Y Celt

gymeriad crefyddol, ae fel diacen hardd yn yr eglwys, ac yn ddyn cyflawn yn ei holl gysylltindau, a gair da iddo gan bawb a chan y gwirionedd ei hun. Mr, D, lihans, ysgolfeistr, a ddywedai ei fod wedi cael yr tthrhydedd o ddyfod i gyffyrddiad a Mr, Daries fel nn o'r thai Cyntaf pith ddaeth i'r gyffiydogaeth, tt'i fod Wedi treulio ijawer aw hapus ad adeiladol .gydag ef yn ei g**ddfa. Cafodd Mr. Davies yn ddyfl cyflawn iawn* ae o alltioedd cryf, heb yr mi ymffrost, na thybied ei hunan yn ddim, ac yn gyfaill yn ngwir ystyr y gair. Dr. Idris Davies. AnamI y gwelir unrhyw ddyn mor gyflawn a Mr. Davies. Mae pob cymwyRder yn cyfarfod ynddo ei hun I fod yn hapus, ac i wneud pawb yn hapus, pe huaRent yn dewis bod yn wa,hanoI. Yr oodd yn gallu im ^yrodeithas heb fradycliu ei hun, yr hyn oedd in? w la('^aiJ: helaeth am ei Iwyddiant gyda phobpelh. Tlninor.?11 n London House, a adnabyddai Mr. f»i of 1 f- fn<^e £ mlynedd, ac na welodd yr nn bacbgen i dyrchafu ei hun yn hollol ar ei draul ei hun. Yr oedd wedi dyrchafu ar dir teg, gonest, a chyfreithlon, heb gymaint ag un spot i'w ganfod ar ei gymeriad o'r dech- reu hyd yn awr. Thomas Salathiel, gorucliwyliwr, ddywedai na chlyw- odd ddim cymaint ag un erioed yn dweyd yn galed am Mr. Davies, ond ei fod wedi clywed lluaws yn bendithio ei enw. Yr oedd ei serchogrwydd bob amser yn enill pawb i'w garu. Nathan Wyn a ddywedai nad oedd ef ddim fel rhai oedd yn bresenol wedi cael fawr adnabyddiaeth o Mr- Davies, o herwydd nad oedd ond byr amser er pan ddaeth i'r gymyd- ogaeth; er hyny, clywai lawer o son am ei enw, a chHumol ftriio fel dyn haolionus i'r tlnwd. Yr oedd yn gobeithio na fyddai tystiolaeth Mr. Davies o'i fywyd priodasol ddim fel y dywedodd y dyn hwnw gynt pan ofynwyd iddo vcliydig amser wedi priodi a oedd yn creolu fod priodas yn wasanaeth erefyddoI. Atebodd yntau, drunn, yn alarus ei fod yn credu fod pobpeth oedd a thuedd i gynyrchu edifeirwch yn sicr o fod yn wasanaeth crefyddol fcliwerthin). Galwoddy cadtirydd ar Mrs. Treharne, Pentre House, i ddyfod yn mlaen i gyflwvno Beibl hardd i Mrs. Davies, fel arwydd o'u teimladau da i'w chroesawu i'w plith. Cyfiwyn- odd y cadeivydd Lyfr Hymnau ardderchog i Mr. Davies, a lluaws o bethau drudfawr a gwerthfawr eraill, fel arwydd o'u parch tuag atynt. Cododd Mr. Daries ar ei draed, a dywedodd ei fod yn codi i fyny dros ei briod a throsto ei hun i ddychwelyd 6U diolch- jfaiwch mwyaf diffuant am yr ami amlygiadau sylweddol hyn o deimlad a pharch ei gyfeillion tuag ato yn ei gysyllt- ladau newydd. Ychwanegai, Nis gallaf beidio a gwerthfawr- ogi yr anrhydedd ytlych wedi ORod arnaf. Gwerthfawrogaf eich anrhegion ar gyfrif eu gworth sylweddol ynddynt eu nunain, ond yn benaf ar gyfrif y teimladau da a'u cyuyroh- odd, yr