Y Celt

PWYLLGORAU Y BALA A PHLAID YR UN COLEG. Yn sier ni bu eubath er dyddy Cread. Dywed Lladmerydd nad oes diDY perygl rhwygo yr enwad. Y mae wedi ei rwygo Ydyw, mae yr helynt wedi gwneyd archollion mewn calonau, nad all yr oes hon eu hiachau da os gall yr oesnesaf. Mae nifer mawr o ohebwyr y wasg yn tybied fod ganddynt falm i'r archollion, ond parhau i ddyfnau ac inflamio y maent. Mae genyf finau yn eu plith un suggestion. Dyma fo :—A fuasai yn aambosibl perswadio "plaid Lerpwl ac Aberhonddu" i sefyll drato ? Own y troant wyn eu llygaid ar y fath gwestiwn, ond pe gwnaent sefyll draw, byddai yn gymwynag i Gymruac i'r Byd; a dangosent hefyd eu bod yn berchen mwy o synwyr cyffredin nag y mae y byd yn dybied fod ganddynt, at, ol twrw y blynyddau diweddaf. Wel, beth fyddai y canlyniad o hyny? Ateba y blaid bono fod Coleg y Bala yn myned i tddinystr drwy gam-lywodraeth. Atebaf finau nas gall fod yn waeth nag ydyw yn tawr. Ai tybed nad ydyw y tri athraw,. yn nghyd a rhyw ddwsin o gymydogion yn ddigon i drin roan achosion y Coleg ? Wrth gwrs, byddai yr "Enwdd," neu y Tanysgrifwyr, yn taflu golwg drostynt yn awr ac yn y man. Gwn gryn lawer o banes y Coleg Coffadwiaethol, er pan oedd yn y Drefnewydd, a Llanfyllin—ac yn Ngwrecsam. Nid wyf yn meddwl fod un adeg ar ei oes, nad oedd yr holl allu llywodraethol yn 11aw nifer fechan iawn o bersonau-dywednin tua dwsin— medraf yn awr enwi rhyw ddwsin o ber- Bonau ag sydd wrth lyw Coleg Aber- -lionddu, ao na fedrai neb symud y llyw ond wrth eu harchiad. Digon tebyg fod yno ambell weinidog ieuanc, a lien hefycl o ran hyny, yn rlioddi eu presenoldeb yn y Pwyllgorau, fel eynffoaau i'w meistr- iaid ond ni feiddiant gyffwrdd a'r lly w dan boen esgymundod. Hands off, boys. Yr wyfyn dywedyd, nid yn unig felly y mae, ond chwanegaf mai felly mae oreu iddi fod. Wrth lunio a threfnu Pwyllgorau, a Byrddau, dywedir yn gyffredin-Five to form a quorum—pump yn ddigon i wneyd busnes. Trefniant synwyrol. Y mae pump neu chwech yn p ddigon i wneyd busnes—yn well na rhagor. Os felly, på ryfedd fod Pwyll- gorau diweddaf y Bala yn scandal. Nid wyf yn meddwl y geIM nodi eymaint ag un Bwrdd, na Phwyllgor, na Chyngor Gwladol na Chrefyddol, nad oes yno nifer fechan, llai na lianer dwsin, a'r holl allu llywodraeth ol yn eu dwylaw. Dyna fel y llywodraethwyd ein holl Golegau er eu cychwyniad, a rhaid iddi ddyfod i hyny eto neu, y mae yn IIawn bryd eyfan- soddi englyn i'w osod ar eu careg fedd. Felly llywodraethwyd Coleg y Bala hyd yn hyn. sef, gan yr athrawon, yn ngbyd a nifer fechan o'u cymydogion, ac y mae genym dystiolaeth (resolution) Pwyllgor yr Amwythig—fod y Coleg yn cael ei gario yn mlaen yn berflaith foddhuol, tra y bu o dan lywodraeth y nifer fechan hyny. Ond gwarchod ni! Pan ddaeth holl ddieithriaid a dyfodiaid Cymru yno i drefnu pethau I Coffa da am Barmouth Junction, boreu a hwyr, Pwyllgor byth- gofiadwy Medi, 1877. Beth a wnawn bellach ? A oes