Y Celt

AT EIN GORUCHWYLWYR. Yr ydym yn anfon Uawer o'r Celt' yr wythnos lion i ddosbarthwyr newyddion. Byddwn yn ddiolchgar iddynt os byddant mor garedig ag anfon gair atom i'n hysbysu y dull goreu i anfon atynt yn y dvfodol. Od oes rhyw gamgymeriadau yn anfoniad sypvnau y Celt' anfoner eglurhad ar unwaith i'r swvddfa.

UK ■ i. ,l .1 11 « -NT."?? RHYFEDDODAU NATUR A CHEL- FYDDYD. RIIAGYMADIvODD. Gyda. eich cenad, Mr. Gol., yr ydym yn bwriadu ysgrifenu llith yn awr ac yn y UIon ar "Ryfcddodau Natur a Chel- fyddyd." Yn,yr oes oleu, ryfedd, a cliel- fyddydgar laon, pan y mae pawb wrthi a'u holl egni yn ceisio. darganfod rbywbeth neu gilydd, diclion nad anyddorol fyddai gan ddarllenwyr lluosog y Celt gael rhyw ryfeddod neu ddau yn achlysnrol ar dudalenau eu lioff bapur at y 11u ereill sydd yno yu wythno.sol. Ymao Y11 wir ein bod yn cael ein bamgylcbyhu ar bob Haw gan luaws o ryfeddodau; ond g.m ein bod mor gyhrwydd a phob peth o'lvdcu- tu, nid ydym yn gwelcd un neiliduoliwydd mewn dim. Pan. yr ydym yn ysgrifenu hyn, y mae yr holl wlad o'n hamgylch wedi ei gordoi gan fan tell lan a phrydferth o eira. Mor ddistaw a llwyr y mae 1,)llw yu gwneyd ei waith Ixoilbiwr, pan ymneillduasom i'n gorweddle, yr oedd Natur yn ei gwi?g ddu auafol; ond hedd- yw, dyma hi mewn gyisg arall—-pob peth. o'r bryn gwanaf hyd at y dderwen gryfaf, wedieu llvvytho gan yr eira "gwyn a glan," a'r cwbl wedi ei wneyd mor ddys- taw lei llall oedd achos dihuno y baban gwanaf o'i gwsg ysgafnaf. Y fatli addysg allwn gael oddiwrth yr eira Ond oddiar^ pan y deohreuodd yr bil ddynol fodoli, y mae ambell i ddarganfyddiad, naill ai mewn natur neu gelfyddyd, yn codi ei ben yn uwch na'r man ryfeddodau o'i amgylch, nes y mae pawb braidd yn gwybod am dano, ac yn ei weled o bell, fel pigyn "Teneriffe,' yn cyfodi o'r mor. Ac at rai o'r prif ryfeddodau hyny yr ydym yn bwriadu arwain y darllenydd. Cawn, mewn oysylltiad a Natur, sylwi ar neill- duolrwydd mevrn llysiau, coed, adar, ymlusgiaid (bach a mawr), creaduriaid,. &c.; a eiiawn hefyd fyned dros y prif ddarganryddiada-u mevn celfyddyd. Y mae y bardd crefyddol Govrper yn dy- wevd, God made the country, and man made the town," h.y., gwaith Duw ydyw Natur a'i holl swynion a'i rhyfeddodan ond gwaith dyn yw casglu defnyddiau. Natur at eu gilydd, newid ychydig o'u ffurf, a gwneuthur petbau rhyfedd mewn gwirionedd o honynt, megys dinasoedd, peiriariati o bob math, llongau, a 11a an- ferth o betliau ereill. A chan mai Duw yw y giveithiwr j&yntaf y cawn hanes am dano, edrychwn ychydig yn gyntaf ar z;1 waith ci ddwylaw Ef. Gyda hyn yna o ragymadrodd, cawn ddechreu ar ein pen- iiod gyntaf at. "Hyfeddodau Natur "yn mhen wythnos neu ddwy. N. SAMOIIT."

