Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Hide Articles List
3 articles on this Page
COLOFN Y CIIWARELWYR.
News
Cite
Share
COLOFN Y CIIWARELWYR. GAN IIR, éRIFF. D. WILLIAMS MAEWOLAETHATT. Parhan yn lied lawdrwm mae y gelyn angau yn mro y ehwarelydd y dyddiau presenol swn ecarw a. glywir megis ar ade ydd y gwynt o dueddau Arfon, ac yn wir i ba. Ie bynag y bydd i ni droi ein gwynebau, dyna yn ddiau yw y swn a glywir, ac wrth alw yn ol ein meddyliau '• i dawel fedd yr hen adgofion, yr ydym yn cael fod llu o gyfeillion hen ae ieuane wedi ein gadael yn ddiweddar, ac yn eu plith cawn yr hen gyf- eiUion anwyl H. T. Hughes, Lord-street, a James Williams (gynt Beudy Mawr), B. Festiniog dau chwarelwr diwyd ar byd eu hoes, a diau y teimlir eu colli yn y lleoedd lie y buont yn gweithio. Os angau ddaeth a'i gleddyf llym I dori'r briddllyd gell, Mae iddynt, heddyw- uwch bob clwy Yr Iesu'n Geidwad gwell. CYMDEITHASAU CYD-WEITHIOL (CO- OPERATIVE). Ymddengys mai pur farwaidd ydyw y symudiadau hyn yn mysg y chwarelwyr, o'i gymharu a'r byn a ddylai fod, ond anhawdd yw dyfalu beth ydyw y rhwystrau gwirion- eddol sydd ar ffordd eu llwyddiant. Ceir digon o swn beunydd, a gwna hyny i mi feddwl yn ami am fywyd y cacwn. Swn, a hyny yn unig sydd i'w glywed, heb ystyr na sylwedd iddo, a hyny, fel mae'n hynod meddwl, gan aelodau pur flaenllaw. Nid ydynt o gwbl yn barod i ddywedyd ond yn unig y drwg a berthvn, yn neillduol i reol- eiddiad y cyfryw gymdeithasau. Ni cheir un amser eu clywed yn dywedyd dim o'r da, ond mewn gair y mae pawb a phobpeth ag sydd yn nglyn a'r cyfryw gymdeithasau, ond hwy eu hunain yn afreolaidd. Iba beth y mae hyn i'w briodoli, nis gwn yn iawn, ond gallwn dybio oddiwrth yr hyn a glywais mai eisieu marchogaeth Boxer," y ceffyl blaen, sydd ar y gwyr rhyfedd hyn. Gresyn, onide, na buasai gan y gwyr hyn adenydd fel ag y gallant esgyn i'r nen gor- uwch pob afreoleidd-dra! Ond ymddengys nad yw eu dylanwad ond bychan, gan fod eisoes fiJiwn (1,000,000) o aelodau, a gwnant fasnachyneu man werthiadau o wyth mihwn ar hugain punt (. £ 28,000,000) yn flynyddol, yr hyn sydd yn brawf eglur mai llwyddiant ydyw y cyfryw gymdeithasau mewn lleoedd eraill, os nad ydynt felly yn mysg y chwarelydd. Y.H. (J.P.) Nid peth rhyfedd ydyw gweled Y.H. wrth enw Ilawer un y dyddiau presenbl, ac nid peth rhyfedd ychwaith ydyw. Peth rhyfedd iawn fuasui gweled Y.H. wrth enw yr un epa, a rhyfedd fuasai myned o flaen y cre- adur hwnw i geisio cyfiawnder. Rhodder digon o gnau iddo ef, nid waeth ganddo XQor blewyn am gyfiawnder, ac yo sicr mae lie i ofni fod llawer o epayddiaid yn eistedd ar feinciau ynadol Gymru yn y dydidiau presenol. Faint yn well, mewn difrif, ydyw Sais uniaith i eistedd ar fainc ynadol i wrandaw cyngaws Gymreig nag epa ? Dim, dywedaf fl., Rhyfedd onide, mai treth o lOOp. yn y flwyddyn a wna unrhyw ddyn yn fmwys i wisgo wrth ei snw y teitl anrhy- ddus o Y.H., pe na buasai yn meddu un cjmhwysder arall. Pa fodd y disgwylir Cyfiawnder fel tonau'r mor fir holl wyneb y iJdaear tra y mae y gwyr hyn yn honi eu bod yneiweinydduheb erioed ei adnabod. Rhaid ydyw yn. sicr agor y drws i weithwyr cymhwys gael eistedd ar