Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
11 articles on this Page
Ystori ail Juddugol y Nadolig.…
Ystori ail Juddugol y Nadolig. Y BELEN BRES. [PARHAD.] Yn fuan, syrthiasom i gysgu tua deu- <ideg o'r gloch. Tua thn o'r gloch y boreu, dihunwyd fi gan ysgrsch annaearol oddiwrth Sara. Edrychais- a gwelais hi yn sefvll uwch fy mhen mor wyn a'r galchen.' Taflai y tan olen drwy'r ystafcll. Beth yw'r mater, Sara ?' holwn yn wyllt. Nid atebodd air ofnais ei bod ar syrthio mewn llewyg, a neidiais I' gwely ac ymeflais yaddi. 0 ocheneidiai, yr wyf yn dod i'm lie yn awr,' ac ychwanegodd, gwyddoch chi beth, Miss Ceinwen, gwelais eich tadcu —fy hen ftistr anwyl—yn amlwg wrth draed eich gwely, just 'nawr, fel pe yt ceisio ysgriwio y belen bres yna i ffwrdd,' gan bwyntio ei bys at y belen oedd ar ben post haiarn fy ngwely. Ffoliaeb, Sara,' ebwn inau, gan gwsio ymddangos yn ddiofn, er y teiaelwn fy nghalon yn euro yn drwm a brysiog yn fy in ron, rhaid mai eich dychymyg greodd y weledigaeth a weisoch,1 ebwn yn mhell- ach. O, na, yn wir, Miss,' •bai, pan ddi- hunaii, gwelais rhywbeth gwyn wrth echwyn eich gwely drwy y goleu ddtwai o'r tan, Meddyliais ar y cyntaf mai rhyw niwlen oedd ar fy llygaid, rhwbiais hwy ac edrychais eilwaith, a gwelwa yn amlwg fy hen feistr, a'i wyneb yn rhychiog a gofidus yr olwg. Daliai ei freichiau allan fel pe am eich dihuno &'ch cofloidio. Aeth wed'yn oddiwrth erchwyn y gwely at ei draed, a gwelwn ef yn y weithred o ys- griwio i ffwrdd y belen bres' yna. 0, Miss Ceinwen, gadewch i ni fyn'd o'r ystafell hon i'n hen hyatafelloedd blaenor- cl., nis gallaf gysgu rhagor yma.' Synais yn fawf at stori Sara, ond dy- wedais wrthi— Ewch yn .1 i'ch gwely, Sara, a deuaf gyda chwi, ond ni roddwn hun i'n ham- rantau, ond gwyliwn a welwn rhywbeth tebyg eto.' Felly y bu, a buan yn siarad a gwylied am tuag awr. Ond ust! dyna rhyw swn, glic, glie, glie,' edrychasom yn ofnus ein dwy tua chyfeiriad gwely fy nhadcu, ac yuo, mewn gwirionedd, y gwelwn, fel y sylwodd Sara, fy nhadcu yn ceisio ysgriw-1 io y beien bres' i ffwrdd. Dadcu bloeddiais yn wyllt, he. allu gan ofn i synyd c'r gwely, a chydiai Sara yn dyn am danaf. Trodd ei lygaid pylion tuag ataf taenodd gwen fechan dros ei wefusau pwyntioid ei fys at y belen bres a diflanodd j Yn mhen ychydig, adfeddianasom »in hunain a goleuasam y ganwyll, codasom, j gwisgasom, ac aethom tuag at y bel»n bres.' Ymaflasom ynddi, ae heb ysgriwio dim, daeth yn rhydd i'm llaw. Dylaswn j nodi fod gwely fy nhadcu yn un lied fawr, a bod y pelau pres oedd ar ei bedwar post haiarn yn lied drymion a in awr ion. Wedi; i'r belen ddod i'm llaw, dygwyadais | edrych yn ddamweiniol i'r twll oedd yn ei chanol, a gwelais bapyr glas yn gorwedd ynddo. Tynais ef allan, agorais ef, lledais ef ar y bwrdd, deliais y ganwyll uwch ei ben, a gwelais ysgrifen arIo. Darllenais hi a synais yn fawr pan ddeallais mai JLivyllys olaffy nhadcu ydoedd. Cyawysai yr hysbysiad fod yr ystad a'r palas i mi. Nid oedd ynddi son am enw Cadifor. Darllenais yr ewyllys i Sara, a chyn braidd i mi gael amser i orphen eijdarllen, taflodd ei breichiau am fy ngwddf a chusanodd fi drosodd a throsodd gan lawenydd, a chyda bob tusan gwaeddai—' Diolch i Dduw, Diolch i Dduw,' cawn Nadolig de,dwydd j heddyw eto. Ar y ddaear tangnefedd i ddynion ewyllys dda.' Nis gallasai fy hen nshdir anwyl aros yn y bedd a gweled Miss Ceinwen yn cael cam, ha ha Dyna < Notice to quit' i'r llyffan Cadifor, ha ha! ha ac yd mlaen yn un llinyn igamogam | fel'na yr elai nes y tybiais ei bod ar fyn'd j yn wailgof gan lawenydd. Cymhellais hi i dewi rhag ofn y gwnai ei baldordd 'a'i I chwerthiniad ddihuno Cadifor a'i ddwyn i'n hystafell a spwylio ein llawenydd. Na, na, Miss,' ebai, y mae do dwbl ar y drws, ac nis gall ef, walch hrananol, 1 ddod drwy dwll y clo fel ysbryd fy hen fishdir anwyl, ha ha Penderfynasom ein dwy i beidio son wrth neb am eir (larganfydeliad nes cael barn Mr'Lost, y cyfreithiwr, arno. Tuag haner awr wedi naw boreu Nad- j olig, eisteddwn yn un o ystifelloedd ty y cyfreithiwr. Boddioaodd