Tarian Y Gweithiwr

Yr Argyfwng yn y Fasnach Lo. YCHYDIG OBAITH. 30 y Cant 0 Imf -bwynt Datgamwyc? boddllomrwydrf drwy- hoIl Dde- 'ht-udir Cymru nos Sadwrn pan ddeu-wyd. i uybod f ocli yr argyfwmg yn y fasnach lo wedi pas:o„ Ar 01 hir ymddladleu, darfu i gym- ryr&iolwvr Y plIeistri m gwejtbwyr, oeddynt wedi me:thill dod yn agosach at eu giiydd ar bcwnc yr isafbris neg a ddaethont. dktydd Gwener, gyt-uno eu bed1 i ofyra ,-i. bersom arani- 'y by-nol i ben le-d r>: pa un a fuasai y pris gwerthiaaoi cyfart1.1 i isafbris o 30 v carat, tiwchlaw sáfcn 1870 yni 13s 3c y dymeil, f.o.b., cymygiediig gan y gvveithwyr, men I 1251 3c, f el y cymygid gaaTy ffieistri, men. a, gawsai fed yni rhyw, hris: arall rbwnig; y ffigyr- au hyny. Y mae y c\ tumdeb fown. ar r teler- a'U fod' y cwestiynau ereill d dl i'w t>enderf)PU, cil ga,n fad! y perchtniyn i burwl i bwrdd cyrriMLl gyda chdn.er a anl1.i.bym1..q"c i'r N-r roi htnbio ell ha A! i did r r' lo MAIM, y pywtiau rawyaf pwysdg a, erys y y prig, a deLr gan y gwenhiwr am. ei JO, AC ••UI y cyturdJeb. M-ewn rhai y sty rem. yr redd'^ynadlead y Sadwrri yn adgonc un. o ddiiwrntc-dam olaf 1891, pan g^nialiodcfli cydbwyUgor y Raddifæ eu cyfarfodydcl yn yr Ansel Hotel, n orkiu bach, boren Dydkll CaJaaa- y cafood cy- timfleb 1892 ei fabwj'si-adu,. ac i streic gaei ei hatal. Y p-:mc mawr y pryd hivnW oeddl P& bercentage yn y A-"th-.vr pa. •sal g}-nrychic!i swlTt o n -1. og:olia11 yn rnhis y glo. Cynvg'c 'd v p«rch.ni~on S y cant, tra y daiiai y g",VL.ltivAyr allan an-i 10 y caiit. yr hwi* oeddynt \v^d« er fa'vnhau yn }stod"cyfno.:i byr y Scate flaepr^ro-f. y ffigwr a benderfynwyd aroo, f<»'d bym?; ar y diwedd', oecM 8 3{, Yr OPdldl y } n 8; yrRd'r:ni<l am' ddvd,r R?»^ n < -> r h tèbyg, ond nkt oe-di yr argyfwrjn: nac^ fr f cJ, yni g-vma.int aï bed 0 bosibl vm ddenUpdTy pe methai y pleidiau ddo<l. t d'ci-crau, y buasai ?■, -.i'- oedd. Buasaii' y rha.i a ymKMabynenit axnynt yn chiWjiddo y cyi'ainiswimi i 500.000. Gail- asai Mr Jones fyn.- ii n mhellach. ac ych^w an- egu y mdoeddl lawer cyflogiediig ar y rheil- ffyrdd', ac mewn gwahanol: wieathii'eydd ddefn- ydidiant lü. y rhai ni anent welithllo, t-ra byddai i'r streic neu gload allani barhan. Pan derfynodcI: y gynadledd., ni d'dairfu i gymrychiolwyr y roeistri na'r gweithwyr wneyd ymdrech i guddiio y Uawenydd a deimlent o'r diwe id wrthi v symiudiiad' sylw- 'edidbl a, wnaed tuag, at gyrhiaed'd dealidwr-1 iaeth yn yrhdl gw'estaynau. mewn dadl. Nid ymddtngysifcd hvd y cyturxJeb wedi cael ei yr hoil. gwfstiynau mewn dadl1. Nidi ym- ddengys. fed: hyld y cytundeh wedli- cad ei bendeTfvnu va derfyriioi. Pain ofynwya i Mr Wm, Jenkins yn mghylch. y pwynt, cynghcrai efe yr vmholyddi i fyned at bwyllgor y gweithAvvir. DeaJlwn fed pob aelod) oir pwyllgpr hwnw o biaidi- cyitunriiebi am dair blynedd'. a chymieryd: i ystyriaeth. wrth. gvvrs, tod y cwestiynau ereill yn cael en treinu yn fcKi'dhaol. Nid yw Cynghor FfeÔeTasiwn Glowyr D-ebeudir C'vmru -vn hodlol foddlon- gar i weithxedl o eidi.io> Cyngrair Glowyr Prydain: Fawr, gycli: pha; un y nuaent yn un- edig. Yo, [898 aeth. glo.wyr Deheud!ir Cyna- mi-gytunidsb ar percbencgion nas gallaii der- f\nu hyd y 31 ain o Ragfyr diweddlaf..od'di- eithr mewni aimgylchia.dau