Y Celt

LLABYDDIAD STEPHAN. Budd'ugol yn Eisteddfod Llanfaircaereinion. Ctjn- ■wysiadt—Cyfarclvadol—Y tramgwydd Y llab- yddiad,—Qweddi Stephan—Araddiffyniad Duw-E-i Farwolaeth—A'i Esgyniad. 0, Stephan, y mertbyr, mae'th enw'n anfarwol Ar glawr hanesyddiaeth, fel gwron rhagorol, xVTaiSglaer lewyrchu trwy niwl traddpdiadau, Fel seren dryloSW drwy'r duou gymylau, Perl ydwyt yn nghofGu gyfryngoi yr Iesu, Disgleiriaf o'r cewri a gadd eu marthyrtt Forenddydd efengyl, dan gawod o feini, Esgynaist yn gyntaf" hardd In. y mertbyri. Gorlenwid ein harwr & nerth a gwroldeb, Diyagog lefarai fyw eiriau doethineb, Ddisgynent fel cleddyf dau fiuiog o'i enau Cydrhwng ei ddadleuwyr a'u gwaelion resyman$ Yn ebrwydd goaodid gau.dystion rhyfygus, A Baerenfc ei fod yn d'weyd geiriau cableddus, Ar hyny fe'i cipid i mown i'r gynghorfa Fel cablwr herfeiddiawl, y rhoed ef mewn dalfa Ond yno canfyddent ei wedd yn tanbeidio, A'r nefoedd argraphai ei delw bur arno Y llywydd ofynai—" ai gwir eu tysfciolaeth P" A Stephan agorai hen lyfr hanesyddiaeth, Gan ddangos y Duwdod, a'i ddoethymddygiadau A'r doDiau difesur a gafodd en tadau, Y rhai rwgnachasant gan dori ei ddeddfaa A ffrom ddiystyru ei holl ddarpariadau Erlidient, a lladdent ei santaidd brophwydr, Gan dybied en bod yn oyflawni gwrhydripiyd Ond chwi eu holynwyr wnaeth weithred ddychryn. Lladdasoch mewn dirmyg Dywysog y Bywyd. Ond ffromi a wnaethant dan bwya y gwirionedd, Eu henaid gynhyrfid gan danllyd ddigllonedcl Dan fantell o grefydd arllwysant floeddiadau, Y creig a ddadaeiaient eu trystfawr gableddau.- Ymferwent yn waedwyllfc, 'agyrnygenfc on. danedd, Argaeau hedd dorwyd gan ddiluw cynddaredd Ao arno yn unfryd rhuthraaant yn grenlon, Mewn poethwyllt wallgofrwydd fel lln o ellyllon Porth haiarn y ddinas mewn eiliad agorent, Ac allan mewn rhaib eu hyaglyfaeth a lusgent. Awyrgylch teimladau'r gelynion a dduent, Taranau bygythiol cenfigen a ruent, ,e Cymylau gorlwythog dialedd ymgasglent, Elfenau trydanol bradwriaeth ymrwygentf Y ceryg ddisgynent yn gawod ddinystriol ddwylaw rhagfarnllyd y dorf anystyriol; O dan y cawodydd, mewn poenau aruthrol, Ceid Stephan, wr addfwyn, yn dawel ft gwrol. Faham gwelir Cristion mor lan ei gymeriad, Mor loew ei fuohed d, ac tiniawn ei rodi&d» Ya cael e' ai 98 Yn cael ei arteithio gan dyrfa ifleinig, | Ai gnawd yn malurio dan bwysau y oerig ? A ydyw yn Ileidr neu lofrudd dideimlad, Neu ryw ddrwgweithredwr o isel gymeriad P 0 na; ei gymeriad sydd loew digymar, Planhigyn hoffusaf y nef ar y ddaear, Ar gael ei drawsblanu o ardd yr auialwch I dyfu'n dragywydd yn Eden prydferthwch. Edrychai i fyny, gan alwln ddifrifol Mewn gweddi ao ymbil, am sylw'r Anfeidrolj, Canfyddai ogoniant ei Ddaw yn tanbeidio, A safle ei hunan, a'r nef yn goleuo Anfonai oohenaid fel trydan gwefreiddiol Gyffyrddai â chalon deiruladwy'r Anfeidrol; A chalon bur Stephan oedd orlawn o gariad, Nea iddi ymarllwys o dan ei ddylanwad, Dywedai—"Canfyddaf y nef yn agored, A Brenin Caersalem yn sefyll i'm gwylied Oan bwyso ei enaid ar fron ei Anwylyd Y llefcdd—" 0 lesu, 'nawr derbyn fy yabryd;" Ar hyny llidiawgrwydd y dorf a ymrwygai, A marwol gawodydd o feini ddisgynai. Ond ha! gwelai heulwen boddlonrwydd Jehofa Drwy ganol cymylau digofaint y dyrfa, Ac enfys amryliw addewid yr Iesu I nerfchu ei enaid tra'n cael ei ferthyru; Yr lesn a welai yn sefyll ynbarod Ar ddeheu y Mawredd ar dd'od i'w gyfarfod. j Gorlenwid aur lestri bendithion mewn eiliad A nerth yn gynorthwy i gwrdd A'r amgylchiad, A gwelid heirdd engyl claerwynion goleuni Ar edyn awelon yn dyfod i weini, Ar Iesu dros euraidd