Tarian Y Gweithiwr

TRO YN Y GOGLEDD. GAN AB HEVIN. LLITH V. Wedi .gadaed y Pare a'i "ysbryduofni" di- niwefl, a cherdkJedi yn mlaeni ac i fyniy yn tighviViriad Mynydd Moelr uni o dtruimui mynyddies y Gadler. am ryw haoer mill-dir yn, mhellach, cflyraa ni yn rogolwg PANT YR ONEN. Gan fod genyf floc easoes yn fy meddiant, wedi ymddariigos yni yr argraffiadJ diweddaf •o'ai "Mafooii Duon," y mae croesaiw* i"r Gol. ei ddefnydddo.uwch.beni v Llith. Copd ydyw 0> waithi Mr W. R. Jones (Pelidros), cyfaill harddol o Ferthyr, a, dyneddi oddiwrrh ddar- iiin lliw- ai, NN-niaethiim pan yn; hogyn ysgol, pryd y cvrnenvn fwy o ddydribrdieb yn y llinel] bono nag yn' awr. Gall rijacii oes dim neillduoi ynddo iclynu sylw'r diaxllenydkS a to ond1 y ma,e hyn i'w ddiwteyd' ymei ffafr— ei: fod yn fraslun, hoiloli gywir o famgre sydcl Yl1 gysegredig iawn! i'r ysgrifenydid—diacw He y'm magwyd yni hyn&f o deulu o no bllnt. Gwelais. y lleni i lawr dsros y ff Pne-,tri acw dair gwanth,:— (a) Amsetr marvr: brawd bach. chiwe miss <;<ni— y eorff cyntaf yni ein ty mi. Criwn dros y wJad a'r dref am dano—methiu» myaned1 0 olwg, ei arch-—methu rhodd^'r cusara olaf ar ei wynteb, oedd' fel marmor gwyn—ac yn rneddwl niad oedd gofid rvab fel fy ngofid i. (b) Gwelais y lleni, i la\\T dtachefn pan oedd ty nhadt yo gorft a bu'm gyda'm. brodyr yn cliirio'r ceryg o rigofou y ffordidi gerti yma, i atal yr elor-gerbyd i siglo mwy mag oedd raid wrtlu i'r o!\v\ nicn lusgo i dy ei hir gar- tref. weddiilicn marwol y penteulu gomeui chwysodd! dros ei wradg a'i bianit erioedi. Nid yw y berth, rhwng y ddau ros mor daclus ag yr oedd fy nhad yn ei chaidw. AIli y ty- ddyn hwn y bui ef yn gwiario ei nesrth i dori 'trenches/ symud! carneddi, saiethu credgiau, etc.. }n lie gwnieyd y goreu o hyny oiedd yns dda o r hen le gwlyb ac oeir. Dyina waJ darfyn ihniing dau ga,e. yn aros fyth ar haner ei. thyniij i lawr ganddoi: di au ei fodf ef y pryd hyny yn dychymygu'g^'eled! ei hiumi rvw dro yni y dyfodol yn aredig cwysau1 hirion gyda gnveddi o, g-eff ylau graenuSl. dirwy, y tT y terfyn, hwn, pan fyddai y ddau fatesi yn un. Ondi ei amcaniion a dyraed yuriaith pan) ntad oedd ondi 38 m.lwydKl oed. Gwedais ef wedi tori dwy vstod 01 wai'r ar hyd y "caie mawt acw _ym y boreu, cyn. myned i weithno diwmod) ar ystad y Llwyni, aim ddennavv swllt yr wyth-- ixois. i hedpuiitalu rhenty fferm, a chaa\wH,eu}u rhy. fawr. Gresyni na luasai; Rhaglumflaeth, nen atyvrbethi araM., wedi ei atal i ladid ei hiuinaa am ddim;„ a'i amfeni i lawtr i ",dad v glo, lie y ga.lJai.dynj 'o'i neith aJi fedSr ef enill o dclavy 11 bum' punt yr wythmos., heb ddim trymach Hafur. g^d'ai llai o oriau. Dyxkiiau tywyU a thymibiestlog oeddi dyddiiau colli fy jihad. Gv.'eddr\v alarus, llonalidl ty o blant, a'r hyniaf ym Breintis bach o lirinter— > grefft anrhydleddusaf a'r dylotaf ei chydba- byddiaiethi o'r holl grefftau—y prydi hwnw heb orphem y bedWareddi flwiydldtymi o'i bren- tisiaeth yn y dfref, ac yni dierbyni y