Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
4 articles on this Page
Hide Articles List
4 articles on this Page
O'N LLUESTDY AR ODHEU HIBAETHOG.
News
Cite
Share
O'N LLUESTDY AR ODHEU HIBAETHOG. AR ddiwrnod hafaidd yn Mai, pan wedi blino ar dwrf traed trafaelwyr, ac ar gnoc olwynion masnach, ac ymweliadau ymwelwyr, cymerais yn fy mhen i adael y Fabel Seisonig, yn yr. hon y p eswyliwn, am dymor, o leiaf, a thalu ymweliad a "phlant yr Israel" yn lie fy inab-, oed, neu yn hytrach nid yn nepell o'r lie hwnw. Wrth fyned, gelwais heibio i gaban bugail caredig i lochesu, gan fod gwres yr haul yn boeth annyoddefol; ac ar ol i leni yr hwyr ddecbreu ymgasgln, meddyliais inau amgasglu fy nghlud, a hwylio fy nghamrau am lety nos-: on o dan gronglwyd glud hen amaethwr cyf- rifol o dueddau Hafod Elwy. Ynn, nlaey byd a'i bethau heb fyned o dan ond pur ycbydig o gyfnewidiadau er pan y daeth o dan law y Crewr anfeidrol. OsCmai can' erw o fawndir gwlyb oedd yn perthyn i'r* amaetlidai cylchynol, felly lieddy w,oblegid nid oes yma neb yn credu mewn newid yr hen derfynau ;-caiff pob aber a nant drafaelio ar hyd yr un gwely ag y rhedent yn amser Noah Jones a'i gyfeillion. Derbynia Elwy ac Alwen bob rbyddid i ddolenu fel seirph ar draws y tiroedd ffrwythlonaf, heb i neb feiddio gofyn iddynt, "Pa beth a wnewch chwi yn bwyta cymaint o'n daear, ac yn ymdroi mor hid" Nid ymddangosodd melinydd digon digywil- ydd eto i ofyn am help ganddynt er ei hyrwyddo gyda'i alwedigaeth ddyngarol; erys yr anedd-dai heb fyned o dan yr un cyfnewid- iad er pan oedd Bess yn teyrnasu; ac nid oea yma neb a anturiai i'r drafferth a'r gost o brynu hadau er mwyn planu coed i gysgodi noethder y wlad. Ni welwyd yr un mvmwr dewr yn nesau at ymynyddoedd cribog hyn gyda'i allwedd gref er agor eu coffrau, ac i c'dwyn eu trysorau cuddiedig i oleuni dydd na'r un creigiwr c lIed yn ddigon diarswyd a diofn a myned i'r a^turiaeth o fyued i ffrae gyda'r creigiau dan- edd-gsyddyngwylieyfan. Dynion llonydd, didu rwg, a chalon agored sydd yn pabellu yma ac ni chafodd gwron y b las" (coffa da am dano) orchwyl gan- ddynt er cof neb sydd yn fyw. Ty i addoli yudin ydyw prif gyrchfan yrardal; acnid oes tafarndy yn anurddo y Ile, ac yn gwenwyno moesau y brodorion; ac yn ddlddadl, pe bydd- ai hull Gymru mor lan o droseddau a'r llecyn hwn, cawsai hull garcharau ein gwlad ddilyn esiampl eu brawd o Ddolgellau; a'r segur- swyddwyr eysylltiedig a hwy droi eu hwyneb- au diwrido am ryw orchwyl mwy urddasol, mwy cyfiawn a boneddigaidd nac i siio y gath am gefnau eu cy Igreaduriaid fo wedi dygwydd bod yn fwy antfurtunus na hwy. Hynodid hen breswylwyr yr ardal gan ,.I0 b ofergoeliaeth, a'u cred ddiysgog mewn bwgan- od hagron, a'u tyb mewn canwyllau cyrph, &c. Mawr oedd eu bofnau pan glywent y ddalluan, neu y ceiliog balch yn canu cyn haner nos—"Cyntafanedig angeu gerllaw!" Iiv barium.
CYFFES FFYDD YR UNDEB CYNULLEIDFAOL.
