Y Celt

NEWYDDION CYMREIG AMANFORD.-Y mae gan y Celt ychydig enwau yn Amanford. Yr hen dad anwyl a pha-ichus, a'r cristion pnr a gloew John Thomas, Gellimanwydd, yw y Celtwr, efe ddosbarthodd y newyddiadur clodwiw. Gwna ei waith yn rhagorol. Haedda ganmoliaeth nchel am ei ymdrech i'r Celt fod yn meddiant ei ddarllenwyr cynted y mae byny yn bosibl. Nis gwn a oes ganddo lyfr casglu. Os nad oes, hyderwn y ca un yn fuan. Gwnai ddefn- ydd priodol ohono, ac y mae yn haeddu rhan o'r canpunt, Bn Eglwys y Christian Temple yn dewis diaconiaid newyddion yn ddiweddar. Yr oedd chwech yn dal y swydd yn barod; neillduwyd pedwar eraill atynt. Y mae crefydd yn gwisgo agwedd lewyrehus yn yr eglwys ac yn y gymy- dogaeth. Mae yma lawer o bethau yn tysiolaethu fod llwyddiant yn dilyn yr ymdrechion wneir o blaid crefydd. Mae cyfarfodydd yn cael eu cynal gan ieuenctyd yr eglwys; mae ysgol gan lewyrch- us mewn cysylitiad a hi; cyfarfodydd dymunol a chyfeillachau crefyddol dyddorol. Gwneir daioni I mewn amryw gyfeiriadati yn y lie hwn ar hyn o bryd. Mae yma ddynion lawer yn ein plith sydd a thuedd ynddynt at bethau da. Mi fyddaf yn y dyfodol yn awr ac eilwaith yn gwneud rhai syl- wadau ar y bobl dda yma yn nghyda'u cyflawn- iadau, os bydd hyny yn dderbyniol gan Olygydd ymdrecfegar y Celt. Darllenfa Gyhoeddus yw un o sefydliadau goreu y lie. Cynhelir cyfarfod- ydd adloniadol yn achlysurol mewn cysylltiad a hi. Profodd y rhai hyn yn llesol i ddynion ieuainc y Ita i'w cadw ymaith 0 swyn y dafarn. Mae yma ddwy gymdeithas lenyddol, adnabyddir un o hon- ynt dan yr enw Cymdeithas ddadleuol Aman- ford," a'r un arall fel Cymdeithas lenyddol y Gwynfryn." Myfyrwyr Watcyn Wyn yn unig fynycha yr olaf, mae y llall yn agored i bawb. Cymer boneddigion pena'r ardal ddyddordeb yn- ddynt, a gwnant eu goreu drostynt. Gwisga y ddwy agwedd ddymunol a Uewyrchus. Credwn fod iddyut ddyfodol disglaer, ac y gwant les i lawer. — Celt go AmankorA v.rRDDiN.— Ysgol y Gwynfryn. —Nos Iau, KL.-ig, ,.8fed, rhoddwyd gwledd 0 de a theisen i fyfyrw^r yr ysgol hon a gwahoddedig- ion eraill yn yr ysgoldy gan deulu y Gwynfryn a boneddigesau caredig o'r lie, ydynt yn dewis celu eu henwau. Treuliwyd y noson yn hynod o ddi- fyr a llawen. Yr oedd y danteithion wedi eu darparu yn y modd goreu, a phawb yn ymddangos yn eu mwyphau yn dda. Wedi mwynhau yn helaeth o'r pethau hyn, cafwyd amser difyr mewn areithio, canu, rhyddymddiddan, ac ymwnend ag amryw chwareuiaethau difyr a diniwed, yn mha rai y cymerwyd rhan gan y myfyrwyr ac eraill. Cafwyd hefyd anerchiadam barddonol gan rai o'r myfyrwyr ynystod y cyfarfod. Llywyddwyd gau un o'r athrawon, Mr G G Jones, B.A. Credwn fod pawb wedi ymadael gyda dymuniadau am gael cyfarfod tebyg yn fuan eto, oblegid y mae cyfar- fodydd o'r fath yn ateb y diben yn dda, pe na baent ond yn dwyn y myfyrwyr a phobl y lie i adnabyddiaeth o'u gilydd. Y Gymdeithas Len- yddol.