s'wto o 5s. yr wytlnnios o gyflog, Ond ni wielw^dl y cwp- bwrdd yn wag. (c) Gwelais y lleni, dtros y fFenestri (l.cW) ckachefn ar 01 gadae1 cartref, a diddl i fyw i'r De1. Y tro hwra yr oed{J! fy rooim wedi ei golivvng oi i thraffert hion. Ntdt oe,$anirhegion na llith i'm Horn O'i dwylaw anwyl yn; dbdi eleni. Y mae; yni Mhatnt y:r Onen y diydd! heddyw dya icli o blant, t-ua'r un ndfer aig oedd! o hon- urn ninan j aic yr oedd'ynt yini ddiigoo tebyg, <rai O' honynit, yni 'eistfedd! y tu o-l i:r bwrdd mavvr yni ffenestr y gegin. Bu gwraig y ty mor diriom a, gadlael i mil fyn,eid! drwy bob congl di 7 ystafeIL Dangosais iddi oJ y fell tenlfu ymo cyni i ni fynesdi ynü i fyw—24 mlyneddi yni ol. Yn y "bwtrii". (fel y g&lwemj I ef-—a.i o 'butter' y tairdd y gairi?), nieu y liaetlidy, y mae. Tara.wyd y corn simddia lawr, ac yr oeddi yr hen; deinainitiaid i fewo yn y ty ar y pryd, ac mewn gwth o oedrajn- Mewo cyfeiirdadl at y dygwyddiad vna y gwn.a;ed y ddau emglymi sydidl yini "Mafoni l>uon y Deau" i'r Mellt Trugarog. Duw redi ar feirch o drydani—flfachaa;i fellt Yn fflweb fÜllltau all an; A thrai tabyrdda'r dara,ni, Claddi i dy y cledd Oi dani. Ond, i dystioi dia dostun—y Ceidwadi A'n) cad wad rhag dialur,- Wele wagle: ol eiglur Traed y mellt ar hydi y mUir. W elwch chwir cei, neu y ffaM, acw o flaen y ty Cofiaf ni a pldant y gymydogaeth yn ciiwareu ,gyda'n gilydd)—mic-ymguddao, cicio pet, etc.; ac un nosw,aith, wrth redieg hyd y ffald, llamodd no o'r cwmoi dros y ddbyn, gan suddb yn ddfwfn yn y tir meddial oedd diano. Yr oeddi yn noson, oleu leuftd fel v Idydd, a than: wyni goleunfr wenlloar, ymiddangosadi y ffaldi a'r rhos yn gydwiastad a'u- gilydd. Yr oeddi j cwimni wedi dy^h- ryn. oaid yr ateb a, gafwy^dl pan hûhryd: ei hdynft oedd, ei fod yn, "flir ac iach, thanciw." OJr ffald! h,,vvr,, gwelir capel bach) Bwlch< Coch-lle: yr oedd! )T holl g}Tnydogaeth yra cyd^gyfarfod i g'ytna1 Ysgol Sabbothoil bob wythnos, a chwrdd gweddi bob pythefnos, a phiregeth yn achlysurol. I>yna lie gwelais y cyfarfodydd cyrnesaf erioed; tynai y doniau goreu yno o chwe' milldir 0 gylch^ ac yr oôdd yni yr ardal- ei huraam y pryd hwnw'■ ddiynioni goleuedig 3) buchedd.ol. Dyweddr foci goi- wgaIaJl air yr YsgoildVi bach erbyn hyw. Y mae yn, gyfleus iawn i'r ardai, garti fod y fferddi i'r dref mor bell a, garw. Perthyua fwy i'r Anmbynwyr. na neb arall. Cofiaf fachgen; 13 oed yn cyiwychaioli yr ysgol fach mewn cyfarfoidydd Ysgolion yn Unileb Dolr geJlau. a'i araeth, yn un ddaleni 01 bapyr ys- grifenu. Cofiaf glywed y Patch. Petefr Price, Liverpool, yn tradkkxii ei bregpth gyotaf yn- dido. GweLais y Parck Owen Joines, Moun- tain Ash (Pwillhela y pryd hyny), yn dariith- io ynddo ax "vVlad Canaan." Gan -fed, yr amser yn brii-v. gadael v ff ermydd yr oclxr arall i afcm Aran heb VlJl1:- Veled a hw\-n.t. eleni, a. chyfynguciIll hunadn at yr ochr hon. Buasai yn ddymunal cael eSID"n i fnnty y ffridoedd acW;, lie y buom yn blanit yn, bugeila-, yn belaL'r