wrando ar fy neges. Dywedais inau hanes ein noson gyffrous a rhyfedd, a chyfiwynais iddo y papyr glas gefais yn nghroth y belen bres. Wedi iddo ddarllen ei gynwys, gwelwn syndod yn daenedig ar ei rudd, ac yr oedd ¡ ya hwyrfrydig i ddweyd dim. Anturiais i dori ar y distawrwydd, a gofynais— II Mr Lost, a ydych yn credu fod yr ewyllys hona yn iawn, yn jyfrcithlon ?' Y mae yr ewyllys yn iawn, ac yn eithaf cyfreithlon,' ebai. Y mae yn llawysgrif Syr Glyndwr, ac wedi ei harwyddo gan ddau dyst nad oes amheuaeth am eu di- dwyllecld a'u gonestrwydd. Oitd hyn sydd yn fy synn, paham y gwnaeth yr ewyllys horn Jhefe ddweyd gair wrthyf am dani ? Arferai ymddiried ei gyfrinachau i mi yn ddi-gel. A ydych yn sicr- Miss Geinwen, nad oedd un math o bapyr arall, ar ffurf llythyr, gyda'r ewyllys hon yn y belen bres ?' Yn wir, Mr Lost,' ebwn inau, na, nid wyf yn sicr, o herwydd wedi i mi gael gafael yn honyna, synais, gwylltais, a theflais y belen ar y gwely, ac anghofiais bobpeth yd ei chylch uwch cynwysiad yr ewyllys.' Ebai yntau, Deuaf irosodd genych i Plaseurog yn awr, a gwnawn ymchwiliail pellach i'r belen bres.' Felly y bu. Edrychodd Mr Lost i groth y belen, a dygodd allan bapyr gwyn ac arno yn ysgriienedig eiriau fel hyn— PLASEUROG, Rhagfyr 14, 1880. Yr wyf wedi dod i'r penderfyniad, Ceinwen, i new-id fy ewyllys, a'i gwneud yn dy ffafr di i gyd. Y mae dy gefnder, Cadifor, yn myned o ddrwg i waeth o hyd, a plie deuai i feddiant o'm ystad, gyrai hyny ef i ddinystr. Nid oes ganddo lywodraeth arno ei hUR pan fyddo arian yn ei logell. Gwell ei adael yn dlawd er ei orfodi i ymladd brwydr bywyd. Daw swaith ag ef i'w Ie. Galwedd Dafydd Jones a Lewis John, fy hen denantiaid gonest, yma heddyw a'u rhentoedd, a manteisiais ar eu presenoldeb i arwyddo fy ewyllys olaf. Ceisiais £ ancidynt i'w chadw yn ddirgelwch am tua phythefnos wedi fy marwolaeth er iddynt weled sut y buasai Cadifor yn ymddwyn tuag atat pan o dan y grediniaeth mai efe yw perchenog y palas a'r ystad. Efallai na fydd Mr Lost, fy nghyfreithiwr, yn foddlon i'r cynllun dirgelaidd hwn o'm. eiddo, ond gwna fy nm: dyst egluro iddo paham y gwnaethum hvn mewn amser priodol. Gosodaf fy ewyllys yn ngroth y belen bres' sydd ar hen un 0 byst fy ngweiv. Ofnaf y gwna Cadifor ymch iliad manwl, pan ga si&wns, drwy y ty, er gweled a wyf wedi newid fy ewyllys. Gwn na freuddwydia am chwilio mewn man mor annhebyg.a phelen bres post y gwely. Gwyr fy nau dyst am y gpddfan hon. Yr eiddot, Ya gydwybodol, GLYNDWR. k Wei, wel, wel, dyma y peth ryfeddaf a welais ac a glywais am dano erioed,' ebai yr hen gyfreithiwr wedi gorphen darllen y llythyr, sc ebai yn mhellach, 1 Paham y darfu iddo ymweled a chwi yn ei ysbryd, a'ch hvsbysu am ddirgel-faa ei ewyllys olaf, gan iddo hysbysu ei ddau dyst am v fan ?' ac ychwanegai, efallai fod ei ysbryd wedi ei aflonyddu gan eiriau bygythiol Cadifor i chwi, ac y byddant yn rhwystr i chwi allu mwynhaueich Nadolig eleni. Ni feddyliodd lai pan yn gwneud ei ewyllvs, na fuasai yn mwynhau y Nadolig hwn gyda chwi. Credai y cawsai afiechyd a marwolaeth naturiol, ac y gallasai, cyn ei fedd, eich hysbysu eich hunan am guddfan ei ewyllys, &c,' Nis gallwn, wedi gwrando ar eglurhad Mr Lost, lai na thori allan i wylo, a Uefais 0 fy anwyl, anwyl, dadcu.' Ilysbysodd Mr Lost Cadifor am y darganfyddiad rhyfedd. Pan glywodd hyn, rhegodd yn greulon, a gwadodd fod y peth yn wirionedd, ond buan yr argy- hoeddwyd ef. Wedi hyn, diangodd, ac *ig gwelsom ef mwyach. tig gwelsom ef mwyach. Yn mhen deu-ns wedi hyn, derbyniodd Mr Lost oddiwrth feddyg ysbytdv yn Llundain, gyftesiad gwr o'r enw Cadifor Davies, yn yr hwn y dywedai mai efe wthiodd Syr Glyndwr, ei dadeu, i'r afon, ac mai mwrddwr ac Did damwain fu achos ei farwolaeth. Ffordd y troseddwr sydd galed.' Digon bellach yw d wevd i ni dreulio Nadolig llawen yn Mhlaseurog Ddydd Nadolig 1880, ac i mi yn mhen ychydig wythnosau wedi hyn briodi fy nghariad Arthur Llewelyn, a dedwydd iawn ydym. Erys y belen bres genym fel cofgolofn o'r noson rhyfedd hono— Nos CYN NADOLIG 1880. CBINWEM LLEWILIN.
