Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
3 articles on this Page
Hide Articles List
3 articles on this Page
ODDIWRTH EIN GOHEBYDD: I .'CYFFREDINOL.…
News
Cite
Share
ODDIWRTH EIN GOHEBYDD: CYFFREDINOL. j A WYR y Celtiaid oil mai Celtiad yw M Gladstone ? Wel, os na wyddant, dyn4 newydd iddynt. Y mae efe yn hanu q Ysgotland, ac y mae gwaed coch y Celt yd rhedeg yn ei wythienau. Un o'r Celtiaid hefyd yw ei wraig, sef aelod o hen deulu Cymreig o Benarlag — chwaer i'r diweddar Syr Stephen Glynn; ac y mae si ar led yn awr fod Mr. Gladstone yn myned i gynyg ei wasanaeth gwleid- yddol i Geltiaid Ysgotland. Y mae efe am roddi i fyny ei sedd dros Greenwich, ac am gynyg myned yn aelod seneddol dros Edinburgh. Yr esboniad a rydd rhai Toriaid ar ei waith ef yn rhoddi fyny Greenwich yw fod Mr. Gladstone yn ddigon craff i ragweled fod perygl na ddewisid ef dros y lie hwnw y tro nesaf, am ei fod ef wedi bod mor egniol a difrifol yn erbyn rhyfel, a bod nifer fawr o bobl Greenwich yn cael eu bywioliaeth drwy weithio arfau a llongau rhyfel. Nis gwyddom pa faint o wirionedd sydd yn y* chwedl yna, ond y mae y ffaith fod Mr. Gladstone am gynyg dros fwrdeisdref yn Ysgotland yn peri tipyn o benbleth i mi. Yn awr y mae Ysgotland oil yn swnio yn uchel am gael dadgysylltiad yr Eglwys Bresbyteraidd oddiwrth y Llywodraeth; ac y mae y pwnc wedi cael ei addfedu yno i'r fath raddau, fel y gofynir, yn ddiau, i bob aelod Rhyddfrydol a fydd efe yn ffafriol i ddadgysylltiad. Yn awr, y mae Mr. Gladstone yn gwy- bod hyna cystal a neb yn yr holl deyrnas; gwyr y byddis yn bur debyg o ofyn iddo, os cynygia sefyll dros Edinburgh, a fydd efe ynbleidioliddadgysylltiad yn Scotland; ac eto wele efe, yn ngwyneb hyn oil, yn debyg o gynyg a ehario bwrdeisdref Edin- burgh. Pa gasgliad ydym ni i dynu oddi- wrth hyn oil ? Wel, y casgliad wyf fi yn dynu yw y daw Mr. Gladstone a mesur i'r senedd dros ddadgysylltiad yn Scot- land. A'r dyn a roddodd i ni ddadgys- ylltiad yn Iwerddon, yw y cymhwysaf o'n holl seneddwyr i roddi i ni yr un peth yn Scotland eto. Yna daw tro Lloegr a Chyinru yn olaf. Y mae ar y blaid Iiydd- frydig eisieu rhyw Ull pwnc mawr i'w gwasgu at eu gilydd, ac i roddi bywyd a nerth ynddynt fel plaid ac nis gwyddom am yr un pwnc a wnai hyny yn fwy effeitliiol yn awr na chri y dadgysylltiad yn Scotland. Y mae y blaid Jiyddfrydig yn awr neb yr un cynllun, ac heb yr im arweiuydd. Y mae yn wir fod ArdaJydd Ilartiagton yn arweinydd mewn enw; ac yr ydyai yn ddiolchgar iddo am y gwasan- e, aeth gwerthfawr a wnaeth i'w blaid; ond tra bydd Gladstone yn y senedd, a Lhra bydd gan y Eiiyddfrydwyr bynciau y gall efe dafiu ei holl enaid iddynt, y mae yn anmbosibl iddynt gael yr uu arweinydd gwirioneddol ond efe. Y mae ei oed a'i brofiad, ei ddysg a'i dalentau, ei gyd- wybodolrwydd a'i ddefnyddioldeb yn hawl- io iddo y fiaenoriaeth o flaen pnwb arall ac y mae yn anmhosibl i Ilartington wneud cyfiawnder ag ef ei hun nac a'i blaid pan y bydd Gladstone yn bresenol. Y mae y darllenydd, ond odid, wedi sylwi fod yn anhawdd iddo wneud dim yn dda iawn pan y gwyr fod rbywun gwell nag ef uwch ei ben yn edrych arno. Clywsom weinidog gyda'r Annibynwyr-pregethwr rhagorol, a gwr oedd wedi bod yn y wein- idogaeth am flynyddau, yn dweyd na tedr- odd erioeddeimlo yn hollolrydd pan yn pregethu yn mbreaenoldeb ei hen athraw y Parch. M. D. Jones, Bala. Dywedai