y^sgyfaraog, a'r a'ar fyn-yddl y petris, a'r llwynog cyfrwys. Dychymygai g!y\v<xi yn awr swn y fflamau yn ffrio ynt y grug. Ysglefrio (dyna air yr ardial ain 'skatin.) oedd ddiifyr hefyd ar y llyrs, carddi yn y gauaf, a dial y brithyli yn y nant yn yr haf. Nï ddyrrru'nwn ddcd^xldach n.efoed'd: mewni byd arall nag ail diteulio tyimhor ieuenctyd. Wrth fFarWelio a/r hen gartref unwaith ynr rhagor. dymrunwn gyf- lwyno i'r darllenydd y cyfiedthiatd1 canJynol o edddo Ceniniog, a drlerbyniais wedi: ei ddychweiiad i America^—cyfieithiad o'r gan ■gyntaf yiji y "Mafcxn." Cyfan,soddwyd y wreiddiol ar ol ymweliadi arran PANT YR ONEN, Near Dolgelley™ Meirioraethshire; I Wient by my home in the end of May, It was once thewhi,test of homes that wav; But alas r its blackness I now deplope.- Shut are its windows, and! locked its door. The birds still sving in the same: sweet strain, As if the world had no sorrow and* pain:; The fieldis are as green as ever the}- were, And the leaves on, the branches are ^winging: o o there. But 'tis not the silme leaves sn-j birtbc'n/i gay Ihat dance a.nd sing to the King cf dav ■ And OIh! the chiLdirers shall nwermore Return to sing and dance as of yore. The little 1reiFJ lips have long been dn, But the fountain still bubbles near by, Like the Fountain of Life op ed on Calvary, My mother, familiar with both was she. Ere I left I looked1 back from the marshlaind there, For a; smile like the light 'neath. the night- hued hair. For the kind blue eves, for the face half divine, And I tasted wormwood where once I had wine. Since I saw her stand on the threshold; there, Two winters parsed over the cottage fair: The winter of nature with blasting breath, And Oh! in: the; summer, the winter of ,cFe2tth. Aug. 1902. Trans. H.R.R. Chicago. Cyfeirdo! ein camrau tua'r COED CROES, y ffermdry nesaf. Yr aelwyd bono wedi ei bylchiii yn ei chaerfa. er pan fu'm yno o'r blaen. Henry Morgan oed:cr enw'r ymadaw- edig- Pan yn gyimydog iddo, arferwni ei hoffi, er ei. fed ym cael plesar; }7n fy iBhoerti yn nghiylch "yr hen WesŒIe' 'Dia," VI' oedd yn Rhyddfrydiwr goleuedig;—yn, un o ddarllen- wyr cysoni y "Faner/' yr hon, gyda Haw, a, arwediniodd lu 01 amaethwyir Cymiru i dir Rhyddifrydtiaeth gada-m, pan yn Haw ei pherchetlll a'i golygydd cy ntaf—Mr Thomas; Gee. "Gee" a) "Gladstone oedd dau enW miawr gwlieidiyddol Henry Morgan. Yr oedd yni gymaiintt o "Gladistoniam" fel y gelwid ef weithiau yni "Gladstone," ac yr oedd wirth ei tfodd am hyny. Y mae Hun1 Gladstone ar furiaui y ty dictwy waith nieu dair mewn giwa- hanipd ffurfiau. Pan fu Gladistorae; yn myned trwy Ddtolgellaui, ac yn aJrOS ychydig amser yn yr orsaf, afeth H. M. i lawr yn llewys ei grys, filldir a haner neu ragor o ffordidt a,'1 ffou yn ei hnr, a, gwthdodd yn fygythiol drwy y dyrfa oiedd yn llenwi'r stesdon, a'i wyidiraui ar ei lygaid, i gael golwg iawn ar ei edlun— pan oedd: Ynadoo Hedd, metld'ir. yn methu. a giwelwj-d1 Daw Gladstone Hawcardien Nt-r, Ha w Gladstone Coed-aioes, yn nghanol, bamllefao medbiofl- llafur. Aeth eddiym wedli. cael dagon, 0 lawenydd; am ei oes.