hyn sydd yn fwy o werth yn fy ngolwg na dim all geiriau-osod allan. Byddaf fi n'm priod yn edrych yn o] eto dyfodol at waith v cyfarfod hwn gyda phleser a hyfryd- 1;,fe<Mw! ±od genym gymaint o gyfeillion, a'u aymuniadau da ar ein rhan pan yn cychwyn ein gyrfa briod- aBol; gan hyderu, yn nghymorth gras, y eymerwn Lyfr y wyxrau-anrheg yr anrhegion—i fod byth yn rheol ein aymarweddiad. Cafwyd anerchiadau gan ei gyd-ddiaconiaid, yn dwyn tystiolaeth dda i'w gymeriad. Anerchwyd y cyfarfod hefyd gan y Parch. J. H. Jones, Ton. 11 Cyfarchiad Priodasol yn y nesaf.—&OL.] BLAENEHONDD I., Mae yn llawenydd mawr genym hysbysu darllenwyr y VELT fod yr excitement mawr oedd yn y Ue by oh an hwn yn aerwydd y rhybudd oedd wedi ei roddi i weithwyr glofa Blaenrhondda, wedi difianu yn llwyr. Unig amcan y rhybudd (yr hyn gadwyd mor ddirgelaidd ae y ceidw hen ierch ddydd ei genedigaeth), oedd cael y glowyr i weithio ar y aay-by-day contract, ac y mae pob un wedi myned at ei walth yn gwhl ddirwgnach, ac y mae'r lofa yn cerdded yn Well oddinr hyny byth, fel mae'r gweithwyr yma bron a dod 1 ttaymuno cael rhybudd bob mis, ond iddynt derfynu mor hapus ar un crybwylledig. Buasai yn dda iawn genym weled y ddwy lofa vn gweithio yn gyRon, fel y byddo y lluaws tenluoeda sydd jma unwaith eto yn cael mantais i dynu dau ben y llinyn yn nghyd," fel y dywed y bobl, ac fel y byddont yn cael eu hunain unwaith eto uwchlaw pryder. NI<I °BH genym un newydd neillduol mewn perthvnas j'r achos crefyddol yn y lie, ond fod pobpeth yn myned rhag blaen yn dda iawn. Clywais fod y brodyr Annibynol wedi dechreu derbyn arian ar log at eu oapel newydd. Well done; proceed, my boys. Gellweh benderfynu fod mwy o'ch tu nag a all fod yn eich erbyn ac y mae yn llawenydd mawr genyf glywed y bydd yr adeiladaeth wedi ei chychwyn cyn pen jjythefnos lieu dair wythnos Gwn, Mr. Gol., y caniatewch i mi roi tipyn o hanes Bymudiadau ein cymydogion yn Treherbert. Y Sabbath diweddaf yn Meh., a'r Llun a'r Mawrth cyntaf yn Gorph. eafwyd yn Carmel, Treherbert, wledd o'r fath oreu. Yr oedd y brooyr yn Carmel yn cynul eu gwyJ flynyddol ar y Sabbath a'r Llun, pryd y gweinyddwyd gan y Parchn. Dr. Y«trS..flf2uae: Tanymarian; a Morgans, 5 ™! fyddai ond ffolineb i wastraffu amser a i ni^ael gar,™°.1 y enwogion. Yn unig, dywedwn bvdd w J 7ieM,?\eheir ei bath yn ami. Gobeithiwn y bydd >r eglwys a i pharchus weinidog yn teiralo yn well ac y ca eneidiau lawer eu haohub, fel y byddo'r cyfarfodvdd vn eyi^a %eU ac y b^'fldo I,HW yn cael ei ogoneddu. b^yr Hiraethog yn traddodi ei dda boblogmdd ar Martin Luther" yn Carmel Ni ehlywsoni well darlith erioed, ond y mae yn ddrwg genym ddweyd nad oedd yno chwarter cymaint o gynulleidfa ag a deilyngai y Dr.; ond ni waeth tewi na chwyno, y mae wedi