Tarian Y Gweithiwr

W Williams, I Cift^T.F STREET }," I<s,; &&&&& in Wales. Engagement Rings, 22 Carat GoldW edding Rings 18 Carat Gold Keepers *xt £ H«h Patent Lever Brazilian Crystal Spectaccles.

W. WILLIAMS, Watchmaker & Jeweller 29, CASTLE STREET SWANSEA. Gymry hoff de'wch at y Cymru Os am heirdd fodrwyau aur; Oriaduron ac awrleisiau, Gemau a chadwynau claer; Y spebtol gelfydd, hin-fynegydd, ^wres-fesvrvdd- -^y-rrpawd mor C. f g^n Will? am*. HEo; Trowch i mewn « wel'i ei 'stor.

YR WYTHNOS. MAFONWY !—(yr awenydd Coronog Cenedlaetbo) o gulfor Sotfa)-fu yn planu tusw ar fedd •« Watcyu Wyn," mewn darlith, yn nghapel OynuHeidfaol Soar, Aberdar, nos Pavrth, Bbrsll y 7fed. Gwyliwyd o'r grdair gai y Parch. John Morgan Jones, M.A., Tabernacl. MWYNHAODD pobl Aberdar I' Wythnoa Arddangosiadol" yn y Farchnadle. Golygfeydd ysbienydd welwyd: olwynion peirmnau cywram yn treelli, a me?uwtd y jjweithrediadau gan gerddorfa o foneddigeaau. MERTHYR TYDFIL Mam-dref gweith- feydd hak-.ro Cymru. Dyrchafwyd hi ddydd Mercher diweddaf i hinacl bwr. deis«:ref sirol, Cyfnod newydd yn ei hanes, a dymunwn flwyddyn newydd dda i'w gycbwyn.. IEUAN GWYLLT" oedd arwr anerchiad Mr. David Jenkins, Mus. Bac., Aberyst- j wyth, y nos o'r biaen. Dywedai y pen- | cerdd mai yn Aberystwyth y cynaliwyd y U Gyrnanfa Ganu" gyntaf ac nid yn Aberdar, a byny yn y flwyddyn 1830, pan yr unodd pedwar o enwadau :-Method. istiaid, Annibynwyr, Bedyddwyr a Wes- teyaid, dan arweiniad Mr. David Phillips (arweinydd y Tabernacl) a Mr. William ¡ Collins (arweinydd y Bedyddwyr). Ym. gynullent unwaith yn mhob dau fis yn un o'u gwahanol addoldai, &c argreffid emynau ganddynt. Gwelir wrth hyri fod y Sefydlisd wedi ei gychwyn a'i ffurflo drwy ddylanwsd unol yr eg!wysi Anghydffurf- iol, ac nid drwy c fferynoliaeth unrhyw j sect neillduoi. Dilynwyd hyn gan gym- aofaoedd Bodedeyrn yn 1835; Bangor yn 1839; Llandrillo yn 1^45, a'r Bala yn yr un flwyddyn. Hwyrach fod y cyfarfodydd a gynaHwyd yn Aberystwyth wedi gwas- anaethu yn ddelfrydol i leuan Gwyllt" pan gychwynodd ei Gymanfa Ganu yn Aberdar, ac er na ellid dywedyd mai efe a sylfaerodd y Sefydliad eto, yr oedd ynbrif symudydd iddo, scyn rymusydd tiertbol at wneud Cymanfaoedd Canu Cyml u yn boblogaidd. Cododd y Parch. B. Stephens (Tanymarian) y Human yn fuan ar ol hyny, a darfu i'r ddau gyf- lawnu gwasanaeth anmhrisiadwy i Gerdd- oriaeth Gysegredig y dywysogaeth Gynareft. DYFKUYD "Fsdd yn ngwyll nOR lau diweddaf oedd rhan haner dwylaw y Hong ryfcl "Tiger" pan ei taraw-wyd gan y "Berwick" ger Ynys Manaw. CaloD- rwygol oedd y golygfeydd. Dewrion