Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

I « AT EGLWYSI Y TBEFNYDDION…

News
Cite
Share

yn awr er's rhai biynyddan; gan hyny, yr wyf yn beiddi ) siarad dipyn ya awdurdodol ar y pwnc. Dysgwylia'r llywodraeth ar y plant sydd yngwneud i fyny standards 5 a 6 fod yn allnog ioead eu meddyliau ar bapyr Y11 yr iaith Seisnig; ac o ol,b rhan o waith yr yegol, ceisiodangoa iddyut snt-i wneud hyny ydyw y mwyaf anhawdd genyf. Fel rheol, yehyciig iawn o eiriau Seisnig maent yn ddeall, J' rhwng hyny a'r ffaith fod y berfau (vc Seisnigmor gefyd, y niae braidd yn aum^^l dysgu i ddosbarth o blant Cymreig y ftürrld i 'jrsUiifenu pwt o lythyr bychan cyflr0ti;s a„ y mae y rhan fwyaf o lawero bla- Cyiuru yn ynadi a'r ysgol cy curd 4, a 11awer o'r rhai sydc* 1 stand- «andml5&<S yu m"S„7 herwvdd eu bod yn amd i „ii i i i■ Juad o.einau Seisnig tl?ri; fan I+"eddy, ^iu Oni fyddai yn beth yr i-uth° Gvmv^1'J(lyat wneuthl11' fayuy yn n • if! Byadai yn hawdd iawn jsgu l blenty A bychan ysgrifenu Cymraeg yn gyffiedm gyWjr raewil' ».]iy wflwyddyn o araser, tra mae pum'neu chwe' blynedd yn cael eu yeulio yn awr wrthymdrechu dysgu Y,Yd,. bach 0 Saesiiefy-rliy fach yn and i'w i ofyn ana gymwynas gan gymydog! r wyf yn credu yn gryf pe gwnai Aelodau oeneddol Cymru oaod y mater yj) deg o fiaen y llywodr neth, nen pe gwnaent, yn bytrach, ymuuo ar Aelodau Seneddol Gwyddelig a Seining i wneuthur hyn, y cawsid caniatad i tcfdysgu ysgrifenu Cynuaeg yn yr ysgolion •elfewl. Y mae y llywodraeth eisoes\ chwareu roeg iddi, wedi caniatau i blant Cymreig i j«a?lttro yn yr iaith Gymraegy geiriau maent ¡Yll ¡ ddarllen. Nid heb i rywrai diafferthu ,ycbyd ig y cafwyd hyny; ac os nad wyf yn oaujgyuieiydjEvan Mathew E,ichatds,diwedd- ar Aelod Seneddol Cel edigion, wnaeth hyny ar gais dau neu dri o ysgolfeistri o'r gymyd- ogaeth hon. Tro ffol a brwnt wnaeth pobl Ceredigion wrthrod y tlyn da hwnw yn 1874—un o'r Ael- odau goreu fa dros Gyrnru efioed, a gosod *— (wel, rbaid i mi beidio rhegi!) yn ei le. .Qobeithio y cymer y Byrddau Ysgol ac ysgol- feistri Cymreig y dywysogaeth y aiat^r mewji llaw, ac y bydd i eraill eu cynorthwyo. WrLh reswm, bydd y Saeson sydd yn ysgolfeistri ar hyd Gymru yn sicr o'u gwrthwynebu, am na fedrant hwy, druain, ddysgu neb i ysgrifenu 'Cymraeg. Mae yn rh v ddrwg fod llywodr- atoth Lloegr yn gorfodi ei deiliaid i ddysgu Saesoneg, onid yw? Ni fu Rwssia yn fwy gorthrymus na hyny yn Polland. Ond dyna, mae y ffaith fod y llywodraeth wedi caniatau i blant egluro eu meddyliau ar y dyfyniadau ddarllenir ganddynt drwy siarad Cymraeg, yn brawf y gwna eto ganiatau, ond gwasgu ychydig ami, i'r plant ysgrifenu eu meddyliau yn