myned. Dymunwn i'r Dr. hir oes, a gobeithiwn ei weled a'i glywed eto yn fuan. GOHEBYDD. LLANGADOG. Llawenydd genym eich hysbysu a'm Iwydd- iant eiu brawd ieuanc Mr. Lewis Morgans, yr hwn a basiodd yr arholiad yn dra llwyddian- us am dderbyniad i Athrofa. Oaerfyrddin o Ysgol Hamadegol Llangadoc," dan ofal y Parch. J. Davies, M. C. P. Llefara hyn yu uchel am alluoedd Mr. Morgana, ac hefyd am ofal, a diwydrwydd Mr. Davies fel athraw. .Diau y dylasem grybwyll fod chwech o ddyn- ion leuaihc wedi llwyddo o'r ysgol uchud el- eni, sef y Mri. J. Thomas, a J. Williams i'r £ ala, yn ail a thrydydd a Mri E. Eees, M. anW- Roderick i Aberhouddu. Yr ppdd ii. Eees yn gyfartal am y brif wobr, a M. Davies am yr ail. 'Y mae hyn yn dywed- yd yn uchel iav/n am yr Ysgol Ramadegol." Gobeithio y bydd i Mr. Davies gael iechyd da, a bywyd hir, i wasanaethu ei genedl, ac i godi dynion ieuainc yn gewi i gyda'r deyrnas nad yw o'r byd hwn." W. PARRY. HIEWAUN. Uchelwyl y JVeboaid.—Cynhaliwyd hi y Sul N a'r LIun diweddaf, ar yr achlysur o ymsefyd- had y Parch. Williams, Libanus, ger Aber- houddu, yn eiu mysg. P.egethwyd y Sul, gan y Parchn. Eoberts, Cwmafon; a Williams, Rhydybont Bobl anwyl, dyrna gontrast mewn doniau Pregethai Mr. Williams yu alluog, a chyda rhwyddineb mawr, oud cym- el ai ddarn helaeth o amser Mr. Roberts bob tro. Paham na chawn gan weinidogion pan yn y pulpud yma.fer Mat. vii. 12 ? Hauodd Mr. Roberts, y tairg waith y bu wrthi, berlau gyda phob ysgogiad. Trueni na chawsai fwy o amser. Boreu Llun, pregethau byrion, a llawn tan gan y Parchn. Farr, Abeidar, a Jones, Aberhonddu. Oedfa ragoi ol. Eliwngyddwy bregeth gweinyddwyd y biiodas rhwng y gweinidog a'r eglwys gan y Parch. Edwards, Ebenezer, trwy ofyn arwyddioo o'r ddau-tu a gweddio. Yna daeth D. E. Williams, Ysw. Y. H. yn mlaen, gan gyflwyno i Mr. Williams, dros yr eglwys y swm o £20. Da iawn, dyma ddechreu da. Clywsom i Mr. Morgans, Cwmbach, yn y prydnawn draddodi pregeth llawn tfraethineb ac addysgiadau—yn union fei efe ei hun, o o flaen MI. Price, Siloa, ac i Mr. Davies, Tai- hirion, fod yn hapus iawn yn yr hwyr, ar ol Mr. Davies, Abercwmboy, yn gollwng Pedr o'r carchar. Traeni fod y capel mor fycban i ateb y cynulleidfaoedd. Eh aid i chwi, frodyr, ymysgwyd cyn bo hir, i helaethu lie eich pab- ell, onide chwi gollwch dir. Canodd y cor anthem yn mhob cyfarfod, a chanu yn rha- gorol wnaethant, o dan arweiniad Mr. Morris. Teimlid fod canu yr anthemau hyn, yn taflu bywyd i'r holl addoliad. Beth pe gwnaech ddysgu ychydig chants i'w cann yn awr ac eilwaith? Byddai hyn yn welliant. Y mae eich cor yn ddigon medrus. CELTIAD. FESTINIOG. Boddiad.