- Siaradai am yr angen am Fesur Tir, a pbathau felly, wrth y meistr tir. Yr oedd "M'ichaei Jones y Bala" ynarwir ganddo. John Thomas. Le'rpwl, a Herber Evans, Caeiinarfoai, oedi edi dduwiau pwlpudol. Yr Aniiidbv'n.wytr oedd emvsrl ei gaJan. "Pwy syxkl yni myn'd j: gael y gadair, Henry Morgan?'' (yn Eisteddfod MeirkKi, neir v GeaddlaetboJ). "Wn i vn )1 byndr—omd mad rhyw Anniibynw-r. eiff ai lid." Coldaf ef }Tii gwweyd hafoig amaf VfTth didweyd fod yr enwogion John Evans a Hugh Hughes wedi trod: at yr Aamibyawtv. Cefads esboniad rhanoli yn dddweddar ar hyny. Mae'n debyg ddatfod) i H.H. gaiel galwad o egl^ys- Annibynoi yn y De- yma ryw dro. Gyrads faco i H.M.. y N adolig cm v ddweddaf o FerthyT; rhwy^trai ei fereh. i dddolch: rhaid oedd Iddo: ef gael dioilch ei hunan pan wellad- Ond wellodld a dddmj byth, diruam. Nid oedd heb ei fai j ondi gall- aif, Hawer weckiio- air.. gystaj! calon a.g' ef—^nior lan (J ddijdlleU a thwvl1. Ymladdbdid yn er- byn chwant, a'i l^off em,yni oedd, yr hwn. .I' sydd air t-i genlyn cof:— '•"Arglwyddl lesui dysg im" gerddied Drwy y byd yn al Dr dn ed- 'Chollodd! neb y ffordd' i'r nefoedd Wirtk Dy gamlyin Di erioed: Mae yn oleu, Oncl cael gwe1'Ó Dy wYDieb Di." Ei wraig—Jane Morgan;—hefydi. sydd gy- .meriadJ dfycldbroJ; rurxliedig am sirioildeb a chwerthin iach. Mae '1[') lugedles dida; a phe byd:clial rli.d, gallai:gnedfio, a thord gwair, ai gym ceffyl, fel dyn, Omj: chwith gwelVlf y blePMyn gwym yii ei gvvadlt Gwelo,dd cldiyddiau heulog. Methu myiseid i Ffemmd'y y BRYNMAWR, yn 01 y oblegid ymirwymiaid i fod yn y dref erbyaii un o'r gloch. Gorfod troi yn oJ: yn ei oJwg. Haeddai y ty acw golofn iddo ei hunan. Mate yr henafiaethydd rhagorol Mr Edlwardi Griffiths, SprinigfieldJ, D-olgellau, wedi botdl yn ei arch wild o aimgylch ogylch, ac wedi ysgrifenu colofnau arno i'r "Dydd" a'r "(^eaiinen." oblegid mai yuo y trigad urn o'r Crynwyr oeddi unwai th yn! lluosog yn y cym- ydogaethau hy-n. Yr ochr arall i'r Cwm y maes Capel Aninibynol a berthynai unwaith iddynt hwy; gelwir ef eto "Capel Quakers" mor fynychi a "Tabor," ei enw priodol. Y nrne anvyddioni myowent o gylch y Bryir- ma,wr, a,, chafodd y bonerddwtrt j-mcbwilgar y cyfeiriwyd atoi edsoes hem goffr gwerthfawr i'r hanesyddl yn nten y ty. Cymyidbgion car- edlig fu ac y sytlid yrn aros. eto vn y Bryn- ir.a nr. Brysio i lawr i'r dref dlrwy Goed y Pandy> erbyn yr ymrwymiad i dynu. Hum y Bardd Amer:can.aixki', "Cenanog," "Glan Wnion," a 3, gilyddL Yr oedd, gofid am ca bydda/i No. 4 yni breseaiol, i wneiy d y "pedr war' yn gvflawn. 'Adieu' i'r feistres eto, ac 'ofF a ni ein tmi: gyxlk r tren i Ddrwsynant, ryw dJdwy: neu dair milldir i fyny gydia'r afotni W mon i gyf ei ria.d y Bala. Dymai ni yn awr yin rhodio trvry .arrdaloedid y Brithdir a Rhydvinaira; ac os nad! ydych yn blino, dyna lie )fch cedwir yr wythn,as nesaf. (I'w Barhau.)