Gadlys, Aberdar.
Gadlys, Aberdar. LLWYDDIAJCT CERDDOROL. Bydd yn dda gan luaws o ddarllenwyr y DARIAN gael ar ddeall fod Mr Arthur Thomas, A.C., Gadlys, wedi pasio yn llwyddianus ei arholiad i fod yn Grad- uate of the Tonic Solfa College,' yn yr arholiad ddiweddaf. Un o feibion llafur yw Mr Thomas, wedi dringo i fyny drwy lawer o anfanteision. Y mae yn dra ad- nabyddus fel arweinydd Cymanfaoedd Cajan y mae yn arweinydd cymanfa Llanymddyfri am yr 8fed tro yn mis Mai nesaf; am y 6ed tro yn tosbarth ucMf Aberdar yr un mis; ac yn Senghenydd ar y 9fed o Fai nesaf. Bu hefyd yn arwain cymanfa yn Cymmer, Glyncorrwg, yr haf diweddaf. Uwch, uwuh, uwehach yr el yw gwir ddymuniad Ei GYFAILL.
-"'1.-qIIlL""""_) Abertawe.
-1. -q II lL") Abertawe. Cylchdaith Wealeyaidd Abertawe1. Cynaliwyd cyfarfod chwarterol cylch- daith Abertawe. prydnawn Sadwrn, pan yr oedd eglwysi Vvesleyaidd y cylch, yn cae! eu cynrychioH, sef eglwysi Abertawe, Pont- ardutais, Fynachlog Nedd. Pontardawe, sc Ystajyfera, pryd yr cedd y Parch T Jones, Arolygwr y Gyichdaith, yn y gadair. Etho'wyd yn unfrydol Messrs Henry Phiilips, Ystalyfera, a T J Howells, Fyn- achlog, yn oruchwyiwyr y cyichdaith am y flwyddyn ddyfodol. Pepderfynwyd i rhoddi sjwahoddiad i weinidog ieuainc addawol o Swydd Feir- iooydd i ddod yn olynydd i'r Parch D. Creigfryn Jones, i Fyaachiog Nedd, yn mis Medi nesaf. Rhoddwyd gwakoddiad unfrydol i r Parch R Ernrys Joaes i aros i was-ianethu y cylchdaith am y drydedd flwyddyn, ac i fyw yn Pontardawe. Pasiwyd Sabbothau aeiHduol yn mis Mawrth nesaf i bregethu a chasglu tuagat y Genadaeth Dramor, ac hefyd canmlwydd- iant y Feibl Gymdeithas. Pasiwyd pen- derfyniad cryf yn erbyn i'r Llywodraeth ddeddfu ac i ymyryd a'r ynadon ar y mein- ciau trwyddedol yn eu hawl i benderfynu y priodoldeh i adnewyddu y trwyddedau. Pasiwyd i anfon y penderfyniad i'r Pritf- weinidog, Syr Hy. Campbell Bannerman, a'r aelod dros y rhanbarth hwn. Cafwyd cyfarfod hynod o hapus, ac aeth pawb i'w eglwys gyda phenderfyniad i ymroddi yn llwyrach i wasanaeth y Meistr gan hyderu y ceir gweled liwyddiant ar y gwaith da yn ystod y flwyddyn newydd. CyneJir y cyfarfod aesaf yn Abertawe, Mawrth 26ain.
