Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Hide Articles List
3 articles on this Page
--BARDDONIAETH.
News
Cite
Share
BARDDONIAETH. YR HAF. Tr haf, 0! rbodlwn groesaw llawen oil, Na foed un tafod ddistaw yn y wlad; Mac wedt d'od mor hardd a bu erioed Mae'n tramwy'r wlad fel ar sandalau aur 3 Mae wedi enill buddugoliaeth deg Ar y gelynion fuont ar ei ffordd; :IIaerr gauaf do a i holl erwinder erch Yn awr yn nghadw gauddo ef dan glo; Mae'r eira gwyn fu'n eisteddmegis teyra Ar fryniau'n gwlad a'i olwg wedt ffoi j Ni feiddia an ystorom erchyll dd'od -O'i Ilochesdda i wydd ei wyneb ef; Mae genau y taranau oil yn fud, Ni feiddiant ddrysu arwyn beroriaeth hwn j Mae'r mellt fa n gwibio fel angylion drwg Ar hyd llinellau tAu yn nenfwd byd Fel wedi myned o fodolaeth oil Bhag deifio gwisgoedd y brenhinol haf; J'e fn rhyw ddisgwyl cyffredinol dwys, Am wel'd dy wedd ar riniog anwyI Mai; •Ond prin yr oeddit yno wedi d'od— Rhyw ofn a lanwai ein calonan ni JFod rhywbeth wedi'th ddrysu ar dy daith; Neu fod olwynion dy gerbydau aur Yn rhew ag eira'r, gvuaiiwyn wedi'u cloi, Neu dy fod wedi rhoddi ffarwel byth TH>wn soriant i ororau'r ddaear hon, .Fel pe bai'th wisgoedd prydferth, euraidd, di Rhy l&n, rhy bur, i fyd mor ddrwg a hwn; Neu dy fod wedi myn'd am daith rhy bell I allu cyrhaedd atom ni mewn pryd; Pa beth ai tybed dy fod wedi bod Yo. mhell yn dangos dy ogoniant. mawr I fodaa rhyw blanedaa awch na ni, Ac iddynt oil yujgrymu ger dy fron Mewn rhyw addoliad i th fawrhydi di, Ac iti'n nghanol eu banllefau hwy Am amser byr anghofio'n daear ni ? Ond waeth heb gario rhyw ddychmygion ffol 0 barthed i dy deitbiau dirgel, pell, Dy.dderbyn ydyw ein dyledswydd oil Pal *un yn Ilawn o iechydwriaeth in' Fe gawn fod mil a mwy o bethau'n awr Yn teimloth bresenoldeb euraidd, glan; Mae'r byd i gyd yn gwenu wrth dy welld; Mae'r nen fel mwn yn gwenu yn ei gwyn; F. dynoedd ei chymylog ddrylliog wisg Oedd ganddi'n hebrwng ffwrdd y gauaf du; Mae'n awr mor dlws, mor gain ag ydoedd pan Y daeth ar gywrain greadigol law; Mae'r haulyn codi dros ei erchwyn aur Mal gamog deyrn i tgor dorau'r dydd, A dawnsio mae ar feddrod gwyllnos erch Ar heirdd sandalau puroleuni ei hun; Pa fardd, er chwilio'r byd i gyd a'i gwr A all ddisgrifio'r cyfnewidiad sydd Ym hen balasdy perlog anian dlos ? Er pan y daeth yr haf i'w gylchdaith hen, 3Wer blodau heirdd, amryliw, gawn o'i gylch Pel darlnn gwiw a lestri'r drydedd net, A) oil yn llawn o win costrelau Duw Tn perarogli bywyd a mwynhad; Awelon ddont yn llawn peroriaeth bar fel pe anadlai myrdd o engyl gwawl; Olastfeiniwn oil pa. beth maent yn ei ddywoude- 13k 1 can a hymn 0 fawl i'r haf maent hwy; Mae nator gain fel ar ei goreu'n awr Yd brodio gwisgoedd i'r dyffrynoedd heirdd Mae'r hen fynyddau tal fu'n wael eu gwedd, 'Bol bod yn nod i saethau'r deifiol fellt; Ac er i'r