Y Celt

£ 1 €gtlbpki>. I Nodiadati gan y Gol. 3 Celt—Oeltau—Cymry.—Cipdrem ar fywyd yn mhlith y cyfoethogion. I I I Gwas mawr John Bull 5 Rhesycae- Resolven—Cerygydrudion—LI ail- gwm-Drill Hall-Tredegar-Cefnmaes- Beulah —Gwynfe — Niwbwrch — Cyfarfod 6 Chwarterol Mon 7 PBIF EETHYGL— Y Rhyfel I 8 Sefyllfa yn y Dwyrain-Oddiwrth ein Goheb- ydd Cyffredinol 9 Y Golofn Ddirwestol 10 Gohebiaethau 11 Manion gan y Gol.—CongI yr Efrydydd 12 Bangor Birkenhêåd- Bodedeyrn—Glandwr 13 Merthyr Tydfil—Hebron—Blaenafon—Cem- aes, Mon- Priodasau, Marwolaethau—Hys- iadau .14 ..L.

(fto'bia'biiu gan JJ GOLUDOEDD YREGLWYS W LADOL, Cyfrifa Mr. Arthur Arnold, mewn erthygl yn y Nineteenth Century am Ebrill, eu bod yn werth P,183,503,050, hyny yw, eu bod yn dros naw ugain mil o filoedd; a bod y cyllid blynyddol yn £7,502,602, neu dros saith miliwn a haner. Dichon fod gan y fath gyfoeth mawr lawer iawn o ddylanwad; ond buasai Eglwys Crist yn gweithio yn well, yn decach, yn hwylus- ach, yn gyflymach, ac yn eangach, pe buasai heb gael y fath gynorthwyon. Y mae ei gwaddoliadau a'i goludoedd wedi bod yn aclilysur o lawer o ragrith ae o gribddeiliaetli, a drygau eraill ag oeddynt 0 0 yn arwain i galongaledweh, a Phariseaeth, ae anffyddiaetb,

EIDDO EGLWYSIG ITALI.-Hysbysir fod lly wodraeth Itali, yn ystod y deng mlyn- edd diweddaf, wedi eymeryd ae wedi gwerthu gwerth un filiwn a'r hugain o eiddo ei Heglwys Sefyclledig, Rhaid cyd- 0 nabod ei hawl i hyny; ac os gwnaeth ddefnydd gwell o'r eiddo, gwnaeth wasan- aeth gwerthfawr i'w gwlad ac i'w hoes.

"HYFPOEDDIA BLENT IN."—Y mae y gair "hynorddta" yn fwy cryf, cynwys- fawr, ac awgrymiadol na'r gair dysya; oblegid y mae eisieu, nid yn unig dysgu gwersi i blentyn, ond ei osod-ar y "ffo-rdd" i'w cyftawni.

PLANT RIIIENI DUWIOL.—Buwyd yn haeru unwaith fod mwy o blant rhïeni crefyddol yn troi yn ddigrefydd nag yd- oedd o blant rhieni digrefydd. Y mae ystadegau teg yn profi fod hyny yn gara- gymeriad arswydus. Y mae pump o bob chwech o'r plant sydd yn codi i fod yn grefyddol a defnyddiol, yn blant rh'ieni awyddus i byfforddi eu plant yn llwybrau duwioldeb.

MRS. ABRAHAM LTXCOLN.—Bywedir yn ddystaw ei bod yn dyoddef ychydigyn dawel oddiwrth ryw fath o loerigrwydd ysgafn a diniwed; ac mai dyna ydyw rhyw flya neu duedd i brynu cryn lawer o beth- au na bydd arni eu heisieu. Os dyna yr oil o'i lloerigrwydd, y mae lie llydan iofni fod llaweroedd d foneddigesau enwog heb- law Mrs. Lincoln dan yr un lloerigrwydd.

"Y CHURCH HERALD."—Y mae yn ddig gynhyrfus am fod cynifer o fywiol- aethau eglwysig yn cael eu cyhoeddi i fod ar werth yn awr yn ystod Gwyliaw y Gi-awyg." Yn ol yr hysbysiadau, yr oedd pedair a'r ddeg a thriugain yn y farchnad. Un yn swydd Buckingham, lie yr oedd y perchenog yn bymtheg a thriugain oed, ac yn lied wan ei ieehyd; ac felly, sail dda i obeithio am ei syinudiad buan o'r ffordd. Un arall oedd Viceriaeth Yalding, ger Maidstone, yr hon oedd yn werth £ 2,300, heblaw y ty, &c. Yr oedd y Vicar yn ddwy a'r bymtbeg a thriugain oed. Yr oedd y lie da hwnw yn cael ei gynyg am £ 16,000. Mewn man arall, yr oedd clerigwr yn hysbysu ei fod yn wr gweddw hardd, deugain oed ond un, pum' troed- fedd a naw modfedd o daldra, a bod gauddo un ferch o'i wraig gyntaf; ac y byddai yn dda ganddo gael ail wraig, boneddiges ac y byddai ganddi at ei Haw o bymtheg cant i dair mil o bunau, am y gallai a hyny o arian ei wraig, brynu byw- ioliaeth mewn lie hyfryd a ddygai iddo bum cant o bunau yn y flwyddyn.