—Cynhaliodd aelodau y gymdeithas hon eu cyfarfod wythnosol aTferol, a'r olaf y tymor hwn, yn ysgoldy Gwynfryn, nos Wener, 1ge9. Llyw- yddwyjl gan Mr D O Davies, Llanelli, a darllen- wyd papurau ar y pwnc penodedig, sef" A ddylai Mr Parnell ymddiswyddo o arweinyddiaeth y blaid Wyddelig?'"gan MrT Jenkins, Castellnedd, a D B Jones, Baran; y cyntaf yn gadarnhaol, a'r olaf yn nacaol. Cafwyd dadl fywiog ar y pwnc, a phan ranwyd, cafwyd y mwyafrif dros y nacaol. Neuadd yr Iforiaid.-Nos Wener, Rhagfyr 12fed, cynaliwyd cyfarfod cyhoeddus o dan nawdd Cymdeithas Ddadleuol Amanford yn y lie hwn. Llywydd y gymdeithas y Parch T Davidson (EJ, yn y gadair. Darllenwyd papur rhagorol y tro hwn gan Mr J Lloyd, Pontyclerc, ar ei Daith i'r America." Nos Wener canlynol, Rhagfyr 19eg, cafwyd dadl gyhoeddus yn yr un lie, ar A ydyw darllen ffugchwedlau yn fuddiol." Llywyddwyd yn ddeheuig a doniol gan Watcyn Wyn. Darllen- wyd papur galluog ar yr ochr gadarnhaol gan Mr G G Jones, B.A., Gwynfryn ac ar y nacaol gan Mr R Callard, y ddau yn Seisneg. Yna cafwyd dadl gyhoeddus yn yr hon y cymerwyd rhan gan y Cynghorwr Jones, Tirydail; Dr Humphreys, Mr S Callard, a Miss Prichard o'r lle,a Mri R. T Jenkins a T B Morgan, o ysgol y Gwynfryn. Pan ranwyd y ty cafwyd mwyafrif o naw dros ddarllen ffug- chwedlau.-Gohebydd. Cynwyd.—Yr Addoldy Anibynol.—Da genym ddeall fod y oyfeillion Anibynol yn y lie uchod wedi penderfynu gwneud eu goreu i dynu'r ddyled sydd yn aros ar yr addoldy newydd. Oynhelir cyfarfod- ydd adloniadol ganddynt 111 ystod y tymhor gauafol r yma; a chafwyd y pumed o'r gyfres nos Fawrth diweddaf, dan lywyddiaeth y Cynghorwr H Davies. Mae Mr Pritchard, y gweinidog, yn llafario ya ddiwyd a llwyddianas, ac mae yntau fel ei bobl, ya gwneud ei ran gyda'r ddyled. Rhai o'r Sabbothaa diweddaf, bu yn y Bala yn pregethu, ac yn casglu at yr achos, a daeth adref wedi cael croesaw helaeth gan ddeiliad Athen. Nid oedd y swm ddim llai nag oddeutu .£15, a chyfrif yr ychydig sylltau sydd mewn addewid. Tra yn canmol pobl y Bala am ddyfod allan mor anrhydeddus, yr ydym yn canmol y gwein- idog llafurus am weithio mor galed 0 dan yr anfan- teision, o'r pryder meddwl yr oedd ynddo oherwydd afiechyd ei anwyl briod. Da genym ddeall ei bod ya gwella yn dda yu ysbytty Lerpwl, ar ol bod 0 dan operation. Ein gweddi yw, ar iddi gael adferiad buan i fod yn gysur i'w theulu am lawer blwyddyn. -Goh. Dyffryn Dwybeimol Mynwy.—Cynhaliodd Gweinidogion Anibynol y dyffryn hwn eu cyfarfod misol yn Siloh, Abesychan, dydd Mercher, Rhag- fyr 17. Y gynadledd am 3.30, pryd yr oedd yn bresenol y Parchn L Rees, Blaenafon, yn y gadair; J Ll Jones, Abersychan (ysgrifenydd) D M Davies, Farteg; M Evans a J P Thomas, Pouty- pool; J Rees, Griflithtown a Mon Evans, Rhiw- deryn; ac amryw o faodyr a chwiorydd 0 Siloh. Y cyfarfod nesaf i fod yn Rhiwderyn, Mercher y Mercher olaf yn lonawr. Pwnc y gynadledd yw Cristionogaeth gymdeithasol fel yr amlygir hi ya nghynllun y General Booth." Dysgwylir y Parchn D M Davies a J Ll Jones i bregethu yn yr hwyr. Yn y gynhadledd ddiweddaf cafwyd ym- ddiddan ar y "Pechod yn erbyn yr Ysbryd Gl&a"—- yr oedd pawb o'r un farn am dano, yna cafwyd cynhaliaeth corfforol blasus gan Mrs John Thomas. Yn yr hwyr dechreuwyd yr oedfa gan y Parch L Rees, a phregethwyd gan y Parchn J P Thomas a M Evans, Pontypool.