Detailed Lists, Results and Guides
Cite
Share
CYFFES FFYDD YR UNDEB CYNULLEIDFAOL. YR ydym am wneud ychydig nodiadau ar ofal duwiol a sel tanbeidiol blaenoriaid yr Undeb yneu cyfarfod diweddaf i esbonio erthyglau eu Cyffes Ffydd, ac i weithio allan eu goruch- wyliaeth o'i hamddiffyn, 1. Dylasent ymysgwyd ac ymddihuno yn gynt i gychwyn eu gweinidogaeth archwiliad- ol a dysgyblaethol er amddiffyn eu ffydd, y mae rhai o weinidogion ac eglwysi yr Undeb wedi bod er's llawer o flynyddoedd yn coleddu y syniadau ag y maent hwy yii y, y.n awr yn gondemnio. 2. Os cariant allan yn eu hysbryd uehel presenol eu goruchwyliaeth o feio a goganu, a dysgyblu a diarddel, y rhai nad ydynt yn hollo! yr un syniadau a hwy, byddant yn sicr o ddiraddio a diarddel gweihidogion, ac esbon- wyr, ac awdwyr, ac athrawon mor ddysgedig ac mor dduwiolfrydig, mor frawdol ac mor weithgar, mor ddyngarol a gwladgarol, mor efengylaidd ac mor ddefnyddiol a neb o ddoc- toriaid blaenaf yr Undeb. 3. Os ydyw y syniadau a gondemnir gan- ddynt ynrhai "oddynion,yn rhai anefeng- ylaidd ac anysgrythyrol, yn rhai o ddirmyg ar briodoleddau Duw, ac o anmharch i'w ddeddf- au, y maent yn sicr o gael eu gorchfygu a'u dxddymu mewn dulliau llawer gwell, mwy efengylaidd ac effeithiol, a llai Phariseaidd a Vaticanaidd, na'r dulHau y maent hwy am ddefnyddio ond os ydys yn cael dadleniad neu ddadblygiad o honynt yn y Datguddiad dwyfol, nis gall ardystiadau na dysgyblaethau cynadleddau byth eu diddyfhu. 4. Os ydyw cyffes ffydd lawn a manwl yn hanfodol i sail';cymundeh duwiolion, ac i fod yn rheol i'w cydweithrediad, paham y darfu i gyfarfod yr Undeb yn 1878 lurgunio a thai- fyru. hen gyffes gyntaf yr Undeb yn 1833 ] Ni ddarfu i'r gyffes fawr hono, a gyfansodd- wyd ac a seliwyd ar gycliwyniad yr Undeb, ddim gwneud y gweiuidogion na'r eglwysi Cynulleidfaol yr un mymryn yn fwy efengyl- aidd ac umawngred. nag oeddynt cyn hyny. Ni wnaeth y gyffes fawr hono ddim lies i'r ffydd Gristionogol, ac ni wna yr un fach fer newydd ag yr ydys wedi cymeryd cymaint o drwst wrth ei chyfansoddi a) chyhoeddi, ddim rhyw lawer o wasanaeth i'r gwirionedd, nac o gymhelliad i gariad a gweithgarwch. 5. Y mae llawer iawn o undebau, a chy- nghoiau, a cbynadleddau, a councils drwy wahanol oesau Cristionogaeth, wedi bod yn ymsanteiddio ae yn ymboeni i gyfansoddi, a selio, a chyhoeddi credoau, neu erthyglau ffydd; ond y wers egluraf i ni oddiwrth eu hanes ydyw, eu bod wedi achosi mwy o niwed nag o les, mwy o nychdod nag o nerth, mwy o ddyryswch nag o gydweithrediad, mwy o oerder nag o gynhesrwydd, mwy o ymraniad nag o undeb. 6. Dengys holl hanesyddiaeth y byd a'r eglwys mai y ffordd fwyaf apostolaidd, i ddoc- toriaidi yr Undeb Cynulleidfaol i egluro ac amddiffyn ffydd yr efengyl ydyw iddynt gyf- ansoddi, a throddodi, a chyhoeddi pregethau ac anerchion efengylaidd, ac ysgrifenu adrodd. iadau teg o hanes llwyddiant a defnyddioldeb eglwysi Crist, a chyfansoddi Salmau, a hymn- au, ac odlau, ac anthemau ysbrydol, a gwedd'i- au efengylaidd, a dysgu a chymell eu cynuli- eidfaoedd a'u teuluoedd i'w canu a'u defnydd- io. Y mae ffordd felly yn un gyfreithlawn, apostolaidd. a didramgwydd ac yn sicr o fod yn fwy effeithiol na hen ffyrdd yr undebau a'r cynadleddau. 