filwyr morwrol Prydain yn cael eu hys- gubo i dragwyddoldeb ar amrantiad. Chwareuai y Lefiathiaid ar y dyfroedd, a dengys posibilrwydd siarad ysgafn am ;irchyllderau rhyfel i fudandod daro ein gwefusau. Collwyd un o'r Ilestri gwerth- fawrocaf yn Llynges y Brenin lorwerth. CYMRO disglaer oedd Mr. Owen Evans, yr hwn gollwyd golwg arno yn va Llundain ddechreu yr wythnos. Magvvyd ■sf ar ddolydd Myrddin. Ffarweliodd ag awelon iach ei fro enedigot yn moreu oywyd. Gwynebodd Prif Ddinas y Byd a dau rosyn ar ei ddwy rudd. Cychwynodd rei gwasanaethydd dilledydd. Agorodd faelfa ei hun, yr hon a flagurodd yn un or maelfaoedd mwyaf rhubanol mewn thsm o'r ddinas. Gosododd fodrwy aur ar fain fys Gwyddeles hardd, yr hon a'i aurhegold ag etifeddiaeth, ond collodd Hcwylyd ei fynwes yn yr angeu rai blvnvddau yn ol. Gadawodd £40,000 "CIST ARIAN ac arysgrifen Rbyddid Bwr- deisdref Castellnedd ami anrhegwyd i Syr S T. Evans, y Cyfreithiwr Cyffredin. ol, ddydd lau diweddaf, yn y Gwyn Hall. Cynaliwyd gwyl gyffredin ? i'r amgylch. tad. Ganwyd y cyfreith'^r byd-enwog yn Sciwen, a dringodd i'r safle anrhyd. eddus y mae ynddi drwy lafur caled, yn gyplysedig a'r gal uoedd mawrion y mae oatur wedi bod mor garedig a'i freintio a -e ig hwy. Yr oedd ei gydmar dirion a chared'g ir y llwyfan, yn nghyd a'i fab. Mr. Horace Evans, ba y cadwyd cwmni iddynt gan brif swyddogion y gwahanol Gynghorau dan lywyddiseth Maer y dref. Diolchodd Syr Semuel Thomas Evans am deimladau da ei selwyd "etholiadol tuag a to mewn anerchiad yn grddan^os un o'r peirianau Hefarawl mwyaf hyawdl a gSyw-wyd yn ^ghastelkiedd ertoed, CHWECH 0 foneddigion anrhydeddus etholwyd yn ynadon newydd ar Fainc yrpdol Aberdar. Cymerant eu heistedd- ieoedd yr wythnos hon. Carai trigoliou y dyffryti prydferth pe hyddai congl o honi, A r wedi ei neiilduo i un o feibion llafur i weinyddu cyfiawnder. CAUWYD bedd ar: y Parch. Thomas' Thomas, Tabor, Llanwrda, ddydd bu diweddaf. Gweinidcg anwyl a duwiol yn nghy-unce.o parchus yr Annibynwyr. Cafodd un o'r angiaddau mwyaf welwyd yn y rhan hon o'r str. Cynaliwyd gwas- anaeth yn B&t)cy-Nos dan lywyddiaeth D»\ Davies, 'Jastellnewydd Emlyn, a llef- arwyd geiriau toddedig uwch el arch gan y Parchn. J. Grawys Jones, Aberdar D. Bowen, LtcnKuuwrn D E Wiiiiams, He-nllan, a William Bowen, Penygroes. Derbyn:wyd l!y*hyrau yn rhtgan eu gofld a'ti hanallu i iod yn brecenol oddiwrth broffeswyr a gweinidogion holl siroedd y Deheudir. Treftadaeth Tabor yw ei or. phwysfan—(man ei faes gweinidogaethol) —ac yr oedd brawd, gweddw, a dau fab yn colli dagrau uwch ei fedd agored.

