Tarian Y Gweithiwr

Llanelli a'r Cylch. Y GYNGERDD GYSTADLEUOL ME WN BRI MAWR. Tn "ystod y misoedd diweddaf, mae y "gyngerdd gystadleuol wedi bod mewn ,ys bri mawr yn Llanelli, a'r holl gylclioedd amgylchynol Gofynwyd beth amser yn ol, a hyny gyda phriodoldeb, a oedd y gyagerdd i gymeryd lie yr eisteddfod? Ya y Deheudir 'cawn fod yr atebiad yn vmarferol ac yn gadarnhaol. Yn J Gogledd, mae y ddrama Gymreig wedi Iianer rwygo yr hen sefydliad, fel y prof- wyd yn ystod y gwyliau diweddaf. Cyn- olliadau cyffredin gafwyd yn yr eistedd- fodau, er eu bod ar safon uchel, ond yr <oedd ystafelloedd lie cynaliwyd y ddrama neu lie y cynaliwyd hwynt, yn orlawn. Mae ardaloedd pwysig a phoblogaidd Llwynhendy, Llangennech, Ponlardulais, JPenygroes, Burry Port, Pontyberem, &c., 'wedi cael amser llwyddianus a buddiol yn .ddiweddar yn eu cyngerddau cystadleuol. Marwaidd iawn ydyw y bywyd a ddad- blygir yn y cyngherddau i gydmaru a'r bywyd a ddadebrwyd gynt yn yr hen •sefydliad. Mae rhywbeth yn Ddic-Shon- Dafyddol iawn hefyd yn y gyngerdd, a'r ysbryd a'r agwedd Gymreig yn hollol absenol. Daeth y gyngherdd i fri mawr itieb lawer o wrteithiad. Tyfodd megys Oieaion, a dysgwyliwn iddo ddiflanu yn on modd. Cribddeiliaid ijeu cfelychiad rhanol o'r eisteddfod ydyw, gyda rhyw ychwanegiad o la-ai-da i foddio y rhanau ynienyddol, ysgafnaf, o'r wlad a'r werin. Mae y celfyddydau mwyaf a goraf yn •cael eu hoft'rymn ar allor ffasiynol yr ys- la'V'U ymneillduol (Drawing Room). Yr tarell ymneillduol (Drawing Room). Yr adrodd yn unig sydd yn cael sylw newydd. Mae gwir angen gwrteithio y gangen yma, ¡ ond nid yn hollol ar draul esgeuluso barddoniaeth a llenyddiaeth. Y mae y watwareg a gynyrchir yn anghydwybodol gan rai o'r vmhonwyr yn y gyngerdd yn •ihwerthinllyd eithafol. Mae y Saesoneg mawr, teneu, a glywir o enan y boneddwr iiunan-bwysig, yn ein haclgolio am lawer lien ystori ddoniol. Megys er engraifft, y thybudd cymdeithasol hwnw "I ean not fellow mi employment, has I burnt my liarm with the grace from heaven.' 'The greese from the oven,' feddyliai y truan, I ond gwnaeth ffwl o hono ei hunan, fel llawer arall, trwy geisio gadw eu hiaith, a'i genedl. Hanfod llwvddiant y genedl ydyw yr hen eisteddfod, ar waethaf rhai gwen- ,didau y gwahanol bwyllgorau. Beth ydyw I cvnyreh y gyngerdd gystadleuol ? Pa fath o" feirniadaeth ellir "roddi pan fyddo y evStadleuwyr yn rhydd i ddewis eu darn- .au? Maemwy o gecraeth wecli bod ar 01 gyngherdd, nag a fu ar ol deg 0 eis- seddiodau erioed. *7 ■,