—Prydnawn y Sul olaf o Mehefin cyfatfvddodd llanc ieuanc 2.3 ml. oed, a'i ddiwedd trwy foddi wrth ymdrochi yn Llyn Hafoty. Brodor ydoedd o New Tredegar, o'r enw Joshua Davies. Dyfarnodd y rheithwyr ddedfryd o Farwolaeth Ddam- weiniol." Cyfarfod pregethu blynyddol y Wesleyaid.— A gynhaliwyd ar y laf ar 2ail cyiisol yn nghapel Fout crosses. Cafwyd gwasanaeth y Parchn. W. Griffiths, Portdinorwig E. Jones, Widness a J. H. Evans, Ler pwl. Cymanfa Blodau'r Oes Methodistiaid Calfin- aidd.—Cynhaliwyd hou dydd Sadwrn di- weddaf, yn nghapel Bethesda, c dan lyw- yddiaeth Mr. 0. Jones, Llan. Holwyd y plant yn hanes Eliseus, gan y Patch. D. Roberts, Pwllheli. Yn ysgoldy Tyddyn- gwyn, anrhegwyd 569 o blant a the a bara brith rhwng y ddau gyfarfod. Da genym ganfod cymaint o ol llafur ar y plant. Ar- weinydd y canu ydoedd Mr. E. Evans, Tabernacl. TRBBOR MANOD. BALA. COFADAIL IOAN PEDR. GYDA hyfrydwch yr ydym yn gwneud yn hysbys i ddarllenwyr hynaws y CELT fod y golofn goff- adwriaethol am y lienor ieuane anwyl uchod wedi ei gosod i fyny. Edrycha yn hardd. ac yn mhob modd, yn deilwng o'i gwrthddrych. Gwnaed hi gan Mr. Hastings, Liverpool, am y swm o f,96, o gareg hardd a pharhaus, yr hon a elwir yn Aberdeen Red Granite Stone. Amgylch- ynir hi gan railings bronze hardd, ac ami yn gerfiedig yr vagrifen syml-Ioan Pedr, a'r adeg y ganwyd H r iju farw, a bod y draul wedi cael ei dwyn trwy danysgrifiadau cyffredinol. k Gwaith anhawdd oedd edrych arni heb fod y galon yn teimlo am y cyfa-ill oedd yn gorwedd dani-heb i'r llygad gael dangos hyny trwy ollwng deigryn gloew ar ei fedd. Bu yn gyfaill eu i ni am rai degau o flynyddoedd, ac erioed ni welsom yr un mwy cywir. Nid doeth fyddai manylu dim ar ei gymeriad, gan y bydd cofiant teilwng o hono yn cael ei gyhoeddi ar fyrder. Er i'w oes fod yn fer, eto gwnaeth waith mawr. Yr oedd ei feddwl yn llawn o fwriadau i wneud Hawer mwy ar ran ei genedl, yr hon a garai mor fawr. Nid ydyw ond megys doe genym feddwl am dano yn cerdded heolydd y dref, a'i wedd fyfyrgar a'i ariau gweithio ar ei gefn, pan yr edrychid arno fel mab y saer. Gweithiodd yn galed am wybodaeth. Erbyn edrych ar ei anfan- teision, gwelwn iddo gyrhaedd safle bwysig ac anrbydeddus yn mysg llenorion a dysgedigion ei wlad. Er ei holl ddysg, ni ddygwyddodd i ni weled yr un mor ddiymhongar nac ef; a phriodol iawn y sylw a wnaed am dano ddydd ei angladd, Na w.vbu neb faint oedd ei wybodaeth. Yr oedd ei barch yn fawr yn ei dref enedigol. yn mysg y rhai a'i hadwaenai oreu, ac y mae byn ynddo ei hun yn Ilefaru yn uchel am dano. Pel y mae yn hysbys, yr oedd yn cael ei ddewis i gymeryd rhan yn mhrif ysgogiadan y dref. Cafodd ei ddewis yn ieuanc i gymoryd gofal yr Athrofa fel athraw gyda'r Parch. M. D. Jones, a chvfiawnodd ei waith yn onest a ffyddloti, fel y tystia pob nn fu dan ei addysgiaeth. Ni chlyw- som erioed gaiivddo air bach am ei gydathrawon na'r