TO Moletrappers and others. Send your Mole- skins to Watson & Co., 49. Great Queen Street, Kiagsway, London, W.C., who will "tara price promptly.

MR. W. T. MORGAN, C.D. At Etholwyr Adran y Gadlys (Rhif 2.) Dymunaf ddftgan fy niotchgarwch gwresocaf i chwi Mil fy nychwelyd mor anrhydeddus ar y Bwrdd uchod unwaith yn rhagor. Gwnaf fy nghoreu yn y dyfodol i edrych ar ol eich buddianau fel ag yn y gor- pbenol. Gorphwysaf Foneddigesau a Boneddigton Bich ufudd was, W. T. MORGAN.

Y Fasnach Lo. Annealldwriaeth Porthdafen. Cyfododd annealldwriaeth yn nglofa Porthdafen, Llanelli, yn ddiweddar yr hen a arweiniodd i streic, ond cytunodd y pleidiau ar unwaith i daflu pwnc y pris restr i gyflatareddiad. Y cyflafareddwr ar ran perchenogion y lofa, Mri W*tkeys, Cyf, ydoedd Mr David Bassett, Felinfoel, goruchwyliwr y lofa, a gweithredod-i Mr John Williams, A.S, goruchwyltwr y gweithwyr, ar ran y gweithwyr. Penod. wyd Mr W Llewellyn Williams, A.S. i fod yn ganolwr, ac eisteddwyd am ddeg ni- wrnod, a chymerodd yr eisteddiad olaf fe ar yr 17eg o Fawtth yn yr Angel Hotel, Caerdydd. Cymerwyd y dyfarniad i fyny gan berchenogion y lofa yr wythnos ddi- weddaf. Dylid egfuro fod dwy wythien yn nglofa Porthdafen. Gelwir un o honynt yr un Danliyct a'r Hall yr un I Euraidd.' Yr oedd pris restr gyda golwg ar y wyth ien Euraidd, ond yr oedd y gweithwyr yn y wythien Danllyd yn derbyn cyflog osod- edig ar safpn 4s 7c yn nghyd a'r percent- ages a ddyfernir gan Fwrdd Cymodol De- heudir Cymru, hawliai y dynion Is 7c y dynell am dori y glo. tra y cynygiai y per- chenogion ddim ond Is 2g. Daliai y perchenogion fod y gloden, yn nghanol y glo o gynorthwy i'r glawr, yn gymaint a'i fod yn alluog i dyllu lawer yn hawddach na phs buasai yn tylln glo caled. Gwrthwynebai y gweithwyr hyn, a dalient y dylasent gael 9c neu Is ar waith marw yn ychwanegol at y 4s 7c y dydd. Mae y canolwr wedi gosod pris y tori yn y wythien Danllyd yn ol Is 4-Jc. Gyda golwg ar bethau ereill yn y rhestr y maent, i raddau helaeth, yn ffafr y per- chenogion. Hawlia y dynion 5s y llath am headings, tra y cynygia y perchenogion 3s, yr hyn ydyw y pris a ddyfarnwyd. Hawliai y gweitlwyr Is 6ch y llath yn ychwanegol am dair shift, ac mae y dy farniad am Is Hawliai y gweithwyr 3c y dynell am lanw a thramio 60 llath, ac mae'r dyfarniad yn rhoddi 2g. Cytunwyd a phris y gwesthwyr am lanw ail rippings, sef 5c y ddram am lanw a 6ch am Iv.ytho Nid oedd y dynion yn barod i gytuno am gynwys 50 Hath o garto yn mhris tori y tyllau top, ond mae y tal am y gwaith hwn wedi ei osod yn y pns, yr hyn sydd i fod yr un fath ag yn yr headings. sef Is 4tc y dynell. Crofynsi y dynion 5s am Hgor a throi gweithIeoedd, ond cytunwyd ar y pris a gynygiwyd gan yr oruchwyliaeth, sef 3s. Am stages hawliai y dynion 10s, ond penododd yr oruchwyliaeth ar 5s Am crossings gofynai yr oruchwyliaeth y pedair Hath cyntaf am ddim, a Is am bob Jlathen ychwanegol. Hawliai y dvnion Is am y tair llath cyntaf, a 6ch am bob llathen ychwanegol. Am sefyfl coed cytunwyd ar 3c. Mewn perthynas a'r wythien Euraidd, yr oedd y canolwr yn rhoddi Is 7 jc y dy- 4 neli am dori y tyliau top ac yn yr headings. ac allowance o 3:ic y dynell am lo caled, Y mae y pris hwn yn ffafr y gweithwyr yn fawr. Defnyddir pylor yn y wythien Euraidd, ac hawlbi y dynion y dyler.t ei gael am ddim, ond penderfynwyd ei fod i gael ei werthu iddynt a,11 cost price. Pen- derfynwyd ar gyflog sefydlog o 4s 7c ac nid 4s 8c fel yr hawliai y dynioa, tra y telid reparwyr 4s 3c, a thramwyr 4s 7c. Bydd i bob ochr ddwyn y treuliau cyflaf- areddol fel y penderfynwyd yn flaenorol.