stormydd ddawnsio ar eu pen, <} £ n rwygo'u gwieg o'u coryn hyd eu traed, A'g gwnead mor lwm a bu'r afradlon gynt— Afaent oil ar rhyw addarnol newydd Wedd Tn gwitgo heirdd fatelli birllaes, gwyrdd. A.C ar eu penau rhy w goronau sydd Yn harddaeh naj)he baent yn eurardd bleth j Tmddangos mae en bronau tlws i mi Fer pe bae enfys lief yn dorch on cylch; Nid erhyfedd fod yr haul o'i barlwr aur Yp hoffi edrych ar en tlysai hwy j Islaw mae'r ddol yo llawn a flodau haf, Sjdd fel bathodau aur ar faatell werdd, A cbwarddu maeot o dan awelon per !!«■> edyu glan gerobiaid nef y nef; Wrth edrych ar ogoniant hafaidd ddydd A'i heirdd at rbegion, gorfod dyweud yr wyf Yo eicr fod yn werth i ddyn gael byw Pe na bae ddim yn hwy nag awr 0 hyf! Llanrwst. E. HABiom (ISNANT). 1-i
Advertising
Advertising
Cite
Share
fliWYS ANIBYNOL POBTH BHONDDA gohebiaeth yn dal perthynas nchod. i'w hanfon i Mr Daniel Davies, 21, North Road. J, WTTLIAKB.
GO H EBIAET HAU.
News
Cite
Share
GO H EBIAET HAU. FFAIR TYWI, PONTARDAWE. MR. GOL.,—Taenwyd y si trwy y cylchoedd hyn fod y ffair uchod wedi eidileu. A èhan bwy y mae'r awdardod i'w diddvmn ? Tra rhydd perchenog y tir le mae yn arfer bod efeni eto at ei gwasanaeth. A yw rhyw ddau oeu dri o ormeswyr yn tybied y cant dra-arglwyddiaethu a difreinio y cyhoedd o'u breintiau. Mae'r fpair wedi bod o fudd i'r Owm trwyddo, a byddmwy na gwnith i neb ei atal. Bydd eleni eto. Mil. oedd ddelo iddi i werthu a phrynu tel arfer. Mae'r cryf o hyd am letbu'r gwan, Fel pe yn reddfol ynddo, .Ali gadw"i lawr rhag d'od i'r Ian A chael ei droed o dano; Ond araf godi y mae ef 5 Jlir gWaethaf ei ormeswyr, A thrwy Gwmtawe treiddia'i lef Am chwareuteg i'r gweitbwyr. 8HON CHWAREUTEG. AT DR. PAN JONES. SYR, Fel un sydd yn teimlo dyddordeb yn nghoffadwriaeth y "Brodyr o Lanbrynmair," ac felly yn y cofiant a fwriedir ddwyn allan, carwn gael gwybod genych drwy gyfrwng y Celt a fwriedir cyhoeddi taflen o enwau y tanysgrifwyr ar ddiwedd y llyfr ? Buaaai yn ddymunol gwybod Kyn fel y gall rhywun sydd yn teimlo dyddordeb yn y mater gaggla enwau yn mhob ardal a'u haofon i Mostyn yn ddloed.—-Yr eiddoch, &c., VN O'R WEBIN. "RHYFEL Y DEGWM YN Y DE." MR. GOL.Meddyliaill ar y cyntaf pan welais y penawd uchod yn y Celtyr wythnos hon fod rhy wun wedi dyfod allaa i wisgo un a'r u capiau yn fy ysgnf flaenorol. Ond wed'yn edrychaia at y diwedd a gwelais enw y Parch John Eyans, a chaseais y meddwl ofer. Dechreuais wed'yn ddarllen yr ysgrif a'r peth cyntaf a'm synodd yno oedd rbyw ychydig bach. o gamgymeriad woaeth yr ysgrifenydd parthed "Y SHoriad," yn y Geninen. Dywed taw ymosodwr oedd hwnw ar arferion, ac nid ar bersonau, fel, meddai ef; y mae'r Siluriad" hwn yn gwneud. Dim ond eisieu iddo ddarllen yr yagrifau hynysydd efallai, ac yna gwel mai Did ar "arferion" yn univy mae yn ymosod. Beth bypag, yr oedd yn ffaith yr adeg hono fod mwy nag un o ddynion blaen- lIawyr enwadau yn Nghymru yn gwingo dan y fflangell.