7. Y mae Ilawer iawn o gredoau ysgrifen, edig a seliedig gan lawer o gyfundebau, a Ilawer o eglwysi, a llawer o bwyllgorau a sef- ydliadau, dan glo dwbl yn eu cistau haiarn yn eu cysegroedd santeiddiolaf ond credoau eu bywyd, a'u maeth, a'u gwres, a'u cysur, a'u defnyddioldeb ydynt y credoau sydd gan- ddynt yn eu pregethau, a'u caniadau, a'u gweddiau, a'u hordinhadau cymcleithasol. A gobeithio y bydd i'r rhai hyny gynesu, a chryfhau, ac eangu tra y bydd yr hen gredoau seliedig, cloedig, yn llwydo yn y gist haiarn. 8. Y mae blaenoriaid ac awdurdodau yr Eglwys Wladol-yr. eglwys a gyfansoddwyd ac a sefydlwyd gan y llywodraeth, eglwys yr esgobion a'r archesgobion, eglwys yr Eccles- iastical Courts and Convocertions—yn goddef i'w gwemidogion mwyaf poblog a ffyddlawn astudio yn eu myfyrgelloedd, a phregethu i'w r cynulleidfaoedd, ac amddiffyn drwy y wasg, y syniadau ag y mae yr Undeb Cynulleidfaol yn ceisio diraddio rhai o'u brodvr llafurus a defnyddiol o'u herwydd. Ni byddai o ddim enill i'r High Church na'r Low Church i geisio dysgyblu a diarddel y pum mil offeiriaid yd- ynt yn perthyn i'r Broad Church," ac ni feiddiant gynyg at hyny. 9. Y mae cynadleddau gwahanol enwadau Anghydffurfiol, neu gyfundebau Ymneilldnol, y rhai ydynt yn proffesu eu bod yn llawer tynach wrth eu hen gyffesiadau na'r Undeb Cynulleidfaol," yn goddef yn bwyllog a brawdol yr hyn na oddefir gan ddoctoriaid a swyddwyr yr Undeb Cynulleidfaol; ac felly y mae yr Undeb, er ei holl ymffrost o'i ryddid, yn fwy caeth, yn fwy Henaduriaidd, yn fwy Esgobaidd, ac yn fwy Vaticanaidd na'r uu cyfundeb arall sydd yn awr ar y ddaear. 10. Prif amcan yr Undeb Cynulleidfaol ddylai fod, anog gweinidogion yr efengyl i gydymchwilio am y gwirionedd, ac i ddysgu eu cynulleidfaoedd i gydymanog i gariad a gweithredoedd da. Dyna'r ffordd iddynt gael eneiniad yr ysbryd ar eu cynadleddau, a bendithy nef i ddilyn eu llafur. Darllenasom yn lied ofalus wahanol adroddiadau o gyfar- fodydd yr Undeb, ac ymddengys i ni fod ton, ac ysbryd, a gwedd, ac agwedd plaid gref, luosog, yr Orthodoxiaid" neu ddoethoriaid uniawngred yr Undeb, wedi bod yn waeth nacanfrawdol ac anfoneddigaidd, wedi bod yn drahaus a Phariseaidd mewn gair, wedi bod yn anheilwng o'u profiad fel credinwyr, ac o'u safie a'u cyfrifoldeb fel gweinidogion yr efeng- yl. Y mae ymlyniad yr ysgrifenydd wrth athrawiaethau gogoneddus yr efengyl mor gryf ac mor gynes ag ydyw ymlyniad neb o'r frawdoliaeth Orthodox oeddynt yn nghyf- arfodydd yr Undeb Cynulleidfaol, ond nis gallei galon gymeradwyo eu dull cynadledd- awl, neu ffordd eu council, o amddiffyn erthyglau y ffydd Gristionogol. Gall yr ysgrifenydd dystio, ac ail dystio, ei fod mor hoff o hen wirioneddau mawrion yr efengyl, a'i fod wedi ymlynu mor ddiymod wrthynt a neb o'r brodyr enwog oeddynt yn ngbyfarfod- ydd yr Undeb ond gobeithio na wneir mo'i gyfarfodydd na'i gynadleddau yn faes i goethi cywreinrwydd galluoedd dyfnion, treiddgar, rhesymeg anianyddol, ac i hogi a gloywi don- iau at ddadleuon duwinyddol, i godi llygad scorn, ac ysgwyd gwefus dirmyg, a gwisgo gwen gwawd, ac i fwrw allan ffraethebion ininiog, ac i ffrostio pethau mawrion er archcholli teimladau, a bychanu galluoedd a phrofiad, ac felly ceisio niweidio cymeriadau a nychu gweinidogaeth brodyr mor gydwyb- odol, a ffyddlawn, ac efengylaidd a neb sydd yn awr yn llafurio ar faes mawr yr efengyl. -->
!LLANSAINT, GER CYDWELI.
