Y Celt

Y RHYFEL CARTREFOL. Y mae yn llawenydd i ganfod, er cy- liiaint o son am ymladdfeydd a thywallt gwaed a glywir o wledydd tramor, lie yr abcrthir bywydau gwei thfawr, ac ygwerir cyfoeth teyrnas i dlybenion a fyddant eto yn adiewyrchu gwartli arosol ar fcanes V gaiirif hon, fod rhyw gymaint o syhv yn cael ei dalu i'r rhyfel dinystriol sydd yn myned yn mlaen yn ein gwlad ninau, rhwng rhinwedd a chamwedd, gyda yr effeithiau mwyaf torcalonus—anrheithi.r cartrefi, difethir oymeriadaa, anghofir moesoldeb, a methrirdan draed ddeddfau iechyd a dedwyddwch. Pa hyd y goddefir i'r dylamvad dinystriol hwn reoli dynion, nes peri iddynt esgenluso eu masnnch a'u llafur (hyd yn nod pan y mae llafur o gymaint gwerth yn y tymor presenol o gyni ar fasnach), gadael en cartrefi, di- ystyru eu teuluoedd, a difetha en hunain yn dymhorol ac ysprydol, a'r cyfan yn miig er mwyn boddio chwantau a blysiau natur Jygredig. Pa hyd y mae y wedd hon ar bethan i barhau ? Da genym wcled Caernarfon o lelaf yn declireu ym- ysgwyd o'i chysgadrwydd ai difaterwch, i sylweddoli hyd y gellir y ifeiihian uchod: a hyderwn y bydd i bob un.a gafodd y ifantais 0 wrandaw y sylwadati gwerthfawr a wnaed, a'r penderfyniadau a fabwysiad- wyd yn y Pavilion dydd Gwener diweddaf, ymarfogi ar unwaith, ac uno yn adne- wyddol a'r fyddin sydd yn ymladd o blnid sobrwydd a rhinwedd, gyda phenderfyn- iad i gael buddugoliaeth ar y gelya. Edrycliid. yn mlaen at ddydd Gwener diweddaf gyda chymysgedd o hyfcydwch a phryder gan gyfeillion dirwest yn yr amgylchoedd hyn, fel y dydd yr oeddis i gydgyfarfod i ymdriu a phwne y ddiod feddwol yn ei holl gysylltiadau, yn en- wodig yn ei berthynas a'r fasnach a yrneir o hono ar y Sabbath. Ae thorn i'r Gynadledd (?) ond siomwyd ni yn favvr wrth sylwi leied o ymdrech a wnaed i gario allan y drychfeddwl a gyflejr gan yr enw Cynadledd, a theimlwn yyu ai gyhoeddedig y gallesicl gwjietid llawer rnwy nag a wnaed pe rhoddasid cyfle digonol i lawer o gyfeillion a deimlent dtlyddordeb yn y symudiad i gymeryc1 rhan eto cafwyd yn ystod y cyfarfod ar. ercliiad au hyawdl a galluog. Cefncgai y parchus gadeirydd (Bulkeley Hughes, Ysw., A.S.), y symudiad er cau y tafarnau or y Sabboth yn Nghymrn a LIoegr, yn galonog u phenderfynol. Di", lynodd Mr W-, cynrychiolydd y Central Association, gan ymddangos mewn modd galluog y pwnc yn ei holl agweddau; (bngosodd lieiycl tu hwnt i ddadl y ifaith fod y tafarnwyr eu hunain yn pryderus ddisgwyl gweled y dydd yn gwawrio pan y caniateid iddynt bedair-awr-ar-lmgain o orphwysdra. Diweddodd drwy gynyg penderfyniad yn fiafr can y "tafarnau yn hollol ar y Sabboth, yr hwn a gariwyd yn urifrvdol. Oobeitbiwn v rpir jrweled. fel ffrwyth y penderfyniad hwn yn nghyd ag ereill a fabwysiadwyd yn ystod y cyfarfod. gydweithredml unol a bywiog yn mhlith trigelion y Sir a'r Dywysog- aeth er cael yr aelodau Serieddol dros y siroedd a'1' bwrdeisdreii i ddwyn deisebau 0 flaen y F-enedd er dwyn oddiarogylch eu dyrnuniad, ac na fydded iddynt orphwys nes dwyn barn i fuddugoimerh. Pabàm y caninteir gwerthu diodydd meddwol yn y wJad hon, tra y mae yr Iwcrddon yn ein hymyl yn medi flrvvyth tor. eithiog a hendithiol y mesor i gau iafamau ar y Sabboth ?