Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

4 articles on this Page

ADRAN YR ADOLYGYDD.

News
Cite
Share

ADRAN YR ADOLYGYDD. Y Mabinogion—Parhad.—Yn niwedd y gan- rif o'r blaeu, rieu yn cechreu hoc, parotodd yr feyglod Owen Puwargraffiad a chyfieithiad o'r Mabinogion, ac y mae yn syn genym na fuasai crybwjll ad am hyn yn y rhagymadiodd i'r gyfrol a adolygwn. Nid yw talu gwarogaeth i'n rbag- flaenwyr yn lleihau dim ar deilyngdod y byw. Bu yr argraffiad h1"nyn gorwedd yn angbyoedd- edig yn rnysg papyrau teulu Owen (gwel y Cam- brian Journal, cyf. IV., 1857, t.d. 132,197 a 285). Y mae y ffaith hon yn egluro paham y rhoddodd Owen yn ei eiriadur gynifer o engreifftiau o'r Mabinogion a oeddynt y pryd hwnw yn anghy- hoeddedig. Cyboeddwyd y rban gyntaf (y testyn a chyfieithiad) o Fabinog Pwvll Tywysog DvlVd yn y Cambrian Register am 1795 a 1796 ftetJ enw wrthi, ond ail gyhoeddwyd hi ag enw Puw wrthi yn y Cambro-Briton, cyf. II., 1821, t.d. 271 a'r dilynol Eto, rhaid ystyried argraff- iod y. Lady Charlotte Guest fel yr editio princeps o'r Mabinogion. Y noae ei cbyfieithiad Seisonig hi, er ei tod yn agored i gaei ei feirn- iadu mewn amryw fan bethau, er hyny y mae j'ddo swyn fel pe fcyddai waith gwreiddiol, tra y mae ei nodiadau esponiadol yn rhagorol o gy- foethog adyddorol yn eu gwedd leriyddol, ac y mae yn ei wneud yn waith nas g llir ei peod o r neilldu. Bydd enw y Lady Charlotte Guest byth. yn anwahanol gyir.) litiedig a'r perl hwn o Jenyddiaeth Gymreig. Ond er yr boll ofal a pha un yr adysgrifiwyd y testyn gan y Parch. John Jones (Tegid) i'r Lady Charlotte Guest, yr oedd yn cynwjs rhai gwallau amJwg, ac y mae y gwallau hyn yn taflu amheuaeth ar y gweddill (gwel Grammatica Celtica Zeuss, ail argraffiad, t.d. 139). Eto, hyd yn awr, y Mabin- ogion yw y prif destyn a feddwn i roddi i ui hanes Middle-Wre'sh. Bydd i argraffiad y Mri Rhys ac Evans gywiro yr anmherlieithderau hyn. I ieithyddwyr yr amcenir ef, a'i ergyd a'i amcan yw eu cynysgaeddu a chopi o'r testyn fiaor gywir ag y mae yn ddichonadwy ei gael heb rQddi i ni facsimile o botio. Er nodi gwahaool neiiiduolion yr ysgrifen, y mae y golygwyr yn defnyddio caw math o lythyrenau. Pan bender- fynwyd rhoddi argraffiad diplomatic, yr oedd yr boll fanylwch hwn yn angenrheidiol, canys mewn MS. He y defnyddir gwahanol nodau i gynrychioli yr un llythyren, y mae ffurf y llyth- yren yn bwynt pwysig yn adferiadau beirüiadaeth <}inol. Y mae y cynllnn a ddilynwyd gan y Mri Rhys ae Evans yn un dyryslyd, a rhaid ei fod wedi costio llafur dirfawr i'w gwblhau, ond y maent wedi llwyddo i gynyrchn argraffiad, ped elai y liawysgrifen ar ddifancoll, a wuaii fyny am y golled. Gan mai i ieithyddwyr y bwriedir yr argraffiad bwn, ni pherthyu i ui ddweyd dim am y Mabinogiou parth eu gwedd lenyddol, eto, gallwn auturio gwneud y sylw y bydd i'r ar- graffiad hwn wneud llawer i ddwyn y chwedlau barddonol hyn yn fwy hysbys, ac i wneud lddynt gael eu gwerthfawiogi yn fwy. Nid yn unig