nsillcliuol. y rhai ini r \z ydi:.iasant. Y flwyddyn ddilyncl aiwydd- o li Cyngrair Pryda-in Fawr gytundeb sydd yn rhedeg, i didiwecM y flwycldynni hon. Gan fed hyny felly, ceis.iasanit, yn nghynadc. ledd So'Uthport i atal y dosberlrth i wneydl unrhyw gytrnd-eb fuasaii yn. rhedeg tubwnit iV 3 l ain ci Ragtfyr nesaf, mewn, trefn i ymyr- iadJ eyff gael ei wneyd yn mares yt Ffed'erasiwn. Yr oeddl cynrychiolwyr De- heudir Cymru yni teimlo. os cedld y Gyngrair F awr mor awyddlus a llym. ar ymyriad cyffred1- insol, y gallaisai y Cynghor fed wedi gwneyd eu cytundeb i gydklierfynu ag eididci y Raddifa Lithrol. Fel y mae'n wybiydd^s, cafod^d penderfyni.ad) ScutbpcHt ei gyfnswiid o fod yni "gyfarwydldiydi," i fed! yn "gymeradwyaeth," ac nidi yw Cyngra.ir Deheudiir CYill/rn yn tu- •eddiu i weithredu ar y giymieraidwyaieth bona I os gallant garel yr hyn a ystyriant yn gytun- dieb teg ami dair bivnedidL By:ddi cyfarfodi, nesaf pwyllgora-ui y mieistri a'r gweiit-hwyr yn c^rddl dydd lau. nesaf, er ymdirim a g'weddiill v cvmygion osocfwTd gerbron gan y perch.en- cgiom o:

ANGLADD DEON TYDDEWI. Dydcli M'&rcbex. yn y ddiinas ogieddicl fechaa s'yckl 16 miilkiir o'r orsaif a¡gosaf ar y rbeidffordd, gosodn\ivdi gweddliillion yr enwog 'Llawdden' i orw-edlj hydlddydd y codli. Nidi oedd' y cynulliadl dd'a-eth yni nghyd i d'alu y parch olaf i'r d'eon vrru.dlawediig yni fa.wr, ondi yr oedd yn cvnrychicll peb dosbartb o wreng, gwerin a bcmieddi yn yr holi Dywn-sog!- aeth. Nos Fawrtb. cafudd yr a,rch yin: cynlwys, y corff ei gludo a breswylfodl yr vmiadiaiWtedlg i gaipel St. Mary. Ar ei arch ddterw yr oedd! ^,n> gerfiedig y geiriati symil a ganlyn ar lafnJ pres:—•

DAVID HOWELL. I Ganwyd! Awst i3eg, 1831. Bu farw It nawr IsEedl, 1903. Yr c'sddt ypwlpudi a,'r eglvvys He yr ofedd y decui wed'ii gwasanaet.hu ynddli mor ami wedi ei hamidoi gyda galarwisgoedd, ac yn groged- ig o. nen yreghvys yr oeddi DraJig Goob Cadwialaidr. er coffadwriaeth am y dewrion perthynol i'r ClaMy Cymreig a svrthiasant ar faes y frvvydr. Dechreuodidi y gwa^sianaieth angladdol ami 2 o r gloch., pryd yroedd cnul cloch yr eglwys gadfemol i'w cblyvved' oeidct yn pern i rywi ddifrifcldeb anarferol feddiianan y gwydd1'- fod'olion. yn -glerigwyr a gweiniidbgion Yn> nieillduol, oeddynt wedi ymgasglui yn ngl'.vd'. Cynirychioliidi y Metbcdiistiaid! gan, y P ■ A. W. James. M.A., Penfro, ac ereill (l" yr oedd cynrychiolwyr ereill o enwadaiu. yr Anni- bynwyr, y Bedyddwyr, air Wes-Leyaid. Tra, y cenid emym bw'rpaisol, aeth yr oTvmdSaith, yn alraf i'r eglwys gaideiriol, a'r prif aiarwyr oeddyrst:— Parch. John Aneurin Howell, B.A.. Ficer St. Bede's, Lerp'l;CaÔhen Arthur Howell, Leigh, Kent; Mr W. Tudor Howell, bar- gvfreithiwr (meibion). Mrs. Protberoe, Aberystwyth; Miss Mary Howell, Tyd'ievvi (merched). Miss Margaret Protbero, Aberystwyth (wyres). Hen,aclur Wm. Howell. Pencoed (brawd)'; Mrs. Dr. Saunders, Abextaw-e (cbwaer). .I Parch. J. M. Saunders, M.A.. Abertaiwe; Parch, David Howell,. Pencoed; Mr John T. Howell, cyfreithiwr. Penybont, neiodl Arweiniwyd y gwasaniaeth difriifpl gan Dr. Owen. Esgob Tyddiewi, ac yn bresenoii: gydag ef yr oeddi canoniaid!, ficeiriaid', a ch.uradii.aidl yr esgobaeth. Canv, \d< emyn boft y deon, "Q