Y Celt

CAMLIWIO AMAETHWYR CYMRU. Yn ystod yr wytlmosau diwecldaf, darlu i amryw o oliebwyr y I Marlc Lane Ex- press' a'r 'Agricultural Gazette' gy- hoeddi fod amaethwyr Cymru mor ofer- goelus neugoelgrefycldo1 fel nad anturient gynig amaethu ambell i "faes" o'u tyddyn, am ei fod yn cael ei ystyried a'i btlw yn Faes y Felldith. Pan wasgwyd arnynt i enwi un o'r meusydd hyny ag yr oedd ei amactiiydcl yn rhy ofergoelus i gynig ei drin, sef ei wrteithio a'i areclig a'i hau, emvyd cae y Fendith, sef Cae y Scafell, ger y Drefnewydd, yn Maldwyn. Methwyd nodi allan unrhyw Faes y Fell- dith mown unrhyw barth o Gymru; felly enwyd cae y Fendith fel engraifft o ofer- goeledd amaethwyr Cymru. 1 Yr oedd yr ysgrifenydd yn digwydd bodynburad- nabyddus a'r cae hwnw, ac a chryn lawer o'i hanes, am ei fod wedi byw am flynyddau yn ei gymydogaeth. Yr oedd yn gwybod ei fod mewn uil flwyddyn o brinder mawr wedi dwyn cynyrch anar- ferol, gwerth cannoedd lawer i'w amaeth- ydd enwog, yr hwn oedd wedi cael ei garcharu, a'i guro, a'i ddirwyo yn y dnll- iau creulonaf, oherwydd ei Buritaniaeth; a darfu i'r cynyrch anghydmarol hwnw gynliyrfu llawer o'i gydooswyr i alw y iiiaes hwiiai, yil Gaey Fendith. Gwyddent ac yr oeddynt yn cydnabod fod ei berch- enog medrus a gofahis wedi ei amaethu yn dda ac amseral, a bod y tymhor wedi gwenu yn ei wyneb, a dichon fod ambell un o'i elynion a'i gyfeillion yn meddwl fod yno ryw fendith oruwchnaturiol. Ondyr oedd tad a tliaid yr ysgrifenydd yn adna- bod y cae Irwirsv a'i amaethwyr yn dda iawn, er's tros gan' jnlynedd ac nid oedd z;1 yn eu hamser hwy neb yn meddwl fod un- l'hy'\v fendith wyrthiol yn pertliyn iddo. Yr oeddynt bob amser yn ei amaethu yn ol yr un deddfau ag yr oeddynt yn am- aethu cu u..cusydd ereill, heb fieuddwyd- io am unrhyw fendith ond yn ol en gofal a'u ilafur. Felly, methodd enllibwyr by chain amaethwyr Cymrll nodi allan unrhyw faes ag yr ydys yn ei ystyried yn faes melldith nac yn :faes bendith yehwaith. Daeth amryw ohebwyr allan i amddiffyn cymeriad amaethwyr Cymru ac yn en niysg rai oeddynt wedi bod yn oruchwylwyr ar etifeddiaethau llydain yn y Gogledd a'r Delieudir a thystiasant yn gryf ac yn groyw eu bod'wedi cael ad- nabyddiaeth eang a manwl o syniadau amaethwyr Cymru, a hyny am lawer o Hynyddoedd, ac nad oeddynt erioed wedi cael unrhyw amlygiadau ynddynt o'r ofergooledd a grybwyllwyd felly, gwasg- wyd yr enllibwyr i'r fath ddyryswch a thyvfy 11 well, a thaflwyd hwy i'r fath ddychryn a'r fath gy wily del, fel y barnas- ant yn oreu iddynt ddianc o'r maes, a chuddio eu hysgrifh;nau a chau eu gen- euau. Yr ydys wedi cael cyflawncler o brofion yn awr fod y CYMRY, ac yn en- wedig Cymry ein hoea iiip yn rhydilacli oddiwrth y fath ofergoeliaeth nag unrhyw genedl ar wyneb y ddaear. Rhoddwn yma sylwedd un o'r llythyrau a gyhoedd- wyd ar y mater yn y Genedl Gymreig/ ac yr ydym yn diolchgar barchn. y swyddfa am godi ei llais er amddiffyn cymeriad am- aethwyr Cymru, S. R. Y mae Mr