Y Celt

Y DEGYMWYR YN SIR FFLINT. [GAN DR. E. PAN JONES, MOSTrN.] Kid oes achos i mi ddyweud na fam i ,erioed yn orawyddus am i bobl dalu degwm I offeiriaid, na chlochyddion, na Chommis- i fiioners, oad rhaid i mi addef fy mod yn fwy awyddus dros dalu na thros ymladd a chadw miri, ymladd, camdrin y swyddogion yn y dull y gwneir er cael gostyngiad yn y degwm o 3s neu 4s y bunt, ac y mae gweled y dull y dygir hyn yn mlaen yn gwneud i mi ed- ,gwne m rych yn ddigalon ar yr holl drafodaeth. Mae i ddyn gynyg talu ond cael gostyngiad ar unwaith yn addefiad ei fod ynddyledus, Itey mae ymladd yn erbyn talu yr hyn a addefir sydd ddyledus yn "anfoesotdeb," ohwedl y Deon o Lanelwy. Mae y sir hon, Fflint, wedi bod yn enwog am ei chynhyrfiadau degymol o'r dechreu. Un adeg gwelais y milwyr, yr heddgeidwaid, •ft'r emergency men a'u pedrolfeini mawrion yn gorymdeithio heibio fel pe byddent yn gwynebu ar faes Waterloo, a byddai arwein- wyr y bobl yma yn lluoedd o bob gradd- au yn calonogi y bobl i waeddi, i daflu llaid a budreddi o bob math, Mae hyny i raddau wedi myned i lawr er dyddiau llygod Llan- gwm. a'r degwm yn cael ei dalu fel cynt. Pe cymerasai y bobl hyn eu safle ar y dechreu a dyweud DIM. DEGWM (no Tithe),-Cam. gymeriad mawr oedd ei dalu cyhyd, buasai y frwydr erbyn hyn ynagos cyrhaedd y pen. Nid gwaeth faint grefidarnynt isefyllyn erbyn talu a. chymeryd eu gwerthu i flUY; Be yr oeddwn i yn arfer credu ifiai i wneud i fyny golledion- y ihai a werthid felly yr oeddid Yill casglu ac ynltanysgrifio ar hyd y wlad, ond yntle hyny ymddengys fod yr arian wedi eu gwario i ymladd brwydr y teimlir heddyw nad oedd ynddi un gradd o gysondeb. Crefwyd ar Swyddogion Cym- deithas y Dadgysylltiad i arfer eu dylanwad i gadw trefn ar y Gwrthddegymwyr yn I Nghymru, oad pan oedd yCyngreirwyr o Ddinbych a Llanarmon yn cynghori fel arall, pwy oeddwn i, a thy fy nhad i ddisgwyl cael fy ngwrando ? Yn awr pan y mae yma. un, Mr E Bryan, I wedi codi y frwydyr o 2s 3s a 4s o ostyngiad i dir y Dim degwm," mae y gwroniaid ac arweinwyr y Oyngrpiriauyn cefnu ac yn ys- watio ac yn ei anog i dalu, yn mhlita y rhai sydd wedi ysgrifenu ato y mae cyfreith. iwr a phregethwr, ond y ddau, coffer, y tu. allan i gylch y Cyngreiriau. Dywed y cyntaf, yr. hwn sydd ddyn clir ei ben, pwyll- og a chywir ei farn, end nid o duedd ymladd- gar yr ydych wedi cymeryd y safle iawn, y gwir yw mae ymladd am ostyngiad yn illo- gical" Dywed y pregethwr, Bydd i chwi drwy gymeryd y stand yna a chymeryd eich gwerthu yn brageth effeithiol i a-rgyhoeddi y wlad fod y frwydr o ddifrif." Pa le y mae y cyfreithwyr fu fa derbyn arian am am- ddiffyn pobl wedi bod yn ymladd brwydrau illogical, fychydig iawn o ryddfrydiaeth sydd mewn cyfreithwyr ondtra fyddo'r arian yn parhau, gwir y