Saviour cf the World." a chwiareuwyd v "Dead March" gan yr ergamyddi, Mr Morris. Ar1 y d'iwedd camwd: gydlaig ardicMiad yr hen emym Cyrneig enwog. U "0 Fryn ;au Caersalem ceir gweledi Holl daith yr amialwcb i gy(l" Arol y gwasanaeth, terfynol, aetbyr oil oeddl- ynt yn breseniol heibioi i'r bedldl, gan; d!a.ftu yr olwg O']af ar arch y deon enwog a gwladlgarol. Z, Danifcnr.vyd blcideu-dorchau. lu i osoid! ar ei arch. a derbvna.wvd n''fer faw'r o Ivthyron cyx^tadeimladol a'r teldu 0 bob rban o'r vdad. -0

CWMTWRCH. Gc-beithlu 'EbeneizeT. CynaIiwydcyfarfod y gobeiithlu yr wy.h- nc«. ben eta, nos Lun.. y brawd! Dl. Qw'cu yn y gadair, yn absenoldieb v gweinidbg. Y rbaiglen fel y canl\ n:—Canu tonl gan y gYlli- ulleidfa; adroddradi, Katie Rowlands; cain, y EvaraRees; adrcddiadJ. E. J. Thomas; can, George Thoonias; adirodklhad, Mary Row- lands; deuafwd.. K. Rowiandis a S. J. Evans; cystadleuaeth canui fechgyni, goireu, Johnnie Rees; adroddiiad, Jennie Maddocks; can, S. A. Morgans; dfenawdi. M. A. Thomas a H. Williams cysfad-'leaiaeith canui i ferched, goreu, Sarah J. '.Evans-; deuaiwdl, Catherine J. Kinseiy a Mary Rowlands; cystadileuaeth darlk'n, goreu, Hannah Williams.

I NOD I ON MIN Y FFO-RDD. I GAN EOS HAFOD. I Mae: Mr D. Richard's, Tan-y-bryn. Ystrad, goruchwyhwr tanddaearol gloifa ager y Gelli. wedi bod- vn ng'afaelicn yr anwyd-dwst am beth amser. Yn ifoans, miaei ar wellhad-. Sylwn ei fod yn lenor da, ac yn belaeth ei wyboidaetb mewn cyfeiriadau ereill. Lhwl- } dda ym fynych mewn cyfarfodyddi o bwvs. Yn, nghapel Zion, perthynol i'r BedVd'du-yr I Seisniig, Pentre, pregethwyd deirgwaith gan: y Parch, J. Tertius Phillips. Caerdydd, y Saibbcth diweddaf. Dydd'Llun, C};n,al.iwyd cyfarfodydd Dirwestol dan1 nawddi y Te-ml- wyr Da., a thraddodwyd anerchiad gan vr un bc-neddwr a'r Parch. D. G. Morris, ai gwran- .o'awvd unawdau gan: Mr a, Mrs: W. H. Davies. CynaJiwyd cyfarfodf dyddorol yn festri Eglwys Sant loan. Ton. nos Iau diweddaf. Cafwy d detholiad ar y delyn gan Mr G. £v:11Ion Davies, Gelli. Mare Mr Davies III d'datganwr yn cgystal a chwareuwr ar vr offerym a nüdwycL Diolch am; L.rthyn«as Gymreig y de.I\ ni. Gwneir ymdrech ganmoladwy i chwvdclo; Trysorfa Cenhadaietb Hedldilyscl y Rhondda. CrnaJiwyrd: cyfa,rfodyc1dr yn nglyn a hyn yr wythnos ddrwe-didaif yn rhanbarth: Yst ra ji, Rhondda. Gwnaetb y Cenbad'wr^—Cadben J. R. Davies-ej ran ii bwrpas;, aichynorth-, w-ywyd: ef gan gyfeillion ffafrio! y nm'lia Enw1 priodbiJ iawn a.r brif-orucbw) liwr neu brif-arolygyddl yw "senyllt." Teyrmsa. pryder a go-fid yn. mhlith trigcl- ion V'strao. Rbonirid-a. Yradktoragys fed v rhybudd dderbyn.iodd! tua thri chant ci weitli- wyr glob, ager Bodringallt, dro yn or i cfcrfvnn dydd Sad'wrn yr wythnc's. hon, Mae vn eu plith saith, o swiyddtogpom Ffaith fiin 8'faU yw foci: y mwyafrif 0: hc-nynt wedi gweithio am faith, flwydcji, yn y Ida, a. noidwyd. Mae: i'w obelthic, y try petbau allani yn well na'r rha.g-olwg. Nc/s Iau. yr boa. cynelir cvng- herdd yn nghapel Nebo, R, Ystrad Mae Mr A. M. Setter imddri ar y berdoneg. Cyflwynir etc.. gan Miss, Mavr Tohn. E.A.M., Mri. Richard Thomasi,, Llaraeilli,; a D. Davies, Pcntypriddl. Mae, yr e-hv1 i gaieli ei roddi i brynu dan ber- dbneS" art w'ais.a.nio!ethi