dim posibl cael yr hen oruchwyliaeth yn ol tybed ? Dywedais fod llywodraethiad pob sefydliad yn nwylaw rhyw ddwsin o ber- sonau, nicl oes yr un o golegau Cymru y funud hon yn eithriad. Dywedaf yn ddi- betrus na ddylai fod llywodraethiad mwy nag un coleg yn nwylaw yr un personau. Cynllun rhai oedd cael yr holl golegau i fod dan lywodraeth yr un pwyllgor. Clyw- ais a'r elustiau hyn, un o'r prif gymeriad- au yn symudiad yr un coleg, yn traethr y bendithion a ddeilliai wrth fod holl dwyn dynion ieaainc i fynu i'r weini aeth i fod yn nwylaw yr un personav nid ydyw y personau hyny prin rhoddi y drychfeddwl Utopian hyny eto er eu bod i raddau yn llacio eu ynddo. Yr ydym ni It gwyr y Nort1 yn berffaith foddlon i'r sawl a fyn a fynir. ai llawer ai ychydig, a'r ai pobl y North ai pobl y- Soul awenau Coleg Aberhonddu; ond lywodraetbu dan neu dri chol hyny yn ormod o gyfritoldeb personau. Mae yna blaid yn parhau i d yn caru Coleg y Bala, a'u boc7 aberth i ddyfod i'r p" rhwyddhau ei lwyddiant 3 Llwyddiant rhyfedd flLer p odd eu pwyllgoryddiaefch blaid yr un coleg, oog ydycb Coleg y Bala, safweli di gartief ddiwrnod y Pw; fod galwad am danoch Mae yna, ddwsin yn n Bala fedr drefnu ei ache yn ddeng mil gwell nag y gwnaethpwyd gan eioh U cwmni" chwi yn ystod y ddwy flynedd ddiweddaf. Sefwch draw er lies y Coleg os ydych am ei les. Sefwch draw er (anrhydedd a dylanwad pwyllgorau a chynadleddau, ac yn bendifaddau, sefwoh draw er mwyn urddas, cymeriad, a safle y weinidogaeth. Yr wyf yn sier ei bod yn disgyn amryw raddau yn marn a theimlad yr eglwysi, ac yr wyf yn ofni nad all ym- godi yn ol i'r safle gyntefig yn yr oes hon, Mae hyny yn dyfod allan ar ben bob stori yn mhob cylch, o'r Dr urddasol ilawr hyd aty crwt distadlaf yn yr eglwysi; ac ys- yvraeth yn mhellach na hyny, aef hyd eithaf rhenc y gwrandawyr. Gwn fod llawer yn dyweyd am betheiu fel hyn, "Na fynegwch hyn yn Gath." Yr wyf yn cyd- weled a'r Parch D. S. D., Bangor, mai gwell i'r gtvii- dd'od allan, as mai gorau po gyntaf. Gwell i Israel Duw gyfaddef eu gwendidau, na bod y Philistiaid yn eu cyfarfod ar gongl pob heol, i hysbysu pethau fel hyn iddynt. Mtte yn anmhos- ibl atal i elynion yr Arglwydd gablu, os rhoddir achos iddynt. Dywedai Paul wrth Titus am ymddwyn fel y byddai i'rhwn sydd yn y gwrthwyneb gywilyddio heb fod ganddo ddim drwg i'w ddywedyd am danoch chwi." Dyna droi erlidwyr yn ol waetha yn eu danedd, er fod eu danedd yn hirion iawn ar brydiau. Dywedaf unwaith eto, sefwch draw, er arbed y draul. Y mae hono wedi bod yn aruthrol rai prydiau, arian Hogell y pwyll- gorau, coll amser, diffyg yn y fugeiliaeth, traul a llafur y cyfeillion fydd yn eu der- byn i dy. Sefwch draw. Pethau drud ydyw cwerylon yn mhob dull, ac yn mhob colc, o'r Aflghanistan a'r Zulu wars, i lawr hyd at squabbles pen flair. Gwario dau gant o bunnau am un round o fight rhwng gweinidogion Gresyn! SEFWCH nRAW, plaid yr Un Coleg. GRUFFYDD RISIART. (