Y Celt

LLYTEUR ODDIWRTII IORTHRYN GWYNEDD. Knoxville, Tennessee, U.S. America, Ionawr 7fcd, 1879. At y, Parch. S. R, Conwy. Fy hen gyfaill anwy!,—" Blwyddyn newydd ddedwydd dda" i chwi, ac i'ch holl berthyn- asau; a mawr Iwyddiant fyddo ar eich cyd- ymdrechiou gweinidogaethol a Uenyddol, ac ar holl Eglwysi Crist yn Ngwalia Lân, gwlad anwyl fy ngenedigaeth. Bydd hyth yn anwyl gcnyf. Carwn ei gweled unwaith eto cyn fy marw; ohd nid yw hyny yn debygol, am iy mod yn awr-dros 6l mlwydd oed! a bod beddrod fv anwyl wraig, fy hoflus Sarah Maid wyo,' yn y Cray Cein try ger Knoxville Tenness e, lie yr wyf yn gobeithio y cleddir finau. Yrwyf wedi penderfynu by w gweddill fy oes, a marw yn Knoxville, os gwel yr Arglwydd yn dda ganiatau hyny o ddymuniad j mi. Cirwn farw yn yr im ty ag y bu fy lJOHns Sarah farw yaddo, a gorpbw} s yn yr un bedd ag y maehiyn huno ynddo, byd foreu yr Adwedd Mawr. Os felly y hyd(l, yr wyf yn awr yn gwy bod lie y bydd fy medd! Yr 3,n awr yii ,w wyf yn awr yn pirotoi c.tis gostyngedig (an humble appeal) at fy nghvdgenedl yn Nghymru acyn Ameicu, er cael cyno:thwy i g:!cl cof- adail (monument) o fynor gwyn i'w gosod wrth I- el fedd 'Sarah Mnldwyn,a diction, fy medd ioau hefyd. Yr wyf am gaol gweled cof adail felly ar ei bedd cyn fy marw. Yr oedd ganddi hi lawcr iawn o gyfeillion yn Nghymru ac yn Anierici; a chredwyf 10J genyf finnan lawer hefyd, a diau gcnyf y Ctrent gael cyfleusdra i gyfrauu ychydig er dangos eu parch i'w choff- adwriaeth. liydd traul y fatti fonum&nt tua £ 100. Carwiii ei chad wedi ti chwbl orphen, HC wedi tain am dani. cyn diwedd y flwyddyn hon, 1879, es bydd hyny yn ddichonadwy. Byddai h\ th yn ddiolchgar i S. II a J. R., a R. H. am roddi eyhoeddumvydd illyn o ddy- inuniui olaf Ioithryn Gwynedd a gwncud eu goreu gyda'n hen gyieillion heSusyn Nghymru a Llocgr, <r c;»el ychydig o gynoithwy arimtol ganddyr;t at byn o acbos, a hyny yn brydlou Carem yn fawr po gallai S.K. tieu J It d icrbyn eu rhoddion, ac anion y cyfanswm imi yma cyn diweddMedi ncsaf. Anfbnafy cais argralledig i chwi.t to yn fuan.es guelwch chwi yn dda wneud eich goreu droswvf, er mwyn anrhydeddu eofhdwrwdh ty anwyl wraig, yr hon a garodd It.su a'l bobl a'i acbos mor lawr, ac a fu farw inewu tangne'edd yma, Goiphenal 18fed, 1873, yn 45 mlwydd oed, pan- oeddvtti i yn ab^enol yn Nghymru! Cyhoeddwyd ei chofiant a'i marwnad y n y Cenhadwr Ainericanaidd,' am fs Ionawr, 4874, a bwriadwy f ei'hail gyhoeddi rnewn llyfr bychan, gyda dctholiad o'rgweith- iau barddonol. Mae yn anwyl iawn genyf am Bglwys y Tabernacl, yn Llanrwst, O-jgledd Cymru, lIe y cefaMaddysggrcfyddu! foreuol, a thrn^aredd faddeuol, a lie y dechieuais bregethu Efengyl Crist; ac am y fyuwent gerllaw yuo, ac am iynwent y plwyf hwnw, lie mae fy rbieni yn gorwedd. Ac y mae- hen lynwent capel Pen- arth, yu Maldwyn, Gogledd Cymru, yn anwyl iawn genyf; am mai yno y dechreuais fugeilio Eglwysi Crist, ac y bu'm yn pregethu y Gwaredwram flynyddau, a lie mae lluoedd o'm hen gyfeiilion anwvlaf yn huno yn eu beddau. Mae eu coffadwriacth yn lendigedig. Buasai yn hoff genyf gael beddrod yno. Ond gan fod SarahsMaldwjn wedi cael ei chladdu yma, dymunwyf finau gael huno yn yr un bedd. Dymunaf ran yn eich gweddiau. R. D. THOMAS (Iorthryn Gwynedd). Gobeithio y bydd yn gyfleus i rai o hen gyfeillion y Cymro cynes Iorthryn Gwynedd anion rhodd fechan tuagat godi cofgolofa