myfyrwyr, oUa bob amser yn ymddangos fel un yn coleddu parch ajyfn a diragrith atynt. Yr oedd yn Annibynwr goleu, trwyadl; eto, er ei anrhydedd, yn ddigon mawi a Rhyddfrydig i edrych yn siriol ar bawb o syni^'dau gwahanol, fel y gallasai dyn dyeitbr deimlo jtnhawsder i feddwl i ba enwad y perthynai. Yr oeud o fedd- wl rhy fawr i weithredu yn amgen. Mae'n gofus genym ar adeg ei ordeimad yn weinidog ar eglwys y Bala, ei fod yn ateb cwesi- iwn a ofynwyd gan yr Hybarch James Jones-, Abermaw, Beth oedd ei farn am Anmbyniaeth ? dywedai yn eofn ei bod yn ei ffitio fel ei groen. Er y rhaid addef fod addtedrwydd barn, gwybod- aeth, a dyddiau yn ei ddwyn i fad yn fwy addfed i edrych ar bawb o enwadau eraill ag oedd yn caru yr Arglwydd Iesu fel ei frodyr, a phob amser yn barod, heb golli amser i'w gymell a'i berswad- io, i gydweithredu a hwy yn mhob gwaith i ddiwygio a dyrchafu ei wlad mewn moesau a gwybodaeth. Yr ydym yn teimlo y bydd yn golled fawr i ddirwest ar ei ol, ac yn enwedig i lenorion ieuainc y dref, y rbai y byddai bob amser yn amlygu cymaint o hoffder atynt, a pharod- rwydd i wneud ei ran cr eu llwyddiant. Cwsg yn dawel, luan, a heddwch fyddo i'th lwch, a llawer o bono. Nid ydym yn teimlo yn dawel i hyn fyned heibio hub ddatgan ein parch a'n diolcligarwoh mwyaf diragritb i Barson y Plwyf, sef y Parch. Mr. Jones, am ei dynerwch a'i hynawsedd yn rhoddi pob caniatad a bwylusdod tuag at osod y golofn i fyny. Bydded iddo hir oes i drigo yn ein mysg mewn tawelwch a llwyddiant. W. F. MAITLAND, YSW., A.S. Y MAE y bon.ddwr uchod, yr hwn sydd yn Aelod Seneddol dros Brycheiniog, wedi an- rhegu myfy. wyr y ddwy Athroia Ymneill- duol sydd yn y sir, sef Aberhonddu a Thre- fecca, a chopi o Gofiant yr Hybarch D. Wil- liams, Troedrhiwdalar. Y mae yn y ddwy Athrofa 75 o fyfyrwyr, ac feily, gwelir fod haelioni y boneddwr wedi cyrhaedd yn bur bell. Y mae y weithred yu deilwng o'i chof- noJi, fel y rhodder parch i'r hwn y mae parch yn ddyledus, ac hefyd er esiampl i eraill. Diau genyf fod y myfyrwyr yn gwerthfa vr- ogi y rhodd, am ei bod yn arwydd o haelioni y rhoddwr, gan nad beth am werth y rhudd ynddi ei hun. Y mae yn ffaith deilwng o'i hysbysu hefyd ddarfod i'r boneddwr ra,nu gyda'r lleiafrif o blaid y Permissive Bill. Gobeithio y gwna Ymneillduwyr Brycheiniog, a chyfeillion sobr- wydd, gofio y tfeithiau uchod pan apelir at y wlad am gynyrchiolydd; wrth bob tebyg, heb fod yn faith eto. BRYCHAN. SEION, PEMBRE. Y SuI olaf yn Mehefin, cynhaliwyd "cwrdd blyn- yddol" yn y capel uchod, pryd y pregetbwyd gan Mr. Davies o Goleg Aberhonddu, a'r Parchn. Alonzo Griffiths o Narberth; a Ossian Davies o Llanelli. Torodd y Bedyddwyr, y Methodistaid, a'r Annibynwyr eu cyfarfodydd i fyny, er mwyn bod yn bresenol. Parhaed brawgarwch.