YN EISIAU.-Dynion, neu fechgyn, parchus I. i werthu llyfrau Cymraeg rhad. Elw da. j Anfoner at T. E. Griffith, Rbydyclafdy, j Pwllheli, North Wales.

Cymmer. Cymerodd un o'r damweiniau mwyaf gwyrthiol a fu erioed le yn rglofa y Jiwbili, Cymer, prydDawn dydd Sadwrn, diweddaf, pan yr anafwyd un Albert Carter, o Mi skin Road, Trealaw, trwy i gwymp mawr syrtbio arno. Yr oedd Carter yn un o nifer yn ad- gyweirio ar bartin àwbw)' prydnawn Sadwru. Yr oedd darn o dop isel wedi t ei fwrw i lawr, a'r lie wedi ei goedio yn dda, pan y daeth cwymp arall i lawr (oddeutu 200 tuoell) gan fwrw y coed newydd allan a chladdu Carter yn gyfan gwbl. Meddyliwyd ei fod wedi ei ]add ar darawiad. Anfonwyd hysbysiad am y ddaniwain i ben y pwll yn ddioed, ac yn fuan aeth Mr E S Williams, goruch- wyliwr glofeydd y Cymmer, a'r meddyg Cochrare i'r lofa. Gosodwyd gweithwyr i glirio y cwymp gynted ag oedd yn bosl bI. Gwnawd pob ymdrech gan y gweithwyr, ac ar ol tair awr a thri chwarter o weitbio caled, cliriwyd ffordd st y truan trwy y rhwbel, ac er syndod iddyct oil yr redd yn fyw. Syrthiodd y cwymp am 4.15 o'r glocb, ac yr oedd yn 9.32 pan y rhyddhawyd Carter o'r cyflwr eabyd. Yr oedd yn lluddedig iawn, ond nid oedd ei friwiau ond ysgafn. Yn ystod yr holl amser yr oedd torf fawr ar ben y pwll yn disgwyl am newyddion, a llonwyd hwy yn fawr pan glywsant fod Carter yn fyw, oblegid yr oedd y straeon mwyaf trueous wedi eu taenu ar hyd y gymydogaeth am y ddamwai i.

MMust Know GAUTIERS PILLS, of Apiol and Steel, supersede all others, Post free, 2/3 and 4/6 per box. Mention this paper.— BALDWIN & Co., Chemists, 9, Electric Parade. Holloway, London.

Pontypridd. Cynaliwyd trengholiad yn Nhrefforest dydd lau, gan Mr D. Rees, y crwner, ar gorff hen wr o'r enw Rees Davies, yr hwn a laddwyd gan fodur perthynol i'r Cwmni Trydanol. Gadawodd Davies dafarndy tua 11 o'r gloch nos Wener, a darfu"i un oedd yn eistedd yn y modur sylwi* fod rhywbeth yn gorwedd ar yr heol, a chred- ai mai pwll o ddwr oedd. Darfu i'r modur rhoddi na:d, a phan wnawd ymchwiliad cafwyd mai y trancedig oedd. Dywedai Dr Evans fod 14 o'i asenau wedi eu tori. Dychwelwyd rheithiarn o Farwolaeth Ddamweiniol, ac nad oedd un bai ar y gyrwr.

Market Hall, Aberdare. THE SECOND Annual Eisteddfod I (10 connection with Beulah, Aberaman) Will be held ON MONDAY, JUNE 22nd, 1908. CHIEF ITEMS: Chief Choral, Magnify, Glorify' (G- F. Root) prize £ 15, and a black and white enlargement of successful conductor, value 27/6, given by H. Stephens. Male Voice Competition, Comrades in arms,' £ 10, and a black and white enlargement of suc- cessful conductor, value 27/6. given by H. Stephens. A handsome Cup, value 21/ will be jiven to the second successful conductor, given by H. Cohen, Aberaman. Juvenile Uhoir Competitio T. Sleep, my dolly, sleep,' prize 43, and 10/6 worth of photos given by Harris, Aberdare. Ambulance Competition- practical aid to the. tnjured—nrst prize £ 1 second 10/- and a gold medal will be given for the beat six answers to questions on Theory, given by Dr Glyn Jones, Aberaman. Individual Ambulance Test- Silver medal, give.1 by Cridland, Aberaman. Solos, each voice, 10/8; Recitation, adults 10/- children, 5/- Adjudicators-Music, Mr W. J. Evans, Aber- I dare, and Mr D. W Williams, Aberaman; Reci- tations, Mr John Walters, Abernant; Accom- panist, Madame M. E. Watts, Aberaman, and B. M Lewis, Aberaman Ambulance, Dr. Glyn Jones, Aberaman, and Drs. Davies and Jones, Mountain Ash Prize Bags, Mrs Dr Glyn Jones and Mrs Martin, Aberaman. For further particulars apply for programmes to Arthur Williams, 99, Jubilee road, Aberaman, or Z. Davies, 83, Cardiff road, Aberaman. All entries to be made to A. Williams, 99, Jubilee road, Aberaman.