b-:<hancd! (ir-'anits) a merched! Ysgol Ddyddio! Bodrmgpdk. Mae yr a,mean yn un teiiwng. a, dymiunir pr-esenol- dleb rhiieni ac exeiij yn y gynig-b&rdd. Clvwedl fod Mr W. O. Connor, gcruch- wyliwr glcfa Tydrew, Blaenycwmi. Wedi ei ben.o>d'i ym- lywiadur cyfatrwydd'ol (dlre-cting manager) glcfa Duffryn, B-argoedl Mae: Mr Connor weidii Ua.nw v cylch o o-ruchwylivMr tanddaearol, yn nglyni a,* glcfa v Gelli- am rai blypydchu. Cafwydi y pl-e-ser o'i gly-wed yn areithio ar d-es.;tyniau budidlicl yn y cylch, hwn. Yr ydyrnj yn llaiwenbiaiu., fel ereill, yn ei Iwvddl- iant,. — Mae Mr Tcmi Evans, A.C., crganvdld eg. lwy¡s¡ Fediydldiedag, Salem, Perth, wedi ei did'ewis yn^ arweiniydd cerddlorol eglwys Horeb, B., Tylorstc^wn.. Cawn y bydd! iddb di'diechr-eiu ar eii- wai:h \!V; y:n f'uan. Nos Iau: diweddaif, traddbd'wvd' da-rlit:h adleiladbl yn addoldvi Bute Square. M.C.. Treherbert, gan yr Henadur Richard Lewis,. Y nacil Hedldivvch,, Toraypandv. Dewisodd "Gyroeriiad" yn destyn, a, chafwyd beddha'd wrthi glywedi y darlnthydidl yn dweydi mor ragoroli am ei werth. Llywvddvvvd iran: vi Cynghorwr Siral Mr Enoch." Davies." Yc oedldl y ddariltb o dan naiwdd' Cymdeiitbas Lenydldol Treherbert air ey,1ch. Mae rhif y c^mdei.tbasau- hyn yn am-lbau. ac mae hyny K bravvf e-u bodj yn elder by nro! ia-wn gan bob! o: chwaeth bur. Bdib ccfnodi miarwolaetb Mr Richard Evan 6, TOIDI rmy, Ton, Rhondda.. C'vmer- oddi hy:n lei diydd1 Mawrth, /cn.v1.r zofed. we;ii miiisoedid o: gystud^d. Gweloddi vn a.gos 1 65 o flvvydldi', ac a/iilodbdid yn. nghapel Hebron, B., Ten. Brawd' taiwel ai dliniwe: oeddi yr yma,da.wed;i-g, ac boiffidl ef ganl. lu a gyfeilhon. Mae wedi gadael gweddAv a deu-dideg 0, blant. I ;n',v><! ef ynl ardaJ Tredegar, a threul- ro-d'di kiwer Qi flwyddi a,r Oil hyny yn nghvmvd, ogaetb Pe:n,-y-wer:ni, Dowlais. D>aelth i'r Rhcm:dda, tua; 36 o fIynydidoledd yn ol, a dal- io.d'df -ea gysylltiadl a, glcfa y Ten oddiar hynv. Llaniwod-.d y cylch a da.nr.vr- tanddaearol 'a chylchoeddi ereill. Dydd:- Sa^lwrn claddvvyd ei weddiHiom yn Nghla-didfa Gvl- hoeciu ims Treorci, a gwajsaniaethwvd: sran v Parch, E. W. Davi-e:s. Clywed. fod:^gwed.d lewyrchus ar eglw-yg Ebenezer. M.C., Dinais, o- can era! bngeilxol Yi Parch. R. Gain Adiams. Svlwaf v cvn- elir cyfarfodydd adealadb-1 yn bur aiul vno er cyfarfod a, dymuruaidiaui pob-1 ieuain, lie ae ere;ll. Mae cynal cyfarfcxlvdd! fel hyn yni cryfbaiu nsnth eg;h\ysig, gain drwvddynit. y gellir^disgwyl -cyifeillion, i lanw vr areithfa. a chyfeirladaiu pwysig; ereill. Rhywfodcl1 ca.fcddf enw v b-ravvd a UISi. Mr Howell, Williamts, Ystrad. Rhondda. e'i adaiel alian o rif y blaanoriaidi cl yn ddiweddar gan eglvvvs Gynnlleidfaol: Bodr.ng'allt. RhaS- .iSfed, 1837, ysgrifenodd! y diwedct ar Mr Benjamin Disraeli at: ei chwaer meuvn cysyUtiad a'r ymdrecb winaetb at apeithJo YDl y TNI Cyffredin. (lYr oeddi fy nghynvg cyntaf yn fethiant mOf, belled, a.g v methai'S ;d gael cyfleuscfra; i ddweydi yr bvn fwriedais. Dro ax all dywedbckll. Sia:reda,i.s eto meitbiwr. a chyda Ihvyddiant. bollol." Gwelir yniai werth penderfyniad, a dylem ei gofio,. Sylvvaf fod nifer lucisog oi gyfarrdy ddl o< wahanol n-atur i'w cynal c hvniVddvdd'' Gwvl Dewi Sant, Ni ellir cwyjTo \'n! 11lg\rYrneb