Y Celt

Y GYNE^sT WYDDELIG. GAN Y PRIFATHRAW M. D. JONES. Yr oedd Mr Parneli wedi medd wI ybuasai Mri O'Brien a Dllon ar ol eu rhyddhau o gareharyn dal i lynu wrtho ef fel eu blaenor gwleidiol, ond y mae efe wedi cael ei siomi. Y mae'r ddau wedi datgan yn ddiamwys eu bod yn canlyn plaid Macartby acyn dyweud eu bod am roddi cyfle i Gladstone i gario allan ei gynllun o ymreolaeth, a bod gan- ddynt byder y. gwna plaid Ryddfrydol Prydain sefyll at eu haddewid. Closio at y Toriaid y mae Parpell, a dichon ei tod yn tybio y gwna y rhai hyny bob yn dipyn ragoriar Gladstone mewn mesur o ymreok aeth i'r Iwerddon. Y tebygolrwydd yn awr yw,os dychwelir y Toriaid i awdurdod yn yr etholiad eyffredinol, y bydd saith mlynedd 0 prfodaeth eto yn yr Iwerddon, a blaenor- iaid y bobl yn caet eu carcharu am eu gwladgarwch, fel yn ysted y saith mlynedd presenol o'u teyrnasiad, Gellid meddwl fod Dillon ac G Brien yn teimlo fod Glad. stone wed) taflu Parneli i'r cysgod, ond na fedrir cael ymreolaeth i'r Iwerddon ond drwy Gladstone, ac er mwyn achos yr hv. erddon, teimlant mai eu dyledswydd yw gadael eu hen flaenor, a gwneud yr hyn sydd debycaf o sicrhau ymreolaeth i'w gwlad. Fodd bynag un peth ywtaflu Parnell o'r neilldu, peth arall tra gwahanol yw dewis blaenor i gymerydei le. Y mae y blaid Wyddelig wedi ethol Macarthy i'w harwain, onfy mae efe hyd yn hyn fel Dafydd yn gwisgo arfau Saul am dano, heb fedru eu defnyddio. Yn y Senedd, ymddangosai yn ddibrofiad ryfeddol fel arweiniwr y blaid Wyddelig, a sonia am ymneillduo, a rhoddi ffilyyr arwein* ddiaetb, a'r rheswm a rydd am hyny yw, nad yw iecbyd a dyledswyddau Uenorol yn caniatau iddo ddal y Bwydd. Y inae son yni awr v bydd Dillon yn c ymeryd ei Ie. Gwr heb ei brofi fel blaenor yw yntau. Mae'n hawdd iawn codi cri yn erbyn arwein- iwr fel Corah, Dathan, ac Abiram yn erbyn Moses; ond peth pur wahanol yw dewis un 1 lanw ei le Cafwyd Josua i arwain y genedl ar ol marwolaeth Moses, ac er iddo wneud ei waith yn effeithiol fel rhyfelwr, iiid oedd Josua yn gallu llenwi lie Moses Baewn gwabanol gyfeiriadau, Rhaid cofio luai Parnell a arwein'o My genedl Wyddelig i olwg buddusroliaeth, ac a wnaeth wasan- aeth mwy effeithiol iddi nag un blaenor *rall er ys saith gan mlynedd, a chymerodd Gladstone i'w hunan ddvogelwch, ac er lUwyn cyfanrwydd v blaid Ryddfrydol, arno eibuny gorchwyl o daflu Parnell Pl. cysgod, ^erwydd ei odineb gydi gwraig Cadben G Shea, ond nid oes yr un blaenor yn y golwg a fedr lenwi ei ddillad. Dichon y gwna Dillon flaenor da, ond y mae efe eto neb ei brofi, ac hyd yn oed os gwna, grvn iddo fydd bod i fyny a Pamell. Nid es yr nn Gwyddel j mae Seisou ei ofn fei blaenor yn debyg i Parnell, a diau eu bod wedi gorfod teimlo ei nerth lawer gwaith. Ar adeg rhyddhad Dillon ac O'Brien y mae cyfarfod mawr wedi cael ei gynal yn Mallow, He ycyfarchodd y ddaudorfeydd anferth. Dywedisant eu bod wedi vmlynu wrth Parnell am flynyddoedd meithion, pan nad oedd hyny yn boblogaidd yn Senedd Prydain, ond yn bresenol yr oeddent yn gorfod dewis rhwng Parnell ar Iwerddon, ac nid oeddent yn myned i adael i'w cyfeillgar- wch personol i'w barwain i fod yn anffyddlon i w gwlad. Yr oedd derbyniad gwresog I iawn yn cael ei roddi ir ddau, ac am bell i lais, o'r dorf yu dangos cydymdeimlad âl Parneli, eu hen flaenoiv JNTi ddywedodd Dillon nac O'Brien yr un gair yn angharedig am eu heir gyfaill, er eu bod yn gwahan- laethuyn eu cynllniaiau. Yr oeddent yn dm gwahanol i Healy, yr hwn sydd wedi arfer iaith anmharchus am y gwr a roddodd fod- olaeth iddo, a dangosodd anidlcbgarwch i'r dyn a'i dyrchafodd. Mae'n a -mlwg fod Dil- Ion ac O'Brien yn gwerthfawrogi rhagor. iaethau anghydmharol Parnell fel en hen flaenor, ond teimlant na fedrant ei godi o'r ffos y mae efe ya wirfoddol wedi syrtbio iddi, heb aberthn iachawdvrriaeth yr Iw- erddon. Dywedir fod pedwar eraill o hen ganlyn- wyr Parneli yn ei adael, ac yn eymeryd yr un owrs a'r ddau wladgarwr uchod, ac felly y mae'r ffurfafen yn darllaw ystorm uwchben Parneli. Foddbynag ymaeadnoddau lawer yn y gwr, a dichon y gall beri blinder .'w gyfeillion ag y mae efe yn methu eu har- gyhoeddi.