J. Gibson (< Cambrian News') new- ydd gyhoeddi llyfryn dan y teitl Agriculture in Wales "—llyfryn byehan all fod o addysg i amaeth- wyr Cymru. Dengys ynddo fod llawer o annheg- weh ac o niwaid wedi cael eu hachosi drwy y blyn yddau a'r oesau a aethant heibio trwy ddiffyg cyd- ddealltwriaeth rhwng perchenog y tir a'i denant. Rhesyma fod trefn tenantiaeth wrth y flwyddyn wedi achosi llawer o ddrygau, a bod amodau rhai leases yn ata-liol i gynydd. Dylai arglwyddi tir- oedd a'u tenantiaid fod yn ddiolchgar i Mr Gibson am ei hyfforddiadau a'i gynghorion. Dichon fod Mr G yn tybied fod ei esboniadau a'i gynghorion yn rhai newyddion ond os felly, y mae yn cam- gymeryd, Cawsant eu cymhell i sylw amaethwyr Cymru lawer gwaith o'r blaen, yn enwedig rhyw ddeugain mlynedd yn ol, gan un hen Gymro, yn ei li Histoi-y of Diosg Farm," ei Farmer Careful of Cilhaul Uchaf," ei Comments on Leases and Agreements," ei Appeals to Stewards," ac amryw fan draethodau ereill. Yr oeddynt oil yn gwasgu ar ystyriaeth arglwyddi tiroedd a'u tenantiaid yr athrawiaethau ag y mae Mr Gibson yn awr yn gynig i sylw fel rhai newyddion. Yr ydym, ar yr un pryd, yn ddiolchgar iddo am gefnogi mewn modd mor nertliol, y fath hen athrawiaethau budd- iol, ac yr ydym yn gwresog ddymuno llwyddiant ei egniadau. Buasai yn dda genym pe buasai wedi dyfod i'r maes yn gynt, oblegid y mae yn wirddi- galon yn y dyddiau hyn i amaethwyr Cymru gys- tadlu ag amaethwyr yr Unol Daleithau, a llawer o daleitliau newyddacli y byd. Rhoddodd yr ysgrrf- enydd, o bryd i bryd, lawer o rybuddion teg i arglwyddi tiroedd barotoi ar gyfer y gwasgfeuon ydynt yn awr wedi goddiweddyd amaethwyr Cymru. Ond ein prif amcan wrth sylwi fel hyn ar lyfryn Mr Gibson ydyw ardystio yn erbyn yr en- llib y mae iiiewn dull mor annheg yn fwrw at ddrysau amaethwyr Cymru. Rhoddwn yma gyf. ieithiad o ymadroddion ei atlirod: Y mae amaethyddiaetli yn eael ei llesteirio yn Nghymruyn llawer mwy nagydysyngygredin yn feddwl gan ofergoelion a thraddodiadau ag ydynt yn parhau yn liynod o fyw, ac yn cael cu trosglwyddo o genedlaeth i genliedlaetli, bron'yn ddigyfnewid. Er engraifft, dywedir fod maes wedi cael ei felldithio, ac y byddai unrhyw gynjg i'w sychu neu ei amaethu, nid yn unig yn rhyfel yn erbyn Rliagluniaeth, ond yn sicr o ddiwcddu mewn colled a metlLant. Nid oes bron yr un ffann it, d oes rhyw ran o honi yn ddarn y felldith, ac ad- roddir straeon am yr anifodion a ddilynent bob cynyg at ei diwyllio.' Dyna eiriau cnllib Mr Gibson ar gymeriad am- aethwyr Cymru, ac y maent wedi cael eu lledaenu drwy'r gwledydd gan y Mark Lane Express,' a tlirwy gyfryngau ereill. Er profi ei haeriadau, dylasai roddi i ni enwau ychydig o'r ffermydd hyny, sef ffermydd y felldith, er i ni gael chwilio 1'w hanes, ac i achyddiaefch a sectyddiaetli eu ten- antiaid. Nid ydym yn credu fod yr un amaethwr yn Nghymru a ystyriai ei fod, wrth wrteithio un- rhyw "ddarn" o'i dyddyn, yn rliyfela yn erbyn Rhagluniaeth. (l'w bathau.)