hvin na chynygir cyll-eusdierau dymninol ac ad'd'vsg- iadol i leitywyr ac-ereill fainteisi-o arnvnt. Daw yr ymdrech. wneir gan, gy ifeilJion cvd- wybodtol a pharchns i'm medchd: yn. fynych gyda, dylanwad a, pbarch. Y gaylir yw hyn, ni xllir rhoddi y pris lawn, ar weithgarweb mil- 7 O'lfcr'vdcl 9}did! a ui holl fryd< ar weila, cyfiwr y cyfryw bywyd. Dyci'i Sul, Icnawr i8fed, bu farw M.r John Wood, prif wa.rchod'wr: (warder) Carchardy Caerdydidi, y n 58 m-hvydtil oedi. Deciireu- odd; fed s;vyddi3ig yn Newgate yn [875. Gwel- ooiidi wedi hyny wafeanaatli, yn nglyn a IioliOh w'ayy. St. Albans. Bryste, ac yn olaf Caer- dyridl. Pan yn Newgate, daetb i gysy'lltiad a.gos a'r dliwedOar Cbaries: Peace. Cym ei gysylltiadl a'r carcbardai uchodl fel s-wyddog, treui-iodd bym-tbeg mlynedd1 yn y llynges, daetb yni rbimgyll ar y mor-fydd'in. byvvedar yn ystod ei ball waith a'i oifal na,- chafwyd achois goso'd maire anffafrio-I ym ei erbvm, hvd yn nodi ei fodi yni dldiweddiar Din t r,oi. Ymt- d-diengyls, ei fodi mewn parch gam lywodraetlv wr y carchar ac ereill. Pan ddlarllemais banes ei farwolaetb, cyd- iodd: cyisoadieb' a defnyddiolldeb ei fywyd ynrvyf fel, pet ha,u gwie,r!tb sylw. Gwelir ):111- ddync onie'sitrwydd! llwyrdleb, a, phrydlondeb. Gwelaf y peth claf yn cael ei esgeuluso yn fynych,, ac mae'm golled i bawb wnelo hynv. Dywedl un: ysgrifenwx fodi "Prydlcndleb yn fam llwydd'iant." Mae dio-gii a; diofalwch ym achois o. hyn, ac mae carlo hen bethau salvv. o'ui baithi -ym rbwym o -fod yn been) a blinder i'r rhai sydd arthryimvvr idVl-vmt. Ni wyr pobl ymrodldigar ddi-in am (It a, diolch ddiylent ami fodi aOlan oiu gafaelion diis-trywgar. Tua 'saiitb o'r glocb boreu dydd) lau. di- weddáf, cymeroddiTjaniwa.im lofao-1 blin iawn, le ym Llwymypiai. Yr oedld wyth cant wedi eu gpliwingj drwy y pwll- yn flaierioirol. Pan ddilynwydl a deg ar buga.in o weithwyr vn v 'decker' sengl, rbwiystrodid rhvwbeth v ca.well yn ,ei -ddlisgyniad! nies achosi caLni.yniiadau chw.eTW. Cawn mai tri ca.wel.liad arall oedd yn arois cyn y buasai yr holl weithwyr wedi eUI goillwing: i waelod y lofa yn y fford'd ar,'er- ü1. Cwym.pciddl y'r henafgwr Ambrose- Prest- wood, I, Holborn-terrace1, Tonypandy a'r1 brawd ieuanc Enoch Da:vie«. 14. Glandiwr terrace, Tonypamdy, allani. a buont feirw ar unftvaatb i bob ymddan,gosiad. Yr oredcJi' Davies wedi dyifc.d o'r Hafod. ac ni: weitiv iodldi m,wy nag ychydag wythmo-sau yn Llwyn-x pia. Torwyd! cliniau William Gardener borddwyd Frank May; a dierbyintiodid Daf ydd Jones, Williams,town, nivveidiau llai pwys yn yir un ddiarnwai m. Dvw<dir mai bwn oedj y digwyddti-ad; cvnt- a.f gyimierodd lei yn nglyn ai plivvll rhif 2, Lliwynyp-ia. Paroiddi yr amffaivvd! gyffw cyffredinol d'rwy y cwm a manaui ereill. Dyima ffailth arall, er pob gofal, sy'n profi y perygil y m<a-e'r glowyr ac ereill yn a gored/ iddynit wrth geisio enÜl eu bara beurnvddicL Cly'wais henafgwr yni dweyd.! yr wythnow ddiiweddaf ei fod! yn un yn gwrando 01 gyfeilliom yin cymeryd rham mewn cvfa-rfacJ hwyrcl yn un o gapelau y Methodiistiaid1 Cy nk iig- yn y Rhondda ar rnos Sul. Pre- getho: Id dau o honymit, a, darllenoddl un beimod o'r Ysgrythyr Lam, ai gweddioddi y lJailL Cyfaddeifodd yr hien frawd ei fod yn cad