Y Celt

CYMRY CYHOEDDUS. i YSGRIF XV. EDWARD JONES, YSVF, MAER PWLLHELI. |[GAN PBDEOG, LliYNLLEIFlAD.] Os wyf yn deall ystyr colofn y "Cymru "Cyhoeddus" yn y Celt, am ca n a nodi alian •enwogion Cymreig rhinweddol yn mhob cylch, gannad beth fyddo eu galwedigaeth, ueu eu d&liadau gwleidyddol a chrefyddol. Peehod parod i'n hamgylcbu fel cenedl yw gadiel i wxhaniaethau "dibwis droi yn 1m- raniadau pwysig; codi cloddiau enwadol a. phlanu ynddynt ddrain a mieri Mid a cben- figen; gwneudcaerau o bleidiaeth, .1 Bwytho a chyflegrau gelyniaeth, tra na bydd genym ddirn teilwng i anelu a to ond ein <drwgdybiau dychymygol ein huaain. Ar- wydd o iechyd gwladgarol y Celt yw ei fod yn codi yn ddigon ucbel i lygadu am rinwedd yn mhob cylch, gan anwyhyddu pob ffiniau, ond y ffiniau hanfodol sydd rhwng drwg a da, fel yr anwybydda yr haul y gwrychoedd a wahanant faes oddiwrth faes ar y ddaear. Mae i enwadaeth a phlaid eu lie dan ddeddf tyniad y tebyg at ei debyg ond dylai pob dyn fod yn fwy na phlaid, fel y mae y planhigyn yn tyfu yn fwy na'r llestr (flower- pot) y mae ei wraidd ynddo. Mae y boneddwr sydd a'i enw uchod yn gyfryw ag a gymer ei le yn barchus yn y rheng o enwogionTlorymdeithiant y dydd iau hyn trwy heolydd y Celt. Mae efe yn Gymro o'r iawn ryw, yn gyhoeddm trwy Gymru, ac yn mhlithyCymry yn nhrefydd Lloegr yn gyffredinol, a chyfyd ei enwog- rwydd oddiar ei rinwedd mor naturiol a'r perarogl oddiar y blodeuyn. Disgyna ein gwrthddrych o linach barchus ae athrylithus 0 ddau du ei rieni. Ei dad oedd. y Parch. Isaac Jones, Nantglyn, yr hwn oedd yn fab i'r Parch. John Jones, Tanyfron, gweinidog cymeradwy iawn gyda'r Trefnyddion Calfinaidd vn swydd Ddinbych. Yr oedd ei fam yn cufranogi o dalent ddys- glaer ei thad, y Parch. Peter Roberts, Llanarmon, a'i brawd enwog, Iorwertb Glan Aled, awdwr Ysprydion Anian," Y Lienor Cymreig," ac ainrywiol gyfansodd- adau godidog eraiil. Felly, fe welir fod yn linach Mr Jones Urddau a dawn o'r ddau du Yn di-dlawd ymgystadlu." Mae ei frawd, y Parch, Fsaac Jones, Naat- glyn, yn engraifft o athrylith Gymreig ddi- ledryw, ac yn cael ei ystyried yn dduwinydd goleuedig ac ymresymwr cadern. Ganwyd gwrthddrych ein sylwadau yn Nantglyn yn y flwyddyn 1835. Treulioddy deuddeng mlynedd cyntaf o'i fywyd yn debyg i blant eraill ei ardal enedigol—i chwareu a dysgu; ac o ran addysg elfenol, fel y cyfaddefa ei bun, yr oedd y chwareu yn llawer mwy na'r dysgu yn y cyfnod hwnw. Er hyny, dygwyd ef i fyny ar aelwyd »gre- fyddol, ac ni fu yn ol o dderbyn addysg 13 Ysgrythyrol o'i ieuenctyd, yr hon sydd hyd heddyw wedi tyfu allan yn ei gymeriad rhagorol yn mhob cylch y bu yn troi ynddo. Heblaw hyny, pa mor lwm bynag o ddy- ddordeb y teimlai fod yr addysg gynil a roddid iddo mewn ysgol ddyddiol ar y pryd -i ddarllen a l'hifo yn Saesonaeg "-nis gallai un o natur mor fyw ag ef sefyll yn ngwyneb golygfeydd, ac yn swn hanes en- wogion ei fro enedigol heb dderbyn argraff- iadau a'i cyffrpai i feddwl, ac ymdrech i gyraedd rhyw uchelgais. Yn bymtheg oed, gadawodd ei gartref i fyned i wasa-naeth Mr Williailt