Cystadleuaeth y Partion Gwrywaidd…
Cystadleuaeth y Partion Gwrywaidd yn Gaerdydd. Y mae y gystadleuaeth hon. yr hon a gymerodd ie tranoeth i'r Nadol-g yn Ngi e dydd, yn cael tipyn o synv yn n^olofnau y Western Mail yr wythi < srui diweddaf yma, ac mae yn hatd adc, fod y llythyrau sydd wedi ymdu-n^os ijvidai yn werth i bob un o'r cantoriou hyny a gymerodd ran yn y gystadleuaeth fod wc> ei weled a'i darllen, a chredaf nad oes i.emawr un o'r eantorion hyny wedi eu gweled. Mse Cymru oil drwyddi draw yn teimlo oherwydd fod ein corau Cymreig, un ac oil o honynt wedi cael eu gorchtygu gan gor Seisnig, a hyny pan oeddynt ar eu goreu, ac hefyd yn y gangen hono o ganu mawl ag oeddem ni ni yn credu nad oedd modd i'n gorchfygu ynddi, sef y partion gwryw- aidd. Mae Cymru wedi bod yn nodedig yn ei chanti er's llawer blwyddyn bellach mewn crsu Cymreig, mewa canu tonau, anthem- au a chorawdau clasurol, ac yr oedd ein heirniaid cerddoro!, yn Gymry ac yn S"es- on, bob amser yn ein canmol gymaint nes ein bod wedi dod i gredu ein bod fel cenedl o gnntorion yn anorchfygol, ond erbya heddyw yr ydym yn rhwym o deimlo a chiedu mai gweniaith a gorganmoliaeth oedd y cyfan Darfu i'n canu cystadleuol, fel corau cynulleidfaal, ac hefyd fel corau undebol lleol gael eu gorchfygu o dro i dro ac yna, troesom i geisio pedfeithio corau bechgyn, oherwydd credem y gallem gael gwell sy!w a mwyo bresenoldeb pob un yn en practices na allem gael lie byddai y merched yn ymgymysgu a ni, ac yr oedd- ein o dan y dybiaeth ein bod wedi llwyddo i'r fath *addau nes ein bod braidd yn credu nsd oedd yr un ^enedl arall allai ddod i'n euro of d Och! 'doedd y cwbl ond siomiant a gwegi; daeth cor o fechgyn o Manches- ter, a churodd ni yn ddidrugaredd, ac nid ydwyf wedi cyfarfod cymaint ag un o'r rhai a gymerodd rhan yn y gystadieuaeth nad ydyw yn cydnabod cyfiawnder y dyfarniad. Bellach, yr ydym ar lawr wedi cael ein euro yM mhob cangen, a 'does dim yn aros ond yr unawdau neu yntau perfformiad personau unigol. Y gofyniad cyntaf a ddylem ofyn i ni ein hunain fel eantorion,—beth sydd genym i'w wneuthur er adenill y safte ayrhydedd- us hono y kuom yn feddianol arni yn nydd- iau Caradog enwog. Wel, credaf, pe byddai pob canwr deallgar ond ceisio cael golwg ar yr ohebiaeth sydd wedi cymeryd lIe yn y Western Mail, ac astudio bono, a phenderfynu dilyn awgrymiadau y Parch W. Meredith Morris (pwy bynag ydyw), y mae gobaith, er yn wan, y down i'r Ian eto. Mae yn drueni fod syiwadau mor ailuog, mor ddidderbynwyneb, ac mor addysgiad- 01 a'r eiddo ef wedi eu hysgrifenu i bapur Saesnig lie nad oes mwy nag un neu ddau o bob cant o'r eantorion yn gwybod dim am danynt, a thrwy hyny yn syrthio yn fyr o gyrbaedd yr amean rhagorol ag yr ysgrifenwyd hwynt. Yr ydwyf fl, fel person, wedi gofyn i am- ryw arweinwyr os ydynt wedi eu gweled, a r -teb gan bob un o honynt oedd, nad oeddynt. Ni ddaw yr un llesiani: o'r llythyrau tra byddent yn aros ];e maent, fy arncan yn ysgrifenu ydywi ofyn ai nid ydyw yn bosibl i gael gan y Parch W. Meredith Morris, i ysgrifenu cyfieithiad o'i iythyr cyntaf, a'r ail hefyd, os myno i'r DARIAN, fel y gall y canoedd canwyr Cymreig eu gweled a'u darllen, er mwyn iddynt gael golwg wirioneddol arnynt eu hunain fel y gallont geisio troi o gyfeiliorni eu ffyrdd, a rhodio llwybrau a wnaift eu harwain eto i sylw ac anrhydedd fel ag y buont yn y dyddiau gynt. Pan fyddo y chvyf yn beryglus, y mae'n rhaid wrth feddyginiaeth grcf, er mwyn cael gafael yn ngwaelod y drwg cyn y gweliheir ef yn iaeh. Credaf fod y feddyginiaeth anghenrheid- iol at wella canu corawl Cymru yn cael ei chynyg i ni yn y llythyrau rhoddodd y Parch W. M. Morris, er eu bod yn gref ac yn hallt iawn, ond wedi y cwbj, y peth ¡ goreu sydd oreu yn y pen draw. Credaf fod geiriau a chyfarwyddiadau didderbynwyneb Mr Morris yn werth cael eu hargraffu mewn Ilythrenau o aur i bob cerddor ag sydd am gael yr hen wiad yn ei ho!. Gobeithiaf, Mr GoL, y gwnewch chwi neu rywun arall geisio darbwyllo y gwr pardhedig i anfon ei lythyrau i'r DARIAN, er mwyn centorion Cymru. COR-FEISTR. smmmmmmmmmmtm jmmmna
\ABERDAR.