SALEM, CEBBDiGTON.—CynaUwyd cyfarfod chwar- terol y cyfundeb yn ylle uchod ar y 4ydd a'r 5ed o Awst, Dewiawyd yn gadeirydd y gyaadledd y Parch Mr Miles, Aberystwyth. Yn ol y ffyJchres cynelir y cyfarfod nesaf vn esgobaeth y Parch Mr Evans, Wig. Y Parch Mr Davies, Llanon, i ddar- Uen papyr yn y gynadledd ar Berson Criat;" a'r Parch Mr Thomas, Salem, i bregethu ar y pwnc. "Ymgysegriadllwyr i wasanaeth yr Arglwydd," Parchn Jcnes, Cilcenin, a Rees, Maenygroes. Ein bod fel cynadledd yn dymuno datzan ein cyd- ymdeimlad a pherthynasau ein banwyl frodyr y di- weldar Barchu Mr Jones, Cilcenin, a Mr Rees, Maanygroes, yn eu galar. Ac hefyd ein ywerth- fawrogiad 0In gwasanaeth pan ya anterth en dydd i achos y Gwaredwr a'r llwyddiant fu ar eu hym- drechion." Darllenwyd papyr rhagorol o ysgrythyrol gan y Parch Mr Parry, Llanbadarn, ar Ran fugeil- iol y Weinidogaeth." Diolchwyd iddo am dano a dvmunwyd arno ei gyflwyno i'r cyhoedd yn y modd y gwelo yn dda. Erna ddaeth ond nifer fechan o'r brodyr pell i'r gynadledd, eto cawsom gynadledd ac arddeliad y Meistr arni. Dymnnol iawn oedd gweled hen frodyr a nifer mor Uuosog o frodyr ieuanc y lie yn bresenol ac yn dangos cymaint o sel yn achos crefydd a'r cyfarfod chwart..rol, prawf II' eglur eu bod yn dysgwyl llawer oddiwrth ei ym- weliad a'r He. Pregethwyd yn y gwahanol oedfaon gan y Parchn Mri Gwilym Evans, Aberaeron Prytherch, Wein; Phillips, Llandyssul; ag Evans, Llanbedr. JDechreuwyd y cyfarfodydd g«n y Parchn Mri Parry, Llanbadarn; Miles, Aberys- twyth; Davies, Bethesda; aMrE J Evans, Ar- dwyn School. Cawsom gyfarfodydd dra dymnnol, yr hin yn dra ffafriol yn mhob ystyr er sicrbau cyn- ulleidfa. Ymddengys yr achos yn y lie yn llew- yrchas iawn dan ofal ein hanwyl frawd. Mr Thomas. Y capel wedi ei adnewyddu a'l bryd- ferthu ac yn rhydd o ddyled, a thy noble i'r gweini- dog heb ddim dyled ar hwilw chwaith. Ynsicr mae ganddynt galon i weithio. Ni a hyderwn fod ymweliad y cyfarfodch warteroI wedi bod ya rhyw gymaint o sirioldeb ysbrydol iddynt fel bugaila phraidd.—J M P.

—Y Parch Dennis Jones, LlanHechid (olynydd Tanymarian). a gipiodd y deg punt ar genitien, arianyn Eisteddfod Llanrwst am arwrgerdd ar Saoason," a Glanmenai, LlanfairCechan, a gaf- odd dair pant am ddetboliad o "Ddiarhebion Cymreig gyda chyneitbiadaa."