■ Ymddengys erchylldra y pcth yn ofnaclwy 1, y pan vstyriom y flaith ddHriiol mai bcchgyn a gencthod yw un ran o dair o'r 1 hai hyny sydd yn mynychu tafarnau y Brif-ddiof.s, a gwisesr itn rau o dair i fyay o ddynion a roerched ieuainc a phan ystyrioiti fod dwy ran 0 dair O'f. yfwyr yn perthyn i'r dcsbarth iouaino, colofnau gogoniant ac anrbydedd (P) ein gwlad yn y dyfbaol, nis galiwa gau arswyd geiaio dyfalu beth ddaw 0 honom. Ond paham yr awn i Lundain i chwilio am engreifftiau onid ydyw yr un dysÙohetb i'w dud yn rahob inari ? Ydyw, y^sywaeth Fel prawf o hyn, mabwysiodwyd penderfyniad arail, yn ffafr cau y taÜlfMUl ar y Sabboth yn Ngbymru. Ymddengys y penderfyniad hwn 1 ni, o leiat; y ffordd Iwyaf tiieithiol ac yniar- f:rol 0 Iawcr i yrndrin ar ypwnc er huchl i Gymru. Y mae yn atniwg ddigon, fcddjdiem ni, fod Lloegr yn mhell 0 fod yn birod i dderbyn mesur o'r fath ond ceir yn Nghymrn rai treíytld ac ardaloedd yn beriiaitb unfrydol an gan y tafarnau ar y Sabboth. Pob parch a chefuogaeth iddyut yw ein dymimiad, a g-esyn na byddai yr un teicnlad yn Hyou drwy yr holl dej^nas. "Ar yr vstyriaeth yna, drychfeddwl hapus, o ciddo Mr Greaves, Ffestioiog, oefld yr hyn a gynwysid yn y penderfyniad i'r perwyl, tra y credwn nad yw Lloegr eto yn hollol barod i fabwysiadu y mesur er can tafarnau ar y Sabboth, teimlwn na ddylai hyny fod ar y flordd i Gymru gael y cyfryw fesur, os ydyw yn dytnuno hyny. Pasiwyd y penderfyniad hwn, fel y gellid yn naturiol ddisgwyl, yn berihith nnfrydol. Atnlygodd yr anrhydedd-us gadeirydd, mewn sylwadau a gofir sc a gedwir gau lawer, ac y byddai yn dda i bawb sydd yn meddu cyfryw safle rnewn cymdeitbas ag yntau eu hcfelyctm, ei fwriad a'i benderfynisid i gefaogi ac i osod mewn ffarf ymarferol unrhyw tymudisd a tbuedd ynddo iddyrchafu ac i weila dyn, ac nad oedd neb yu teiinlo yon fwy dros y symud- iad hwn nag ef. Yr oedd cael y fath sylwadau gan fbneddwr 0 yr aelod anrhydeddus yn ein Jleuwi a hyder fod yr auiser gerliaw pryd y rhoddir diwcud bythol ar y camddefnydd gwarthns a wneir 0 ddydd yr Arghwdd, ac y eawn eto wcJcuheÜJwch a ihvyddiant. yn cy. meryd lie cngbydfod ac aflwydd, cartrefi a ddinystfiwyd yn cael cu creu 0 newydd, a theainoedd a chwalwyd ) n cael eu planu itewxi' cariad i gyd-dyfn a blodeuo fel y liii. Yn bolUau'r graig lie ffurfiofld draig ei fEau Cryn llafnvyn i-, a gwelir hesg yn gwau, Tyf palmwydd gwyixld yn mangre'r grinllyd berth A myrtwydd pridlle cysgodd ccgid certli." Nid wrth ddisgwyl, ond wrth weitbio y daw y pethau i ben, a gobeithiwn na y pen- derlyniadau a basiwyd aros yn Ilytbyren farw wedi'r cwbl, ond y bydd y Dirwestwyr, Gobeithluoedd, Temlyddion, a'renwadau ere- f,.Arl,l vn T..1" 'V"H"l tnl ymdrech egnio! a phenderfynol i adfer ein gwlad 0 afaelion llindagol y pechod ofnadwy hwn, a phlanu yn ein plith elfenau llwyddiant a heddwch, ac na fydded iddynt roddi i fyny nes llwyr gyraedd cu haincan a derbyn llawryf buddngolisetri. OMEGA.