cymaint. Oi Hasi wrtb glyued1 yr hyn draethawd nets y oy munaii cael arcs yno. rai oriaui yn hwy. Ca- iawaf ei esiboniad! siaradl drosto ei hun wrthym:. Maie y gfluaf oer a gwlyb presenol yn cadw ben wyniebaui cyfa-rwyddl o'm. golwg. Caieitb- iwir amiryjw 01 homynt gan flinideran cystud'd'; a cha.f fod rharn erbyn hyn yni gprphwys eui hun clad y:n, mhr.id-dtellau yr aerilyd feddi Ma,e caiel ymgcimi a bemafwyT yn adeilad^etb,. gan Eodieu profiadl yni help- i mi orchfygu am- rywiol 'storm-ydd: bywydi. Peitb air all, d'ang- osant i ni olloni gwt rthfau r rhinwedklaiu/pur gpfleidir gamddtymt. a'n hen ta.dau. Clywed fed tri o'r hem wla.d mown v-m- ddyddan a'u gilybl yn rhan 0 Affrica. bell. Y pe.th mwyaf neilldtuiol dam sylw oedd hanes: hen: arferion anwyl bra etii geraedSigaeth.—• Cymru. Tebyg eu bod-1 yn a.rg;vhoeddedig o'"r hem wlncn.&dd. "Cas gw'r na, cbarci'r wLad a I mitcc)4. -:0:-

DINAS, RHONDDA. Nos lain a, Sadiwrn. Ionawr 16 a'r 17eg, rai'wyd dan b-erfformiaev rhagorol ar y can- tawd cyseg;redig, "Brenini Hezekiab" (King I Hezekiah, by J. Allanson Benson), yn Eben- ëzer, C.M., Dima.s, gan Gor y Capel, dan ar- weiniad y cerdao-r medrus- ac yrmraddgar Mr Diaivid Moigani (Din-as). Yr artiste,s, funi gW3.sanøcthÚ :-Scprano, Miss: May John, R.A.M.; mezzo-soprano, Miss Blod- wen Thomas (Trea-law); tenor. Mr Henrv Lewis (Neisc-n); bass, M11 Davidi Williams (Penygraig). Cbwareuwyd. yn tedrus. ar yr o-fferynau; gam -di,s:s;es Marv Phillips, A.L.C.M. (Di.n>a&), a Maggie Thcma.s (Tre- alaw). Cadeiriwyd nos Iau g-a.ni E. Thomas, Ysw. (Cochfarf), Maer C'aerdydd; a'r nosi Sadwrra camlynol gan Toimi Evariis. Y SoW" M.E., Lhvymypia,. Daeith; cvJlJulliadau lluc'S- o-g yn nighydi y dd-vvy moso,n,. a. da genyf allui dwym tystiolaetb iddynit gael eu bodidloni yn y: modlâ goreu. Gwnaeth, y cor, yn nghyd a phawb ereill, eu gwaith ym hync-d o< gam- raoiliadwy; ac y) mae clod a-rbemig ym wir deilvvngi'r arweinydd! (Mr D. Morgan) am ei fedr a'i allu,, vii, nghyd, a". y-mirodd'garwoh cTi- flino' mewn dysgp y cc-r i allu: rhodc1!í dit- gamiadl mor berffaith. DeaJla.f fod mwva if y cor yn cael eu gwneyd i fyn-y a ael-ddlau yr eglwjfc,; end. daAv rhai oif-eib-ion a rosrclned; yr e-giwiyst cylchymol yn i roddi iddynt gynorthwyi; a,c. y miaent yn hae-ddii eu can- n'iod ym y moddi mwiyaf am eu gwasanaetb rhagorol. Hefyd dealiaf fed y Ilyfr hwn. yn 7fedi iddynt, eu. berffoBmio bellacb, o dian ar- weiniad Mr M-orgam; ac fod pob un wedi troi all am yn. Ihvyddiant holicl. nid' ya un1,g mewn ariani er dileu: yddyled, end i hyfforddi ac addiy,sgu me:w,n eerddoriaeth, Ni-s gellir pnsio gwerth, hyn. oblegydi dymia un o'r prif foddion; sydd wedi, bod gan yr eglwy £ j dynii ei dyled drorm i lawr drwy v blynyddau, a eTa, genyim, ddieall fed elw .sylwedidol wedi. ei sicrhau eleni etc. i'r un pwrpas, DYTnunwn i'r, cor a'i arweinydd pipb-lioga-idld: (:1,C anwyl, hir oeseto i barbau yn y blaem -ii wiasamaethii crefyddi ym y ffordd h-on fel a.m.ryw ffyrcTd ereill. Wedii gcrphen canu, cyflwynwydi diolchgarwch cynhesaf gaur Parch. R.' Garni Adams i'r ddau gadfei-ryddi am eu gwasainaeth. Ac ar ol canu "Hen Wlad fy Nbadau," j or- pheni,; ymadaiwoddl pawb wetii eu llwyr fodd- lomi, gan ddatgan, "Af eilus, moles eta."