—: o: THE LITTLE "TOTS" THRIVE ON FOOD OF THE ELDERS. The secret af the remarkable results cte- scribed in the letter quoted below is that Grape-Nuts fully cooked! cereal food! quickly and surely rebuilds, the minute cells ini the brain and nerve tissues, without which the most powerful muscles in: the world are use- less. It is used. by adults and children alike. Mrs, J. Page, 50, Amelia; street, Silver- town, writes:— "I feel it to be my bounden duty to tell you of the great good t'hat Grape-Nuts has done for our little girl, who has been dielicate from birth. She wa5. boirn with a double hare-lip and cleft palate, and in consequence has had to be fed; with a spoon, and has nevelli been able to eat any, sort of solid food. She was often very ill during, the hrst eighteen months, then she was vaccin- ated' last November, and, after that her flesh got softer and thinner even than before, she could not bear the weight of her bodv upon her legs, and! of course she was very fretful, so that we have experien-ced) great antxietv, until at, the beginning of last February I commenced, to give her Grape-Nuts regularl ly, and even after thei first two; or three days wle began to. notice an improvement, as thetre wais less fretfulness and! she slept better. At the end) of three weeks we began to say how heavy she was getting and that her flesh was beginning to get! firmer. Soon after she commenced! to walk by the chairs very carefully, for she has always been, a very nervoi child. She is now two years and a, half on the 12th of next month: she can rum alone, and we have to fasten the gate to: keep her out of the road, and J am not dreading the next operation for hem nearly as much asi I did before, because I am^re|ying on Grape-Nuts -to build, her up again. "Both my husband! aindl myself have: very grateful feelings towards the proprietors. of GrapehNuts." Grapef- Nuts appeals to the frugal house- keeper because it is a, valuable food, and one that is easily a,ndi quickly served!, for it comes from the: factory to the: house: in a fully-cocked condiittioni, "and is prefeirably served: cold! with cream or milk. The economy of its use is marked! A packet,, costing 7dL containsl 14 portions'.

-1— :o: RHYBUDD I FERCHED. 1 Cyboeddoddi y Swyddfa Drefediigaethol igylchlythyr i' rybuddlo merchedi ie.xia.inc i beidao myned i Dde Affrig heb eu bod! yn ngpfal rhywtnt. Ymdden:gy & fod! personam drygionius yn ceisio hudb "mtetrcbed drwy adidewadiotn teig, ond pa ferch, bynag aaff yno aid! oes dim oodI danysfcr yta ea haros.

EISTEDDFOD NAZARETH. I ABERDAR. Englm: "Y Llosg-fyri^dd." j 9 o englymvyr, vn rhaaiu- eu hunain yn nauuiol 1 adau dd^baxtn. y Yn Dos, II y mae John, v Gwas j I taliain.; a, Banld: Gwyn Glew o Bnddi y Glyn. Rhaid i'r tri fi-vii, fyned i Ysgaj Farddbl Dafydd' Morganwg am y gweddidl o'r gauaf, i edrych a eilir t>ei>rd*i o honynt. Yn Dos. 1. y mae Un yn Cuddio Mewn Cad dug, Mabon. Dychry-nediig, Homo, Svn- eddg, 1902. Y rrae pob un o'r englyndcn hya yr» d;ei .s:gr o Cesrodlaf th- ai: cafodd eu gwac"1" «u g^obrvvvo yn. ami- j ach na.'u gwell; a tb no waith tydd1 petv dierfynu pa un yw y g or gocemon,. j Ma boa—Gallasai y I linell gyntaf fad yn fwy ystm-th vwrth dynu y gair 'dig5 allan, er fod1 y prif-feirdd! fel Hvrfa Mow yra arfer aceniad: trwstaI11 fel yna. Englyai barddonok Un yni Cuddiio Mewn Cadduig.-—Ma» yn •h}-nodi i engh'n^T mor iai-c-hi olfwng y rhag- want air y chweched sill, yn He ar y burned, fel y gcl'ynia.'r dd^eddif. GIld gall ei symud yn hawdd. Yn, JI-e (J'i enau e: rfiwy<^i„" biiasai "a chwyda" yn lJawTI mox ramagedol a IJawer mwy dymunol. Llinell gsunpus yw "Hau in*, yn niwl angeu wna," ond aid yw y fugr o hau 5:t1\ cael e? ddaJ i fyny yn dda. yni y ilinell mesaf— "A'i lif o daw a lafi hau a! Hit. Mae son: am "fwrw bar a ar wyneb y dyfroedid," ond! nrid hau. a, Uifeiriant. Synie<lig.