Pwnc Goleuni a Thrafnidtol y Dref Alcanaidd. Am y blynyddau diweddaf. y mae y Cyngor Trefol wedi bod yn dadleu ac yn ceisio ymgynghori am y model" goreu i wella cynllun trafnidiol, a goleuo y dref. •.jwnavvd cytundeb lawer o amser yn ol—os nad oes rai "blynyddau er hyny- gyda y British Insular Wire & Traction Co.' Gyrwyd llawer ar y cyfreithiwr, Mi- David Randel, i fyned yn mlaen a'r gwaith parotoadol. Bu y cyfreithiwr, yn ymboeni am flwyddyn gyfan i barotoi ei sragdraeth, ac mewn ymgynghori a'r awdurdodau cyfreithiol mwyaf cyfarwydd yn y Brifddinas. Gwnawd yr apeliad, neu yr ymofyniad allan mewn cyfrol o ystadegaeth a manyl- ion, a phan y darllenwyd hwynt o flaen y Cyngor, bu yno lawer iawn o ffromi a chroesddadleu, a phersenoliaeth, yn neill- duol felly rhwng Mr Randell, cyfreithiwr y Cyngor a Mr D. R. Edmunds, cyfreith- iwr arall sydd yn aelod o'r Cyngor Trefol. Mae y cytundeb sydd wedi ei dynu allan rhwDg y 'British Insular Co,' a Mr Eandell, yn un eithafol o wrthun a drud, yn syniad y mwyafrif ar y Cyngor, yn neillduol felly Mr Mayberry, a Mr Tom Hughes. Dywed Mr Mayberry y bydd y -goleuni trydanol yn costio i'r dref fwy na "hymaint arall ag a gosiia yn bresenol i gwmni Ileol. Yr esgusodiad, ynte, gan Mr Randell a'i gefnogwyr \dyw, fod y preamble yn rhoddi rrunteision ereill ar- benigi'r dref, nas geJlir yn llwyr eu deall yn bresenol, Ar ol llawer o frwdfrydedd inae y Cyngor, gyda mwyafrif mawr, wedi penderfynu peidio myned yn mlaen a'r gwaith i ofyn caniatad Senetidol. Mae yr ychvdig hyny sydd yn gefnogol i Mr Randell yn dweyd y dylasai y dref gael llais yn y mater eisoes. Y mae rhyw swn eisoes am gynal cyfarfod cyhoeddus o'r trethdalwyr, er eu cysylltu, ar waethaf y ffaith fod eu cyngor cyhoeddus wedi con- demnio yr achos yn mlaen-llaw. Gan fod y mwyafrif mor unfrydol ar y cyngor yn ei erbyn, gallasem feddwl m&i iiolineb o'r fath waethaf fyddai i'r lleiafrif fyned a'r achos o flaen y cyhoedd mewn ysbryd heriol. Mae gwir angen gwelliant yii y cyfrvngau trafnidiol, rhag cvwilydd a thrueni. Mae y (uCJX cars' presenol pan yn orlawn yn afiach i deithio yn- ddynt, ac y mae yn ddywediad cyffredin Os ydych am ddal y tren, collwch y car' Mae y manylion sydd wedi eu gosod i fewn yn yr apeliad Seneddol gan agents ;Mr Randell yn ymddangos yn eithafol o bbntynaidd, yn ol syniadau y Cynghor- wyr. Dvwedai un o honynt: Os ydym 'we<li ein gwawdio ar hyd y byd are adeil- adu porthla Id heb byrth iddo, nid oes rhaid i rai wneyd gvvawd pellach o honom ■ein hunain, wrth geisio haw] Sen?ddol i <hwareu barrel organ.' TeKvg fod yn y .preamble' lawer o fanylion "Tadi eu sosod i mewn gan apents Mr Randell keb ei aw lurdod ef ei hun na'r eynghor. Sanhedrim hynod iawn yd\w Senedd leol Llanelli. Mae y porililadd weal ei agor. l lynod iawn—y llwyth cyntaf ddneth i [ewn damping bars o'r Alrnaen. Os dygwydda un camsyniad, cyuyrcha arall, ;ac y mae ffawd fel pe hithau yn codi ^gwyneb gwgus ar bethau yn ganlynol.