ABERDAR. BGDDIAD-Prydnawndydd Sul diweddat, digwyddodd i fachgen bychan o'r enw Tom Carter golli ei fywyd trwy foddi yn afon Cyoon. Ymddengys ei fod ef a phlant ereiil yn chwareu ar Ian yr afon, ac iddo syrthio i mewn. Gan fod llif yn yr afon, cariwyd ef i lawr yn agos i Ynyshvyd, cartref Mr D P Davies, Y.H., lie, wedi ymchwiliad, y cafwyd ef. Mab ydeedd i Mr a Mrs Carter, Trap Road, Aberdar. MARWOLAETH Nos Sul, yn ei gartref yn Pendarren Street, Aberdar, bu farw yu dra sydyn Mr John Morgan, gwasanaeth- ydd ar rheilffordd y Great Western. Y mae wedi bod ya ngwasanaeth y cwmni hwn am flynyddau maith. Gadawa weddw ac amryw blant ar ei t.L ORGAN NEWYDD—Y inae yn dda genym ddeall fod organ arddercheg wedi ei adeii- adu yn Bethania, A berdar. Llongyfarch- wn Mr W Stephens, mab y Parch H T Stephens, Carmel, ar ei benodiad fel cUwareuydd, CLADBEDIGAETH—Prydnawn dydd Sad- wn diweddaf, daearwyd yr hyn cedd farwol o Mrs Miles, Cardiff Road, Aberaman. Gwasanaethwyd ar yr achlysur gan y Parch R Williams, Nazareth, Aberdar. YMWELIAB—Dydd Liun diweddaf, talodd Mr Thomas Morgan, gwneuthurwr sebon ac okw o Lanelli, ymweliad a'n swyddfa. I Liwyddiant i'r gwaith sebon Cymreig.
[No title]
i I Yr oedd Arlywydd Ffrainc yn cael ei ben blwydd yn driugain a chwech oed ddydd Iau, Dygwyd ef i fyny fel iwrne + fa*
Tresimwn, Bro Morganwg.
Tresimwn, Bro Morganwg. Marwolaeth a Chladdedigaeth. Unwaitb eto d eth arofn — ner Iythyr Let ha i e' b' yd nop; Wf.i h uaraw ud brath ynom Wijtai rwygiad trist ergyd drom.' Sadwrn, Ionavvr 2il, 1904, cyfarfyddodd i Dewi Evans, anwyl fab Mr a Mrs W. E. Evans (gweinidog Carmel, Trimsaran), a'i ddiwedd mewn modd erchyll, sef trwy gael ei wasgu rhwng olwyn cert a phost clwyd yr ydIan. Edrychai Dewi yn inlaen gyda dyddordeb at yr amser y cawsai dreulio ei wyliau yn Penyrheol Farm- preswyHod ei dadcu, sef loan Trithyd, St. Mary's Church, ger Pontfaen ond os aeth yno i fwynhau ei wyliau, aeth oddi yno yn ei arch. Duw enwodd Dewi anwyl—i'w alw O'i wyliau gan engyl; Garw erch yw y gorchwyl Er ei fyned i'r nef wyl. Ni fu byw ond tua dwy awr wedi cyfar- fod a'r ddamwa n. Ni chafodd ei rieni anwyl ei weled ef mwyach. Mor dywyll ac anolrheiniadwy yw ffyrdd Duw Cymeryd Dewi, y bachgen liednais, caredig, hawdd gar, talentogsuch a bright boy,' fel y dywedai ei athrawon, a'i gymeryd oddiar ei wyliau yn y fath fodd Anbawdd cycarfod ag un mwy hynaws a gobeithiol na Dewi. Disgwylid fod dyfodol disglaer yn ei aros ef, ac felly yr oedd. Mae ei ddyfodol yn ddisglaeriach nag y disgwyliai y mwyaf hyderus. Mae ei wedd yn ddisglaer fe! yr haul heddyw, a'r cyfan yn ddisglaer- iach yn y wlad y mae ef ynddi. Mynai J ewi fod ar y b!aen gyda'i waith acyn ei ymddygiad da yn yr ysgol; ac er mai newydd ddechreu oedd yn ysgol v Barri, yr oedd eisoes wedi gwneud marc, ac yr ydym yn credu na fyn Dewi ddim bod yn ol i ntbyn y nefoedd am ei bright- ness a'i gan wresog. Er ei fod heb gyrhaedd ei bedair blwydd ar ddeg pan y byrhawyd ei nerth ar y ffordd, yr oedd er ys cryn amser yn ysgrifenydd Ysgol Sul Carmel, ac yn aeiod blaenllaw o'r Band of Hope. Nod- weddid ef gan ewyllys gref a da, ac a phenderfyniad didroi-yn-ol i wneuthur yr hyn a dybiai efe oedd yn iawn, yn deg, a gonest; ond 4 angeu sydd ag ing ei sacth' wedi ei ddwyn oddiarnom lonawr y chweched (Mercher), gwelid ugeiniau yn eu cerbydau yn cyfeirio i Pen- yrheol, He y gorweddai yr hyn oedd farwol o hono, er talu y gymwynas olaf i'w weddillion, o barch ato ef, ac er amlygu eu cydymdeimlad a'r perthynasau yn eu galar mawr. Gwasanaethwyd yn bwrpasol yn y ty gan y Parchn E. B. Ellis, Llysyfronydd, a J. M. Morgan, Pontfaen. Yna ffurflwyd yn orymdaith i fyned i