Y Celt

LLANDILO'RFAN, BRYCHEINIOG. Cerddoriaeth a Cherddorion."—Traddo'hvyd darlith ar y testun uohod yn nghapel Silo (M.C.), gan Mr. John Cledan Williams, Rhyimii, Meh. 10. Cafwyd darlith o'r fatli oreu. Cafodd yma gynulliad da dros ben. SHADIUCH. LLANSAWEL. Y mae yn llawenydd mawr gan yr ysgrifem dd, a diameu gan lawer eraill, i weled y hrawd ieuaiic D. W. Vauglian yn mysg y rhai llwyddianus am dderbyniad i Goleg Aberhonddu eleni. Aelod o hen eglwys barchus Crugybar, a myfyriwr yn Ysgol Eamadegol Llansawel, ydyw y bi-awd ieu- anc. Nid yn and y ceir un mor icuanc wedi cyr- aedd mor bell a gwreiddio mor drtwf'n mewn dystr. Llwyddiant iddo i g\raedd saflo uchel, ac i'r Parch. J Evans i godillawer o'i gyffelyl. Ho. GYFAILL. NEW TREDEGAR. Treuliodd ysgolion y lie uchod LIun y Sulgwyn eleni fel arferol, drwy uno a'u gilydd yn un or- ymdaith a cherdded drwy y lie. Canodd y gwa- hanol ysgolion amryw ddarnau pwi pasol yn swyn- ol iawn ac yn wir, golygl'a hardd oedd gweled dros bam cant a haner o ddeiliaid yr Ysgul Sal yn dangos eu liochr, ac hyderwn y bydd hyny yn foddion i godi awydd ar luaws eraill i ddyf d i'r ysgol yn y dyfodol. Wedi cerdded trwy wahanol heolydd y dref, aetk pob ysgol i'w chapel ei bun i gael gwledd o de a theisieu. Drwy ganiatad W. Fothergill, Ysw., cafwyd cae i'r plant fyned i dreulio prydnawn drwy chwareu. Yn yr hwyr, cafwyd gwledd i'r meddwl, drwy adrodd, canu, ac areithio. Workmen's Hall.—Gan fod yr Ysgol Frutanaidd wedi ei gwerthu i'r Bwrdd am y swm o jE2,100, cafwyd cyfarfod cyffredinol nos Fawrth er ystyr- ied pa. ddefnydd i'w wrieud o'r arian, a phender- fynwyd adeiiadu Workmen's Hall at wasanaeth ylle. GWILYM. BIRKENHEAD. Nos Lun, Mehefin 17, pregetbodd y Parch. E. Herber Evans yn Seisnig yn nghapel Oxton Road. Cymerodd ei destyn oddiar Phil. ii. 4, 5. Yr oedd ynei hwyl arferol, ac nid ywyn angenrlieid- iol dweyd i ni gael gwledd nad anghofiwn yn fuan. MEBAIN. UNDEB YSGOLION SABBATHOIJ YR ANNI- BYNWYR YN PENLLYN AC EDEYRNION. Cynaliwyd Cymanfa flynyddol yr Undeb dywededig eleni eto, fel arferol," yn nghapel yr Annibynwyr yn y Bala, ddydd Mercher, y 19eg o Mehefin. Y cyfarfod cyntaf a ddeehreuwyd am 10 o'r gloch, ac a lywyddwyd gan y Parch. T. Davies, Llandrillo. Dywedwyd penod allan gan E. Evans, Hysbysfa, 'bachgen o ysgol y Bala, a gweddiwyd gan yr hynafgwr W. Roberts, Cofnddwy- sarn. Y ddau ddosbarth o blant oedd i gael eu holi yn y cyfarfod hwn; y dosbarth ieuengaf o honynt a iiolwyd yn y 14 benod o'r Fam a'r Plentyn, gan H. Evans, Argraffydd, Bala a'r dosbarth arall a holwyd yn y pwne Yr Aifft, Pharaoh, a'r PIaau, gan E. Jones, Llanuwclillyn. Yr ootid y ddau ddosbarth tt blunt yii Ilenwi gwaelod y capel. Y cyfarfod nesaf a ddechreuwyd am haner awr wedi un, y Parch. J. Charles, Llanuwchllynyn Uywyddu dywedwyd Salm gan D. Ellis, baehgen o yigol y Bala, a gweddiwyd gan W. Davies, Bethel. Y Parch. M. D. Jones oedd wedi ei benodi i holi y deg gorchymyn