Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

1 article on this Page

GAU ANNIBYNIAETII.

News
Cite
Share

GAU ANNIBYNIAETII. Mae achos i ni fel enwad gywilyddio am fod nifer o weinidogion yn cin iriJrsjj wedi cvrhaedd canol oedran heb ddysgu A. B C eu galwedigaeth; sef y gwahan- •I iaeth rhwng Pabyddiaeth a Phrotestan- iaeth, rhwng Esgobaeth, Henaduriaeth, Trefnyddiaeth, a Chynulleidfaoliaeth ("Congregationalism). Ananxl y cyfar- fyddir a bugail pen mynydd mor nnwy- bodus. Gellir esgusodi bugeiliaid pen mynydd, end mae yn gywilyddus fod bugeiliaid pen pulpud mewn tywyllwcli mor ddudew, a'u bo,l yn eu dalliueb truenus yn cyfrif eu liunain yn anff'm 1- edig fel y Pab o JRufain. Beth sydd i ni i'w "wneyd ? Fel atebiad i'n cwyn dywedodd cyfaiJl digrif wrtbym, yn ddiweddar — Tosturiwch wrthynt, fel wrth blant," Danfonwcli atynt fan jraethodau ar elfenau yr egwyddoricn y maent yn ell catechisms r cyffelyl),—wedi eu hysgrifenu rnewn geiriau byrion, ac mewn iaith mor eglur I In fel y gallo y ffol eu deali ond gofahvch peiclio dangos mae eu llygaid hwy ydych am agor Ffurfiwch cymdeithas uewydd i'r dibcn i daenu gwybodaeth yn ngyleh y sseiliau yr ydym ni fel Enwad yn sefyll, arxyni,—y rhesvmftu sydd yn c-yfiawnhan ein hymraniad oddiwvth lien Eglwys Ritfain, ac Eglwys Sefydledig Lloegr, ac oddiwrth yr Henaduriaid a'r Trefnyddion. Pob person a gyfrano swl] t, neu lai, at y treuliau i fod ya aelod o'r gyrndei thas, a pliob un a roddo bum' swilt neu ragor yn un swm i fod ar y pwyllgor, dros y flwyddyn liono. Enwch y seiydhad yn Gymdeithas at Agor Llygaid y Deill- ion." Isi wyddem yn iawn pa un ai chwerthin neu wylo ddylem. Ond danfonasom y cynygiad at gyfaill arall i gael ei larn arnO) a dyma attebiad sarug hwnw — Ki wnaiff hi byth mo'r tro. Yn gyntaf, am mai nid diffyg gwybodaeth yn benaf; ond diifyg egwyddor syddar Annibynwyr pan yn magu chwantau esgobol, ac" yn sychedu. am urddas a mwyniant folly. Yn ail, ni ddaillenant eich traethodau ar y rhyddid perffaith sydd yn eiddo j ob eg- lwys a phob aelod a phot cymdeithas Annibynol; ac fe'u gosodant yn yr Index Expurgatorhis os gallant, fel na alio neb arall eu darllen. Y gwir yw, nid ydynt yn hoffi Annibyniaetii trvvyadl..Nid ydyw gwir gynulleidfaolacth ai en helflm. Ac yn drydydd, fe fyddant yn sicr o ruthro ar eich Cymdeithas at Agor LIygaid y Deillion," gan ddyweyd ei bodyn perthyn i'r enwad. Anogant yr Undebau i. ddewis Pwyllgor Hi gyfarfod yn y 'Mwythig/' i ail gyfansoddi y Gymdeithas, i roddi enw arall iddi, i newid ei rheolau, ac i symud ei swyddogion û,'i swyddfa. Maent wedi cael bias ar awdurdodaeth eglwysig, ac (credwch fi) nid ellir torieu syched. Yn 8euhawydd gwyllt i gael eu pleser, ant yn banderfynol at eu hamcan trwy dew a thrwy deneu, fel mochyn yn myn'd trwy berth. Kid geiriaU, ond ffon, a all droi creaduriaid direswm." Barned y darllenydd drosto ei hun. Os gwir