fod meddwl am wybodaeth ddiderfyn, a gallu aruthrol y gwr hwnw, yn peri iddo yn wastad deimlo yn wylaidd ger ei fron. Y mae hwna yn deimlad cyffredinol yn mysg dynolryw, oddieithr ambell un, sydd yn ddigon gwyneb galed i gredu nad oes neb tebyg iddo ef ei hun. Yr un modd gallem feddwl nad yw sefyllfa Hartington, fel ar- weinydd cydnabyddedig y blaid Rydd- frydig, i eiddigeddu wrthi tra mae yn ym- wybodol fod yno ddyn llawer cymhwysach nag efe i lanw y swydd. Cymered Her- cules ei Ie, ynte. Ac yr ydym yn mawr hyderu mai i ddwylaw Mr. Gladstone y disgyna awenau llywodraeth y deyrnas hon yn yr etholiad cyffredinol nesaf, er mwyn iddo dynu i lawr rai o'r beichiau trethi trymion a osododd Arglwydd Cae'rmochyn a'f blaid ar ein gwarau, ac er mwyn gwel* ed a oes dim modd rhoddi bywyd eto yn masnach y wlad, ac adfer llwyddiant eto yn ol i'r orsedd. Ac os na ddaw rhyw gyfnewidiad buan yn y cyfeiriad hwnw, bydd masnach Prydain wedi cymeryd ei liadenydd, a chanoedd o filoedd o'i gweith- wyr goreu wedi ymfudo i wledydd tramor; a bydd estroniaid yn anfon i ni ein haiarn, a'n glo, a'n sidanau, a'n brethynau o bell- afoedd y ddaear. Y mae yn ffaith fod ein masnach yn wastad yn farwaidd pan y mae y Toriaid mewn swydd. Esboniwch cnwi y ffaith fel y fynocb, dyna hi. Cofied y Celtiaid hyny erbyn yr etholiad nessf
CYFARFOD CHWARTEROL UNDEB…
News
Cite
Share
CYFARFOD CHWARTEROL UNDEB DEHEUOL MORGANWG. V A gynaliwyd yn Cymer, Glyncorwg, ar j dyddiau Mercher ac Iau, Mehefin 12 a 13. Yn y gynadledd dewiswyd y Parch. W. B. Morgan i lywyddu. 1. Penderfynwyd fod y cyfarfod nesaf i fod yn Briton Ferry. 2. Em bod fel cynadledd yn llawenhau yn llwyddiant yr eglwys fecban weithgar yn Siloh, Melincryddan, ac yn cymeradwyp yn galonog ei hamcan i adeiladu addoldy eang a chyfieus. Cydymddiddanwyd yn frawdol am wahanol bethau yn dal perthynas a llwyddiant yr achos goreu yn ein mysg. Am 7 o'r gloch, dechreuwyd y mocjdion cvhoeddus gun y Parch. D. Evans, Briton Ferry, a phregethwyd gan y PaiGhn. W. B. Morgan, Sarou, Maesteg, ac E. Evans, Seiweu; yr olaf ar y pwnc rhoddedig iddo, sef "Ffydd- londeb a chydweithrediad crefyddol." Oym- erwyd rhan yn y cyfarfodydd dyddlau, am 10, 2, a 6, gan y Parcbn. W. Morgan, Cariuel; Evans, Btiton Ferry Evans, Sciwen; Pros- I ei ser, yiioh; Evans, Dytfryn; a Morgans, Saron. Cafwyd catedigrwydd mawr gan y frawdoliacth yn Cymer, a chan yr ardatwyr. Taled yr Arglwydd iddynt. Cafwyd tjfwy y cyfarfodydd oil btawf aailwg o wirionedd y geiriau, "Nid trwy lu, acnid trwy nerth, ond trwy fy ysbryd i, med4 Arglwydd y lluqedd." 9 TC "li- v w«l| V -i -ft"; u ■Tl.C YD WE LI.. f Gap el yMorfa ( M. C. )-Cyfarfyddodd ysgolion y oapel, Tahernacl, a Horeb eu gilydd i a'drodd penodaii prydnawn Llun, Ilolwyd capel y Morfa a Horeb gan eu bngail, y Parch. D. G. Owen, a'r Tabernacl, Trimsarn, gan y Parch. Mr, Jones eu bugail hwythau. Aethant trwy eu gwaith Oil yn ganmoladwy. Darlith:— Yn y nos, f traddododd 'y Parch. W. E. Prvdderch, Goppa, ei ddarlith ymaderol dda ar "Arferion a'u Dylanwad." Hiraethem ar y pryd na buasaicynlJlleidfa fwy yn gwrando. Cadeiriwyd gan y Parch. W. C. Jenkins (A). Bethesda (ff ),—Nos Fawrth, cynalioddy brod- yr uchod eu cyfarfod cenadol. Pregethwyd yn ddylanwadol gan y Parchn. Mr. Evans, Cross Inn; a Mr; Morgans, Oaerfyrddin. Gawd cyfar- fod da. ,i ■ W» C. J, )
MAR WE IDD-DEA. MASNACH AMERICA.