EGLWYS NEWYDD CAER. Y mae yr iaith a arferwyd, a'r trais a ddapgoswyd, tueg at brif aelodau yr eglwys hono, yn debyg i'r hyn a wnaed yn Rhuthyn, pan gafodd y diarddcicdig ]e i lechn yn y Gall- egfa Am gydymcieimlo a'r rhai hyny (s:f pob! fwyaf crefyddol y gymydogactb), pan oeddyut hwy a'r addyldy yn cael eu n: a thru gan awdurdodau y cynadlcddau, y cafodd y "Gronicl" ei anrhydeddu gila Dr. Kees å'r enw Cwthjn hnddvgl." Digoa tcbyg y bydd Dr. P. Jones, Mostyn, yn csel ei anrhydedJu a tbeitl cyflclyb; canys dywededJ, yn Nghyf- arfod Chwartcro! Diubj a Filint, a gyndiwyd yn Llangollen, Ianawr l'fcd a'r 16eg—" ei fod yn barnu y dyki eglwys ncwydd Caer gael ei derbyn i'r Undcb, a'i cbydnabod fel cbwaer." Gwder y <i'ygt" am Ionavvr 3lain. Ar hyn, eyfododd Mr. Jones, Caergwrkya chynygiodd fod i'r gynadiedd ddadgan—"Ei bod yn teimlo yn ofidus ddarfod i rai brodyr o gyfundebau ereill gefuogi nifer o bersonau a ddiarddelasid gan yr eglwys gynulicidfaol yn Ngbaer, drwy fyned atynt i brcgrthu a gwcinyddu yr ordin- hadau." Gwelcr y cynygiad yn Hawn yn y I Tys Ionawr Slain. Cofnogwyd gan Mr. Thomap, Fflint. Eftdlai mni ychydig yn y Oogledd a wyddallt fod Mr. Jones, Ca erg wile, wedi ei eni. Bn Mr. Thomas. Fflint, yn weinidogyn N, ,I) a',It, ac wedi byny yn Rliyl. Acth at yr oghvys bono pan oedd tnewn sefyllfa lied debyg i'r hon ag y-111a8 cglwrs Ouer yn" ddi-yn-brcsenol, oddieithr fod gan eglwysGaor lawer mvvy o reswrn am wneyd yr hyn a wnaetliant nag oedd gan yr eglwys a gefnog- odd efe yu llhyl. Oild nid am gefnogi eghvys Eliyl yr ydwy f yn cwyno, ond am amcanu lletiiu eglwys Dowydd Caer, Bu dadl ar y penderfyniad j'n y gynadledd, ac yr oedd ys- bryd rheswm, doethineb, a chrefydd yn erbyn pasio penderfyuiad Mr. Jones, Gaergwrle. Rhanwyd y ty, a chafwyd elivvcch 0 blaid y ponderfyniad a thri yn erbyn. Ymddengys mai naw oedd yn y gynadledd yn cynrycbioli eglv,vy,si*y ddvvy sii! Gellid iybio nad ydyw yr egiwysi yn teimlo ond ychydig o ddyddor- deb yn ngweiLhrediadau eu cyfarfodydd chwari terol. Dim ond naw! Mae yn auhawdd ym- atal heb ofyn, A ocdd yr egiwysi wedineillduo y naw hyny i ddutgan en fceimlad ac i lunio cyfieibliiau yn eu henwaup Cymered eglwysi Dmbych a. Fflinfc hyn at eu hysfcyriaeth. Yn awr, y mao eglwys ncwydd Caer wedi ei hesgymuno gan y gynadledd; ac 0 ganlyn- iad, y mne vob gweinidcg fu yn pregetbu ac yn gweini ordinhaduu iddynt wedi ei ysgy- muno, a rhaid eu bod bwy yn waelb na'r eglwys 0 gymaint ag y mae gwtieyu drygaa yn y pulpudau yu waeth na gwneyd yn y