—Englyn. cryf a 11a,wn c'r testyn. Gresyln fod. y ddwy lineH- olaf heb fod vn oigyhyd eu hesg-eiriau: "Er golwg daw, berw'i gal on, Hylif dig, yn loewaf don." Y mae; y na.ill yn, wy th, ar HaJS yn saith, sill. Tebyg mad y gair "berw:" a gamanreinaodd yl bardd. Mae'n wir v cyfrifir gedriau fel 'berw, marw, chweTW/ etc., yn un siltj ond pan ychwanegir llafariad atyntt y maenit yn myned! yni ddwy sill, ex engraifft: chwerw-—■ chwerwi. • Felly y mae yr 'i yn yr englyni •wrth ei gysyHtu a ''berw' yn gwneyd irhyng- ddynt ddwy sill. Oni ba.i,i amryfusedd., buasai, yn nies yn mlaeni Dychryœdljg.Eng.lyn cryf o- fefidwi. a glan ei gyuighanedd. C'r wed genym: 'mymwes' na 'monwes,' er fod: rhai yra defnyd«ii;o y ffurf OOT};()i; ond rheswm y banckl fyriiychaf, dros dtlefnyddio ffurf anngh}Tiefin i air yw achub pen y gynghanedd. 1902.-—Nid ydym. yn hoffi y gair "car) ar ddeohreu yr en g] yn "Caf anariÍ y IJosgfynydd. n Yn; He-— 6' "Ei rwth. safn anferth y sydd," @ rllenai, "Ei rwth safn yn anferth sydd'1' ( yn fwy ystwyth a dymunofl. AT wahan i'r pethau a: nodiwyd, y mae "1902" yn tynu vm dyn am anrhydedd yn 1903. Homo.-Y mwyaf didramgwydd a llawnaf o feddwl yw Homo; er y gall rhy-wrai achwyn am nad yw y testyn i fewn yn ilythyreniol. Y mae yni dtefnydclio i farddbni ar y testyw, a. hyny mewn modd hapus, ac nidi i gadw i fyny hen arferiad. Dyma?r englyn Ow fyny did'! llosgfa anian,-—o'i. enau Erch didiniystr yn allan; Ty-wynydd tir, ta.enydd1 tan. Ei dwrw foddta'r da ra n, Wedi bod yn hiT bwysoi rhwng "1902" a "Homo," y niae y fantot yn troi yni ffafr Homo. Yn gywir. AB HEVIN. Y Gareg Filldir (4 penill). 8 0 gyfansoddiadau. Ceisiw-n sy-hvi ar- rnyint yn ol eu tcilyngdod cvmharoL ercus.—Cam efdifai ei chelfycMydl, dagon testynol, oDd braidd pi ddindwed ei bardd- ondaeth. Pererint Unig.—Chwaer i'r gam ddiwedtl- af- Hoffaf y pedair Ilinell gymtaf yn v penill oJaf. Ei Hefelychydd.—Dipyti yni llac yw hon hefyd, o ran meddwl. Nid yn hoffi'r mesur, ac nid, yw yr awfdwr yn gwneyd. rr\*f- iawndler hollol ag ef ychwaith: dylai cLiwedd y ditydedd1 Idnell gael ei ateb gan odd yn nghanol y bedwaredd linell; a'r un, modcf diwedd y seithfedi a chanol yr olaf—camys triban Morganwg wedi ei, ddyblu y w pob pea- ill. Noryb.—Yr un petb sydid genym i\vl ddVwedydi wrtho yntau. Yr UJT mesur hefydJ sydd) ganddo ag "'Efeiychydd," ond! y niae wedi bodl yni fwy gpfalus lie mae y Hall yn dddffygio]:, Dyni air Daith.Mae gandd:o ef ragorach cais i osodi allanj weith.fawj-edd! y gareg fill- dir. Llesg.—■Teimlwn: yma. yn mhresenol- dfeb un, allad wneyd well ould cy- r^eEryd' mwy: 0 amser. Erbvn d od; i'r pendll olaf, ymddengys fel pe heb ragor i'w ddiweyd, a.c yna ail-edirydd syn- radau wedtt eu gosod allan eisoes. Y mae y I gelfyddyd. yfntncdie.diig a lans: nidi pawb sydd: y nl gofalu am: odd y Ilinell gyntaf a'r dryd-- edidl, fel y gwna! 'Llesg. Penill campus yw y 3ydidi. Hoffwni y; llinellau a. gan-lyn. a. geir yn ystod y dairai: "Dy garedig wymeb llwyd' ac Yn dy unfa 11. yn dy beddl" Judith.—Saesncs. Mae mwy o feddyl- f garweh yn Judith, fel dkhchoilli, nag: uni YTl: y gystadicuaeth. Ond ffilWY priodol fuasent fed myfyrdbd ar ddSwexid blwyddyn, gan gymtesyd y gareg filddiir yn ffugj'T, ac nJÍd yn dtestyn- Dyna ddull y bardid newyidd, er nadl ydym yn ei gymeradlwya nriewr, cvstad- ieoiaech. Y Lae y farddonies hon o'r un vaed a'r awcEB Hir, a swyn y pa ya tyuu. Ond rnaer gelfydccydi yn ddifrifol o didh-wg- diffyg airali yr ymorchestir j-nddo; weithiau ga.n raj.. Tdegraph Post.—Y mae y gan hon. yn ryn.vyc. me. Id ] au at rhagcaiaethau Hawer u'r goieuoax, ya cdidramgwydd> ac yn lan \"n miiob ystyr. Ni phetruswu: ei famru yn; oreu yn nghystadleuaeth Cadair Nazareth, Aber- dar, Calan Ionor, 1902. Ar air a chydwybod, AE HEVIN.