YNYSBOETH. MR. GOL.Mae y lie yma yn cynyddu, a ch-edwn fod iddo ddyfodol. Nid wyf yn credu y byddaf o'm lie pan ddywedaf mai buan y bydd Penrhiwceihr, Ynysboeth, ac Abercynon wedi dod yn un rhes o dai a phoblogaeth. Nid oes ond ychydig oddiar pan gychwynwyd iadeiladu yma, ond erbyn heddyw y mae yma luoedd o dai a thrigol- ion lawer yn bvw yn hapus iawn. Tua thair blynedd yn ol, yr oedd yma dai segur, ond erbyn heddyw mae y cyfan yn llawn, a thai newyddion yn cael eu codi yn barhaus, a gallwn feddwl nad ydynt yn cael eu codi yn ddigon cyflym i ateb yr alwad. Fel yma gwelwn fod yr Ynys yn edrych yn mlaen i'r dyfodol agos pan y bydd wedi dod yn gyrcbfa pobl lawer, ae estyn ei breichiau i uno 4bercynon ar uu Haw, a Phenrhiwceibr ar y Haw arall. yn mis Tachwedd, 1899, gweledd y Pareh J F Williams, gweinidog llafurus Calfaria, Abercynon, yn nghyd ag ereill, fod eisieu cael achos i'r Bedyddwyr yn yr Ynys felly, aeth Mr Williams a'r brodyr ati o ddifrif. Decbreuwyd trwy gynal cyfarfodydd gweddi yn nby Mr Jno Bowen. Hwn, mae yn debyg, agorodd y drws i'r arch ya yr Ynys, a chredwn nad yw yn edifar ganddo. Md oedd yno y pryd hwnw ond tri o aetodau; felly, yr oeddynt yn wan, ond cawsant bob help a cbefnogaeth gan y Parch J F Williams a'r brodyr ereill o Galfaria; felly cangen o Gatfaria ydyw y Tabernacl, a changen sydd yn tyfu a liedu yn raddol, a thebyg y daw yn gryf iawn yn fuan. Dywedais mai tri oedd yma yn cychwyn —J Williams, E John, G Bowen, a'r gweinidog, y Parch J R Davies. Yr oedd yr eglwys fach yn yr Ynys ye meddu ar weinidog yn y cychwyn, ac y mae wedi parnau i fed yn ffyddlon a llafurus, ac wedi gwneud daioni mawr, a bydded iddo ddydd- iau a blynyddau lawer i wasanaethuu yn ffyddlon dros y Meistr. Cyn diwedd y fiwyddyn 1899, cawn y frawdoliaeth fach a'i llafurus weinidog yn prynu capel bychan at gynal y gwasanaeth, a dydd olaf y flwyddyn 1899, a dydd cyntaf y flwyddyn 1900, agotwyd y capel, a sefyd- lwyd y gweinidog. Yn blaenori yr agoriad a'r sefydlti, cynaliwyd rhes o gyrddau gweddi pan fu y brodyr canlynol o Eglwys Calfaria yn cyno;thwyo: Parch J F Wil- liams, Mr Evan Howells, Marc Rees, J r Dan/V, Samuel Thomas, Benjamin Evans, Euoch Williams, a James Richards. Cym- erodd y gweinidog a J Williams at chwilio I y lie er cael gweted ¡pa nifer o Fedyddwyr allasai fod yn y lie. Wedi chwilio cawsant fod yno ddeg, pa rai a dderbyniwyd i aelodiaeth eglwysig yn ol llaw, Fel hyn gwelwn fod yma ymdrech a llafur mawr wedi bod yn nglyn a'r achos bach. Nid peth bach oedd i frodyr Calfaria a'u gwein- idog i ddod i fyny i gynorthwyo yn y cyfarfodydd. &c. Nid peth bach chwaith oedd i Mr Williams a Mr Davies oedd chwilio a dod o hyd i ddeg oedd feallai wedi symud yno, a theimlo dipyn yn ddi- galon mewn lie dyeithr, ac wrth ddod o hyd i ddeg yn dod o hyd i ereill hefyd. Pwy fedr ddweyd gwerth a maint y daioni wnawd fei hyn gan y ddau frawd ? iNeb ond Duw a wyr. Dyna ni wedi cae! yn yr Ynys tua 13 neu 15 o Fedyddwyr, beth bynag, o Tachwedd i Rhagfyr, 1899. Fel y nodais, mai ar ddydd uLf un flwyddyn a dydd cyntaf y Hall y bu yr agoriad a'r sefydliad. Gad- ewch i ni ddweyd gair am yr amgylchiad. Mae yn amgylchiad pwysig yn hanes yr Ynys, sef agor capel a sefydln gweinidog yr un adeg. Y gweinidogion fu yn gwas- anaeth u oeddent y Farchn J F Williams, Calfaria, Abercynon, D R Phillips, Cilfyn- ydd T T Hughes, Mountain Ash W P Davies, Weston Super Mare (sef brawd y gweinidog). JV Merton, Bedlinog. Dydd Llun y bu y sefydlu, pan gymer- wyd rhan gan y gweinidogion a enwais, yn nghyd a'r brawd Evan Howells, Calfaria. Felly, ar ddydd cyntaf 1900 y sefydlwyd y brawd Davies yn weinidog ar yr eglwys Fedyddicdig yn yr Ynys, ac y mae'r undeb wedi bod yn un hapus a llwyddianus iawn. Mae yma gynydd wedi hod, ac y parhau i fod o'r cychwyn hyd yma, yn herwydd y mae' ychydig, sef y tri oedd yn dechreu, wedi cael y fraint o weled ereill yn dod i ymuno a hwy i gario y gwaith yn mlaen. Mae Mr Davies wedi bedyddio tuag 20ain, a derbyn tua'r un nifer o'r tir pell, fel y maent yn bresenol o 45 i 50 mewn rhif. Y mae yma rai wedi symud i leoedd ereill, ond er fod amgylchiadau yn symud rhai, y mae ereill yn cael eu galw i'r winllan, yn herwydd y mae yma rai yn aros am y fraint o gael ymuno a'r frawdoliaeth fach o hyd. Fel yma y gwelwn fod y gwaith da yn myned rhag ei flaen yn yr Ynys. )( mae y frawdoliaeth wedi bod yn addoli yn y capel 'zinc' o'r cychwyn, yn ymyl yr hwn y cododd yr eglwys fedyddfa gyfleus iawn. Bwriedir, fodd bydag. i godi capel mwy cyfleus a chanolog, a chredwn y Dydd yma adeilad hardd yn gynar yr haf nesaf, gan fod y gweinidog a'r brodyr yn ddiwyd yn casglu ac yn darparu ar gyfer cychwyn y capel. Bendith ar y gwaith da yn Ynys- boeth. CYFAILL JOHN. (I'w barhau).

