Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

2 articles on this Page

Y DIWEDDAR DANIEL O'CON-V1.-L)All…

News
Cite
Share

Y DIWEDDAR DANIEL O'CON- V 1. -L) All NELL A DISRAELI. YR oedd O'Connell yn un o'i Rhyddfryd- wvr c) wind }i'i dadlt uwr mwyat byawdi fu yn s; mod Pryd iq < rim d Adwa^nai Dis- raeli If 1 v-g iten} dd (Ihu ffughanes 47 ml. yu oj, a dvnih ei t'darluuiiid o bono mewn ..ra' t). amddiffynol 40 mJ. vn ot a didu fid ) dailuniud i-< c'd ;r o'r I uddl W yn d dry eh o gano- dd o Irodyr iddo a wertbent eu heg- wjddnrion afj h ncwidierit eu cyfiillion heb gaiidiiynt. ddim imwn golwg hehlaw hun- aijiii.yicbafiml. Ond, meddai v Rnvdd- frytlwi- mawi O'Connell:— "Addeíaf fod ymosodbid Disraeli arnaf yn Taunton wed) fy syrm. Nid wyf yn crcdu f. d y fa: 11 enghraifft o flagardiaeth ei-io, d wedi pardduo colofnau Innes'aeth wlnd'il. Yn 1831, y nofynai Wycombe Bucks am A.S. N:d ucddwn y pryrl hWnw "n adnalx d Disraeli yn beigonol, ond clyw- :m am dano fel avrdwr ffughanes ncuddau. C.'ati^ld ci <!dw\n t'iu sylw gan gy fail]. Ys&'i'if<nudd lydiyr nta! yn dwi yd fy mud jn ddiwygiwr trwvadl, a'l fod yntau mor dfW)atll a tninau, a'¡ fod am gynyg ei hun j :splyl] o hlaid yr fgwyddorion hyny dros jwrdcisdrl f Wycombe, lie yr oedd llawt-r o'r un golygi .dau, ac v byddai gan air oddiwrthyf fi ddyiatiwad arnynr. Dymun- (d,! arnaf ysgriscnu llythyr i'w gymenid- wyo ef i'w s)Iw fel diwygiwr trwyadl JDadlenui ci tgvrjddorion nior arnlwg a phenderfynol, fid yr ym<,>yn>erais yn union ao YPgrilcn" epistol iddo. Bvddat y arfer ysgriienu llythyrau, ac yr oedd fy liyihyr hwn mor foddhaol i Disraeli, fel y dartu iddo ei argraffu mewn llytbyrenau breision, a'i osod ar y murian, ac ar ei sail yr aeth i blridgeisio y fwrdeis ond pa fudd bynag, -,nethu ddarfu, ac nid arnaf fi yr oedd y bai. _Vid oeddwn drwy hyn yn hawlio yr un gym^vynas oddiar ei law, ond tybiwn fy .mud yn feilyngu boneddigeiddrwydd oddi- wrtho, ac nid yr ymos< diadau arnaf mwyaf ffhidd ac ercbyll. Peth nesaf a giyvvn am dano oedd ei fod yn cynyg ei hun fel Ahmmiter triruadl dros Marvlebone. Yma eto trechwyci ef. Ac wedi methu ddwywaith fel diwygiwr trwyadl, yr oedd yn union y peth i'r Tori- aid fel gwrtbddiwygiwr trwyadl Ymun- orid a'u civvb bwy, a cbynygiodd ei bun i ddau neu dri o fanau i ddadleu dros yr egwyddonon Toriaidd. Ei waith yn awr yw dirmygu di y^iadau, a chanmol trais brenbinol, eglwysig, a gwrthddiwygiadol. Ac yn Taunton, yr oedd gan yr adyn hwn y digywilyrid-dra o'm galw i yn ffaghvr terfysglyd, Os wyf yn ffaglwr terfysulyd Jjeririyw'. yr oeddwn yn fwy ft-llv yn 1831 pe on felly, yr oedd efe yn ffaglwr deublyg, 01X1 ofyn 1'y ngwasanaeiii i'w gYLorthwyo .ef i fod yr tlTl peth a miriau. Geilw fi yn fradycbM'r a'jaj basebiad i byny yw ti fod t'f yn gelwyddwr. Y mac yn dwyllwr piewn gajr a fzweitbrtd—twyll yw ei fywyd, Y mae yn wnrth i'w rywogaeth Pa fath raid