News
Cite
Share
LLANSAINT, GER CYDWELI. Agoriad capel. — Agorwyd capel Annibynol newydd yn y lie uchod nos Fawrth a dydd Mercher, Mai 21ain a'r 22ain. Pregethwyd, yn Tabor, fcanys dyna ei enw ef), y nos Sabbath blaenorol gan y Parch. W. 0. Jenkins, Cydweli oddiar Barn. iv. 14, a nos Eawrth gan y Parchn! Thomas Lewis, Llanybri; a'r ProBeswr Morgaa* Gaerfyrddin. Boreu Mawrth, am 10. gan J: Rogers, Penbre; a Davies, Llanelli. Am 2, gan Hughes, Rehoboth; a Johns, Llanelli; ac am 6 yn nghapel y Methodistiaid Calfinaidd, am ei fod yn fwy, gan Johns a Davies. Costiodd y Tabor hwn, yr hwn sydd ar gyfer aden o Gapel Sul yn y cyfeiriad Gorllewinol', £ 270. Casglwyd ddydd yr agoriad £100; felly, ni fydd raid i'r aden bon betruso llawer na ddeuant drwy y ddyled yn fuan. Y capel hwn yw y cyntaf erioed gan yr Annibyn- wyr yn mhlwyf Llan Ishmael, nid am nad oedd Annibynwyrugeiniau yn byw yn y plwyf, ond am eu bod drwy y blynyddau yn ymfoddloni ar fyned i Gapel Sul, neu Rama, neu Benygraig ar foreuau Suliau, ac ymuno âgenwadau eraill y prydnawn a'r hwyr, yn gystal ac ar yrwythnos. Ond o hyn allan, bydd yr aden hon o Gapel Sul a chapel bychan oryno at eu gwasanaeth, yn gystal a'r aden arall ar y tu Dwyreiniol, ac y mae ganddynt eu Soar fechan at eu gwasanaeth hwythau. W. C. J.
CYFARCHIAD FR CELT.
News
Cite
Share
gwaelod o'r golwg—na chariagydathi ole i Ie, ond yr hyn sydd bur a disglaer, ac o duedd dda ac adeiladol, fel na cha neb ddweyd iddynt gael eu gwenwyno wrth yfed o'th ddyfroedd. Y mae arnaf ofn dy flino a meithder; ond caniata i mi gael crybwyll un peth eto, sef bod yn dda genyf am danat, am dy fod yn dyfocl o'r Bala. Y mae enw y Bala yn agos at fy meddwl. Y mae genyf gyfeillion calon yno a'r amgylchoedd. Yr wyf yn cofio yn dda am y noswaith gyntaf y sangodd. fy nhraed ar ei heolydd, ac nis gallaf anghofio y gwynebau a barhasant yn siriol i mi yn ystod fy arhosiad yn y-lie. Ac o herwydd yr hen berthynas a ffurfiwyd rbyngom, y mae yn dda genyf am yr awel a cliwytho dros domen, a thref, a thrigolion y Bala. Yr wyf yn go- 11 beithio y gwnei di, y CELT, dy gartref yno, ac y cludi dros y mor a'r mynydd i ninau yma ycbydig o heJynt y trigolion, er lloni ein calon a dal yn fy w yr hen berthynas. T. GRUFFYDD.