-0:- YR AGORIAD I INDIA. Newyddiaduron- Rwsiaidd ag Argwhxki Curzont Wrth gyfeirio at genadwni vr Uchgad- ben M'Mabon, gj'd'ai chenadwraeth i Seistan i setlof asmghydfod sydd wedi codi rhmitg r Persiaiidi a'r Affghanaaid ytn nglyn a'u hawl- iau i diaefnydddO' yr Afon Helmaüd. dH^veol y "Novae. Vretoja,' .newydd!iadur Y!1 St. Petersburg, er fod! Baluchistan o dam amddi- ffyndaeth Prydado ac yn sefyll ar gyrau Seis- tan, nid1 yw yr Helmand. yn teithio clrny d;- iogaeth Baluchistan Brydeinrig, ac. o gandyiv iadl dydid ystyried annghydfod'au a gyfod- ant rhwng Persiaid Afghanaidd fel mater- ion preifat y bobl hyn, a'r rhai nad oes a wnelo Prydain. N is gall Rwsia, yxhwanega, wylio d'anfon- iadi y genhacLaeth I-Loni yn d>iidaro. Os yw PrwAain, am ymgym ryd ag ajTiddiFyn budid- ianau. Afghan, byddi )111 rhaid, i Rwsia1 ddiiffjiK yr eicklb Persia*. O'r ochr arall, ca yw y Prydeindadd yn cyfyngu @iU bunain i gyflafareddu yns unig, ofnar y byxld iddynt ranu dwfr yr Hedmand' rhwng y partion yn> iysongax yn y f ath fodd fel ag y byddi i holl gwrs yr afon i'r deheu o'r diwedid syrthio yn i gyfangwbl i ddwy law Prydeinig. Wrth gd'eirio at Seistan mynega yr tIll; newyddliadfur ei bodi, ar gyfrif ed safle ddaear- yddod, }Tii llawer mwy 0. agoriadi i Iir'ia na Herat. Y mae yn feddianol ar safle ar ochr y fforddi i India,, nas gellir ei throi, a buasai meddianiad y diriogaeth hon, o fantais fawr i Rwsda mewn cadgyrch yn erbyn India. Ami y rheswm ymia., ebai'r newyddiadur, y mae. Arglwydd Curzon yn cedsio. dwra y dir- iogaeth hon o dan d'<lylanwadl Prydeinig mor fuanl ag y byddo modd. Terfyna r newyddiadur ed, druth dTWy ofyn pa fodd y buasai Arglwydd Curzon yn hoffi y syniad o genhadaeth R wsiaidd i Kanda- har. yni cael ei dddlyn gan nawddosgordd filwrol, :o

YR ARCHESGOB NEWYDD. M ewn atebiadi i genad:wri 0 longyf arched oddiwTdi Arglwydd Faer Idundain, y mae }t Archesgob penod-ediig wedi peliebru i ddat- gan nadi oes dim- yn agosach at ei gal on "nar dymuniad, drwy gynorthwy Duw, i hyr- wyddo dlesiant uchaf a dyfnaf pob gradd a dosbarth 1'n mhrjfddinas yr Ymherodraetlx."