G-WX-LIATJ MAi.—Daeth Mai i mewn eleni gan wenu yn hyfryd ar y gerddi, a'r porfeydd, a'r adar, a'r anifeiliaid, a'r gweithiwr cryf, a'r llesg methiantus. Yr oedd ei awel yn iachus i bob gradd a dos- barth. Y mae yn adeg Mai ar ein cym- deithasau crefyddol, a gobeithiwn ybydd eu gwyliau eleni yn Llundain, ac yn mhob man arall, yn feithriniad i weithgarwch a dyngarwch, a brawdgarwch, a duwioldeb. Y mae argoelion y bydd rhai o'n beirniaid, yn Lloegr a Chymru, dipyn yn boeth ac yn selog am amddifiyu y ffydd j ac na [.; 1.. byddant am unrlivw oleuni ncwydd. "ar unrhyw ganghen OT atlirawiaeth fawr yn ol duwioldeb, Y mae awydd pryderus a llafur diragfarn i astudio ac adnabod y gwirionedd, a sel eyson i egluro ac am- ddiifyn y gwirionedd, ac ymroad diymod i lynu wrth y gwirionedd, yn rhinweddau efèngylaidd o'r pwys mwyaf; ond gall rhai gamgymeryd wrth feddwl fod eu eredoau wedi cael eu perffeithio,. ac n*d oes dim "ymestyn ymjtaen" i fod, nad oes dim goleuni newydd i'w gael bytli mwy o un man, ar unrhyw gangen o athrawiaeth gras. Gwendid mwyaf rhaj,i o'r hen Buritaniaid,ac ynwir, amrywohen wein- idogion Cymru yn yr oes a aeth heibio, oedd meddwieu bod wedi perffeithio pu eredoau, had oedd, dim, esboniad newydd i'w gael ar unrhyw bwnc, a bod eu eredoau i gael eu selio, iel y byddai eu hol-oeswyr yn rhwym wrthynt; 0 ganlyniad, yr oedd- ynt am erlid ambell frawd ydoedd ychydig yn fwy ymchwilgar, acychydig yn fwy rhyddfrydig, a dichon ychydig yn fwy duwiolfrydig na hwy. Gobeithi'o y bydd i'r ffyddloniaid llafurus ydynt am fod yn amddiffynwyr y ffydd ymostwng i fod dipyn ar eu gwyliadwriaeth, rhag i yabryd yr hen Dad o Rufain ymweitnio yn eu calonau bron yn ddiarwybod iddynt, ac iddynt drwy hyny niweidio ein holl gym- deithasau crefyddol.

Y MAE ENCYCLOPEDir* inawr, y pMne. aid yn awr ar ei frorddi Loegr. Ymae yn bitnt" mil o gyfrolau; ac y mae yn debyg nad oes yr un arall mor iawr a,c mor lawn yn yr holl fyd. Y mae China wedi bod yn enwog am lawer o bethau, am lawer o oesoedd; ac y mae ei Cyclopedia hwn yn grynodeb o bron ei hoU- lenydd- iaeth- Cynwysa lawer o arluniau. a map- iau, ac amryw erthyglau tua tbair mil o flynyddoedd o oed, Mae'n fwy na tliebyg y gall fod ynddo lawer o gyfeiliornadau, a dichonfod ynddo hefyd lawer o wersi buddiol all fod o elw mawr i'r byd.

POBLOGAETII TR Um — Yn 1803, bron yn nghof yr ysgrifenydd, nid oedd yno ond 5,305,000, eithr y mae yno yn awr dros 30,000,000. Nid oedd yno yn 1803 ond rhyw 850,000 o broffes- wyr crefydd, neu aelodau eglwysig, tra y mae yno yn awr dros chwe miliwn, neu chwe mil o filoedd, sef bron ddeunaw am bob un oedd yno y pryd hyny. Ac ni bu yno erioed yr un Eglwys Wladpl, yr un Grefydd Sefydledig, er nertbu neu ddwyn yn mlaen y fath lwyddiant a chynydd. y y

YN GWSKUTIIUE YX GALL.—Dywedir fod Arglwydd Beaconsfield yn carlo yn miaen ohebiaetli lysgenadol a,'r Vatican, gyda'r amean o wellhau ein perthynas a'r Pab, er mwyn sicrhau ffafr y Pabyddion i'r blaid Geidwadol erbyn yr etholia4 ndsaf.