Y Celt

CYFIAWNDER I'R GWEITHWYR. (GAN T PRIFATHRAW M. D. JONBB.1 Y mae'r Ysgryth- r yn liawn o gyfar. wyddiadau i waeud cyfiawnder &'r gweithiwr, am mai gweithwyr yw'r bobl sydd yn cario cymdeithas ar eu cefnau. Hwy sydd yn codi ein hymborth, yn gwneud ein dillad, yn adeiladu ein tai, ya gwneud ac. yn gweithio ein ffyrdd, yn I adeilada eia llongau, ac yn gweithio ein mwnan an masnaeh yn mhob cyfeiriad. Ond ychydig o awdurdod wleid- yddol y maent wedi ei gael yn ein gwlad hyd yn ddiweddar, ac am hyny y mae eu budd- ianau wedi cael eu hesgeuluso gan y dos- barthau canol ac uchaf. Yr oedd gofal mawr am y gweithiwr yn nghyfraith Moses. Na chamatal oddiwrth dy gymydog, ac na yspeilia ef, na thriged cyflog y gweithiwr gyda thi hyd y bore." Wrth ollwng caeth- was o Hebread yn rhydd ar flwyddyn y Ju- bilee, *y mae'r Arglwydd yn dweyd wrth Israel, Pan ollyngech ef yn. rhydd oddi- wrthyt, na ollwng ef yn wag: gan lwytho Uwytha ef o'th braidd, ac o'th ysgubor, ac o'th winwryf; o'r hyn y'th fendituiodd yr Arglwydd dy Dduw, dod iddo. Na- fyddet caled genyt ei ollwng ef yn rhydd oddiwrth- yt: canys gwasanaethodd di werth dau I gyflog gweinidog, chwe' blynedd; a'r Ar- glwydd dy Dduw aJth fendithia yayr hyn oU a. wnelych." Hefyd, Na ortbryma was Icyflogtlawd. ac anghenus o'th frodyr, neu o'th ddyeithr-ddyn a fyddo yn dy dir di o fewn dy byrth di. Y n. ei ddydd y Thoddi iddo ei gyflog; ac na fachluaed yr haul' arno; canys tlawd yw, ae a hyn y mae yn cynal ei eiHioes fel na lefo aryr Arglwydd yn dy erbyn, a bod pechod ynot." Hefyd,. y mae'r Arglwydd drwy y prophwyd Mal. achi yn dweyd, A mi a nesaf atoch chwi i farn, a byddaf dyst cyflym yn erbyn yr hudolion, ac yn erbyn y godinebwyr, ac yn erbyn yr anudonwyr, ac yn erbyn camatal- wyrcyflog y cyflogedig, a'r rhai sydd yn gorthrymu y weddw, a'r amddifad, a'r dy- eithr, ac heb fy ofni i, medd Arglwydd y lluoedd." Addysg Crist hefyd yw, Teif. wng yw i'r gweithiwr ei gyflog." Mae'r Apostol Tago yn dal ar yr un athrawiaeth. Iddo yn awr, chwi gyfoethogion, wylwch ac udweh am eich trueni sydd yn dyfod arnoch. Eich cyfoeth a bydrodd, a'uh gwisg- oedd a fwytawyd gan bryfed. Eich aur a'ch arian a rydodd; a'u rhwd hwynt a fydd yn dystiolaeth yn eich erbyn chwi, ac a fwyty eich cnawd chwi fel tan. Chwi a gasglasoch drysor yn y dyddiau diweddaf. Wele y Mae cyflog y gweithwyr, a fedasant eich meusydd chwi, yr hwn a gamataliwyd genych yn llefain; a llefain y rhai a fedasant a. ddaeth i fewn i glustiau Arglwydd y Ilueedd." Y gorthrwm yma a arfetir gan dirlwyddi'r Iwerddon at y deiladon yw'r, aebos o-r holl gynhyrfladau di-ddiwedd sydd yno. Mae y deiladon mewn gwahanol fanau ar hyd y cyffredin. diroedd a thiroedd ereill, wedi codi tai yn gwbl ar eu costau eu hunain, ar. loesi meusydd, gwneud terfynau, gosod ) gwerydi ar greigleoedd, a sychu corsydd, ae y mae'r tirlwyddi ar ol hyny yn codi rhent ar waith gwahanol lafurwyr, fel y maent yn gwneud yn barhaolar raddfa lai yn Nghy- mru, Lloegr, ac Tsgotlatfd. Yr un trachwant am gyfoeth sydd yn llosgi yn mynwesau eyfalafwyr (capitalists) wrth weithio llaw-weithfaoedd, toripyllau glo, cloddio far ol llechau, haiarn, copr, plwm, arian, ac aur, yn gystal ag wrth drin y fasnach arian. Pan y mae llafurwyr o wahanol ddosbarthau prin yn gallu byw ar eu henillion, a llawer o honynt yn anghenus, Y mae y codogion yn gwneud eu canoedd o filoedd, ac weithiau eu miliynau o drysor i fyw mewn rhwysg a gloddest arnynt weddill eu dyddiau ac yn gadael ar eu holaa i'w teuluoedd waddoliadau anferth. Pa ryfedd gan hyny fod llafurwyr o bob dosparth yn cyfuno i werthu eu Uafur yn y farchnad ddrutaf, ac yn gwrthryfela 1n erbyn y drefn bresenol ar gymdeithas. Y mae gorthrwm y tirlwyddi, a rhaib eyfalafwyr am olud wedi cynddeiriogi y werin, nes yw gwerin. iaeth, ac egwyddorion cydfeddianwyr (So- cialists) yn myned yn miaen mor chwyrn, nes y mae mawrion poll gwlad yn £ crynu wrtb ofni y dyfodol. Mae prif gylch- I gronau cyfalwyr a'r dosparthau sydd yn cael eu breintio gan gyfreithiau angjjyfiawn yn rhuo yn erbyn cynydd egwyddorion er sier- hau mwy o gydwastadrwydd cymdeithasol, ac y mae hyn yn mhob gw!ad ar unw&itb, ao yn codi o wahanol achosion. Y nod yw, dymehwelyd y drefn sydd yn rhoddi cyfoeth oil i'r meistri, i lenwi eu llogellau hwynt, tra y mae y gweithwyr mewn trueni. Erfod canrifoedd lawer wedi sicrhau yr hen drefn yn bur gadarn, rhaid cael cyfnewidiad, er fod papurau Toriaidd yn melldithio arwein- wyr y bobl am gyflymu'r chwyldroad an- ocheladwy yn mlaen. Hefyd y mae y cylchgronau hyn yn condemnio pob ymyr- iad a'r drefn bresenol o ddal eiddo, fel ym- gais anonest i ledrata meddianau ereill, a chyfoethogion yw awdwyr y cyfreithiau syddi yn rhoddi iddynt hwy gymaint o orfaeliaeth. Mae eu holl gydymdeimlad a'r hyn sydd yn tlodi'r werin i gvfoethogi'r mawrion. Mae miloedd yn cael eu rhoddi bob blwyddyn i dalu helwyr ceirw y Prenhines, ac ymdrech- wyd yn ddiweddar difodi'r gwaith diraid hwn, er mwyn i'r arian fyned i logell gor- lawn ein teyrn, yn He eu rhoddi i wella sef- yllfa'r bobl. "I'r hwn sydd ganddo y rhoddir iddo, ae oddiar yr hwn nid ees gan- ddo, y dygir oddiarno, ie, yr hyn sydd gan- ddo." "I'r pant y rhed y dwr," ond ar f