Prydna;w-ni dvdld! SuJi dieuiwy do' hyd! i gorff dyn. tua 30 oedi yn y Gamias, yn Nghaer- ",held. AdSnabydldKvydi ef heddyw fel Wm. John Joams, o Clyadb, gan rai a.'u adiwaenai. ,i'f.

?? æ 11 II 1 jjlJ 1 Lfcll 1 a "u 1 ENTERPRISE' PARCEL '] I [, is Lhe Cu v valuein u.iy '[ ,x> g A. complete outfit or Tahiw -j. f 1 m SpocMJs, eu., liiat-b?- i».v mv ow in |- MM !f f m fij ;-v,i jij f51 ARTICLES FOR fife/- jj| };j Sent 0.1 receipt o. order witHi dencsi«- of 2/8 A ■•! ? I Sent 0.1 receipt o. order witHi dencsi«- f 2/8 A ■•! ? I ?).-na your proiTrise to j'j I ill A1 OtiffUtff/iH' of Q m ? g Yv'rite for pai*fcior.0a,rE.^ :v f 4jit lirS. ?

DAU A DWY. Dan gwilin, a dvgoii..n- Dau gordyrk, a dv. y gar Lan; Dau fasin, a dwy fesan, Dau fryn, a, dwy1 fran. Blaen Rhonddia. J. REES.

