Y Celt

TRAIS ED* LLYWODRAETHWYR. [GAIT Y PBIFATHBAW M. D. JONES.] Gwyddys am y troseddau ar llofrudd- iaethau sydd wedi bod o bryd i bryd yn yr Iwerddon, yr hyn sydd yn destyn ymchwil- iad tri o farnwyr prwyawl yn bresenol yn Llundain, a'r hyn a achlysurwyd gan lythyr- ,au yn dwyn enw Parnell, a'r rhaiyr haera efe ydynt yn hollol ffugiol. Ond yn lIe ymchwilio i ddilysrwydd y llythyrau, ym- chwilio y mae y prwywyr i holl bechodau troseddwyr y genedl Wyddeligam flynyddau, ac nid edrych i fewn i euogrwydd neu ddi- euogrwydd Parnell o'r hyn y cyhuddir ef gan y Times. Pe buasai y LIJwodraeth am gyhoeddi Almanac Cenhedlaethol; neu am helpu Dr Pan Jones i wneud Dyddiadur, buasai rhestr dda o droseddau Gwyddelod i'w cael at yr amcan o'r Ilys prwyawl hwn. Ond Did wyf yn gweled fod a fyno ffrwyth ymchwiliad y tri barnwr hyd yn byn ag euogrwydd Parnell yn ysgrifenu'r llythyrau a briodolir iddo, mwy na hen gerddi crogi a wertbir weithiau gan gantorion cerddi ffeiriau Cymru. Pe buasai "Jack the Rip- peT" wedi liadd yn Dublin yn lie yn White- chapel, Llundain, diau y buasai troseddau "Sion yRbwygwr" yn cael eu rhoddi yn rhestr ddu i gylchynu Parnell a'i gymdeith. ion ya oghalanlyfr y Llywodraeth Balfour- aidd, a. dichon y buasai yr ehud yn cael ei .ddychrynu gan Yfatb fwganod, wedi eu gwisgo i fyny gan y Toriaid. Ond y mae eisieu l'n pendefigion edrych yn nes adref, am fod ein Llywodraetbwyr mewn rhyw fan ryfeloedd syddyn dygwydd codi o bryd ibryd drwy eu hymyrgarwch yn India, Affrica, a manau ereill, wedi tywallt mwy o waed mewn ami i ysgarmes nag a dywalltwyd gan droseddwyr Gwyddelig yn ystod y gan- rif hon, ac y mae dwylaw em pendefigionyn ru&dion o waed gwirion a dywelltir yn ddi- atal. Nid yw Sion y Rhwygwr ag sydd ya Jollwng ambell i rewyn llofruddiog o log 0 waed puteiniaid Whitechapel, ond chwilen o bechadur yn ymyl y troseddwyr gwaedlyd a ollvngant foroedd o waed dynol i orchuddio darnau helaeth o'r ddaear, a'r simneiau tyr- awl hyn, ag y mae parddu cenhedlaethau wedi ymgasglu ynddynt, sydd yn gwaeddi tinddu ar grochan Jack the Ripper." Pan yr oedd y Gwyddelod yn yr Iwerddon yn dyoddef canlyniadau marwol haint y cloron, a miloedd o honynt yn marw bob dydd yn bectyrau fel defaÍflar. eira, nid oedd ein pendefigion Prydeinigyn gwneud ond y nesaf peth i ddim at leddfu eu dyo- ddefaint. Bu dros filiwn, sef mil o filoedd, o'n cefnderwyr yn yr Iwerddon farw o'r newyn du. Cof genyf ddarlleu mewn new. yddur am garchariad dyn oedd wedi dwyn dafad, a phan yr oedd ei brawf yn cael ei ddwyn yn mlaen, a'i euogrwydd yncael ei ddangos yn ddiamheuol, cododd dyn yn y llys i ofyn i'r barnwr a gaffai efe dd weyd gair dros y carcharor, yr hyn a ganiatawyd iddo. Tystiai ei fod un diwrnod yn nhy'r cyhuddedig, ei fod yn clywed arogl cyhuddedig, ei fod yn clywed arogl annymunol, a'i fod wedi edrvch i'r crochaa oedd ar y tan, a beth a ganfyddai ond clun plentyn oedd wedi marw yn cael ei ferwi i gadw'r gweddill rhag trengu o newyn! A Yr oedd hyn wedi taro'r Ilys a syndod mud, a iasau oerion yn rhedeg drwyddynt, nes