feinciau ynadol. YR EISTEDDFODAtr. Gresyn na buasai gan ddyn ddigon o dalent i ysgubo ycbydig wobrwyon y dyddiaai presenol, oblegid fe allasai fyw yn dded- wydd arnynt, gan fod yr eisteddfodau wedi myned ya befehau mor gyffredin o'r bron ag ydyw hysbysiadau y" sebon a'r cocoa," ac mae pawb wrth gwrs am ganmol eu heisteddfod hwy yn fwy na'r un. Felly iinau, gyda'n heisteddfod ni yn Festiniog. Mae ei rhagolygon mor ddisglaer nes gwneud i ddeillion ei gweled. Ein heistedd- fod ni yw yr oreu yn y byd. Wel, dyna fy tj £ .hregeth eisteddfodol, ac yr wyf yn hyder- us y bydd i mi gael fy urddo amyfath bregeth odidog, gan nad wyf fardd, ofydd na cherddor'; a mwy na'r cwbl, nid wyf yn herchen llawer o dda y byd hwn. Dichon y gwna Elfyn, Parri Hughes, neu Emlyn gyd- synio i roddi i mi rhyw lathen offugenw ar deilyngdod fy mhregeth odidog. Ond y ffaith yn nglyn ag urddau ydyw os bydd dyn a chanddo ychydig gyfoeth yn ymweled a'r eisteddfod, nid cynt na bydd wedi cyr- aiedd y lie a'r man, na bydd rhyw fardd yn ymfflamychu ei awen ber uweh ei ben gan ei fedyddio ag urdd, a'r un modd y gwna y lienor..Tra mewn gwirionedd nad oes yn y cyfryw urddaswr un rbithyn o'r bardd na'r llener, gan o bosibl, fod ei boll feddwl wedi ei roi ar redegfeydd ceffylau, Nid Wyf o gwbl am awgrymu mai felly y bydd yn FesMniosr, ond yn unig, yr wyf yn ysgrifenu hyn gyda mawr hyder y bydd i'n cyfeillion anwyl ymgadw rhag yr amryfusedd hwn. Os na wnant pa gysondeb fydd yn ein gwaitb yn condemnio penodiad dynion diymenydd i'r swyddi o ynadon beddwch yn Nghymru, tra y gwisga'r eisteddfodau hwy a'r teitlau uwchaf a fedd y genedl Gymreig.
COLOFN Y CLECION.
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
COLOFN Y CLECION. -Tebyg a ganlyn y canai y Kaffirs o Affrica yn y Falas Grisial yn Llnndain y dydd o'r blaen, Chwerthinllyd i'r eithaf oedd ea ciywed yn eu hiaith eu hunain. -Gresyn na fai personau yn gweled mewn pryd fod Eisteddfod Geinewydd i'w chynal ar Awat y 5ed; nid doeth yn neb oedd trefnu cyfarfodydd eraill yr un dydd. Tipyn yn llaw drwm oedd golygydd y Journal at tin o gwmni Dr. Pan; bernir mai y "Ddaear i'r Bobl" fydd Efengyl y brawd mwyach. .i —Y mae Eglwys Llanycrwys yn myned o dan gyfnewidiad ae adnewyddiad, i ba dyben 'does dewiu a wyr, tjbed yr helaethir hi hefyd ? —Eos Morlais ydyw arweinydd cymanfa gerddorol Llanbedr Pontstephan a'r Cylchoedd yr haf nesaf. —-Y mae Mr Davies, gweinidog Jewin," Lluadain, a'i deuln ar hyn o bryd ar ymweliad a phobl ei anwyI briod. Farmers, Llanycrwys, er adgyfnerthiad iechyd. —Y brawd Ben Evans sydd i gerdded Llun- dain eleni ar ran Coleg Caerfyrddin. Tipyn yn hoff o'r ceifyl tan yw efe. Tebyg y treulia lawer o'i amser gyda'r ceffyl tanddaearol yno. -Llaweoydd i lawer yw deall fod y brawd t David Walters, Llanbedr, wedi dychwelyd adref yn ddyogel at ei berthynasau, nol bod ar gefn Jonathan ac yn Amtrica am ychydig. Cafodd hefyd tylwyth ei dy yn iach a chysnrus yno. —Claddwyd y dydd o'r blaen yn Bethel, Cwm- twrcb, hen gymeriad duwiola adnabyddld wrth yr enw Thomas, Tyhen. Bu am flynyddau yn carlo achos Bethel ar ei gefn. Heddwch i'w Iwch an. y bydd "Doraa beddan'r byd Ar un gair yn agoryd."