ond o herwydd ei fod oddi cartref tua y Deheudir yn casglu at ddiddyledu capel Llandderfel, ymgymerodd y Parch. B. Thomas a holi yn ei le; ac felly bu yr ysgolion am yn agos i awr o amner yn meddwl ae ateb y gofyniadau. Yn yr amser cafwyd llawer o wybodaeth a chyngliorion gwerthfawr gan yr holwr, y rhai pe caent eu mabwysiadu a fyddai yn foddion effoithiol i wneud y byd yn well, sef peidio rhodiana ar y Sabbath, nac ymweled a'u perthynasau, a pheidio a dweyd geiriau anweddus. a gwneud llwon, a dysgu arferion drwg i'r plant, yr hyn beihau sydd yn rhy ami o lawer yn ein mysg. Terfynwyd trwy weddi gan li. Owen, Corwen. Rhwng y gwasanaeth yn y ddau gyfarfod dywededig, canwyd y tonau canlynolAlun, Ledbury, Paid a'm gadael, a Missionary, dan arweiniad J. Parry, Bata a Dismission, Wyddgrug, St. Andrews, a Verona, o dan arweiniad J. Evans, Brithdir. Y oyfarfod nesaf a ddechreuwyd am haner awr wedi pump. Dywedwyd penod gan lane o ysgol Rhydywernen, a gweddiwyd gan J. Jones, Llandrillo. Llywyddwyd gan y Parch. R. Thomas, Bala. Treuliwyd y cyfarfod hwn i ganu tonau cynulleidfaol, o dan arweiniad J. Evans, y cerddor medrus o'r Brithdir. Y tonau a ganwyd oedd y rhai eanlynolGilead, Croffts, Saxony, Dix, ag anthem MGl. wch yr Arglwydd," (gan J. Ellis,) Jona, Dyffryn Bacca, Montgomery, lorddonen, Moscow, Insprick, St. Nicholas, a Malfern. Chwareuwyd yr harmonium gan R. E. Williams, Bala, a rhoddwyd yr emynau allan gan y Parch. J. Charles, yr hwn hefyd a derfynodd trwy weddi. Cyhoeddwyd fod cyfarfod Ysgol yr Undeb Isaf i gael ei srynal yn Nghynwyd, Mehefin 30, a chyfarfod ysgol yr Undeb Uchaf i gael ei gynal yn Ty'nybont, ger y Bala, Gorphenat 14. Dysgwylir i'r Ysgolion fod yn ffyddlon i anfon cenadau iddynt. Gellir dweyd fod nifer mawr o bobl a phlant wedi dod i'r Gymanfa-rhai gyda'r train, eraill mewn gwageni a throliau, a nifer fawr ar draed. Y oollmawr gyda'r ateb a'r canu oedd diffyg ymdrech a Ilafur blacnorol, Pe bai angel yn holi ac yn arwain, nis jiallai wneud y naill na'r llall yn rhyw hwylus lawn, heb iou ii ifur blaenorol yn yr Ysgolioo gartref. YB YSQEITEHYDIJ.

CRYBWYLLION CYMREIG. BODRINGALLT. Meh. 19, yn y capel uchod, traddofiwyd darlith ar "Ferthyr EriomangH," gan y Parch. D. Thomas, Tonypaiidy. Caf- wyd darlith ragorol. -IVOR. LLANEGRYN, GER TowTN. Llun ySnlgwyn cynaliodd Eglwyswyr y lie uchod wyl lenydd- ol. Deallwn mai y brawd ieuwne Mr. Evan Evans (leuan Wnion), Towyn Academy, aeth a'r prif wobrwyon mewn rhyddiaeth a bardd- oniaetb.-Ap DYSYNI. BUALLT, BRYCHEINIOG. Cynaliwyd cyfar- fod chwarterol yr Annibynwyr yn nghapel vr Olewydd, ger y lie hwn, ar y 4yd,¡ a'r 5ed o'r mis presenol. Gan fod y capel yn fychan, piegetbwyd y dydd olaf yn ysgubor Llwyn- piod, Cafwyd pregethau grymusacadeiladol, a chynulliadau lluosog. GOSEST, GOPWYDD. Cynaliodd y Method- istiaid Calfinaidd eu cyfarfod ysgolion blyn- yddol yn ylle hwn, ar yr lleg o Mehefin. Cafwyd cyfarf. d canmoladwy yr holi, yr ateb, a'r adrodd yn hynod dda. Beth feddyl- iai yr Annibynwyr yn Muallt am Ifurfio Un- deb fel hwn] Gwnai ddirfawr lea.