ganllawiau y Wynfa Yn gwrido o gariad uwchben yr olygfa; Ond Stephan ostyngai yn llesg ar ei liniau, Ymgaaglai pob gronyn o nerth ei gynheddfau, A llefai, 0 Arglwydd, na ddod yn eu herbyn Y weithred ysgeler sy'n awr ar ei therfyn." Dadseiniai ei fonllef trwy'r nefol orielan, | Nes aynu cerubiaid, seraphiaid, a seintiau. Ond bellach gorphenid erch waitli y llabyddio, A Stephan ogwyddai yn dawel i huno, A gwelid yr engyl o'r nefol drigfanau Yn diagyn i'r ddaear mewn myrdd o gerbydau, A'r freiniol orymdaith mewn eiliad ymfEurfiaij Ac heibio y bydoedd dirif y dyrchafai; Heirdd ddorau Paradwys yn lied pen agorid, Ac enaid y merthyr i mewn a roesawid. Archangel 4'i bwyntel aur gy wrain ganfyddaf Yn tynu gwych ddarlun o'r dewr "Ferthyr Cyntat," I'w osod i fyny yn oriel y nefoedd 1. I gael ei edmygu gan saint yn oes oeaoedd. STEl'IlANUS, sef P. Maldwyn.

Y PRIF GADEIRIAU. "Gwae chwi'r PhariseaidjJcanys yr ydyohyn oara y prif gadeiriau yny Synagogau, a chyfarch yn y marchnadoedd." Sylfaenedig ar yr ethoiiad diweddar i gadair yr undeb Cynulleidfaol yn Lloegr. TUCHANGEIlDD NEWYBD SPOK. Mae synagogau mawrion Gan yr enwadau 'n bod, Lle'r eistedd yr enwogion. Ey'n earn rhwys.- a chlod; Ymladdant fel ceiliogod n Am y cadeiriau hyn, Ao ar eu rhyfedd ffregod, Edrycha'r byd yn, syn. Y Phariseaid garent Y prif gadeiriau oil, A'r Pab a'n prynodd ganddyntr Rhag iddynt fyn'd ar goll. A'r Undeb Annibynol M.i fxr Bwrcasodd gan y Pab, Hen gadair fawr ddefodol. Mae'r undeb iddo'n fab Ac ymladd ba Mao Faden, A byddin fawr oi olx Yn erbyn Dr Parker, A'i fyddin-ddynion ffol: "Hei! Hwi!" medd byddin Fadeny "Hei! Hwi i'n Parker ni 5 Mae Fadeh biai 'r gader, A Parker hebddi hi, Ao wadi esgyn iddi & Edrycha megia Pab. Mae hen-air ddywed i mi, Mai ail i'w dad yw'r mab. Mae'r olwg arno ynddi, Yn gwneyd i ddynion ftol, Eigyfarchmegys Rabbi, gcnoiiH Gan fyn'd i'w draed yn atol<.11 ou Maehynfelplautyn 'mryeas Am degan gwael difudd; ra bryd daw'r plrnt ya ddynion, 'ij Oddiwrth ddefodau'n rhydd t Gwnaeth Moses roddi heibio Y petha bach beb un, Gwrthododd orsedd Pharaoh, 'Nol iddo dd'od yn ddyn, Mor rhyfedd yw fod dynirm, Yn rhoddi cymaint pwys, Ar gael eu galw Rabbi, A myn'd i'r gadair lwys. Fe werthai llawer Rabbi Bob cadair yn ei dy, i ? Am gadair fawr yr undeb, ■■■ Am hon ymgeisia Un. Mae gweled rhyw gorachod 0 fewn i'r cyrddan byn, Yn darllen eu papurau, I Yn sipian botwm gwyn, A gawsaut am gymwyuas A wnaethant i ryw lord, Yn troi ar gylla f'enaid, Nes cilio oddiwrth fath ford. Y lords er boddio 'r babi, A waeddant, hym!" a Ho I" Nes tybia 'i hun yn Rabbi, Er nad yw'n ddim ond llo. Gwybydded lards yr undeb Fod ariau 'r nos ar ben; Fod eisien heblaw gwynob, Gael synwyr yn y pen. Pa lea a ddaeth o'r nndeb ? DIM meddai pob dyn call; Ond mantais i'r D. Diod, Seboni 'r naill y llall: Maent yno 'n gwneuthur deddfau, Heb nerth i'w rhoi mewn grym; A'r LLOI 'n en tori 'n ddarnan, Er pob rhyw fygwth llym. Rhyw degan braf yw'r RABBI," A thegan yw'r DI-DI;" A thegan mawr yw'r GADAIR," A thegan ydyw'r V A thegan yw-" PAECHEDIG," A'r pwysig GADACII GWYN Llaes gob heb goler iddi, A'r wasgod lefn dan hyn. A thegan ydyw'r "AMBEN," 'Ituu llun a mwdwl gwair, A chantel megys gwlawlen, Neu het fy modryb Mair. Mae crechwen ar fy ngalon Wrth edrych ar y rhai'n ioymered yr amaethwyr Hwy yn fwganod brain, ) Pe gwnelent-hyn 'rwy 'n credn, Yr hedai'r brain o'r wlad Ac ar eu hediad ymaith, Y rhoent echryslon nad. Pe cesglid yr holl gelfi I Rhodresol hyn i gyd, Fe wnaent i fyny 'r bwgan, Erchyllaf trwy'r holl fyd IOAN DDERWEN 0 FON A'I CANT, 1881. Aberystwyth. I'w barhau.