Williams, Caerlleon (Mri W. Wil- liams a'i Gyf., Llynlleifiad). fel egwyddor. was. Bu vno am wyth mlynedd! a chan ei fod yn myn'd a dod o'r faelfv yn Nghaer i'r,yst.fa yn Llynlleifiad, yr oedd yn cael cyfleusterau i edrych ar gwrs y byd mas. nachol ya myned yn miaen, obtegid os myn neb gael clywed eyfrinion masnachol y byd, cadwed ei glustiau yn agored o Gaer i Lyn- lleifiad. Arbenyrwytb ml/nedd teimlodd fod ei nerth yn edwino, a chododd hyny glefyd y cartref arno, ac adref yr aeth i gasglu nerth hyd Iwybrau yr heu fro dracht efn. Wedi ymadfer—yn mhen blwyddyn- agorodd gangen fasnachol mewn te ar ei gyfrifoldebei hun, i'r hon alwedigaeth yr oedd eibrofiad blaenorol wedi ei gyfaddasii. BIl yn llwyddianus iawn yn y cylch hwn ae yn mhen tair blynedd esgynodd yn uwph wed'yn drwy ymgysylltu mewn pttrtneriaetà. a Mri Dayid Jones a Thomas Hughes, whole- sale grocers, Llynlleifiad. Yn mhen tair blynedd disgynodd y sefydlial i'w gyfrifol- deb ef a Mr David, Jones (y duveddnr Darid Jones. Llandderfel) yn uriig. Wedi bod ya y c/sylltiadau hyn am 14 o flyn\d loedd1, penderfynodd ymneillduo i dawelwch, £ a# aeth i Bwdheli, hen breswylfa. ei briLoi (oblegid yn y cyfamser yr oeid wedi priodi), Fel y gallesid dysgwyl, yr oedd gormod 0 vni yn gronedig yn natur ein cyfailliddo allu cau ei nun i fyny mewn ymneillduaeth tawel felly, ae yn mhen tair Hynedd ytngyi tnerodd a chytVifoldeb masnachol yn yr ul I linell ag o'r blaen, yn y sefydliad a adwaeail tel eiddo Mri Morris a J ones, Llyntieiiiad. Wedi pedair blynedd o lwyddiant vn y cylck hwn eto, ymneillduodd o'r rhan weithredol (active) yn y sefydliad bron yn llwyr, gan ymollwng i'r orphwysfa hono sydd yn gyfP. redin yn ddyblygion o esmwythyd, i fod yn sleeping partner." Er nad ydyw y ffaitb i un aliti casgia llawer o arian, ynddo ei hurt; yn profi ei rinwedd, eto mae gwaithun yri codi o fod yn egwyddorwas cyffredin i fod yn un o'r masnachwyr mw.vaf llwyddianus yn ein gwlad, a hyny yn y cylch uchaf, drwy ei graffder a'i ddiwydrwydd, inewn ffordd deg, gyda chymeriad dysglaer-mae hyn yn rhywbeth gwerth i'n hieuenctyd lygadu. arno. Ond mae ein cyfaill yn rhywbeth mwy na masnachwr llwyddianus. Mae ei ymddang-' osiad persolol at- unwaithyn enill ein sercn{ tuag ato, ac ychydig o'i gyfeillach yn enilt ein hymddiried ynddo fel dyn, Gwaith y photographydd yw darlunio ffurf alIanot personau; ond gellir nodi fod y boneddfrr dan sylw yn meddu oorph o hyd cyffredin, ac o amgylehedd praff; fod yr ychydig wallt sydd ganddo o liw tvwyll, fodei daU en uchel,l!yda.n, yn &rwyddnodi yrystovfa<e' ddealitwriaeth sydd o'i fewn fod y llygaiel gloiewon, aflonydd, tyner, yn ddangoseg deg; o'r ysbrvd tanllyd a mwyn sydd ynddo; bod ei wyneb llydan, agored, feI tBemrwn glan, ar ba un y mae yn ysgrifenedig mewri gwenau gwynion, gonest., y cwpled o eitiäul —" BoDDLONRwyDD x CHASIAD,"—geiriau a geir yn fynychach yn y geiriaduron nag ar wynebau! Gallesid meddwl y buasal personoliaefch fel hyn, ond ei gosod yil ngbanol amgylehoedd ffafriol, yn ymddadi blygu yn naturiol yn boblogaidd a. rhlD.