ar fedd ,Sirah Mubhvyn. Os anfonant rodd yn stamps neu yn post-office order, on Conway, payable to Samuel lioberts, Conwayy North Wales, cymer ef y gofal o gadw y cyfrifon, ac anfjn y c, trilon a'r rhoddion i'w gyfaill hir- acthlawn yn Knoxville. Yr oedd cymeriad Sarah Mildwyn yn adnahyddus i laweroedd diwy Gymru., Yr oedi yn un o yspryd crefyddol, o deimladau caruaidd, o ddawn pand yn ei chyftillach, o awen ystwyth at gan neu lythur. Anfoned ei chyfeillion ychydig o gyrahoith i'w theu)n gael maen marmor uwch ei bedd. ■ ■■■ — ■ ■ 1 ■ ■ GAIR 0 IOWA. IOWA CITY, Hydref28ain. At S. It., J. 11., ac R. R. ANWYL WEIXIDOGION •—Derbyniais lawer o gysnr i'm hen aid yn fy hen ardal enedigol o dan eich gweinidogaeth. O! y chvvaliad a'r cyfnewidiad sydd wedi bod yno erbyn heddyw, a'r infirw fit yn yr hen gynulleidfa bardd oedd yno y pryd hyny Ond gob -ithio y caf y fraint o gwrdd yn y nef fI.'t' brodyr a'r chwi or. yddanw) I fu yn cyd-addoli a mi yno, a'r gweitiidoaion nmvyl, a'cll enwog dad, John Roberts. Efe roddodd i mi ddeheulaw cym- deithas er's dros it >0 flynyddoedd. Yr ydwyf yn cofi > yn dda t?i gynghor olaf i mi oddiar ei wely Ul.geu prydnawn y Sab both olaf y bu I fyw, scf "yinwim lawer it Dnw." Munud ryfedd yr ysgwyd llaw olaf ag ef ar y ddaear. Gall eich" bod yn cofio y tru a'r olygfa effoitliiol. Dirhon eieh bod yn gwybod ein bod wcdi symnd o Ebensljurg Pit. i Iowa er's dros 12 inlynedd. Yr ydym yn byw o fewn pedair min'Jir i Iowa City. Prynais 160 er\v o dir yma; tt'irin ddlJ; y mae genym dy (ta; ysgnbor newydd, 42 wrtli 34 m )dt'edd granary dda; 8 o gelf) lau, 28 o Wart beg, 25 o [ueh tewion, 45 o foch bach, 10 o ddeflld, u'r cwbl yn ddi- ddyledns. Mae yn amser go galed yma yn bresenol. Prisiau yn isel iawn gwenith, o 40 i CO cent, y bwsiel; ceirch, o 10 i 18; haidd, 25 i 60; corn, 18 i 22; rhyg, 30 i 35; yraenyn, o 6 i 10 cent.; gwartheg, o 2'75 i 2'80; moeh byw, o 2-0 i 2-50; [,.Il}', gwelwch nad ellir gwncud llawer o arian er codi cnydau da. Gwenith gwael oedd yma eleni, o 5 i 15 bws- iel jr erw; ceirch d.i iawn; corn da. Bydd (Yell d I genym-ni o ddwy fil i dair mil o fwsieli ar ol pesgi y mocfi. Mae yn dt;by^» cielt bod yn gwybod hmes ein gwlad yn dda trwy y newyddiaduron. &c. .Mae yma, fel y ywyddoch, liwer o Lanbryn- mair, &c. U. Davics a Martha Meredith, D. H. Jones, a Thomas ei frawd, John Breeze, &c., oil fel ll'trnnvyr yn gwncud yn dda. Gwyddoch ein bod fel eglwys wedi colli ein gweinidog William Wa:kirt?-■; dyn da ymhob I I ystyr, u bycaf i'cli tad a wula's eriood am. wneud daioniib'.wb, a byth yu cweryla a neb. Os codid ystorm, nid liir y byddai ef heb ei thawelu. Fi lly, -j r ydym yn bresenol hob weinidog; ond fe allai y cawn un cyn hir. Cawsom gymanfa, yma yn ddhveddar, a saiih o bregethwyr—C. D. Junes yn un pregctlm da iawn, ac etc parhau yn bur galed y mae y gwrandawyr—ychydig yn ymotyn am y (tbrdd tua Seion. Gobeithio tod I\Iw:wr gwell ar wawrio ar aehos cill Iesu anwyl, ac y caifl' weled o lafur ei enaid a'i ddiwallu. Anwyl frodyr,—Bum yn meddwl anf III gair atoch lawer gwaith, ond yn oedi. Y peth sydd arnaf eisieu yw, os ydyw y Crunicl yn fyw, neu y CELT, i chwi en hanfon i mi, ac mi ofalaf am y tal i chwi. Hoffwn eu cael er dechreu 1878 os obsmoJd. Ehaid terfynu. 01 am ran yn eich gweddiau; ac O! am fod yn barod 1 gydgyfarfod yn y Nef i foli Tii yn Un yn oes oesoedd. MOISEIS PEAT.