-:0: ANGEL GETHSEMANE. [Pryddest y Tlws Arian Canol Aur yn Eisteddfod Llanbrynmair.] Angel Gethsemane angel yr Ardd Pa beth yw dy enw, Angel hardd ? Wyt un o'r angylion, o nefol fri, Sy' heb enw, o hyd, ar ein daear ni; Ond ym myd yr engyl, ar flaen y rheng, Hawdd dy adnabod o ddeuddeg lleng. Ai Gabriel? neu Michael ? neu Uriel fawr ? Ym mhlith arcb-angylion, ti wyt eu cawr Am i ti ddilyn Elleiniog Nef Ar hyd glynoedd dyfna'i ddyoddefaint Ef b Mor ostyngedig wyt, Angel mawr, A'th draed ar barthau isaf y llawr Ai mesur 11am Cariad Dwyfol yw'th waith ? Dilyn, a'th hediad, Anfeidrol daith ? Cynefin it' siglo dy edyn byw 0 amgylch pinaclau Gorsedd Duw- Heno, i nerthu yr Iesu hardd, Gwesgaist dy hunan i gongl mewn gardd. n Flaenor ardderchog gosgordd-lu Brenin Gogoniant! fel c.yfaill cu- Mor ffyddlon yn Ei ddarostyngiad Ef Mor barod mor ufydd i wrando'i lef Pan glywaist o'r nefoedd weddi Mab Duw Yn tori'n ddolefain lleddf ar dy glyw, Ar amnaid o Orsedd y Cwmwl Gwyn, Gadewaist dy delyn, a'i thanau'n gryn Disgynaist hcibio y lloer a'i llu, I ardd Gethsemane unig, ddll. Daethai angel arall i encil Hedd, Ond lliw yr afagddu oedd ar ei wedd Un ofyddin y Pwll ydoedd, heb ymdroi, I ymgyrch Calfaria yn ymgrynhoi. Dadlenai i'r lesu gynwys yr Awr,' Fel rhol, mewn llyth'renau duon, mawr. Yntau ddarllenai y rhestr hir, Yng ngoleu ei hollwybodaeth clir 'Roedd cysgod y Groes ar Ei lwybr yn ) fwy trwm Na chvsgod coed olewydd gwaelod y cwm Drychiolaeth y Groes dros Ei enaid ddring, Z- Fel hunllef, i'w wasgu i ddyfnder ing Nes syrth Rhosyn Saron ar wellt yr ardd, A'i wedd ar y barug. Tra'r ellyll chwardd. Z, Ond rhwygaist ti'r wybren, didoaist ei chrib, Felmaehiad mellten neu seren wib Llewyrch dy wyneb, Archangel gwyn, Roes oleu y nef ar gilfachau'r glyn; A'th olwg a darfodd yr angel hyil, Fel gwenau Gwawr hawddgar yn gwasgar Gwyll. Mor effro i'th ddyledswydd tra 'roedd y byd- Ond y gelynion—yn cysgu i gyd Cymdeithion ffyddlonaf yr Athraw mawr Bendryment, yn methu gwylio un awr Ond ti ni roist hun i dy lygaid tan, ¡ Tra'n gweled mewn perygl dy Arglwydd ¡ gldn. Mor dyner y codaist y Sanctaidd Ben Oddiar v llwydrew, a'th asgell wen Yn gwyntio hoen bywyd i'w ffroenau Ef- Oedd lawn o berarogl bJodau'r nef. Sychaist chwys gwaedlyd oddiar Ei ael A thywel tvnerach na gwen yr haul; Rhoist gusan o fel ar ei farmor rudd, Tra syrthiai y deigryn o'th lygad prudd Sibrydaist gysuron, gan godi'th fys, Uwch lleuad a ser, tua'r Nefol Lys,— Lie caech, cyn nos arall, yn lion gydgwrdd, Yn ngogoniant y Tad, o gylch y bwrdd Iddo bu'th eiriau fel gwin cwpan serch, Cyn yfed gwaddod Y Cwpan erch. Er heb dystion effro, ond ser a lloer,— Ac er fod cusanau y chwa yn oer,- Yn dy gymdeitbas, trawsfudwyd Ef Megys i ganol Hen Deulu'r Net; Rhwng manblu'th adenydd, Angel mad, Teimlai gynesrwydd mynwes Ei Dad. Os c-wrddaf di rywdro'n y Nefal Gaer, Diolchaf bryd hyny, Archangel claer, Am y rhan a gymeraist yn y drefn I adfer pechadur yn ol drachefn. Fel y ddau gerub oedd, gyda pharch, ) A'u trem ar y porphor ar gauad yr arch, Chwenychit edrych,'heb ddeallyn llawn. I mewn i gyfrinion cymod mewn lawn. Byth nid anghofi noson yr Ardd, Pan frichodd cydynau y Person Hardd. Gwelaist darth angau yn codi o'i boen, Fel dechreu aberthiad yr Addfwyn Oen Adseiniaist ruddfanau y Fynwes fawr, Oedd ddigon trwmlwythog i grynu'r llawr Gwelaist ddefnynau y chwys a'r gwaed Yn disgyn fel perlau yn Uwch Ei draed Onid gwaed-ddafn nsialwyd gan rew 'r nos hon Ydyw'r gem rhuddgoch addurna'th fron ? Ac oni chostrelaist y dafnau drud Fu'n ernes o bryniad euog fyd ? Am dy ffyddlondeb cei fythol fyw Nerthaist' dy Gi-oiiri-, rhoist help llaw i Dduw A'r Gwr Gofidus, er maint Ei loes, Gerddodd, fel Arwr, holl fiordd y Groes Neidiaist i adwy yr Ardd. mewn pryd, Ac felly gwaredaist Waredwr byd, I AB IIEVIN. Aberdar. — "7(â' '\WJ

