Y Celt

« AMRYWIAETH." Wedi mis o ryw fath o orphwyso, hai ati unwaith eto. Anhawdd gwybod pa le i ddechreu, a sicr wyf nas gwn yn mha le i ddiweddu; onJ dechreuwn gydn i- DDAEAR I'R BOBL. Ymddati gosod d ysgrifau rhagorol yn y rhif- ynau diweddaf o'r Celt ar y Credo Cref- tddol Newydd," ac yn j Cronicl am y mis hWll dysgir i ni gredo dirol newydd spon. Wedi rhaplwybr (preamble) nacaol o chwech eam-I. Fod geiriau wedi cael en pentyru Y11 anmherthynasol i ddangos angtymwys- der S Morley i farnu anturiaethau mas- nachoi -*2. I ddangos mai segurswyddwyr y Uvwodraeth ddylai fod stiwardiaid y ddaear; 3 I ddangos y talai eorsydd alleoeddlleid- 109 cin gwIad am eu trin; 4. I ddangos y o-allai Aa gwlad m gynal cymamt dair gwaith o drigolion 5. I ddangos fod ym- fudiaeth yr «a peth ag alltudiaeth, neu y caetWu<iiad i Babilon6. 1 ddangos mai wstratf yw parciau boneddigion. A'r ,erthygl cradarnhaol a osodir ger ein bron yw prin y di-gwyliasom i'r Gronicl ei chy- hoeddi Nad oes daear yn ein gwlad yn talu im wed na plwrciau boneddigion." Faint, tybed o'i ddarllenwyr sydd yn ewyllysio ei wrando eto am y peth hwn P" Cymerwn hwvnt eto boo vf uu. I Tc oil a ddywedwyd am S. Morley, hyd v o'Wn i, oedd; iddo wneud ei bun yn daigrif5anarferol bob tro y daeth i gyhoedd- usrwydd m Nghymru; fel cytiafareddwr, SoddVi ddedfryd yn y libel bono o Maid Fairclough ac yn erbyn C. R. Jones, ond dyYiedai C. R. J. ar ei lw yn Wgnaei, fod iorlev wedi dyweud wrtlio lawer o-waith ei fod wedi newid ei faro.. Dartu iddo grmeradvyo Bra^laugh i etholwyr Kortbanii oaf 1 lyn cymwys i w cynrych- ioli yn y peredd, ond cyn fod yr ethoaad drosodd v u I Mcrlev wedi newid ei farn, ac y mae ^edi ^wacud ei waethaf iddo byth ■er byny. Ydvcii chwi yn cofio yr adolygiad hwnw ar Angel pen ffordd a chythraul I pen pentan," canmolid ef beddyw ond setbrid ef yforu. Cyflwynwyd acbos Coleg y Bala i'w sylw ef a nifer o Saeson yn Llundain gan ddau neu dri o wyr y Cyfan- soddiad Newydd, gwrandawodd y Saeson yr acbos yn absenoldeb Mr Morley, ond efe a arwyddodd y dyfarniad heb glywed un gair o'r dystiolaeth, a gellir ychwanegu engraifrt arall o ddiffvg barn. Wediiddo danysgritio 5p. at Goleg y Bala, efe a aufonodd am yr arian yn ol, ei fod wedi edifarkiu, ac am eu rhoddi at y Coleg newydd. Nid oes yn y ffeithiau ucbod son o gwbl am anturiaetb- au masnacbol," gelwch hwynt yn antur- iaethau crefyddol, gwladol neu gymdeithas- ol, ond nid ydynt yn adiewvi-chu fawr o gladi farn *S. Morley. 2. Y Segurswydd- wyr— Gwyr. y Cronicl yn Ourion fod y post a'r telegraph yn gweithio lawer yn fwy hwylus or pan y maent yn nwyIaw y Llyw- odraeth, ac y buasai cael "penny postage yn anmhosibl pe yn nwylaw personau unig- oi. Y segurswyddwyr sydd yn blino v Gronicl a minau yw y rliai a wneir gan y landlords, mewn trefn i'w cyfeillion gael bvwioliaeth fras. Amcan mawr y gym- deithss hon yw difodi y landlords y rhai sydd yn creu segurswyddwyr. 3. Corsydd Ileidiog, A welodd y Cronicl ryw lan- erch wedi ei thrin yn methu talu drosti ei hun? Pwnc arall oedd iddi dalu drosti ei hun a thalu rhent. Byddai-amaethwyr CynTLru byw yn eithaf oni bai y rhenti. Nid methu byw mae y bobl, ond methu byiv a chyrtal torllwyth o landlords. 4. Y cynhaliai y wlad gymaint dair gwaith o bob! ?—Yr oil a ddywedaf am hyn yw fod y cyfrifon hyn wedi eu gwneud gan rai y mae gan y byd fwy o ymddiried yn eu galluoedd rhifol, na hyd yn nod y Gronicl a minau. Maent o flaen y cyhoedd er ys digon o amser fel y gall v neb a fyno eu dymchwel os nad ydynt yn gywir. 5. Ymfudiaeth yn debyg i alltud- cy 'n iaeth, &c.