—-Gwybydded befyd mai U ymosod" ar eu harferion yr ydys fynychaf pan yn "ymosod ar bereonau. Maent yn dal cysylltiad pur agos a'o gilydd. Fy amean ynysllIifenu tipyn oedd ceisio cael rhyw Ddadgysylltiad bach rhwng rbai personau a'u barferion. Dywed fy mod yn siarad ar antur! Na, yr wyf yn medru gweled a oblvwed, a meddwl rhyw ychydig befyd. Ond rhoddaf bob meddwl yn dawel, a phob cydwybod hefyd gobeithiaf gyda golwg ar y cymydogaethau yr oeddwn yn siarad am danynt. Ychydig iawn a wn am gymydogaeth Crymych, ac aid am hono yr oeddwn yn son, ond am Ddeheu Ceredigion, yn fwyaf neillduol. Ac os na ddywedais lawer o'r gwirionedd y mae y gwirionedd ei hun yn dyst. Ond nid cymaint ag a ddylai gael ei ddy- weud feallai. Fy nyben yn ysgrifenu oedd taflu ycbydig awgrymiadau fel y byddai i'r thai a ddarllenent feddwl a oeddent hwy yn euog o rai o'r cyhuddiadau a cheisio diwygio o hyny allan. Nid oeddwn am enwi yr un gymydogaeth, ond i'r rbai euog gymeryd y capian oedd yn gweddu iddynt. Buaswn yn hoffi pe y gwnai Mr Erans ddifynu yn gywir o'r ysgrif, ao nid cy- meryd brawddeg a thynu geiriau allan o boni a wnaent yryetyryn fwy cyfyngedig. Dywedais i fod yr arweinwyr mewn liawer amgylchiad yn anwybodus a diegwyddor, ac nid eu bod felly i gyd. Mae yna wahaniaeth pwysig iawn, -aC yr wyf yn sefyll at y ifaith. Mae'r benod a'r adnod" i'w caelyn Ne Ceredigion beb fod yn mhell o ardaloedd Castellnewydd Emlyn ac Aberteifi. A hwyrach fod yna hefyd fwodyra chwiorydd hyd yn nodynNgogleddPenfroyn per- thyn i r un pobl. Gwelwyd er's ychydig yn ol ddau neu dri o arweinwyr y mudiad mewn marchnadswythno>ol yn Ne Ceredigion yn gefn. ogwyr selog i glwb yr enwog Syr John Heiddes. Mewn gwiriohedd mi fuasai yn well gen i dalu y degwm yn ddiddig beb ddim gwrthwynebiad 1 nag ymono i gwmni llawer o'r arweinwyr oni bai fod genym arweiawyr ereill gwell eu moesau a dysgleiriach eu cymeriadau. Nid wyf am i neb gamgymeryd y ffeitbiau hyn am siarad ar antur. Mae y pwne yn rhy bwysig i chwarea ag ef. Nid oea fawr o obaith Uwyddiant hefyd drwy "ffana.tics." Byr yn gyffredin yw hoedl en brwdfrydedd, ac yn ami tardda ni o egwyddor. Mae nifer o'r rhai hyn i'w cael yn N ebeu Ceredig- ion ac yn ol yr hyn ddywedir mae Gogledd Penfro yn dyoddef oddiwrth y cyfryw. Dywedais nad allasai gweinidogion -ymuno yn gydwybodol a personau fel yma, ac wrth gwrg yr oedd genyf y gweinidogion fel dosbarth yn y golwg ac nid cic i rywun neillduol. Dylai y gweinidogion a gymerant rau yn yr ymgyreh roddi ychydig gypghorion buddiol i'r rhai sydd yn ymddwyn yn anmhriodol. Nid pan yn dilyn y cyrn, &c., ond bob amser yn mhob man.*—Yr eiddoeh, &c., SILURIAD. [Os am barban y ddadl rhaid i Siluriad ysarifeoue hyn allan dan ei enw priodol.