Y FAM AT BACHGEN. 'Roedd boneddiges unwaith, A'i bachgen bychan braf, Yn myned ar fer ymdaith, Ar nawn yn nghanol haf Ac wedi myned allan, Mwvnhaent yr awel rydd, A disglaer urad yr huan, A persawr blodau blydd. 'Rol teithio ar yr heol Fel hyn, o gam i gam, Yn araf, ac hamddenol, Fe drodd y banc a'i fam I fyned i gyfeiriad Y llyn, neu'r pond, gerllaw, Gael rhodio ar ei wastad, A'i gadarn glawdd, heb fraw. Y fam, gan syn fyfyrio Ar swynion bryn a dol, Ai rhagddi heb freuddwydio Fod dim o le ar h01; Hi dybiai fod ei bachgen Yn dilyn fel o'r bla'n, 0 Iwyn i hvyn, gan lawen Grynhoi y blodau man. Ond pan y trodd yn sydyn I wel'd pa le yr oedd 'Doedd yno yr un plentyn Ar hyn hi roddodd floedd- Bloedd dreiddiol, iasol, ingol, Bioedd gyda braw ei llon'd, A Lefodd yn angherddol, Mae machgen yn y pond! Y foment nesaf gwelai Arwyddion eithaf siwr, I I fod yr bwn a garai Ar foddi yn y dwr; j A phan ar hyn v sylwodd, Hi neidiodd yn y fan 1 Pr dyfnder, ac a suddodd Tw gyrchu ef i'r lan. Ca'dd olwg, a cha'dd afael Yn mab ei mynwes gu, A dygodd ef yn ddiogel I dir o'r dyfnder du Pwy fedr roi desgrifiad 0 ddiolchgarwch hon I Dduw. am gael arbediad, A chadwi bachgen lion ? Fe wnaeth ein Cei dwad anwyl Fwy lawer drosom ni, Gadawodd fawl yr engyl Am angeu Calfari Mae. eto wrthi'n.wastad, Yn eiriol gyda Duw, Am iddo roi arbediad, 4 -1 A chadw dyn yn fyw. WERN. Hirwaun.

GLOFAOL. Dydd Sadwrn diweddaf, taenwyd y si ar led yn Aberdar a'r cylch fod vr aneall- I dwriaeth yn Nglofa Ty'rergyd wedi ei I derfynu, ac y byddid yn ail-gychwyn I gweithio heddyw (dydd LIun). Mewn cyfarfod o'r holl weithwyr perthynol i'r lofa hon a gynaliwyd nos Sadwrn, pender- j fynwyd yn unfrydol i gadw at y pender- j fyniad a basiwyd yn flaenorol, sef setlo yn unig ar y telerau a gymeradwyir gan y j dosbarth. | Dydd Llun, Chwefror y laf, 1904,! c.ynelir cyfarfod raisol Dosbarth Aberdar, j am 10 o'r gloch y bore, yn y Butg Arms, Aberdar. 1

Treharris, r Nos Sadwrn diweddaf, cynaliwyd cyf- j arfod o weithwyr glofeydd Treharris, dan lyv/yddiaeth Mr John Targett. Cafwyd adroddiad y ddirprwyaeth a dalodd ym- weliad a'r goruchwyliaeth mewn per- thynas a'r cwestiwn o lanw glo glan, y I byddid yn t.ynu y llyfr yn ol. Apeliodd yr ysgrifenvdd at y rhai oeddynt yn bre- I senol i gynorthwyo i lanw glo glan. Etholwvd y Cvngorwr Wilson yn. archwil- _iwr llyfrau cyfrifon.

Adolygiad. [PWLPUD ANNIBYNOL CEREDIGIOX.J L Un o'r symudidaau diweJdaraf yn nglyn a llenyddiaeth eglwysig yr emvadau Ymneillduol yn Nghymru ydyw y cy- hoeddiad o bregethau gweinidogion a lafuriant mewn cyfundebau neu ran- barthan neillduol o'r Dywysogaeth. Ychydig yn ol, cyhoeddwyd cyfrol 0 bre-1 gethau gweinidogion Methodistaidd Dwy- rain Morgans g, o dan oiygiaeth y Parch W. Lewis, Pontypridd, a chymaint oedd llwyddiant yr anturiaeth hono a'i chyffelyfe fel y mae y Parch J. T. Parry, Cilcennin, wedi dilyn gyda chasgliad dyddorol iawn 0 bregethau gweinidogion ei enwad ef yn I z;1 Ngheredigion. Cyd-olygwn yn hollol a'r golygydd fod hwnw yn syniad hapus iawn a theilwng o efelychiad" pellach, yn gy- maint a'i fod yn rhoddi mantais i "ffurho barn am'nodwedd y pulpud Ymneillduol yn y gwahanol siroedd. Am deilyngdod y gyfrol hon, nid oes genym un amheu- aeth. Darllenasom hi drwyddi gyda dir- fawr flas, canys y mae i'r pregethau oil ragoriaeth uwchraddol. 0 ran syniad- aeth, cynllun, ac ysbryd. nid oes ynddi odid i bregeth ar na ddeii y prawf c'i cliyhoeddi. Bid. skr, y inae rhagor rhwng rhai o'r pregethau a'u gilydd. Arall vw go0ciiiant pregeth y gwlith gan Phillips Horeb, 0 ielus golfadwriaeth, a phregeth y gofal deublyg gan y Parch Job Miles arall eiddo brodyr ereill y gallem eu L nodi. Ond ar y cyfan, nid,ocs aehos i I Annibynia gywilyddio dros y fintai o efengylwyr sydd ganddi yn sir Aberteili a barnu yn ol y gyfrol sydd o'n blaen. Llongyfarchwn y cyhoeddwr hefyd am y ddiwyg ddestlus a glan sydd ar yr argrafhvaith. Y mae ya gyfrol wyck ei :71 phris yw 2s. 6d. Na phetruser ei phrynu ■ y mae yn llawn gwerth yr arian.