Carmel, ac wedi cyrhaedd yno cafwyd gwasanbeth hendith- iol iawn. Darllenwyd gan y Parch W. Owen, Cadoxtcn, a gweddiwyd gan y Parch D. Davies, Llanharran. Pregeth- wyd gan y Parch T. T. Jones, Maendv, yn dyner nodedig, oddiar y geiriau pwrpasol hyny: Wele, fab dyn, B yn cymeryd oddlwrtkyt ddymuniant dy lygaid a dyrn- od, eto na alara, ac na ddeued dy ddagrau* (Ezeciel xxiv, 16). Mr Jones oedd hefyd yn trefnu y gwasanaeth. Ar ol y brpgeth, diolciiwyd iif ran y teuhj a'r perlhynasau i bawb am bob amlygiad o garedigrwydd a chydymdeimlad gan y Parch E. Wern Williams, Hirwain—cefnder y Parch W E. Evans. Rhoddwyd yr emynau allan gan y Parchn J. D. Lewis (B.), Croesy- parc; a J. Lloyd (B,), Llancarfan. Ar Ian y bedd cafwyd anerchiad byr a theimladwy gan y Parch W. Tibbot, Cadoxton; a gweddiwyd yn Saesneg gan y Parch Owen Jones (B.), Pontiaen. Gofalwyd am y canu gan Mr Davies, ysgoifeistr, Llancarfan. Anfonwyd § wreaths gan berthynasau o Seacombe, Mr a Mrs David, Pendoylan House; Mri Willie a Jenkin Dnnn, aelod au y Band of Hope, &c., &c. Derbyniwyd llythyrau a phellebrau o gydymdeimlad oddiwrth y Parchedigion Tawelfryn Thomas, Groeswen; H P Jenkins, Aberaman; J Jenkins, Llanharry; T James (M.C.), H M Hughes, Caerdydd; Stephen Jones, Treoes E D Lewis (B.), Peterstone; J Williams, Hafod; W Daniel, Splotts, Caerdydd; R Derfel Roberts, Pentyrch D A Williams, M.A., Barri; Marchant Lewis, M.C., Llanilityd Fawr; W James, Abertawe; Lewis Lewis Jones, Tynycoed; 0 L Roberts. Lerpwl; Towyn Jones, J Howell, Llwyn- celyn; Gilteert Evans, Penybont; D G Evans, Glantaf; J M Prytherch, Wern J M Williams, Towya; J Llewellyn, Dyffryn; MJS S Lewis, Aronfa; Mrs Edwards, Mountain Ash; Mrs Scarfe, Abertawe Mrs Clarke, Stalybridge; Mrs Mumford, Caerdydd; Mrs Sloper, Aber- thaw; Mrs Howells, Lisworney; Mrs Evans, Seacembe Mr a Mrs H ac M Harding, Rhoose General a Mrs Taylor, Y.H Llantrithdyd Mr a Mrs Shaw, West Aberchdw Mr a Mrs T W David, Pendylan House, Caerdydd Miss Williams, Seacombe; Mr Yorwerth, Pontfaen; Cadben Jenkin Evans (brawd y Parch W E Evans), Mr Mathews, Radyr; Mr Miles, cyfreithiwr, Pontfaen Mr W Brace, Miners Agent; Henadur a Mrs Meggit, Barri; Dr a Mrs Risely, Ffynontaf Mr Edgar Jones, M.A., Prif- arhraw Ysgol Sirol Barri Mr David Jones, Wern, Llanarth; Mr a Misses Samuel, Earl's Mead, Caerdydd; Mr Frank Rowlands, Bank House, Tredegar Cadben Evans, Park Street, Ceinewydd, &c., &c. Pasiwyd penderfyriiadau o gydymdeiml- ad gan yr eglwysi canlynol: Eglwys Wladel Pendylan Llancarfan (W,); Soar (MX.), Peterstone Carmel, Nurston, a chsn gyfarfed gweinidogion cylch Llan- trisant. Canwyd rhai o hoff emynau Dewi yn ei angladd, megys 4 Brief life is here our portion' -rwr gymhwysiRdol yn ei hanes ef, onide ? My God, my Father, while I astray.' Lead, kindly Light,' a Beth sydd imi yn y byd.' Yr oedd yr angladd yn !!uosog—y mwyaf tywysogaidd a gaiarus a welwyd yn y Fro yn nghof neb sydd yn fyw. Yr holl wlad fel pe wedi codi allan. Yr oedd yno 1 ugeiniau lawer o gerbydau—dros bedwar j ugain, a'r rhai hyny yn ilawn. Ha gyrwyd un blaguryn—o le glan i wael dai y dyffryn I Ow gwelwaf am i golyn Ingol ei gloi yn nghiai'r glyn.' e: Trgel we!y yn ymyl drws Corrrel. ond Ilia-Io y mae Dewi. • Gwiw Gauaan a'i gogynedd' yw ei gartref ef yn awr, a sicr genym y bydd nefjedd yn fwy real i'r teulu nag erioed o'r blaen. Nis gallant mwy feddwl am y nef heb feddw) am Dewi, na meddwl am dano ef heb feddwl am y nefoedd. Nawdd y nef fyddo dros y teulu a'r I perthynasau galarus, a nerth y nef a gaifont I 'dewi gydag Aaron,' ac i ym- ddiried ynddo gyda Job yn ngwyneb y cwbl i gyd. • Ac yn y nef gwrdd yn gu, Atoiwg, yn un teulu.' WERN.