1CYFOETH MWMIKWL Y WLADFA…
News
Cite
Share
CYFOETH MWMIKWL Y WLADFA GYMREIG. SAN T CABBEN D. KICHJLRDS. ?ABijftAD. Mae pentyriad yr aur aydd yn cael ei gario- mewn ffordd hyHfot, tt'r groayn Ueiaf sydd yn y llosgolyn bychan tMtIlyd, byd nea tyfu o hono yn dalp mawr, yn sicr ipor aneglpradwy ag ydyw o" hudoliaethus. Derfjyn^s Dlygyn scawr o risial- faen eurog o'r Weriniaeth Uruguay, ac ma* peth o hono pan y torir yn arddaogoa yr un nodweddion cyffredinol a'r rhai a gafwyd a- fynyddoedd Cordoba. Yn yr achos hwn eto y mae llawer o aur yn wetedjg, ond Did wyf wedi, cael hamdden i roddi! pik*i ar rinweddau cyn- ylrdhiol y golygyn n r,)baill ta'n'na*r Ilail." "Nid yw yr adroddiatiau a dderbyniwydyn ddiweddar o aur-faes PATAGONIA yn galonogol iawn i'r ^bai sydd yn mwngloddio yno, nac yn gefnogol parthed yr elw a ddisgwyl- iant oddiwrtho; oud gian nas gellir dweyd eu.- bod mewn cyflwr gweitbiol da, mae yn ofynol aros yn amyneddgar hyd nes i ychwaneg o waith gael ei wneud eyn ffurfio barn derfynol. (De- alled y darllenydd mai yn oyfeirio at adroddiadau adderbyniwyd o dalaeth Santa Cruz yn y flwydd- yn 1888, y mae'r awdwr). Mae un o'r prif gwm- niau wrthi yn agor pydewau ac yn gosod sugn- edyddion, y rhai a weithir a mulod, er mwyn cael cyfiawnder o ddwfr at olchi'r aur. Gall cyfalafwyr Frydeinig yn hawdd felly, aros i'r amgylchiadau newid cyn suddo cyfalaf yn aur— fae's Patagonia. Heb ainheuaeth profai MAES AUB rN PATAGONIA cystal a rhai California neu Awstralia, yn fendith anrhaethol i'r wlad hon. Mae amryw o gwmni- au ymchwiliadol peithynol i'r Llywodraeth ac annghyoedd, yn tramwy yno a'u golygon ar ddarganfyddiadau. Mae un o booynt yn awr ya archwilio rhan o Tierra Del Friego, ond nid pea y nesaf peth i ddim wedi ei ddarganfod yno eto. Aur mewn man symiau, a lignite gwael sydd yn cau y rhestr; er byny maent yn myned rhag- ddynt. Mae dirprwyaeth gostus wedi ei hanfon allan gan Lywodraeth y Weriniaeth hon ag- eiddo Brazil, i benderfyriy yr annghydwelediad sydd rhyngddynt parthed y terfynau, a disgwylir y gwneir darganfyddiadau mwnawl pwygig yno.. Mae dirprwyaeth tyogesol arall wedi ei haMon allan i fesur arfordir Patagonia a Tierra Del Friego. Teimla y cyhoedd ddyddordeb mawr parthed darganfod glo, ac mae llawer o adrodd- iadau yn dod i law yn ein hysbysu o'i fodolaeth mewn eyflawnder mawr yn nhalaethau Mendoza, San Juan, a La Rioja. Mae celfyddydwyr y peirianydd Peruaidd Italaidd, yr hwu a ysgrifen- odd gymaint o fwg am PatagODia, wedi ffurfio- ewmni ymchwiliadol gyda chyfalaf o 25,000 o ddoleri, gyda'r amean o ddarganfod glo yn y talaethau uchod. I gadw'r cwmni yn lawn,. maent wedi cyflogi prif, ail, a thrydydd beirian- ydd, ysgrifenydd, prif ebillydd, ebillwyr o'r ail ddosbarth, mwnwyr a pheirianau tylln. Maf yn debygol pe buagai y cyfalaf yn £25.000 yn. Ile y nifer hwnw o ddoleri, y byddai yr oil wedi ei wario cyn darganfod glo o werth marchnadol drwy y cwmni bwn. Yn ddiamheuol profai darganfod glo da yn y Weriniaeth hon yn an- rhaethoi wertbfawr, ac yn elw annghvfrifadwy^ am fod dadforiad y sylwedd angenrbeidiol hwn mor ddrud, yn enwedig yn y bei fedd wlad, He mae coed yn prinhan yn flynyddol. Anifawd fawr yw fod y coed drwy yr holl wlad yn caeleu tori, heb blanu rhai ieuainc yn eu lie, ac mae- hwn yn fater sydd yn teilyngu sylw mwyaf difrifol y Llywodraeth Wladol a'r Llywodraeth Leol. Mae y flaenaf yn deall hyn, ac wedi trefnui Dirprwyaeth o Adran Mwngloddiau a Daeareg, yn cael eu blaenori genyf fy hunajo, i ehwilio am feusydd glo a lleoedd priodol i agor artesian. wellsf ae ymestynwr efrydiaeth droa gylch eang o'r wlad. Mae y Ddirprwyaeth wedi bod ynf. efrydu talaeth Mendoza am ddau fis, ond am fod un o'm cynorthwywyr wedi ei daro a'r el wyf" irdangol (Typhoid Fever), a'm bod fy hunan ynv dyoddef o dan yr hyn a eilw'r meddyg yn ger- iwat ( cholera), torais y ddirprwyaeth i fyay a dychwelais yn ol i Buenos Ayres am neu ddsib byd nea bydd yr haint wedi myned heibio. Mae y ffaith ein bod yn amddifad o barthleni daear-