RHAN UCIIAF CEREDUION. Borth.—jYn ddiweddar, traddodvvyd darlith yn nghapel yr Anaibynwyr, yn y Borth, ar n 41 Mahomed," gan y Parch John Davits,Taly- bont. Griffith Griffiths, Tynant, yn y gadair. Yr elvv i gynorthwyo yr achos yn y lie. Bont Ooch.—Nos Fawrth diweddaf. cynal- iwyd cyngherdd yn nghapel y Wesleyaid yn y Bout Goch, gan bartnu o Penygarn, Talybout, Salem, Pont-y-geifr, Miss Morgan, Talybont, Eos Ceulan, ac amryw ereill. Yr elw at gyn- oithwyo Mr John Ellis, yr. hwn sydd yn glaf er's cryn amser. Marwolaeth Ddisyjyd.—Nos lau diweddaf, yr oedd David Jonts, llythur-gludydd rhwng Talybont a Glandbvey, tua naw o'r gloch yn yr hwyr, wedi gorphen ei orchvvylion, dywcd- odd wrth y wraig lie yr oedd yn lletya ei fod yn tcimb. pocu yn ei frest, a b < farw broil yn uniongyrchol. Oyflavvnodd y swydd am llynyduoedd ei- boddloni wydd cytiredinol. Teimlir coLled a gal.'ip ar ei ol gan g) kh eang o gyfeillion a pheithynasau lleddwch i'w lwch. — Gohebydd.

ROSEBUSH GER MAENCLOCILOG. CyoaliwyJEisteddfoJ yn y lie uchod dydd Gwener cyn y diweddaf. Cafodd W. S. Jenkins, Ysw., Abertawe; yr awenau i'w law. (Jlorianwyd y cerddoriou gan Mri. J. Htrrics, Abergwaen, a D. Davies. Abei tawe; y trat th- odwyr, gan y Parchn. D. Williams, Maen- clochog, a W. Davies, Horeb (y beirdd, gan Mr J. Davits (loan Glantaf), a'r adroddwyr, gan ■XV. S. Jenkins, Ysw. Trefi y dydd fel. y canlyn :—Anerchiad gau y llywyM. Canu unrhyw alaw o'u dewisiadeubunaingan-hea bubl dros 50 mlwydd oed; gMcu, Mr B. Lewis, New Moat. Canu, Cmu inae'r Foil, goreu, Dandderwen Glee Party, dan arweiniad Mr J. Stimon, Nebo British School. Canu, Y Cymro, goreu, Mr D. D.wics, I Maengwyn. Adroddiad Cymraeg, goreu, Mr H. E. Morris, P. T., Llysyf/au B. School. C iuu, Pie 'rwyt ti Wên y Wawr, goreu, parti Mr G. Lewis (SosDyfnan). Canu, Wyres fach Ned Puw, gan blant dan 12 oed, goreu. Misses June Perkins, ac Anne Deborah Evans. Canu, Dring, dring i fyny, goreu, Mri. T. Harries, Ctynderwen, a G. Lewis (Eos Dyfnan ) Ollnu, Y Bwthyn ar y Traeth, goreu, Miss Phoebe John. Canu, Tyn am y Lin, Llygyfrau British School Juvenile Choir. 'Cmu, Tlws yw gwawr a myrdd rosynau, goreu, Misses P. John, ac R. Evans. Areithio yn ddif^fyr ar Y Tren, goreu, Mr J Salmon, Nebo British School. Canu, Datod mae Rhwyniau Caeth- iwed, goreu, Cor Penflordd, dan arweiniad Mr G. Lewis (Eos Dyfudn) Adroddiad Siisnig, goreu, Mr H. E. Morris, Llysyfran British Sehool. Traethawd ar Y Gwelliantau diweddar yn Rosebush, a'r Lies o estyniad y Gle.bllord 1, goreu, Mr W. Howell, Llysyfran British School. Canu, Gwroniaid Gwlad y Can, goreu, Mr T. Harries, C!yndcrwen. Canu, Storm the loit of sin, gorep, Dandderwen Glee Party, dan arweiniad Mr D. Davies, Maen- gwyn, Can, ar Y Dderwen, goreu, Un o Abei- tiwe, Ni chawsom yr enw. Cynaliwyd cyngherdd yn yr hwyr d n lywyddiacth y Parch. R. Perk ns, Maenclochog. Gwasan- aethvvyd yno gan Mri Harries, Abergwaen Davies, Aberiawe; Davies, Maengwyn Harries, Glynderweu; Eos Dyfnau, &c. Cafwyd Eisteddfod ragorol medd y wlaù.- Celynog..