fod ?o.fyllfa cvmdfitbas pan oddefa i'r faih greadur ddvfod yn m'aen heddyw a gofyti am gynorthwy i setyti o blaid dosbaith o egwyddorion pwysig, ac a ddaw yn mlaen yfi ry i ofyn am g>north- wy i sefyll o blaid e^wvddoiirn boliol wrtii- gyfcrbyruol. Dywrdaf eto, bywyd o chvyll jW "ei h fel hyn. Y rone y;i warth i'iv rjw epd, ac y mae yn ddiirost,yr, glad i Loegr i oddef y fath adyn ffiaidd yn mhlith ei cbynghorwyr. Mae fy iaith yn arw dylwn WBeud esgusawd am na b'Li yn arwach. Pe buasai gciriau gnrwach yn iaitb Prydain, defnyddiaswn bwy; obleyid y gciriau garw- af IT d v desgrifiad cywiraf o aclyn o'r rhywogneth yina. Ond ateba 1'1' dim yn nylilwb y Ceidwadwyr. Y mae ganddo ddigori o ddigywilv dci-dra i ei-stedd yn sedd Syr R. Pee], a digon o dwyll a hunanoldeb i wneud ar\\einydd i'r blaid Doriaidcl. Y mae efe yn Doriaeth we di ei phersonoli. Dengys ei enw mai luddew ydyw. Ar- fp) ir dibiisio y genedl fawr hono. Y maent wedi cael eu heilid yn greulawn gan rai a alwant eu hunain yn Gristionogion, ond ni welv yd erioed Grist ion cywir yn erlidiwr. Medcl d yr hyfrydwch o adnabod lbiwer teuiu ludd w g yn Llundain, ac yi-i eu plith gwelais fo'ieddigc'sau a boncddigi.m mor bcrffaitb, tirion, nynatvs, a dysgedig a neb gyfarfum yn ty oes?. Ni thybia neb, gan hyny, fy mod yn diystyru Disrileli am ei foi o (.I(u'u luddewig. OJrl nid oeddynt hwy heb ambell adyn ufLrllaidd yn eu plith, a rhai i fod Disraeli wedi dis.iryn o un o'r rhai hyny. Meddia.na lawer o hynnd- ion) r un anedifi iriol fu farw ar y groes, yr hwn, ni dybiwn, a elwid Disraeli; ae am wn i nad yw y Disraeli preset.ol yn un o hil- iogaetb hwnw. A chyda'r teiadadau hyny, yr wyf yn maddeu i etifedd cyireithlon yr adyu cableddus fu farw ar y groes." Dy'id cofio mal atebiad yw hwn i ymos- iad biadwms yr luddew ar un o gampwyr Rhydd frydiael h-un a ddyoddefodd wawd, colledion, a charcbar am lynu wrth ei egwyddorion. Dangosir y dyddiau hyn fod rhywbeth tebyg i y.sbryd prophwydcdiaeth wedi disgyn ar O'Cor.nell pan yn llefaru. Nidyw yr iaith yn gryfach na'r un a ddefn- ydciiodd y Gwaredwr i ddarlunio yr Ysgrif- eny dion a'r Phariseaid rhagrithiol ond y mae yn ddifrifol meddwl mai y gwr a ddarlunir yma pan yn cychwyn ei yrfa yw yn awr brif gynghorwr ein Brenhines, ac sydd Wt di bod er's misoecld lawer yn def iyddio ei holl ddoniau a'i ystrywiai i gefnogi Mahometaniaid Twrci i orthrymu y Gristionogion, sydd am gynhyrfu Prydain i ryfel a Rwssia, a rhoddi holl Ewrop ar dan. Beth pe codasai D. O'Connell o'i fcdd i roddi darluniad o Iarll Beaconstield heddyw 1 Dymunwn i boll fradwyr eg- wyddorion na feddant ddim. mewn golwg' ond ymofyn am ryw elw a dyrcbafiad, rhai ydynt yn mtddu y>-bryd yr luddew, ond heb ei dab nt, dymunwn iddynt, weled eu g'wynebau a'u calonau yn y dirluniad a roddir o bonvnt.— Cyjieithtad allan o'r "Hvddersfield ExaminerEb'ill 13, 1878. J. R. —

YB YMHEEA.WDWB ALEXANDER.