i I Cymdeithas Ddarbcdol Deheudir Cymru. HR. GoL,Ceisia Mr Evan Owen, yn y af wneud c5-falaf raawr £ 18,500 a daiwyd 1 weddwon ac amddifaid yn ysfod y flwyddyn ddiweddaf, drwy ei arddangos yn ei ffurf gyfunol. Ond gad- awer 1 ni eu rhanu rhwng y 3147 marwd- aethau, a cheir nad ydynt yn dyfod yn ilaun £ 6 ar gyfer pot) marwolaeth. Yn awr, Mr GoL, yn fy ilith blaenorol, dangosais drwy ffityriOtu Air Owen ei hunan fod y cyfanswm a daiwyd o dan y ddeddf ar gyfer pob marwolaeth yn £ 173, tra mai £95 a dalwyd gan y gymdeithas. vVrth gymeryd i ystyriaeth y lleihad yn nifer y gweddwon drwy farwolaethau a phriodasau am y ddwy flynedd ar hugain gorphenol, ac hefyd nifer y plant sydd yn y n u W °ed aC yn marw' gwelwn y bydd y lleihad am y pymtheg mlvnedd nesaf S gofynion oddiwrth y gymdeithas yn 0 y fiwyddyn, a chyn bydd y gwah n- I ttfi cydrnw g y £ 173 dan y ddeddf, a'r A-to g. n y gymdeithas, weci eu gwastad- | ,!>oc5 L'-tii' .xiiynectd wedi myned iici. jo. Oauit.vdi ii t.. »1 e; > ud wneud aJlBn feint n i fv.:dis e.. o. gael ar yr £ yn y cy tanker. I Yn eich tkSAí, cdangos beth elhr w iic.ud u r svviit y nu<> a deiir i'r gymdeith- t s gan y ^we.tn.vyr ag sydd mar ffol ag cii oed y meisrri riiio dv. yn eu b;ch dan y ddeddf. Hyj nyay, d Vv yf, Dov^'lais. JonN DAVIES.

:0: Caersaiem, Fontyfcerem. Dyrnunir ar i bawb sydd yn mynwent y capel dchod, i berchenogi y cyfryw cyn diwedd mis Cnwefror, neu collant yr hawl iddynt. T. HEWITT, Ysgrifenydd.