—Cydnebydd v Gronicl yn rhydd "fodpobl wedi meth ubyw yn y wlad hon yn gwneud yn dda yn America;" ond am bVv acbos yr oeddent yn methu byw yn y wlad hon ? Yr oedd ganddynt yr un faint, os nad mwy o gyfalaf yn y wlad hon ag oedd ganddynt yn America, metbeut fyw yn y wlad hon am eu bod yn gorfod dwyn ar eu cefn dri chorph y farwolaeth, corph yr offeir- iadaeth, corph y frenhiniaeth, a chorph y landlordiaeth. Pa ryfedd fod dyn ar dyddyn can erw yn methu byw a thalu lOOp. am gael caniatad i weithio arao am flwydd- yn; arosed y lOOp. yn llogell yr amaethwv a bydd hyw yn Ngbymru yn gystal ag yn America. Mawr mor lleied o wahaniaeth sydd rhwng pobl yn cael eu gyru o'r wlad gan yr awdurdodau a phobl yn cael eu gyru o'r wlad gan amgylchiadau, ymfudo neu y y carchar. Priodol iawn y canodd Watcyn Wyn— I I YI-ULdael, awr drom ydyw, Er rayn'd o fodd, anfodd yw." Ceir yn y Liverpool Daily Pos-t, am Mai 15fed, ddau lythyr, un gan MacLeod ac un gan MacDougall, yn dangos cyfiwr truenus y Crofters Y sgotaidd a ymfudodd i North Carolina rhag gorthrymder landlords. Cymerwyd eu plaid gan amryw, a thrwy apelio at ddyngarwch y cyhoedd, llwyddodd un foneddiges i gasglu swm mawr o arian i'w cynorthwyo, ond y mae eu byd yno mor druenus fel yr apelir yn awr eto at ddyn- garwch y cyhoedd i gynorthwyo i'w cael Y11 ol.. Dywed MacLeod, "yn wir mae ein halltudio (transport) tra y gorwedda o'n cylch yn wasarn dan draed game a cheirw dros 2,000,000 o erwau o dir oedd 30 mlynedd yn ol y.n dyddynod, yn watariaeth ar drefniadau y Brenin Mawr?' Byddem ni yn foddlon cyfrann i aufon o'r wlad vr holi aduciaid, eu plant, a'u perthynasau, "y rhai sydd yma yn byw heb hau na nyddn. Dywed MacDougall, £ £ The remedy for the hardships the Highlander has to endure is EXILE." Dyna y ddau derm oeddid wedi arfer yn Gymraeg am yr ymfudiaeth or- fodol," ymfudiaeth wedi "methu byw," yn cael eu harfer yn Saesneg gan yr Y sgotiaid. 6. Ond yr erthygl benaf o'r cwbl yw fod parciau boneddigion yn talu yn well na'? un ddaear yn y wlad. Yn ngwersi meinton- iaeth ceir v term redncto ad absiirduvfi, yr hwn a arferiri ddangos ffolineb gosodiadau anghywir; gadeweil. i ni ei gymhwyso at v gcsodiad hwn. Pan oedd tiroecld Glencoe yn fan dyddynod, o 40 erw i fyny, yr oedd 15,000 o bobi yn gallu byw yn gysurus arnynt, ond wedi ei droi yn barciau bonedd- igion, nid oes ond 29 o deuluoedd yn byw arno, o ganlyniady mae tir pan yn cvnal 29 o deuluoedd yn talu yn well na phan yn cynal 15,000 o bobl. A fit rhyw osodiad mwy absurd yn rhyw gylch eymdeithasol ? Mae y Gronicl yn foddlon cymeryd oddiar y landlords y tiroedd maent wedi gymeryd heb dalu am dano. Nid yw Cvmdeitaas* v Ddaear i'r Bobl wedi gofyn am fodfedd yi) ychwaneg, nicl ydynt am fodfedd o ddaear oddiar neb fedro odangos fod arian wedi eu talu am dano gan rywun, rvwbryd, ond v mae y Cronicl yn lIe cyfarfod" vr wrthddadl fel y gosoclir hi ger bron y Cymry yn myned i gyfarfod Henry Geerge. syniadau tp b'NJ1 sydd yu hollol wahanol i'r cynilnniau Prvd- einig. Prin y buaswn yn disgwyl i'r Cronicl d ihi allan. awgrymiadau mor ddisail a'm ".swydd- ogion eyflogedig." Beth bynag yw cytiogau swyddogioa y genhadaeth, y Beiblau, vr opium, 0 y Dadgysylltiad, &c., buasai vu I werth i'r Gronicl gniio fod pob un sydd yn gweithio dros y,symudiad h wn, gyda'r eithr- iad o un ysgrifenydd yn Llnndain Yll gwneud y cyfan yn rhad ac am ddim, ac ar yr egwyddor, neu y ffaith hon, y mae sail ein gobaith am Iwyddiaat. Co'di pob dyn vn genhadwr at ei frawd ac at ei gymvdog. EGLWYS RADKOI:, STREET, LLFIFDAIN. Mae y tan diaconaiddyn cyneu yno gydag