—J. Ajw, DAVIES. REHOBOTH, MON. Cynaliwyd cyfarfod pregethu yr eglwys uchod eleni nos Fercher a dydd lau, Meh. 12 a'r 13., Pregethwyd gan y Parchn. T. Evans, Amlwch; T. P. Evans, Ceinewydd; a W. Lloyd, Caergybi.—BRYSWR. Z-1 y TRAWSFYNYDD. Yr oedd Llun y Sulgwyn yn ddiwtnod pwysig yn y lIe hwn, gan mai dynia yr adeg yr oedd y Cyindeithasau Cyf- eillgar yn ymgyfarfod, sef yr Odyddion a'r Hen Glwb, y naill yn cael en blaeuori gan seiudorf bies Dolgellau, a'r llnll gan seindorf bres Trawsfynydd. Wedi gorynideithio drwy y pentref, yruwahanwyd, ac aed i gael gwledd i'r cofff; yr Hen Glwb i'r Bull Inn, a'r Od- yddion i'r White Lion. Cynaliodd beirdd a llenorion y He hefyd wledd lenyddol o'r fath oreu yr un diwrnod.—G. A. PRIFYSGOL ABERYSTWYTH. Y mae Llyw- odraeth ei Mawrhydi yn hael iawn pan yn rhanu ei thrysorfa o "arian y wlad" er cludo milwyr o India i Malta, a mudiadau ,,eraill, er dangos rh wysg ei galluoedd milwrol; ond medrodd wrthod cais gostyngedig ag ydoedd wedi cael ei wneud gan dros nliwn o'i deiliaid ffyddlonaf am ychydig waddol i Brifyagol Aberystwyth. Gail benderfynu na tldavr iddi ddim bri nae enill oddi wrtb y fath an- foneddigeiddi wy !d gwlad wriaethol. EISTEDDFOD GADEIRIOL ABERTEIFI. Ystyr- ir hon fel yr ail genedlaethol am 1878. Cy- naliwyd hi dydd Mercher, Meh. 12, yn ymyl y Priordy. Cynwysai y babell 5,000 o bobl, yr hon a orlanwyd drwy y dydd. Cafwyd eisteddfod ardderchog. Testun y gadair, "Awdl ar Wareiddiad." Buddugwr, Mr. W. Eilir Evans, St. David's School, L'andysul. D. DAVIES, Ysw.. A.S. Now- iau, eyfar- fyddodd D. Davies, YfW., A.S., â'i anfonwyr yn M: Wi deisdy Aberteifi i roddi cyfrif "'i or- uchwyliaeth iddynt, ac fe'u boddlonwyd. Cymerwyd y gadair gan yr Arglwydd Faer. FFESTINIOG. Meh. 17, fel yr oedd Evan Davies, Tyddyngwyri, yn dilyn ei orchwyl yn chwarel Lord, disgynodd darn o graig, ac an- afwyd ef yn dost, ond y mae yn gwelia.—Yu Llys yr Ynadon, diiwywyd John Owen, Pantllwyd, ac R. Lewis, Braichdu, i 25s. 6c. a'r costau yr un am fod yn feddw ac afreolm.— Meh. 20. pertformiwyd "Judas Maccabeus" yma gan y Philharmonic Society, yn nghvdag Orchestral Band.—Da genym weled yr antur- iaethwr enwog Mr. W. O. Thomas wedi dych- welyd i fro ei enedigaeth, er teithio Gogledd a De America, Ynys Madagascar, Affrica, Ewrop, a Phrydain. Edrycha yn dalgryf. Bwriada gychwyn yn ol i'w daith eto yn lied fuan.T, MANOD. LLANKLLi. Cynaliodd yr Annibynwyr eu cymanfa nynyddol yma. ar y dyddiau Sadwrn, Sul, a Llun, Mehefin 15fed, 16eg, a'r 17eg. Gwasanaethodd y Paichn. R. Trevor Jones, Ystalyfera B. Davies, Treorci W. Davies. Llendilo; J. Roberts, Castellnedd T. J. Morris, Aberteifi; R.. Thomas, Glandwr; D. Williams, Rhydybout; D. Jones, B.A., Aber- tawe; D. Price, Aberdar; a J. Thomas, D.D., Le'rpwl, Caed cyfeillach am 2 y But-D. C. P.