Gymraeg. CaN n gael barn a phrofiad fy nghyfaill John Cloke ar byn. Yr wyf wedi bod yn teitbio cryn dipyn yn ddiweddar drwy fanau Deheuol Lloegr, gan gadw hyd y medrwn ar ganol y ffordd" yn uarhaus. Mae golwg ardderchog ar y gwair yn mhob man; ond dywedir nad yw y cnydau gwenith eystal ag arfer, o herwydd y gwlaw- ogydd. IN is gallaf sicrhau fod hyny yn wir- 1 "j f OU(^ dywedir fod un o'r awdurdodau uchaf ar y mater yn y Dwyrain wedi sicrhau na fydd y cynhauaf y flwyddyn hon a«-os cystal ag arferol. Bum yn aros am wythnos yn Isle of Wight, a dyna y llecyn prydferthaf welais erioed. Nid wyf yn sicr o ba le y tarddodd y gair ]\ight. Dywed rhai taw llygriad ydyw o'r gair Celtaeg guith; ac mai ei ystyr yw qwahan neu gwalvxniaeth. Byddai yn werth 1 saer coed a saer maeu o Gymru fyued am dro i Isle of Wight i gael golwg ar y tai a'r rhodfeydd swynol sydd o'u hamgylch. Ni welais gymaint o ol chwaeth gelfyddydol mewn tnanau ferioed ag sydd i'w weled yn nhref^Ventnor (Gwent a Nor)) ac yr wyf yn dra sicr nad oes yn Nghymru na Lloegr fan mwy dymunol i dreulio wythnos neu bythef- nna. Mae natur a chelfyddyd fel pe yn ym- rys-m &'u gilydd yno. Cysgodir y lie rhag gwyntoedd per y gauaf gan fryniau serth o ryw saith neu wyth cant o droedfeddi o uchder, fel nad yw y trigolion yn gwybod ond y nesaf p< vCb i ddim am erwinder y gauaf; ac y mae yi- awelon o'r yn gwneud gwi es yr lJat Y". ilai nag ydyw mewn braidd unrhyw 11 ian iar j,il y Lloegr. Gellir dywedyd fod y tyrn jeredd ryw 7 neu 10 gradd yu oerach yn yr. haf nag yn Llundain, a chymaint a hyuy yn dwymnach yn y gauaf. Bum am dro drwy y gladdfa gyhoeddua sydd yno. Saif ar fan gwastad uwch ben rhan orllewinol y dref, ac y mae rhywbeth yu swynol yn y llecyn. Y bedd eyntaf sylwais arno oedd eiddo gweinidog ieuanc eglwys y bum yn aelod o honi flynyddau yn ol. Y lll- ddengyg iddo fyned i Ventnor gyda'r bwriad o gael adfeiiad iechyd;, ond wedi hir nychdod bu farw, a chladdwyd ef yn y He a nodais; a bu rbyw gyfeillion yn ddigon caredig i godi beddfaen tlws ar ei fedd, ac ysgrifenu arno y geir.'au eanlynol IN LOVING MEMORY OF THE REV. WILLIAM MORGAN, R OF BETHESDA CHAPEL, BRYNMAWR, WHO ENTERED INTO REST IN VENTNOR, FEBRUARY 1ST, 1877, AGED 34 YEARS. "After hi had patiently endured he obtained the p■romise."