HIRWAUN. Nebo'. Bu y ME Dd. Willi amis- a Dalniel Jones, ytt ngihy-tia, Miss M. A. Jones ai Mis-s Esther Jones, wrthi yn brysur yni casglu rhaglem ar gyler nois Tau. (22aim) diweddaf, ac y maer pawb fu yn y cyfaxtodl yni baxodi i gvdnabocl id!dynt hvyddo: i gael rhaglem wir adioniadol .t: ac adei.I.adoh Gofalvvydi fod; y diarnaiu oil o no'dweddi grefyddoil, ac fodi pob- derniyn, yn dwyn, ei. wers gydag ef. Ar gaisi ygweinidog cymerodd Mr D. Williamis, at Y cyf- aifod, yr hym a, wnaeth i foddilonrwivddi mawr. i ptth, cyntaf ar y rhaglem OiedicÍ: ton ar y berdonieg gain Mary Ellen Davies, yn hywoci o fedrus pan gofioim madi yw end! ieuanc iawri eto. na- adrodd'wydi yni fe-lus gan. Josepli John Dyrnond's; Lizzie Ann Morgan a b Lizzie Olneu Evans, Tom gaedl nesaf gan Thomas DJ. rhoanais; ac adfr^ddiadau gan Gwenllian IMo-rgan a Keziah Thorna.s,y. ,hi- yn my nied trwyi -ety gwa.Ith yn ganmoladwy. \n nesaI, can dynier iawn gam Morgan Jobrt Thom-as, ac yn dilyn cae-d araeth wresog ac anogaethol gam Mr A. 0. Perkins ar "Y pwy» 01 fod yn, oleuni i -ereill. Ynai deuawtf ddyddorol gan, frawd, a, chwaer, sef hi dd John Davies a Lizzie Olweni Davies; ac adlroddiad difrifddw\\s gan May Smith. Ar ei hoi hi canodol nifer luoisog a'r plant bach, •be.&f (lomi dan -arweini'iaid! y gantores enwog (ar Hirwa-um)^. Miss. Esther Jones. Ym- dioengys fod rha n a'r gair a, gamtwyti gami y rnai oach w-e'da ei gyfamisioddii garni un ct- ferched i-ei-ainc yr eghvys. Ni-s gallwn gydà. sicrwyxiid ddweyd' pwy, and er by my yr vdyra yni "giitsso." Adro-ddiadl gaed' 111esaf gait 1 h.ornasi 1 homias, Rwyf heel'diyw-'n 20 oed," llawn a wersi tarawiadol; ac ar ei ol ef camwycr gan Joseph John Dymomdis yn 'sweet'' iawn, a, Miss Jacobs yn cvleilie: iddo. gydaQ off ei yni a elwir y "zither." Naturiol iawn daitganradi Mr Evan Bwa.ni o'r gam, "Q rboiwcb i mi, b-regetb Gymraeg"; a. difrifol sawn oedd) y derniyn a, adroddiwyd gan Mr Dav id' Matthias; mis gall-ai yn wahanol p-an mai "Maxwolaeith yr Ammuwiol" oedd y testyni. Canwydl ym soniarus gan Mjssf Lizzie Anu; Bird ar ei ol, ac adioiddwvd yn effeithiol arei hoi hithau. gan Miss Bessia Jaccbs y dernyn. "Bydd dyrner WJíth d.!y fam." Car vvyd; ton arail gam Joseph Job Dymond's- gyea, r zither, yn doddedig iawn. Galwodtf yl Cadeir"d yn nesaf a.r yr pobJög- aidd, r William/ Ldwrs. o Bethel, vr hwn yn garedig iawn. a rocklockt ei wasamaetb yr* thad, Adroddodd1 ym feist-rolgar a. naturjof "Y Stori Gyffredlin'; ac wed«] gw-rando- yrt a:otud élnlirY ym myned trwy y dernvn. vr oedd y gynulleidfai yn barodl i dd'angos eu cyraea- acnvy aeth, yr hyn a wnaetb mewm rnockl calomog. Yni nesaif, can gan Mr Tern. Roderick. Ton oedd hon 0 modiwe-dd gref- ydldoil ryfeddol, ac un 01 s,a,foni uchel o rant cyfa.nsoddiadi. Anerchi-adl gaed! 