Ystradfellte.
Ystradfellte. Mr Gol.—A f/ddwch mor garedig i mi gael ychydig ofod yn eich papyr clodwiw, i ateb 4 Carwr Hen.' Gan ei fod ef yn dywedyd fod rhai yn cwyno oherwydd eu bod wedi cyfranu at y I te, ac yn methu cael gwybod gan y trefn- wyr am yr hyn oedd wcddill; a beth sydd yn cael ei wneud o honynt. Pe buasai yn dyfod at y trefnwyr ar y diwedd, fe fuasai yn cael gwybod y cwbl; os nad oedd yn meddu ar dipyn o amynedd i aros i ni werthu y deisen, a gwneud y goreu o bob peth oedd ar ol. Carwn wybod gan CarwrHen pwy oedd yn cwyno o'r rhai oedd wedi cyfranu at y wiedd. Os yw C.H. yn ddyn, deled allan yn ei eww prioaol, yn lie pardduo dynion oedd wedi gweithio yn galed i gael y te. 'Rwy'n sicr nad oedd "pump o'r chwech yn cwyno, ac nid wyf yn gwybod a eedd y chweched yn cwyno ai peidio, ond carwn wybod. Nid oes eisieu ei enwi; mae ei enw yn adnabyddus i'r wlad. Gofynaf i Carwr Hen 4 A ydyw yn wir- ionedd fod y trefnwyr yn anfoddlawn i roi manylion am yr hyn oedd weddill, i'r rhai oedd wedi cyfranu at y te yn gofyn i'r trefnwyr am rhyw fanylion yn nghylch yr hyn oedd weddill. Ae fe gaiff y cwbl ddangos yn y Tarian,' er mwyn iddo ef a'i gyfaill i gael gwybod. £ s d I Mewn llaw er 1901 0 8 6 Mr W Jones, Vicar 0 5 0 I Mr Powell, Nantycreen 0 2 6 Pencerdd Mellte 0 2 6 Mr J. Mathews, Blue Bell. 0 2 6 Miss Davies, Goetre. 0 2 6 Mrs Davies, New Inn 0 2 0 £ 15 6 Yr oedd y te a'r bara brith yn costio P-1 14s., ao yn lie dyfod at y rhai sydd wedi cyfranu o'r blaen, Mi roes i y gweddill o boced fy hun gyda Dafydd Morgan, Fair- beol. Er cadw yr arian wneuthid o'r deis- en oedd yn weddill, a r gweddill yw 12/3. Dvma y gwirionedd, RC ni all un dyn ei droi yn o), ac er mwyn i C. H. gael gwybod beth sydd i gael ei wveud o'r arian sydd weddill; y maent i gael eu cadw mewn llaw erbyn y tro nesaf. Gan hyny, aid oes un perygl i'r wledd fynd i lawr, ond go be.thio yr aiff yn mlaen yn fwy llwyddian- us nag erioed. LL. MORGAN.
Sileh, Aberdar. -
Sileh, Aberdar. Sabboth Icn. lOed, cynaliodd ae'cdau perthynol i'r Ysgol uchod eu Chvfarfod Chwarterol. Yn y prydnawn cafwyd adroddiadau, a chanu, ac areithio, y rhai oeddent yn dangos ol llafur, chwaeth, ac ysbryd rhag- orol. Dechreuwyd y cwrdd gan ^r David Llewelyn. Yr adroddwyr oeddynt Eliza- beth Williams, Sarah Ann Williams, Maggie Williams, a Rachel Llewellyn. Canwyd gan Richard John, Marv Jane John, Margaret Ann Davies, Mary Jane John. DarUenwyd papur cynwysiawr ar I Crist fel Esiampl' gan Thomas Evans, a chanwyd yn hyfryd gan Gor y Plant, dan arweiniad Wiliiam Davies. Terfynwyd cyfarfod gwir dda drwy weddi, gan y llywydd. Yn yr hwyr dechreuwyd y cyfarfod gan Mr Albert Evans. Llywyddwyd gan y gweinidog, y Parch Sulgwyn Davies. Ad- roddodd M. J. John 4 O! am Ddechreu Blwyddyn Newydd! David James I Enwau Uyfrau yr Testament Newydd; Mary James,4 Llyfrau yr Hen Detament'; David Llewelyn Richard Williarns-"f Diluw; Samuel Davies, Y Cymedrolwyr.' Cymerwvd y rhan gerddorol i fyny gan Winifred Davies, William Evans, Lewis Wiuiams, William Davies, Deuawd gan Mary Jones a Winifred Davies. Chwareuwyd yn wir dderbyniwi ar y mouth organ gan L'avid W Evans, y tonau cysegredig ar y ge.I-iau,Pwy welaf o Edom yn dod,' a Caned nef a daear lawr.' Er cystal cyrddau chwarterol ydym wedi gael o dro i dro, teimlem nad oeiid hwn yn ail i'r un o honynt Yr oedd pawb yn mwynhau y gwasan- aeth ac yn ymddwyn yn deilwng o honynt eu hunain, ac o'r dydd a'r lie yr oeddynt ynddo. Bydded ffrwytb lawer mewn daiom ya dilyn, ac aed aelodau yr Ysgol Sul yn mlaen eto, mewn gwaith a diwydrwydd o biaid y da a'r rhinweddol, canys o hyny y daw daioni moesol ae yslnrydol. Ysgrifenydd yr Ysgol am y tymor ydyw IJohn James, Bell st., ar arolygwr ydyw John John, Harriet-st.