y inae yn cynwys dangoseg o enwau dynion a I'eoedd, yr byn sydd yn llenvvi y diffyg sydd yn Ilyfr y Lady C. Guest, ond y mae testyu eywirach yh rhwyddhau y ffordd i trael allan y synwyr «newn ami i frawddeg. I<i roddwn ond un fiiigiaifft yn unig, wedi ei chymeryd o'r olygfa gynt-'f yn "Ktilhweb ac Olwen" Y mile y Frerjhiues (mam yr arwi)ar farw:—"&cf y tiarcbaf itt na mynnych wreic. hyt pan welych dryssien deu peinawc ar vym bed i. ac adaw a oruc ynteu hyny iddi. ac erchi iddaw amlynu y bedd bop blwyddyn hyt ua tbyvei dim arnaw. Marw vu y vrenhines. Sef a wnaei y brenhin gyrru gwas I op bore y edrych a dyvei dim ar y ted," &c. Cytieithodd y Lady Charlotte Guest y testyn fel y rhoddwyd ef iddi, ond yr oeddis wedi gadael allan ddarn llinell, ac y mae y darn llint-ll hon wedi ei gosod i uiewn yn rhoddi y aynwyr fel y caulyn :—" Ac addaw a oruc ynteu "byriy iddi. Galw y hatbro attei a oruc hitheu. ac erchi idda.w awlYDu y bed bop blwyddyn hyt na tbyvei dim arnaw." Y mae pobpeth fel hyn yn dyfod yn glir a rhesynioh o ieitif mot bell ag y mae yn rhesymol i wraig atal ei gwr gweddw i f)ri6di eilwaith. Y mae gweithred y gwr hefyd yn dyfod yn fwy dealladwy. Pe buasai genym ofod gallasem ddweyd llawer am y MabinogioD •tt hunaiu, pan y ricae astudiaeth gydmarol 0 lenyddiaeth wedi gwneud y fath gynydd, a gwyddor lien gwerin neu chwedloniaeth yn cael ei haraf adeiladu. Y nue efrydiaethau manwrl a thrylwyr Mr Alfred Nutt yn deilwng o sylw anrhydeddus. Ond rhaid i nibeidio helaethu yr ertbygl hon. Digon yw i ni Osod pwyslais ar werth a gwreiddiolder y crhoeddiad hwn. Bydded i'r Mri Rhys ac Evans gwblhau y gyfres y maent yn ei haddaw i ni. Bydd iddynt wneud gwasanaeth dirfawr i ieithyddiaeth Gymreig ac i lenyddiaeth gymharol.-Ivan Davies. Seren Gomer: Cylchgrawn dau fisol Undeb Bedyddwyr Cymru—Y rhifauIonawraMawrth. Er yr holl gyfnewidiadau y mac'r Seren wedi myned drwyddynt oddiar ei chychwyniad gan Gomer, da genym weled ei bod yu parhan i oleu mor ddysglaer ag erioed. Hyd ddiwedd y flwyddyu cyhoeddid y cylchgrawn yn chwarterol ac o dan olygiaeth Dr. Roberts, Poqtypridd. Y mae'r olygiaeth, ar ei ymddiswyddiad ef, wedi ei hymddiried i'r Parch. H. Cernyw Williams, Corwea. Mae y ddau rifyn sydd ger ein bron yn cyfreithloni dewisiad Cernyw i'r cylch pwysig. Mae'r ysgrifau oil i'r pwynt, yn fyrion, ac yu ymwneud a thestynau o dyddordeb cyfFredinol megys Yr Adgyfodiad Cyntaf," Y diwed-lar J. Jones, Felinfoel," Had y Wraig, Pwne y Tir," fl Y diweddar D. Thomas, Llaugefni," Muddeuant," Y Ddeddf Foesol," &c. Ac yn mhiith y lluaws ysgrifenwyr gellir nodi y llenor- ion adnabyddue Dr. Roberts, Cernyw; Pedr Hir, Thalamus, y Parchn. T. Lewis, Casaewydd; E. Jones, Maesteg; C. Davies, Le'rpwl; ac A. J. Parry, Caerfyrddin. Dymunwn bob llwydd- iant i'r cylchgrawn gwasanaethgar hwn. Ei bris ydyw chwe'cheiniog, ac i'w gael gan y Parchn. B. Evans, Gadlys, Aberdar, a T. Thomas, Cefn, Ruabon.

DWYREINBARTH SIR GAERFYRDDIN.

Family Notices

[No title]