yw, mai nid anwybodaeth ond diffyg y egwyddor sydd wrth wraidd y drwg, mae ZD zn y sefyllfa yn waeth nag oeddem yn medd- wl, oherwydd ei bod yn haws rboddigwy- bodaeth na rhoddi cydwybod i'r sawl sydd hebddynt. Ond nid oes achos i ni ddi- galoni. Credwn fod saith o bob wyth yn hoffi Annibyniaetii drivadl, ac o blaid y perffaith ryddid eglwysig — y rhyililid; gwerthfawr sydd wedi dyfod i ni fel eti-j feddiaeth, ac yn eiddo pob sefydliadj addysgiadol, llenyddol, cymdeithasal, neuj grefyddol a gynhelir gan Annibynw r. Can' gwell yw Esgobiaeth, a Henadur- iaeth, a Threfnyddiaeth dan swyddogion cyfrifol wedi eu dewis a'u penodi yn ol rheol a defod, na ffug-Annibyniaeth clan draed Awdurdodau hunan-etholedig. Can' gwell yw unrhyw ddnll o lywodraeth rheolaidd (constitutional govei-iiiiient) na personal rule na mob-law. Nid swyddog-l ion Annibynol rheolaidd ydynt yr"Aw-f durdodau" hyn, ond (1) personau uchel-| fry dig yn marchogaeth ar ysgwvddau yl .J u..r 1:> I dorf.—torf o Jingoes fynychaf--ac (2) Un-I Ilehau y siroedd ac Undebau ereill, am bai rai fe ellir dyweyd yn wirioneddol eu bod; yn debycach i'r Trade Unions nag i dclil arall pan gymerant, arnynt y swyddl anghyfreithlon o reoli Cymdeithasau ac o gloffi neu niweidio aelodaa na phlygant iddynt. Gau-Annibyniacth yw pob trawr-^ arglwyddiaeth oli. fath. Credwn fod naw o bob deg o honom yn deall yn dda fod cymaint o walianiaeth rhwng gwir Anni- byniaeth a gait- Aniiibyniaeth ag sydd rhyngddi ag Esgobiaeth a Phabyddiaeth. SCRUTATOR. Yr ydym yn teimlo yu galonog pan y mae ambell ''Scubator" diragfarn yn anturio i'r macs i egluro ab amddifiyn hen drefn efcag- y[aidd eynnulleidfaoliaeth; a ph au y mae yn beiddio ardystio mor ddigryu ac mor ddi- floesgni yn crliyn gan-aIltlibyniac! h: Gvfyddom y ceisia rliai dystio yn groes, na-i oes dim eisieu araddiffyn y drefn gynulleid- faol; ac nad oes dim gau-annibyniaefch" yn bod yn y Cyfundeb Annibynol. Yr ydym yn difrifol ardystio fod Gau-Alinibyniaeth o'r fath fwyaf Phari.seaidd, yn ymweithio drwy ein Cymanfaoedd a'u Cynnadleddan, nes lefeinio lioll gylcltoedd yr enwad. Yr •, dym, ar ol llawer o sylw ac o ystyriaelh, yn tystio yn dJif'rifol led cynnygion cyfrwyB wedi eael cu gwneyd, yn cnwcJ ig drwy yr ugain ndynedd diweddaf, a byny gan rai a y^'fcycjr fel prif dywygngion yr pnwad, i ferthyru yt; hEm drefn fcndigrdig grwullcid- faoI, trefn rhyddid Cristionogaeth, trefn fawr yr ysbryd cynliesaf at feitluin eariad, a threfn y ffyrdd rhyddaf i weiduo allan gy nliuuian o irydweithrediad rhwng cgivvysi y saint. Yr ydym yn ardystio, ac yn barod i brofi mewn unrhyw lys gwladol neu eglwysig, fod H Plaid 11 weithgar uchelfrydig yn yr enwad nnibynol, "plaid" fwy Pabaidd nag sydd mewn unrhyw enwad Ymneillduol arall ya Nghymru, am gael awenau holl gerbydau yr enwad i'w dwylaw, am gael agoriadau holl byrth cynnu 11 eidfaoliaeLh i'w gafael. Medrwn ddyweyd os bydd galwad, hwy ydyw Pen- aetliiaid y Blaid; a medrwn ddyweyd hefyd pwy ydynt eu cynftonwyr. Y maent wedi bod yn gyfrwys iawn, ond nid yn ddigon cyfrwys.