1 | RUN I Yr wyf wedi dioddef poenau mawr g&ti ty nghun am flynyddau ac yn parhau felly hyd nes i mi ddefynydd Corner's 8alm. yr hwn yn ebrwydd a esmwyth- aodd y boen, a Gwellhaodd y clwyfau yo bur fuan.' Gomer's Balm 1 A Wellha Bawb.' Mae COMER'S BALM' yn Eli at bob ctwyf, ac yn hynod ac anfifaeledig at bob math. o Glefydau allanol y Corff, I A oes gench Goes Ddrwg ? I Y mae GOMER'S BALM yn iachau y CI wyf bra id d yo wyrth irJ. Hefyd Arch ollic n, Llosgiadau, Tarddiantau y Cnawd Ezema. Cedwlr Nawer Aelod. Drwy ddefnyddio GOMER'S BALM. Y mae yn iacbau Crach ar y í1 a Gwyn- ebau Plant, Yscaldanau, Piles Llygriadau Plant a Benywod, Malaeth* Tarwden- Traed Chwysedig, Gout, Gwynegoo Scurvy. Blood Poison. Gair at ^amau Gwe.cnwyr Haiarn Alcan, Glo, Cerrig Ffermwyr, Morwyr, Engineers, Ymdeithwyr, Crefftwyr o bob math, ni ellir cael dim mor effeithiol a sicr a Gomer's Balm at bob Archoll a Dam- wain i'r Cnawd, a stcrbad rhag y Blood Poison marwol. Syndod yn Swydd Devon. Syr,-Mae eich Eli, sef Gomer's Balm, yn feddyginiaeth ryfedd o effeithiol. Fe gafodd wyr i mi ei yspaldanu yn ddrwg iawn yn ei gefn a r boi. Fe gafodd y Gomsr's Balm ei roddi arno mor fuan ag oedd yn abl i'w gael ei wisgo, ac yn hur fuan yr I oedd ei wellhad yn drwyadL A ol hyny fe gafodd fy mereh ymoscjliad llym iawn gan y Blast (neu Erysipelas) ar ei choes, ar ol dioddef am chwech wythnos aeth o dan driniaeth Doctor, yr hwn wnaetb mawr ddrwg iddi. Wedi hyny hi a ddefn £ yddiodd Gomer's Balm yr hwn a'i gwellj aodd mewn ychydig ddyddiau. Mae I dwseni wedi bod yn gofyn am enw yr eli, ac y mae pawb wedi ei brofi yn amhrisiadwy. Mae yn bity nad yw pawb yo gwybod am dano. H. LEWIS, Brlxbam. Devon. Clwyf Gymaint a Saucer. Ni allaf bytn >c dio ddiolch am eicb Gomer's Balm, y mae yn iachau fy nghhns yn gyfiym iawn. Mae fy nghlun wedi bod yn ddrwg iawn am bum' mlynedd, cIwýf mawr gymaint a saucer, ac yn boenus iawn, pawb yn rhyteddu fy mod yn fyw, mae weds esmwythau y poea yn rhyfedd. Yr wy wedi gwario punoedd lawer i ddim dyben. Fe ddylai pawb w« bod am dano. J. BUTLER, Dale End, DalarstonJ Rhodder Prawf arno. Gofyner am Gomer's Balm. ■s Na thwyller chwi, tnynwch weled enw JACOB HUGHES' ar bob blwch. Ar werth gan bob Chemist neu werthwr Patent Medicine am Is l^c, neu danfoner Jacob Hughes, M.P.S., L.D.S., MANUFACTURING CHESf^T, I fi ARDIF^