oeddent wedi eu parlysu i fyned yn mlaen, a rhyddhawyd y carcharor yn y fan. Ond nid oedd y dyn hwn wedi pasio drwy hafn erchyll ac ysgythrog angeu, i lyn du cysgod angeu, er ei fod ar y trothwy ond yr oedd dros filiwn o'i gyd-genedl wedi myned drwy borth cyfyng marwolaeth, a buasem yn dys- gwyl i'n Uywodraeth roddi miliynau at gadw y Gwyddelod ihag trengu. Na, at ryfel y Crimea, a phethau tebyg y mae'r milynau yn ca.el eu pleidleisio gan ein pendefigion yn wastadol, at laddedigion, ac nid at gadw pobl yn fyw, y mae ein llywodraethwyr wedi bod yn fwyaf hael, oddieithr eu bod yn bendefigion tirol, i wasanaethu buddianau y rhai y mae ganddynt ymysgaroedd hynod o drugarog. Nos Lun diweddaf, dy »wyd byl i'r Senedd i godi pum' miliwn o bunau (=85,000,000) mewn enw i alluogi y deiladon mwyaf cyfa oethog yn yr Iwerddon i brynu eu tiroedd, ond mewn gwirionedd i alluogi y tirlwyddi yn yr Iwerddon i werthu tiroedd sydd wedi myned yn anwerthadwy heb gymorth y Llywodraeth. Mae un miliwn (< £ 1,000,000) wedi eu pleidleisio eisoes at yr amcan yma,, a dymuniad y Toriaid oedd ychwa.negu y pum' miliwn yma at y miliwn sydd yncael eu rhoddi drwy gyfraith i helpu y gormes- wyr gwaethaf yn y Deyrnas. Yr oedd y Ty yn llawn, a'r llofft sydd yn y Senedd-dy i foneddesau wedi ei llenwi, a Mrs Gladstone yn ei. chongi arferol, pan y bydd ei phriod yn myned i wneud araeth fawr. Yn llofift y dieithriaid ar eu cyfer yr oedd yr enwog Henry George, awdwr y llyfr byd-enwog ar bwnc y tir. Balfour oeddi ddwyn y byl gerbron y Ty, ac nid oes dim y mae efe yn ei arswydo yn fwy na gwneud araeth i gael ei ddylyn a'i f eirniadau gan Gladstone, yr hyn y mae efe yn arfer ei gyfrwys ochel pan y medr. Y tro yma trosglwvddodd y gwaith o ddwyn y byl yn nda-en i un Madden, Cy- freithiwr Cylfredinol yr Iwerddon, a (hang- odd rhag bwyall feirniadyddol yr hen wron drwy y ddichell hon. Yr oedd yr araeth yn hir a diflas, medd y papyrau Rhyddfrydol, ac anwybyddodd y ffaith fod tirlwyddi yr Iwerddon hyd yn hyn, ac hyd nes y trechwyd hwynt gan y bobi, wedi gwrtbwvnebu ir werin yn yr Iwerddon gael gafaefar y tir. Ond yn awr pan y mae y Cyngrair Tirol yn aliu yn y wlad, y maeut am. ymadael a'll tir- oedd. Mev\n gwirionedd, byl yw hwn i brynu y tirlwyddi allan, ac .1'W tynu allan o'rtrybini y muent wedi gyru eu hunain a'r Iwerddon iddo drwy eu trais a'u creulon- derau. Ond ceisiant wneud hyn ar draul gwerin Cymru, Ysgotland, a Lloegr, ac o'u trethi hwy y cynygir codi y pum' miliwn. Gwnaeth Gladstone araeth rymus yn erbyn y cynygiad, ac yn y rhaniad fu ar ol hyny, aeth Rath bone, yr aelod dros Arfon, a. Smith, yr aelod dros PfliDt, yn anffyddlon. drwy beidio pleidio dros Gladstone. Mae y Celt wedi pwyntio droion at bobl hanerog yma. Mae George yn ei lyfr ar y tir wedi dangos yn eglur maiy bobl sydd wedi llenwi ein trefydd mawrion a. thlodion, hurod put. einig a lladron yw y tirlwyddi, a'r dosparth yma y mae y pum' miliwn uchod i roddi ymwared iddynt yn eu eyfyngderaa hunan- greol. Mae y cynyg hwn yn amlwgddangos fod y Toriaid am gynhauafa tra y mae haul