[No title]
M He y Democratiaid yn hynod o gyfia\TU gyda rhai pethau ond yn ddiareboi o an- nghyfiawn gydag eraill. Ychydig 0 goel eiiir roi i gymeriadau anwastad. Ar fyr gwneir defnydd mawr o'r hyn a elwir Radium. Pan ddaeth y gwefr fri, I ond roed efe i fyny fel meddyginiaeth an. ffaeledig at bob anhwyldeb flina y teulu dynol.
Advertising
Quinine Bitters ¡ J J .1..1 Gwilyia [1 Evans, Meddyginiaeth Ddigyffelyb. MeddygiEifeth Bur. Sicr, Bdyogal, Llwydd isims, ttc Effethiul ydyw. BITTEES GWILYM EVANS. -:0:- Dycodir aenbrefa yn y Cylh. gan yr An- hwylderau eenl'/tol, yn mblith erwill, 1 ■ ANNHREULTAii DIFFYG ABCHWAETH, OUlt YN PEN. GWYNTOGRWYDD. S ;LLOSG CYLLA, &c. Y lUSQ "ANNHREULIAD ym ticbes o luaws o ANHWYLDERAU YR AFU, yn mystg y I-k,, i y mts y rhai c^nl; aol ISELDER YSPRYD, CYSGADRWYDD, CLEFID MELYN, GWENDID, wj BILE, &c. Y MAE Bitters Gwilym Eva-ns In a-ifer cerih i'r cylla, ac m°wii conlyn- adymllnr yr Ankwylderau uchod ymaifil. o: Pat am y djoddefwili BOENAU AFIECHYD, pan y GELLIR EICH GWELLHAU trwy idefnyddio y MEDDYGLYIT AWNGHYMHAROL Hwn ? Tvstiolaethau. » 81 Mor boenns ac amrywlofyw 'R.doluripu Sia. nt d<.5>aalryw 1 v Na neb heb wybod b«th yw poeE." '<% LLEJRW^. Pr nzsi ee, Eferill Tie'l, 1897. Fore^digi' ir,—Yr wyf yn am\rau rr aran gof ro" am dair p-t^laid fawr o Quinme Bitters Gw irtn EVPIIS Mtient WWJ bod mor ^•ertbfavrr, ac wddi gwnsu- ? cvfiaaint o les i mi, fet v tei-rd«r u« ddyiwo f ■) un^iBBer hel eu cad w th w. Yr ei i< ocl. vn ff d(ISliWL,' T. DAVY WHITE. Alltmelyn, Rh l, Cb wef. 14e 1901 Syr,—Yr w^f wed; d-cd ef ei'? bp aydd- au gap w. n J d. :Id yspr\ d. a o tf g iad, a'r feddy.rjið oreu wvf wefii geel ydyw trwy gymer- Qui, ine BMeK Gwilym Eva1 s. Yr vr- f yn e. gymeryd boh blvfcyddy■:—.in y gw».«wyn vn fwyaf ne lluuol. ac n f dim fod he1 dcte. Yi eid oc M Gwilym Evans Bitters f-nw Gwilym iLs aas xi- bob Label, Staaap. a Phocel. "urwerthb ef mewn p tea 2s 9c a 4s tic rr un bl ChEll yn c- LW- s tair poM 4s 6c hn-i 12s 6, I'w gfcel yn mhob man. neu daBfonir ef yn rhai am y prfsi iu úctwd, yn ddyo^el drw? y Po*t, Nil y erch^nogion— Quinine Bitters MAN U PACTU RI \T G COM PAN Y. LIMITED, LLANELLY, SOUTH WALES. Prif Oruchwyliwr yn Amenca :—Mr R. D WILL\AMS, Plymouth, Penn. LITTLE ACHES CAUSE BIGGER ILLS Especially If Neglected. But a Prompt & PHoslvw Remedy- KERMCKIS VEGETABLE PILLS -is within the reach of the humblest purse. HEAD- ACHES, INDIGISTIOH, ACIDITY or TH* STOMACH, WIND, BACKACHE, KIDNEY COMPLAINTS, SCIATICA UCLIRIRECITATISH yield to the power of this marveliout medicine. Or THOUSANDS TAKE NO OTHER. KERWICKJS VEGETABLE PlLLS are Pttrtly Vtgrtablt and are oiiite Free from-Merci.ry. They are, therefore, as harmless as they are effectual. If you feel ill or out of sorts, or.bilious, or snffer from headache, try ONE of KERNICK'S VEGETABLE PILLS, and you will always keep a box by you. Sold in 7M.. ISid., and 2s. 9d. boxe&, of an Chemists, &c., or direct from KERNICK & SON, LTD., DCQjJ stwo CUWF.