[ HYN A'R LLALL O'!t GOGLEDD. [OAN PERISON.J Rhydd Seren y Bedyddwyr haner colofn o hanes bedyddiad neu yn hytrach ail-fed- yddiad rhywun fa unwaith yn ddiacon gyda'r Anibynwyr" Mewn lie o'r enw Tyddyn Sbon, tua chymydogaeth Pwllheli, y gwein- yddwyd y seremoni. Wei, yn wir, mae Itong Independia ar suddo, gan fod y llygod yn dianc o boni. Yr ydym yn hollol fodd- lawn i'r Bedyddwyr wneua miri ar yr am* gvlchiad. Rhywsut nis gall yr Anibynwyr wneud trwst gyda pheth fel hyn. Yr ydym ninau wedi derbyn amryw o weinidogioa, pregetbwyr a diaconiaid, oddiwrth enwadau eraill. Yn ddiweddar daeth amryw wyr parchus atom, dynion wedi cvraedd addfed* rwydd barn a doethineb, a rhai o honynt yn. gwneud aberth wrth ddyfod, ond ni wnaeth yr Anibynwyr fawr o dwrw, ni chanwyd clychau, ac ni udganwyd mewn udgyrn. Pwy sydd yn ymddwyn ddoethaf yn y peth hwn ? Gadawn i'r darllenydd farnu. # « Dydd lau, yr wythnos ddiweddaf, yn Chancery Division yr Uchel Lys yn Llun. dain, gwrandawyd achos yr Hen Fane Uaer- ynarfon yn erbyn Arglwydd Penrhyn. Bu yr achos ger bron y llys amryw weithiau o'r blaen. Arianwyr ydyw yr hawlwyr, a cheis. ient gan y diffynydd gario allan gytundeb a. wnaed rhyngddvnt o berthynas i chwarelau yn ardal Llanllechid. Ar ol ymgynghoriad rhwng y bar-gyfreithwyr, gwnaethpwyd trefniant trwy yr hyn y bydd i Arglwydd Penrhyn dalu swm o arian er clirio pob peth, i gael eu talu yn instalments yn ol y contract, ac yr oeddynt yn mbellachwedi. penodi y dyddiad o'r hwn y mae y llog i'w dalu. # MANION:—Dyfed enillodd gadair Eistedd. fod Llanrwst yr wythnos ddiweddaf.- Bwriada Undebwyr Mon ddod ag ymgeisydd cryf, poblogaidd, ac adnabyddus allan i ym- ladd y frwydr etboliadol nesaf.-Mae chwarelwyr Bethesda yn hogi arfau ac yn parotoi i ryfel am eu bawliau.Hysbys- odd Cadeirydd Pwyllgor Arianel Cyngor Sirol Arfon fod* arbediad o dros bum mil o • bunau wedi ei wneud i'r trethdalwyr yn ystod y fl^yddyn ddiweddaf Torwyd ar heddwch Gersedd Eisteddfod L!anrwst, ddydd Mercher, trwy i brotest Gwilym Cowlyd beri cyNro.——Y mae y Parch 0 L Roberts wedi dechreu ei weinidogaeth yn Mhw)lheli.——Yn mis Hydref y bydd y Parch Ellis Jones yn myned o Gonwy i Pangor. Nid yw y Parch D. S. Jones, Chwdog. yn arbed na thraul na thrafferth er gwneud ei gofiant i Williams o'r Wern yn deilwng o'r gwrthddrych.——y mae rhag- olygon am eisteddfod lewyrchus yn Festiniog ddiwedd y mis ytaa. Ymgeisia 21 am y gadair.——Pobbgaeth Cymru yn ol y cyfrif diweddaf yw 1,518,914. Bhif yr etbolwyr, 200,464.— Y Parch J. Rhydwen Parry, Blaenau Festiniog, syd i wedi ei beaodi yn oruchwyliwr i Gymdeithas Heddwch dros Otfledd Cymru. Y mae y Parch Z. Mather, Abermaw, yn parotoi cyfrol o bre- gethau Seisnig i'r wasg.

—Gwrthyd Brenhines Roamania fyw efo'i gwr oherwydd ei fod yn gwrthod anog y Ty- wysog Cotonog i briodi un o'i chyfeillesau, —Rhoes Cadeirydd Bwrdd Gwarcheidiol Bangor a Beaumaris rybydd y bydd yn galw sylw at adroddiad hanpr blynyddol diweddaf yr Un. deb. Nid yw y cyfrifon ychwaith yn foddhao.