-:0:- BETHLEHEM (M'.C), TREORCI. Traddodiwyd darlith nos Fercher diwedd- af, -set y 14eg cyfisol, yn Festri y caped uch- od!, gan Mr Tom Price, Merthyy ar "Geiddn orion C:ymreig." Cafwyd sylwadJau rhagor- ol ganddo mewn llawer cyfedrLad, yini enwed- ig ar J- .Ambrose Lloyd, Tanymarian. leuan Gwyllt, Gwilym Gwent. ac ereill. Byddlai yn; ameuthyn i ddynion iauadnc C}Tnru ga:el clywed y ddarlith ban; ni nghyd a'r darlithiau ereill mae ieuenctyd yr eglwys uchod wedi eu cael yn ystodr "f gauaf present- ol. Mae pob un o'r darlithnyr fel pej baa ar ei oreu i roi sylwedd, a dim ondi syiwiedd. a h\-ny yn. y dull symdaf fel y gallai pawb ocddi yrio eu deadl. Or gyfres c awn fod dwy eto hebeu clyived. Efallai y bydidlai yn well i m1 ymal rodd.T enwau y darlithwyT. yn nghydl a'u testynaai. Y cynitaf oedd Dr. Morris, TylorstowBi, testyni, "Fflam., etc." Yr ail, y Parch. ..M.I H. Jones, Abercynon, testyn, "Nodweddion yr Iaithi Gymraeg." Y difyjdeddl Mr John Samueb Treorci, testyn, "Gwely Glo Cym-1 ru.' Y bedwaredd1. fel y gwelir uchod; oédd Mr Price. Y burned fvoo Dr. Thomas, Merthyr, testyn:, "Deddfau Iechyd." Y 6ed fydd MT Howe!IS, Treorkv Schools, testyn. "LlysÍeuaeth" (Botany). IVCae He cryf i gredu y byill v ddwy ddi- weddiaf Hawn mor ddyddorol a'r pedair cynt- af. Nid amcan gwneyd ariao sydd gan y Gymooithas; uchodi, ond1 rhvwbeth llaTA-e-r uwch, a hyny YWI symbylu pawb o hoorym i lafur mieddyliol, codoi dym i level dyn, ac nid ei dyrau i level yr anafaiL Bydd' y nesaf vn mheJlj rruis; v gyfres am swllt, neu dair cein- log y ddiaxhth. U, n Oedd Ync,

-:0' Y BODDIAD YN YR AFON. Yn HeddHys: Chippenham,, ddydld Sadwrn. gorchynynwyd cadw cylchdedthiwr yn y ddialfa. ar y cybuddiiad 0: achosi marwolaeth dynes, eorph yr honi a ganfyddwyd yn \T afon Avon \n hwyr nos Wener, ar od i y> grechiadau gael eu clywed! ynl dbdi o gvfeir- iadi y bont sydd: yn croesi'r afon. ger Chip- penhram. Dywedai ycyhudderlfig, fod y ddyn.es wedi nei<l;o i'r afon, ac nas gallai ef ei rhwystro er ei fodi wedi neidlioi i'r dwrr ar ei hoi. Dywedaå yr Arolygydd Daly nad oeddi dlilladi y cvhuddedig yn wlyb, ond i fyny at, eli benlitm, ac yr oedd wedii gwneyd mynegiadiau o-edd yn grOies i'w gilydd:. Yn y trengholiadi dywedai, y cylchdeithiwr nad oedd yn gwybod' pwy ydbedd, yr ymadawed- ig. Yr oeddynt .w:edi croesi'r bent unwaith,. ai dychwelent pan. y llusgai y ddynes yn oi. Nid! oeddynt wedi cweryia. Gwadai ed fodi wedi dWeyd fod; y ddynes wedi nedddo i'r afon. Dywedai yr Arolygydd Daly fodi hwni y perdtwerydd mynegdad i'r cyhiuddtedie' ei wenyd. Gohdriwyd yr achos.

-:0:- DIANGODD Y CI, BODDODD Y DYN. Cymerodd damwain le yn Hanley. dnvy yr Hon y collodd: porter o'r enw Edward Wal- ters ei fywydi ddydd Sadwrn Y mddengys ddarfod i Walters ymgymerydi a boddi ci i JgyfaaH, a, gadiawodd) ei waith, gan arwain1 y I ci gyda darn o. gortyn at y gamlas. Ych- ydig yni ddiweddarach gwnaeth y ci ei ym- ddangosiadi yn wlyb, end nas gellid canfod Walters yni un man. Gwmaed ymchwiliad am diano yn y gamlas, ac o'r diwedd Ihvydd- odd yr heddgeidwadd, i lusgo. corph y dyn o'r diwfr. Yr oedd yn amlwg ed fod' wedi syrth- io neu gael ei dynu gan y ci pan yn y weith- red di daflu i'r gamAs.