^ Daetli llawer o ddirgelion eu calonau i'r golwg. Y mae en: gwanc am gael goruwch-reolaeth yr Eglwysi Annibynol yn ddidor ac yn gynddeiriog. Y mae prif elft-nau eu cynllun yn eiihaf adnabyddus. j Hotfeub i bob ymgeisydd ieuanc am I y weinidogaeth ddy?od dan eu dwylaw hwy, i gael ei bwysoJIl ell clorianau J hwy, cyn cxel eaniatad i bregethu- Hoffenfc nycbu a hadd pob coleg ond UN, a gwnaethant egniadau o enwogrwydd anfarwol i geisio merthyru un coleg, ond j r oedd hwnw wedi cael ei fagu a'i feitbriu mor deg a dirodres, ac wedi dal a gweiLhio ei ffordd ar dir mor gynnulleidfaol, fel nas medrenfc ei ddiddnnni na'i symud o'i le ond ar ol hollol i fethu yn y bwriad deehreuol o'i ladd, y maent yn awr yn arfcr en holl gyfrwysdra i'w gael dan eu goruwch-reolaeth. Os bydd rbyw eglwys am weiniJog, hoffenfc i'r cglwys hono ofyn cu barn hwy, a gwneyd yn ol en cynghor bwy. Os bydd rbyw weinidog a gymeryd' gofal eglwys dylai dyfod at-ynt hwy i gael eu sel wrLh ei credentials, ac er cacl gwybod pa le y bydd drws agored iddo. Os bydd rhywun am fod yn bregefchwr cymanhi, neu yn gyn- rychiolydd Owrdd Chwarter, neu yn bregeth- wr un o bregethau yr Undeb Mawr, neu yn awdwr papurYil pwyllgor, rbaid iddo cyn hyny eu seboni hwy, a'u mawiygu hwy, a tbalu gwarogaeth i'w hurddas hwy, neu ynte ofer iddo byth ddisgwyl am y fath fraint a'r fath anrhydedd. Os beiddia rbyw frawd go an. nibynol awgrymu eu bod hwy yn cario allaii eu traha dipyn yn ormodol, a'u bod yn nychu brawdgai-wchac Yll eyfyngn rhyddid, ac nid yn unig yn Ifenaduriaethio, ond yn Pharase- eiddio ac yn Esgobeiddio ac yn Cardinal- ciddio yr hen drefn gynulleidfaol, deolir y bmwd rhyfygus hwnw o'u pwyllgorau a'u holl Uudebau, gwlbir ef dros y drws, heu hebiyngir ef i'r galcri, a gorfoleddir wrth ei gadw allan ynyroerder. Yr wyf yn tystio yn ddifrifol, ar ol blynydJau meithiun o sylw ac o ystyaiaeth ac o brofiaeJ, fod yr ysbryd tra-arglvvyddiaethol a nodwyd, wedi Did yn unig Plmniseaeiddio caleriiua, ond wedi pen- droi ymenyddiau nifer mawr o Archoffeiriaid ac Archysweiniaid yr Enwad Cynnulleidfaol; y rhai a allasenfc fod yn siamplau dysglaer o foneddigeiddrwydd a brawdgarweh. Y mae yn Raith alarus fod yn bosibl i'r Parchedigion uchaf a'r Ysweiuiaid bonedd igeidd iaf droseddu t yn eu nwydau drwg, nid yn unig ddeddfau brawdgarweh a motsau da, end cyfreithiau y ■ wladwriiielh. Gwnaed hyn gan y blaid a grybwyliwyd, yn eu byrbwylldni; ond y mae si allan yn atvr, fie y mae yn ymledu gyda'r awelon, eu bod yn deall llyny, a'u bod hefyd yn cydnabod ddarfod iddynt yn hyfdra eu hannoethineb droseddau nid yn unig bob or- dinhadau crefyddol, ond cyfreithiau eu gwlad; ac awgrymir eu bod yn awr am gydnabod eu troseddau a ehyffi.su eu pechodau mewn