seti. Yr wyf finau yn mhlith y rhai ysgymunedig canys bum yn pregetbu ac yn gweini yr ordi- nhadau i bobl yr Arglwydd a orthrymid yn Nghaer. Nid ellir cu "starfi-j" hwy ac ereill. A dywedaf, yn ngwyneb yr ysgymunwyr, fod eu hysbryd yr un, os nad gwaetb, n^r ciddo Ilarri yr VIII., Mary a Beti Wac-fllycl, ei fercbed, Charles y 1. a'i- II., Edward YL, a'r mwyaf anffaelcdig 0 babau erlidgar Rbufain; ond mae eu gallu yn chwerthinus 0 fychan. Y mac yn anrhydedd genyf fi gael fy ysgymuno gyda'r brodyr ereilJ, nr gynygiad Mr. Jones, Gaergwrle, a chefnogiad Mr. Thomas, Fflint. Mae yn llawer gwell genyf gael fy yggymuno, I no, na chael fy nghymeradwyo ganddynt. Yn wir, y mae hyn wedi dyfod yn deimlad lied gyffredinol am bondeif. niadau c.> nadleddau. Ac mae hyny yn arwydd dda am Annibyn- iaeth.; canys nid oes dim a fyno hi a chynad- leddau fel y eyuelir hwy y dyddiau hyn. A ydyw Mr Joues, Gaergwrle, Mr Thomas, Fflint, a'r pedwara godasanteu dwylaw gyda hwy yn deall eu bod wrLh ein liysgymuno ni yn yfgyinano ein heglwysi, a phob cglwys a rydd dderbyniad ini ? A wrlhodid ni yn eu heglwysi hwy eu hunain, ac yn egiwysi niwyaf ysgrytbyrol a rhyddfrydol Dinbych a Ffiint ? Yr ydwyf fiwcdi cael gwahoddiadau taer i ddyfod i bregcthu a gweini yr ordinhadau i rai o'r egiwysi ar ol pasio penderfyniad Llan- gollen. Bydd gan y cyfarfod chwarterol fwy 0 waith ysgymuno pan gyfarfyddont y tro ncsaf. Ond ni l'aid i Eglwys Newydd Caer na y rhai 11 fnontyn gweini iddi ddigaloni. Yr wyf wedi gwelcd llawer o egiwysi a gweinid.. ogion 0 dan ysgymundod cynhadleddau yn yr haner can' mlyuedd diweddni. Yn mblilh creill-eglwJ s Capel y Graig, Machynlleth; Heol y Capel, TrcBynon EbenezT, Bangor; Penlan, Pwllheli a Joppa, Cacrnnrfon-sydd yn awr o dan ofal y Parch E. lierber Evans. Y mae y rhai blaenaf a aethanti bregefhu a gweini yr ordinbadeu i'r rbai hyny, yn cael en canmol yn awr, a chredafy canmolir hwy gan y Barnwr yn y dydd hwnW. J. R.

PENRITH PHILLIPS, LLANDYSUL, YN TENCADER. Nos Fawrtli, y 4ydd cyfisol, bu y gwr cnwog uchod yn traddodi oi ddarlitb ar "Wneyù ein goreu o'n bywyd," yn addoldy eang Pencader. Oynierwyd y gadaii- gan weinidog y'lle. Yr elw at gynorthwyo dyn ieuanc 0 Horeb sydd yn parotoi at y wcinidogaeth. Y mae'r ddarlith yn ymai'ferol 0 ran ci tlmedd-^gwna lew i'n pobl ieuainc. Yr oedd y gynulleidfa wrth ei bodd. Yr oedd y darlithydd fel ofe oi biuian, ac' y mae hyn- yna yn ddigon o ddweyd i bawb sydd yn ei adnabod, a'r sawl nad ynt yn ei nabod, cynghorwn chwi i fynu ci glywcd ar un waith.