'wedv'm gan y cerddcT enwag, Mr J. T. DaiVitis. G., ya ddydd.orn,! aci'r pwymt. vntd ei a.rfer. Yna can garni Mrsa Mary Francis Williams,, yti gerddgar dros ben; a, I hi, g'an ddacft rhvvnig cy feillesau, yr horn a, dierfynodd mewn heiddwch. Yna. can. ym modedig o. didia, ag ys- tyried ma,i dyma'r tro, cyntaf, gan Miss Eliz- abeth Lewis. Prophwydwin; y diaw ynt gajt- toaes rago.ro.t ondi ideli feithrin ei, d'awn. Yn odSwe-ddaf oil caed pedlwarawd gam- y Mri. J. T. Davies. G., Daniel Jones, a Missies* Esther Jones a M. A. Jones. Y cyfeilwyr oetddynt Miss Mary Davies;, oirgamyddes. y# eglvvys, i. Mr J. T. Davi.es. Ar gynygiad y Z" 11 1 *1 gweinidog, ac e-iliad1 Mr Evani Beivan, dioJch- wydi yn, wresog i'r rhai oeddynt wedii giveith- io i gael cyfarfod mor dda, heb aramgh-ofick Mr Joseph Sweet-.oedd • ym gofalui am y god- ( Melus. iawn. -Q:-

( HIRWAUN. Darllemais yn y "Darian/ yr wythnos. ddi- weddaf, ysgrif yn nghylch, cywiriadau goLf-h- ol cyrddau Nadoilig Ramoth. Teiml'af fod "Edmygydd" yn rhoddi- gal wig rhy bardduef ar y cyfaiil sydd ganddo' pani vm, son ant "genfigeni ddall," "amcani diefiig/' "celu y gwir," etc. Gwni oddiar brofiad persouo-I fod eich gohebyddi mor d'diniwedi a; phlentyrt in I 01 fod yn gam-Iiwiwr. Credwn ym ddi-ysgog mai yn dd'amweiniol y gaelawvcV vr enwaii aJIan (er i hyn fod yn groes. i v cyfryw, ac yn) deilwng i gael e-i: cvwiro) aer b -1 nid yn fwriadol. Bai y cyfaill yi cyfeirir ate, os goddefweb i mi. ddweydi hviiiy, Mr Go?.* ydyw bed yn rhy frysiog, a defnyddio ge?J- iau anystwyth ac aneglur, and d'iamheu y cymer mwy o b-wyll y tror nesaf. Gwrtt- dvstion yn mgoleu Moes a Beibl ym erbyri brodyr cyimdieitbasol ac eglwysig. yw rh,utNrf> 1 r vvasg, a. defnyddio- ym-adrodd ym yniy in ar fed! yn enllibus, Coledd'wm synia.daugwdt y maill tuag at y Hall, ac ymdrechwrn i wella diffygion lein, giiydd, yn hytraeb na'u cy- hoeddi o flaen, y byd Yr eiddoch, Chwareu Teg. O.Y.—Teg yw nodi y dylai EdmygyAt wybo-d i Mrs.. Hill dderbym all wobr am y '12ce/ o herwydd ei gwneuthuriad1 cywraiir. Nid yw yr uchod wedi ei ysgrif emu o faTais at uini mai ch,watith, annallu y Hall i amddiffyrw Temtiwyd fi megis 0' raid; gan fy mod yit bresenol: a. chenvf wvdiodaeth or, d'tfcu* gw'rdd'.—C.T. :o

LLWYDCOED. Y mae yni bJeser g.enym longyfarch y b-raw-di iauanc Joh.nt Howell Davies, Moria^ place, Llwydcoedl, ar ei llwyclidSamt yn. eriill y gradd; 01 A.C. mewn cerddariaeth. Y mae y ffaith yma vn adle.wyrchu clod mid, bycham. ar ei cldawn a'i wybo-daeth mewm cysylltiad a'r canu. Nidi yw-' ond ieuamc eto, a diam- beu, os ca- fyw, fod dyfodoi-disglaer" ym ei aros. Dymunwn i "do bob llwyddiamt 1 fod' yn ddefn,yddiol ym y dydcido-1, a hir oes i was- anaetbu ei Dduw a'i- genedl. -:0:-

DERI. Llwyddiamt. Llavvenydd oeddi gan. yr ardal uchod, yn ogystai a chyfeillion ereill, i glywed am Iwyddiant y Parch. W. B. Richards, Nazar- eth, Deri, yn cipio, y wobr .ym, EisteddfacF Abercla,r Boxing Day diweddaf, am y tra-etb- awd goreu, ar1 "Ddylanwad Cerddoriaeth.'3' .Clywso.m. iddo; gadcanmollialeth ucbel; gan y beirmiad, y Parch. Gurnos Jones, Llaiubrad- ach, Hyderwm y ceir' clytwedi- am: ei hvydid- iant eto yn y cyfeiriad hwrn yn fua-n iawn. "Exodsior," frawd. Amicus.