0: BRYNSEfOX (M.C.)., TRECYNON. Nos Lun, I&na.wr 18eg, yn Neuadd New- }dtis Gyhoeddte, Tæcynon, cafwyd gwledkl gerddorol, na cheir ei thebyg ond anaiiid, gan GobeithJu (Band of Hope) v capel uchod. Penawd y gaiwawdi oedd Queen of the Seasons' (Br en tines y Tymhorau). Rhifau y plant 00, pa rai oedd fel clychau arian. Arwein-iwyd' yn fedius gan v biawd ieua-inc Mr Thomas Heniy Harries, a tbeg chveyd ei tod ef a'r Gobeithiiu yn y form' creu. Y mae y g}'m,eradwyaeth fyddorol a rodd'wyd i'r gwahanol ddadganiadau yn gef- nogaeth galonog iddyot1: fyned vn blaen. Cafwyd umwdau a dieuavvdau' \"11 v rhart amrywiacthoi gan Misses Blodwen '|wies, Jones, Abercynon, a Harriet Thomas. Rhoddwyd i blant bach y f May Pole,' sef Ceinwen Prosser. Annie Mary a Maggie M. ^llkins. Beatrice Thomas, Lizzie W^Ujams, Lizzie Rogers, David Lewis, Willie a David Owen Price. David R. Harries, Emrys Piusstf. a Davidl Davies, cheer byddaroi. C\nrychiolwya y tymherau 4 Gwanwvn,' gan Miss Martha Parker; Haf,' .Miss lizzie Rowlands; Hydief,' MisS Harriet Thojaas; | Canal' Mr Rees. Jones; Y Ferch Fechan a r Aden Arias,' Misses Muriel Morgan a. Hannah Jenkins. Adroddiadj Master Dt>»- Hannah Jenkins. Adroddiadj Ma.ster Dcm- ald John; deuawd, Mri Evan W. Dale's, a Miss H. Jenkins; unawd, Lillie.' Miss Jennet Rowlands; unawd, Violet,' 'Miss Mary Phillip; unawd. < Da%/ j Master Wm>. James Rees; unawd, 'Daisy,' { Mis.s Lizzie Jones; unawd, Mawl i Rotse' | Miss Rachel M. Thomas; unawd!, gan y F renhines. Yna. dlaetnpwTd at v niarchJ' j Wedi hyny y coegchwareuwyr, '$ef Mri I Caleb Rogers,' J. ?v&es a ohmiv. -UiV awe! gm Mr D. J. Rees. Yna daetV v | milvvyr 1 r llwyfan yn eu catlau cuchion, sef Mn Donaid Jonns, Thomas Davies. Evan- DT^vies' D- Griffith Johnson, Tom John- son, Rees Jon.es, Tommy Morris, Lenvjei Gcronwy, Wia J. Rees, Wm. D1. VYilliajriS ewis Evan Thomas, J o.s.uah Davies, Mor- gan Rowlands, a Tom Prosser. Yr oedd y rhai h.-Do yn fwy poblogaidd na mdwvr na ^dd'wyd yr un yno. Yr oedd Tom, Jack. a Boh a meistrolaeth ber- flaith amynt, ond ar yrnddangosiad yr 'Aden Ar:an o flaen ysgydiwad ei gwialen ariaja, aeth yr oil VIlI Wysg, eu cefn, a d aiiWvd gwirionead vn gryf ganddi yii erisyu gyyithl ruehvyr yr Orsedd. Yna aed yn'mlaen at Y sèremüni o goroni y Frenhines. C"maoed i\n} gyda rhwysg ac urddas mawr. Yr ? +fad;?'lr ^|eihraS o'r amgylchs^.i, P!eth.;aoau bjodau coronog. Fel \r oodd yn syndbdl i feddwl pa Ie v cafwyd VrVi 31 a r adidfed ffrwth C)W. Yn h4 HuWyd cano[ &auaf yn ganol h.f. RhoddMwa: y goro,n ar 5en v Fren_ huiies. gan Miss Sarah Carries. Gwnaeth hvitv rrT,ia'r ( j. v IMdU vt-h VfT r a wnaed i Jor- "l, 1 ra y gwaeddai merched aav rv Iyta f3'ddor F:enh:nes,' a 0,t^yaf >"r araeth gan- v Fr^nhdnp«s or orseAl gyda: thei.mlad.^wys! Y • T^m Honht r'Cfl:ent Esfher WiIJiams a Gwen SmhHuJfcc }M g7< Pa^e- c* :*AC )oim> Mn Evaa („,r Gey^ Davies, Maids of H-oiv our Wes. E A Thomas, G. Wmi f1- M, A. Watkios, S. M Teh kms, A y.r T •' GoTon Vri H-r'V S et°; 0^'lw5T 7 Rees Hi]I Ra £ eT» Th,™~ '1 j ":Tl-v ^bom&s, David H NOUTO. 1 OMMV TOSTA^ R-A, ? hefvr] P O > *■ L aj > d unaw-n&u E M Tore- '11 (' *€an Miss D. Hufc lu ( afl"-dd y Gobeith- V Parch T Mr-i! "f -VH pUS Q,v. n 7 '"fe41"' }n absenol deb Mr Ga. ir'; lCT °l^no ei hun ei jU sog ortod troi yr o! v» s- omerJig, G 1 f henTormiad 0'1 ••1 ail- nesaf, CxV.ve/r.riat ^o^ o. goiaier bod yn brvidx^. e>

u: H\ So rwrn ^eddaf'. bu farw Richarxi Vv ihiams) ^-pper Bank, Abercanaidi. coediwr ^.vrth ei a;wrdigaeth, o^Jdiwrth effef thwllII (latnAvi2i» a ddferbyrjoJd rywi ddau ns vn ol ) 11 Level CUTIC.