-G. R. EBBW V ALE-Angeu yn dyfal weithio.—Y mae angeu wedi chwalu tad, mam, a'r ferch, 0 Ionawr hyd Rhagfyr, 0 Heol yr Eglwys, sef y diweddar Dan Williams, yn Ionawr, ei anwyl briod yn Chwefror, a Ruth yu marw yn Rhagfyr, gan adael y 11 dim ond un ferch ar ol, ac y mae hono yn hynod sal. Y mae yr ergydion bron wedi ei llethu i'r llawr. Tad yr amddifad, cofia yr unig un sydd ar ol, ac estyn dy law drugarog i'w chynorthwyo.——- Eto David Jenkins. Cafodd oes hir ar y ddaear, sef 85 o flynyddau. Yr oedd efe yn aelod selog yn Penuel. Cafodd amser hir i barotoi gogyfer a'r byd tudraw i'r lien, a gwnaeth ddefnydd iawn o'i amser, ac y mae wedi myned oddiwrth ei waith at ei wobr.——Bryrihyfryd (B).-Nos Sul, 14eg cyfisol, cafodd lleg eu bedyddio gan y Parch Roberts, eu gweinidog. Y mae hynyna yn llefaru yn uchel iawn fod gwaith yr Arglwydd yn llwyddo; y mae sierwydd y llwydda, medd y gwirionedd, ac y mae yr arwyddion sydd yn gan- fyddadwy yn yr ardel hon yn profi hyny, canys wele yehydig arwyddion. Caersalem, Victoria (B).-Dydd Sul, 14eg cyfisol, oedd eu cyfarfod chwarterol hwy. Yr oedd yn gwasanaethu yn y cyfarfodydd y Parch — Davies, Login. Sir Gaer- fyrddin, a'r Parch — Jenkins, Heol yr Eglwys (B), Tredegar. Yr oedd yno gynulleidfaoedd aruthrol o fawr trwy'r dydd. Yn y boreu, yn Gymraeg. Davies, Login am ddau, Jenkins, yn Seisneg, a Davies, Login, yn Gymraeg a Seisneg yn yr hwyr, Davies yn Seisneg, a pheth Cymraeg. Yr oedd tywalltiad helaeth o'r Ysbryd GlAn yn gan- fyddadwy trwy y dydd, a chasglwyd yn dda at achosion yr eglwys. Providence (B).-Cyuhal- iwyd y cyntaf o'r cyfarfodydd adloniadol nos Lun, y 15fed oyfisol. Cymerwyd y gadair gan y gwr parod a defnyddiol, sef Henry Cool, gwr yn deall ei waith yn dda yw efe. Gwasanaethwyd gan y rhai canlynolCan, H Blakmore, Dan Thomas, Francis James, John Price, Lizzie Jones; deuawd, H Blackmore a Lizzie Jones; can, John Price; darlleniad, G Peck; adroddiad, Miss Nobbe a A Morgans; darlleniad, H Blackmore; ac araeth ddifyfyr ddaeth a'r cyfarfod i ben. Y Cymdeith- ranwr, A Jones. Cafwyd cyfarfod rhagorol o dda, yr elw at drysorfa yr eglwys. Y maent i fod bob pymthegnos am y gauaf.—JShedydd Wyn. Gogledd Ceredigion.—Cynhaliwyd cyfarfod daufisol y cyleh hwn yn Llangwyryfon, ar y dydd- iau Mawrth a Mercher, Rhag. 9fed a'r lOfecU Pregethwyd gan y Parchn. Davies, Bethesda; Jones, Talybont; Lewelyn, Clarach; Parry, Llaa2 badarn Penry, Aberystwyth Thomas, Salem, a Miles, Aberystwyth. Yr oedd y cynulliadau yu. lluosog, mor lluosog fel y gorfu i ni fyned y noson olaf i gapel eang y Methodistiaid. Cafwyd hefyd weinidogaeth nerthol a charedigrwydd mawr. Arosed bendith Duw ar y praidd bychan yn y De. -Gok.