dywediad, Law and lawyers in this country are always on the side of him who has the longest purse." Yr oeddwn bob amser yn teimlo fod rhyw wagder dihafael ac anesboniadwy o gylch y frwydr wrth. ddegymol. Ni cheid goleuni na rheswm ar nn ran o honi; ac os nad ellir eael rheswm dros y gobaith., fyddo mewn cyngrair fel mewn dyn, eled i'r clawdd. Dywedir yn awr fod rhai o arweinwyr y gwrthddegymwyr yn derbyn symiau mawrion oj ddegwm eu hunain, yn aelodau o Gynhrair Dinbych, ac ar yr un pryd mewn cyngrair a'r offeiriaid l beidio gostwng y degwm. Dyna hus gyda'r ci, a hoi gyda'r llwynog. Os gwir hyn, pa. ryfedd fod yma wagder o gylch y frwydr ryfedd hon, Ymleddid hi un diwrnod am fod y degwm yn rhy uchel; ymleddid hi dranoeth am mai nid eglwys y bobl yw yr eglwys sydd yn cael y degwm; ymleddid hi dranoeth am mai eiddo y genedl yw y de- gwm-ty wedi ymranu yn ei erbyn ei hun yw peth fel yma. Gobeithio y caiff Mr Bryan uerth i sefyll fel Luther yn nydd y prawf, sefyll pan mae y cadfridogion y bu yn jaaladd danynt yn ffyddlon: am fly nydd oedd, ac yn cyfranu 111 helaeth at ddwyn eu treuliau, yn troi eu cefnau. Nid yw ei ddegwm ond 17s 10c; ond cymerwyd aner gwerth 7p i'w gwerthu os bydd iddo sefyll, gwna fwy i hyrwyddo Dadgysylltaid na holl laid a chlonc wyau y sir gyda'n gilydd, a diau genyf fodyny wlad ddigon o haelfrydedd i daflu hatlingau i'w gynorthwyoi gael buwch ynei lie, canys nid teg fyddai gadael i un ymladd dros y lleill heb estyn llaw i ddwyn ei draal. Ond gan nad beth yw seiliau ein gobaith heddyw am ddadgysylltiad, ar ol Some Rule nen o flaen Home Rule, dymunaf unwaith eto gyhoeddi yn groch na fydd dadgysyllt- iad o fawr bendith i Gymru tra fyddey landlords yn y tir. Os mai eiddo y genectt i'w y degwm, eiddo y genedl yw y rhent; canys nid yw y blaenaf ond rhan o'r olaf, os mai gan y Senedd y mae yr hawl i reoli y degwm, gan yr un Senedd y mae yr hawl i reoli y tir, yr unig anhawsder yw cael y Senedd yn barod i gymeryd i fyny y ewes- tiynau hyn. Bydd lliwer yn trefnu cael byd gwyn yma. ar ol cael datgysylliad, ond wele yr Iwerddon wedi cael dadgysylltiad, ond etc mae yno mor gynhyrfus ag y bu hi erioed, a dyna fat y bydd hi tra fyddo yno landlords, a'r hyn yw hi yno fydd hi ym. befyd. Y gwir yw, fe elai yn New Tipper- ary yn y nefoedd pe elai un landlord i fewa i'r lie. „ 01 Ysgrif.—Wedi ysgrifenu yr uchod cef- ais air yn hysbysu fod Mr Bryan wedi pen- derfynu sefyll dros yr egwyddor a broffesa, a dywed, The Black Heifer shall be put on sale." Mae yr aner hon, feddyliwn, yn hanu o'r an. teulu a Penwen, Peggi Lewis. Dwy fuwch enwog yn eu dydd. PABNELL. Gwnaeth Parnell longddrylHad o hono ei hun, dyn oedd wedi herio pob gallu o'r Times i lawr hyd at Piggott, ond heddyw gall ddy weud, "Gwraig a'm Uaddodd," Mae wedi