—<QOL.] 0 MEDDWDOD. MR. GOL.Darlleoais y dydd o'r blaen fod meddwdod yn gyflym enill tir yn Ffrainc, fod gwragedd yno yn gorfod gwylio eu gwyr pan gaffont en til, er mynid cael rbywbeth oddiwrth- ynt er prynu bwyd i'r plant cyn yr elont i'r tafarndy i wario eu boll gyflog. Ystyrid pobl Ffrainc hyd yn ddiweddar yn bobl glos a chynil, yn bobl nad oeddent y*t j gwario ond |ychydig iawn ar wirodydd meddwol, ~j os na fuasent yn yfed tipyn ar ddyddiau gwy]. f ond yn awr gwnant yfed yn gyson; meddylid i am danynt hyd yn ddiweddar eu bod yn cadweu. henillion a weddillent oddiwrth eu treulioxi mewn hoeanait a bacsau, a'u cnddio drachefn yn y wal, non yn ngwaelod y coffr erbyn dyddiau. henaint a methiant, neu dyddiau blinion afiechyd ac ystormydd teuluol; ond yn awr ymddeogy. fod y cymeriad Ffrengaidd yn cyfnewid, fod y Celtwr yn Ffrainc yn myned i hoffi. melldith y gwiedydd, a gellir mentro, os dechreua y Celt yfed, mai yfed yn enbyd wna, canvs medda natur boeth benderfyncl, a phan yn dechreo. cael el chynhyrfu gan wirf, Duw sydd yn gwybod i ba. eithafion yr a, clywais rai o Lloegr yn dywend fod Cymry yn yfed i fwy o eithafion na Saeson, a hyny oblegid fod eu tymber yn fwy poeth « thanllyd, yn ddigon poeth yn barod beb gael ei phoethi yn ychwanegol gan y diodydd a'r gwir- odydd meddwol. Bnasai yn well i bobl Fftainc i ymddiried eu barian i'r bancwyr nag i'r tafarn- wyr, dywedid mai anymddiried yn mancwyr y wlad oedd y rheswm am roddi yr aur mewn hen bosansu, a chwareuteg mae Ffraine wedi bod yn gyfnewidiol iawn; eitbr wrth fyned at y tafarn- wr gwna y Ffrancwr brynu melldith iddo ei hun. yn ogystal a gwario ei atian; pe buasai y banc- wr yn myned a'i arian ni fyadai wrth wneud hyny yn anafu ei gorph, na gwaethygu ei natur foesol; ci wnai yn unig ond lladrata ei ariaa. tra y gwna y tafarnwr ddwyn ei arian a rhoddi gwenwyn iddo yn eu lie, yr hyn sydd yn felldtth iddo yma ac a. fydd yn felldith dragwyddol iddd yn y byd a ddaw; gobeitbiwn y gwel ein cyd- fenedl o Ffrainc eu ffolineb i lynu wrth y dafarn aith alarus yn ngwyneb cymaint o feddwdod nad oes dirwestwyr yno yn taranu yn erbyn yy arferiad echryslawn, ond cant fyned yn y blaen yn dawel toa distryw, er hyny hyderwn y cyfyd gwrthwynebwyr dewr i'r dafarn ac i'r meddwdod yno. fel sydd yn y wlad hon. Dylem weddio ar Dduw am godi cymdeithasaa dirwestol yno er gyru meddwdod o'r wlad. fel byddo Ffrainc eto yn d'od yn genedl sobr, ac nid yn unig yn genedl sobr, ond yn grefyddol hefyd; o bosibl en bod yn grefyddol yn y ffordd Babaidd, eithr mewn perthynas i'r Gristionog- aeth hono rhaid dywend fod ynddi lawer o rt- fenau anghristionogol, elfenau sydd yn felldith. i'r gwledydd, oblegw.« bod yn gosod traddodiad a'r Pab uwchlaw gair Duw, rheol fendigedig y Cristion. Gesyd pob math 0 sect haner rhy fach 0 b.vry ar yr ochr foesol o grefydd, telir mwy o nr