News
Cite
Share
ar y Taleithiau Unedig, o herwydd fod oes arall bron a'i magu erbyn hyn; a thybiwn y gelli ) cyfrif ar fod y rhai hyny yn ddef- nydd dynion gweithgar a roedrus, fel eu teidiau, a laddwyd yn y rh) fel: ond ym- ddengys mae tywyll iawn ydyw ar fasnach America eto. Mae mwy o hysbysiadau am ywmniau yn methu yr wvthnosau di- weddaf nag a fu erioed. Mae y "Boston Commercial Bulletin," am Mawrth 23, yn cynwys rhestr o Bankrupts. Nid wyf prin yn meddwl i'r oes hon weled ei chynelyb Mae yn bedair colofn (!) o bapyr mawr fel y Times-y size fwyaf! Rhaid cofio fod Boston yn un o brit, os nad y benaf oil o ddinasoedd masnachol y Taleithiau; ac heblaw hyny, mae ei safle yn nghanol y parth mwyaf masnachol feallai yn yr holl fyd. Chwanega y Bulletin fod y naill haner i'r methiantau a enwir yn c'rascally swindles." Yr wyf yn methu teimlo fod genyf ddau. air Cymraeg a osoda allan y meddwl mor gryf ag ydyw yn y geiriau Saesonaeg. Gwell cynyg am dri gair yute. Beth am dwyll cyfrwys-ddrwg lladronig," Nid wyf yn gweled y gallaf wneyd yn well na byna. Mae yr Yankees, neu bobl y New Eng- land States wedi rhwymo eu hunain a diof- ryd er's blynyddoedd na wnant weithio! hyny yw, na wnant dori coed, a dal yr aradr, a lladd gwair, &c. A buont yn lwcus iawn, er's oesau i gael digon o gym- ynwyr coed, a gwehynwyr dwfr o Ewrop a byddai yr Yankees yn ddieithriad ya man- ajio i gael superintendio, a chlercio, a mas- nachu; ond yn awr y mae supply y cym- ynwyr coed i raddau mawr wedi ei atal, ac y mae yr Yankee yn methu gwneudbywol- iaeth wrth glercio, a Bossio; ac y mae wedi tywyllu arno yn aflawen. Mewn gwirionedd, mae ffon ei fara wedi ei thori. Mae rhai yn arfer siarad, ac ofnwyf fod rhai yn ddigon dwl i feddwl, y gall y byd fyw wrth fasnachu neu o leiaf y medr ysgolheigion sydd yn feddianol ar ddigon o hoced fyw ar fasnachu, ond gall droi yn gamgymeriad arnynt. Bu athronyddion a dyngarwyr yn dal i fyny y New England States fel patrwn i'r holl fyd,—a'u bod yn medru ymgvfoethogi wrth eu dysgeidiaeth a'u penau hirion. Hyderaf na wna y byd angliofio nad ydyw masnach yn dda i ddirri ond idrosglwyddo cynyrchy llaw-weithydd o'r naill gymydogaeth i'r lJall; a phan ballo y cynyrchu, y rbaid i'r fasnach wywo a marw. Ofnwyf fod y cynyrchu, sef, gwneud gwenith, caws, ymenyn, a dillad, &c.. wedi myned yn farw iawn yn y Taleithiau; os felly, nid oes yno ddim gwaith i'r mnsnarli- wyr a'n clercod a'r canlyniad yw, fod yn rhaid i fasnach farw, gan nad oes yno o,od ychydig iawn o gynyrch i'w dto"ghvyddo o'r naill law i'r Hall. Ond er hyn oil, mae yr Yankees yn dal at eu hardystiad i beidio gweithio; a chanlyi-iad o hyn ydyw y ped- air colofn a feth-dalwyr yn yBJston JBuneiii. i( Ofnwyf fod Prydain ac Ewrop yn drivio i'r un cyfeiriad a'r Yank-e, sef, i fyw ar fasnachu a Bossio, a pharadwys y pen a'r ink. Dylem oil gofio, os palla y llaw- weithydd a chynyrcbu, y rhaid i'r fasoach a'r Bossin ffirw; ac os parhau i growdio at y pen a'r ink, a'r piano, a'r classics, a u na yr oes sydd yn codi, fel ag y gwnaeth yr oes ddiweddaf a fagwyd, ofnwyf y bydd masnachwyr Prydain ac Ewrop yn glanio yn yr un porthladd a masnachwyr y New England Stages, sef, i chwyddo colofnau Bankruptcy y Boston Commercial Bulletin GRUFFYDD RISIART.