uy RHOSYN HWNW." Mi ofynais gawn i'r rhosyn, Hifchau dd'wedodd "Na," dan chwerthin; Troes ei chefn, aeth ffwrdddan gann, Minau aefais wedi synu; Gwelais filoedd wedi hyny j, uSiiiiJ ir 0 rosynau pêr yn tyfu, Ond ni.welais, hyn sy'n arw, Un mor dlws ar Rhosyn Hwnw." Ofer ydyw dweyd yr hanes— Ti ysbeiliaist hedd fy mynwes; Wyt ti'n oofio'r llwon hyny 0 ffyddlondeb dyngaist, Annie? Minau'n awr sy'n rhodio'r ddaear Fel aderyn heb ei gymhar; Ond er mwyn yr hen adgofion, Fe'th fendithiaf yn fy nghalon. M,:STANI»HUI. fiM .orivj A ;f j CELT. DefEro awen gymen, gu, Hael fwriad i lefaru. I'M C- Arwrain ar fyr eiriad—i roddi | Gwireddol dderbyniad i "G«reuoti modd—(gwron mad}( I Y miloedd i'w ymweliad. Ua gafwyd yn iawn gyfoeth, Set y CELT, dewisaf coeth y I l<0uorydd—i-'cywoirydd call.

aaa gallent fod yn bresenol. Yr oedd wedi dyweyd lawer gwaitb ar ol adeiladu Brynmoria ei fod yn teimlo yn ddedwydd iawn fod tamaid o ddaear yn nglyn ag ef, lie yr edrychai am gael lie i orphwys wedi gorphen i ddiwrnod gwaith, a He y gallai gael ei gladdu heb ryw ddefodau gwag, yn, y rhai nid oedd yn credu o gwbl. Cwsg yn dawel anwyl frawd, a bydd yn dda genyf gael tywallt deigryn i gysegru dy fedd pan ddeaaf o hyd oyraedd.—Gohebydd. BWRDDYR "ARIZONA," MAI 28ain. Mr. Gol,—Yr wyf am yagrifenu gair i'r CELT cyntaf; nid am fod genyf ddim neilldaol ar fy meddwl eisien ei ddyweyd, ond am fy mod yn dymnuo ei groesawu ar ei ddyfodiad allan. Os oaf iechyd, ao os yr Arglwydd ai myn, byddaf yn ohebydd cyson iddo o wlad y Gorllewin. Yr wyf yn credu yn ddyfnach bob dydd fod gwir angen am y fath bapyr a'r CELT er mwyn i blaid werinol yr At-inibyr-wyr gael oyboeddi eu syniadau. Yr ydys wedi ein can allan o bapur yr offeiriadaeth fel na chaem ddyweyd gair—dim cymaint ag amddiffyn ein hunain dan ein henwau priodol. Os nad yw hyn yn orthrwm a thoriaetb o'r fath fwyaf ytfgymun, atolwg, pa beth sydd ? A gwneir hyn oil gan bobl a alwant eu httnain yn Rhyddfrydwyr. Os caf hamdden, addawaf ysgrifenn i'r CELT, o dro i dro, ar brif bynciau y dydd yn Ewrop ao America i -yn wladol a chrefyddol. Rhwydd hyiat i'r CELT i amddiffyn pob da, ac i ddftdlenu pob twyll. Bydded doethineb i'w olyg. wyr, a gras lawer i'w holl dderbynwyr.—Yr eiddoch yn gaonlog, R. MAWIXDWY JONES.