—PIEB. VI. 15. Heddwch i'w Iwch. Dyn ieuanc tawel a gwylaidd ydoedd, a phregethwr da asylwedd- 01. Mae yn y gladdfa amiyw feddau; eraill perthynol i ddyeithriaid fu farw yn y lie, ond ui ddygwyddodd i mi weled yr uii arall oedd- wn yn adnabod. Ymddengys fod Ventnor yn cael ei gymeradwyo gan feddygon yn gyffred- in i bersonau consumptive. Ond er iached ei awelon, ac er mor hyfryd a swynol yw y lie, mae angeu yn medru cipio pobl ymaith yno fel yn mhobman arall. ToBiT. i V 11* '1' ■ ■ ■ J J i I v I I ■■■■' M I « AT EGLWYSI Y TBEFNYDDION CALFIN- AIDD CYMKEIG YN GYFFREDINOL. Frodyr a thadau anwyl a pharchedig,- MAE EgIwys y Trefnyddion Calfinaidd yn y Wladfa Gymreig, Dyffryn y Camwy, Patagonia, yn anfon atoch anerch; gan hyderu eu bod trwy hyn yn cychwyn cumundeb ag a barhao, fel arwydd o undeb syniadau, a'n hymlyniad yn yr athrawiaethau yr addysgwyd ni ynddynt, wrth ddilyn pa rai yr byderwn, er bod wedi ein gwa- hanu yn mbell ar y ddaear, y cawn gyfarfod eto yn myddin yr Oen ar Fynydd Seion. Yr ydym yn anfon fel y gwypoch ein hanes, gan ddymuno eich cynghor a'ch gweddi, a phob cymorth a deimlwch yn ddoeth ei anfon i ni er cynal yr achos yn mlaen. Er mwyn hyn erfyn- iwn ar i chwi gyflwyno ein bachos i'r Cyfarfodydd Misol a'r Cymanfaoedd, i'w ystyried yn ol ei haeddiant. 0 herwydd byehander nifer y sefydlwyr ar y eyntaf, ymunwyd yn eglwys anenwadol; ac felly y bu y mwyafrif am flynyddau. Yr oedd er hyny, rai o bob enwad yn methu cymuno, dan deimlad dros neillduolion eu syniadau. Ar ddyfodiad nifer fawr o sefydlwyr yn y tair blynedd diweddaf, sefydhvyd eglwys o Fedyddwyr, ac un arall o Annibynwyr, yn rbanau mwyaf newydd y Wladfa, yr hyn a osododd aelodau o'n Cyfundeb ni a drigianent yn y cyrion hyny mewn cyfwng digartref. Yr un pryd yr oedd eraill yma a thraw yn methu ymuno. Gyda hyn, yr oedd tuedd rhai dros droi eglwys arall anen- wadol yn Annibynol, nes aeth lie y gweddill o honom yn anghysurus. Dan yr amgylchiadau hyn, wedi ymgynghor- iad, ymgasglodd nifer o frodyr mewn lie canolog, ac ymffurtiasom yn eglwys; a chytunasom 0 i gynal yr achos yn mlaen fel y gwelir yn y Rheolau Darbodol isod. Yr ydym yn awr yn rhifo oddeutu 30 o gyflawn aelodau, rhai eraill ar brawf, a lluaws o blant. Mae eto rai aelodau mewn parthau angbyfleus, yn glynu yn yr eglwysi eraill hyd nes y bydd genym foddion Sabbathol o fewn cyrhaedd. Mae genym le cryf i gredu fod amryw wedi ymadael" oddiyma yn ystod y deunaw mis diweddaf, am nas gallent deimlo yn gartrefol o ddiffyg eglwys o'n Cyfundeb ni. Am danom ni, yr ydym yn teimlo yn gynes a chariadus, a gwedd yr achos yn galonogol a cbycyddol. Mae ein nifer yu rby ychydig i ni allu eyflawni llawer, ond credwn fod yspryd gweitbio a eliyf- ranu yn fywiog. Mae ein casgliadau yn dda. Yr ydym befyd ar byn o bryd yn prysuro i adeiladu addoliiy yn y parth mwyaf canolog. Mae genym lawer o angenion i'w diwallu. Ond tra y mae yr Arglwydd yn gwoiiu arnom yn ei ragluniaeth, yr ydym yn goleithio ac yn gweddio y dyry ynom yspryd i wdthio. yu 01 till gallu i gyfarfod yr angenion. Mae rhai angenion uas gallwn eu cyilenwi, a rliaid i ni edrych at y Cyfundeb am eu symud. 