Llandyssul, wedi myned yn llwydd- ianus dtwy yr arholiadam y gradd o M.A, yn. Llundain.—Goh. ABERDAR.—Siloh.—Y Llun cyntaf cyfisol ym- gasglodd deiliaid yr Ysgol Sul yr eglwys uchod yn nghyd yn bur gryno, er ymuno a'r turn out yr holl epwadan yn Trecynon. Er fod rhai i ffwrdd ar eit. gwyliau, ac eraill yn sâl, daeth tua dau gant allan i gerdded o dan faner fawreddog Silob. Ar ol dych- welyd, rhoddwyd gwledd o de a theisen i'r plant a 9 phawb a allai ei gwneud yn gyfleus i fod yn bresenol. Diwallwyd tua dau gant a haner. Gan i'r tywydd droi yn anffafrioi i fyned allan i'r pare, rhanodd ein gweinidog, y Parch J Sulgwyn Davies, llawer o felusion a phethau eraill rhwng y plant yn y capel,, a chafwyd antrchiadau ganddo ef a'r Parch L Da- vies, Corwen, cyn ymadael yn anog pawb i roddi cefnogaeth galonog i'r Ysgol Sul.-Ap Siloh. BANGOR.—Nos Sul diweddaf, yn ysgoldy Eben- ezer, cafwyd anerchiad rhagorot gan Mr L D Jones (Llew Tegid) i aelodau Cymdeithas Gristionogol y Gwyr leuainc. Daeth cynulliad da yn nghyd i wrando. Dydd Sul, bu y Prifathraw D Charles Davies, M.A., Trefecca, a'r Parch Abraham Boberte,- Liverpool, yn pregethu yn y Tabernacl.-Goh. BETHEL, en<!R JjLANYMDDTnFRi.—Noa Fawrth, Awst 4ydd, traddodwyd darlith yn y lie uchod gan J Cledan Williams, New Tredegar. Y testyn oedd «' Nancy Crugybar." Yn ol tystiolaeth pawb oedd yno, cawsant eu siomi i'r ochr oreu, fel ae y siarad- odd y personau canlynol—Mri. JElees Parry, M Davies, Llanymddyfri; a Mr Williams, relieving- officer. Y cadeirydd—Mr Williams, Cefnhirfryn. Yr oeddent yn teimlo yn golled i bob eglwys na chawsai glywedy ddarlith wir ragorol hon, ac yn synu at allu ein cyfaill (Cledan) fel dariithydd, a'n dymuniad oedd ar i bob eglwys i geisio cael ei chlywed. Felly dymunwn lwyddiant mawr iddd yifc y cyfeiriad yma.-Goh.. BRYNAMMAN.—Nos Wener, Gorphenaf 24am, tra- ddodwyd darlith odidog yn nghapel Gibea, gsn y* Parch T Eynon Davies, Llundain, ar John Jones. Un o'r darlithau goreu a wrandawsom erioed ydy*?_ Cadeiriwyd gan Dr Howell Rees, Ty rbacb. Goh. CWMAFON.—Perfformiwyd cantawd Seisnia, yr hon a elwir Little Minnie," yn nghapel Seion, nos Ian, y 13eg cytisol, gan gor plant yr eglwys, o dan arweipiad medrus Mr J Eaton. Yn absenoldeb y gweinidog drwy afiechyd cymerwyd y gadair am 7-20 o'r gloch gan Mr Potts, un o ddiaconiwd; parchus yr eglwys. Ar ol araeth fer a phwrpasol gan y cadeirydd, fe alwyd ar Mr Baton i fytied drwy y rhaglen. Y gyfeilyddes oedd Miss ML