0 ddiffyg cymundeli, yr ydym mewn prinder llyftau, megys lib odd Mam. llyfrau Ysgol Sabliathol. gwobnvyon plant, &c. Ychydig iawn o'u éyfeillinu sydd yn cofio anfon dim o gylcbgronau y Colff i neb yma. Taer ddymuuwn am gefnogaetb y Cyfundeb i unrhyw weinidog ordeiniedig a fyddo yn tueddu i ymfudo tuag yma. Gweinidog o enwad arall sydd yn gwasanaethu i ni yn achlysurol. floffpm oil gael un o hnnom yn ein plitb. Pan io aelod ar ymfndo yma, dymnnem i'w eglwys ei galonogi, y caiff heblaw gwlad iaob a siarad Cymraeg, befyd dderbyniad cyn. s gan eglwys y Trefnyddiou Calfinaidd. Cyflwynwn ein hachos ilell sylw fel byn yn rhwymau cariad efengyl Crist. Ar benodiad, ac yn enw yr eglwys, H. J. BERWYN. MOKGAN POWELL. J OlIN LEWIS. JOHN D. DAVIES. JOIIN S. JONES. FFUEFIAD YR EGLWYS. Yr ydym ni, cynulliad o aelodau perthynol (trwy dystebau) i amrywiol eglwysi o Gvfundeb y Trefnyddion Calfinaidd Cymreig, yn ffiufio yn eglwys yn y Wladfa, fel y canlyn Datganwn ein hymlyniad wrth atbrawiaetb a dysgyblaeth Cyffus Ffydd y Trefnyddion CaJfiu- ly aidd Cymreig. Mae llais cyfartal gan yr; holl aelodau, pa rai a ddewisant nifer o henuriaid i gario yn mlaen drefniadau yr eglwys, yn gymdeithasol a chy. hoeddus. [Rhoddodd yr holl aelodau—30, eu henwau a. dewiswyd pump yn bwyllgor dros dymhor.] Yn ngwyneb bychander ein nifer yn awr (Ion. awr, 1878,) yr ydym yn cytuno ar yr hyn a ganlynfeltrefniadaudarbodol. I. I gynal moddion crefyddol o dy i dy, fel y caSom le, hyd nes y eawn adeiladau arbenig i ni ein hunain. II. Cynelir moddion mewn amrywiol gyran o'r sefydliad ar yr un adeg, yn ol fel y teimlir galln i'w cario yn mlaen. III. Gwneir casgliad misol tuag at ddwyn yn mlaen dreuliau yr achos. IV. Hyd nes y delo atom weinidog perthynol i'r Cyfundeb, gofynir am wasanaetb aeblysurol rhai o'r gweinidogion sydd yn y lie, i gyHaivni yr ordinhadau, ac befyd ar adegau eraill, yn ol fel y bernir yn ddoeth. [Yn nglyn a hyn, dymunir am farn a cbyngor y Gymanfa, a fyddai yn rbcolaidd, neu yn ddoeth, neu yn oddefol, i gyfranogi o Swper yr Arglwydd yn absenoldeb gweinidog.] V. Cynelir Ysgol yn y manau eyfleus bob boreu Sabbath. Yn y prydnawn, (oddigerth pan geir pregeth,) cynelir cyfarfod gweddi gogyfer a hwn hefyd, nodir ar frawd i roddi auercbiad, neu esbonio rhan o benod. Ar ddiwedd y moddion cyhoeddus, cynelir cyfarfod eglwysig. VI. Cymerir y trefniadau ucbod dan ystyriaeth o dro i dro. i'w diwygio a'u helaethu, yn ol fel y gwelir angen am hyny. Ar gruffw yd gan Lewis Jones, Plasheddwch Dyffnjn y Gamwy, Patagonia."

- RHOSLAN.