Tarian Y Gweithiwr

PLEASANT FUCD. ] The Kind That Britnigf Flealth tu Gil Age. When people haw:- ruined, health by the use of improper food. aa> t thesr? change, to the right kind1 an i get well, they feel like .-shoutm:g: it fionii the he-se t ps. "I wish. I hadi power t. te;! ever, fellew- Ibeing 'w'hu' js siifier.-nig. ther story of miv <ie- liveranoe, andj peirsuadie them to avail them- selves of the same. means that I used," says a. lady. "I ami sixty-one years, old. From .earliest girlhood it has seemed imperative during the waking hows for me to be con- stantly at work. In preparing my meals, st'he paramount consideration was. pleasing :tb.e appetite rather than the preservation of [health. "As was to be expected, years of toil and ■ careless living resulted: in the gradual 'break I •down-* of my whole system,; I did not realise it until three years ago, when I was such a wreck, mentally and! physically, that life wa,s a burden.. I had frequent attacks, of severe headaches, accompanied! by nauS/ea, terrible to endure, sluggish liver and! kidneys, circu- j "lation weak, appetite gone, digestion serious- • y impaired; I was on the verge of total j rwiervous prostration, and my condition seehv ed hopeless. "A friend' who' had suffered from stomach I trouble and indigestion told1 me of the great 'benefit she had received from Grapes-Nuts fully cooked cereal food, and. 1 decided to try the food, and! I am. thankful for the im- pulse that led me to do it. I began by using th.ree teaspoonfuls of Grape-Nuts softened in milk three times a day. Lni a week I was .conscious of renewed vigor. My aches and pains lessened; the nervousness disappear-i .ed; the fog that had enveloped my brain and) -obscured my memory was lifted, and' in. place of restless wakefulness, came refresh- ing sleep. "I continued to improve until at the end •of three weeks, I could add to my breakfast and supper a. baked apple or a dish of some "kind of fruit, and ate more hearty foodt at che mid-day meal. I have had nr) relapse; my recovery of health is of constant, surprise ,and unbounded thankfulness to me and mine. I have not found' the fountain of eternal youth, but I have found something that so nourishes and strengthens. my vitality. dia.t I can endure as great an ammmt of fatiguing labour, and accomplish as much as L, any woman of my a^e can reasonably ex- pect." Name (riven bv Postura Cereal Co., Limited, Temple Chambers, Temple-ave., ¡ London, F.C. Grape-Nuts is sold in packets at 7d.i each, n(A and each packet contains a. booklet giving recipes for many delightful dishes.

— o.: BETHEL. HAFOD. Cvnaliwyd cvfarfod dydtdoro. ac ade'l- adoÍ yn v cape! uehod. rants1 Ta i r'.)weddaf "Tachwedd y i.^eg-, sran Obeithlu Ceil el. Cvmerwvd v sradair ganl Mr D W Thom-as, Hopkinstown. Yn rhan gyntaf v cvfarfod cafwvd deua.wdau ac unawdau fel y ca.nlyn-: "V Bachgen Dewr." gain Mr J. Isaac, Ilafod 11(1 Arwain Fi." Mr T. Emlyn Da.vi,eS. Hafod deuawd, "Excelsior." Mri. John Isaac a, Gomer Morgan, Hafod; can -The Lost Chord." M:;ss'Evans. Ynvsnir: dylaswn ddweyd hefyd fod "String Band" Flopkinstown, oi dan arweiniad Mr John Rees, Hopkinstowni,' wedi agar y cyfaxfod trv.y chwareii yn ardderchog, ''The Heavens axe' Telling." Wedi hynyna c amrywiaeth. awd yn mlaen at waith neillduoi y cyfailoa, sef rhoddi datganiad o'r cantata, "Y Bugail Mwyn" ("The Gentle Shepherd") gan Band of Hope Bethel. Chwareuwyd ar y piano a'r harmonium gan Miss Maud Williams a Master Oliver Morgan. Camvyd y solos a'r duetts ii y "Bugail Mwyn" gan y personau canlynol: Misses Jane Morgan, Alice Mor- gans, Myfanwy Jones, Sarah James, Edith Williams, Annie Morgans, Catherine Wil- liams, Dosia, Morgans, a Morfudd Williams, a Mri. T. Emlyn Davies, David Davies, a Emlyn Thomas, yr oil o'r Hatod. Aeth- ant i gyd trwy eu gwaith, yn, anxhydeddus. Yr a.rwednyidd' ydyw Mr Gomer Morgan,, Hafod, i'r hwn y credwn fod dyfodol dys- glaer. Y Mae yn glod mawr i Mr Gomer Morgamei fod wedi galilui dysgu nifer 0 blant mox ieuainc i wneyd eu g.waith mor ddai; ni fu yn rh.gjd iddo ddweyd) gair wrthvnt trwy y cvfarfod, yr oedrliynt wedii eu ymarferyd nes oeddynt yn cydweithio a'u gilydd fel peir- iant. Y mae Bethel yni gapel mawr iawJl, ondi yr oedd yn rhy fach nos lau i dldal yr holi bcb-1 oedd am dded i fewn. Ewe h rhagcch i didysgu y,plant bach i ganu ac adro id am lesu Grist, yw dvmuniad llawer heblaw-

„—^ NODrON MIN Y FFORDD. ¡ GAN EOS HAFOD. Nos lau diweddaf, dlerbyndodd y mdlwr Alfred: Hockaday, Pentre, oriawr a, chadwyn aur gan ei edlmygwyr a'i gyfeillioni fel cyd- n'tbyddiaieth am ei wasanaeth am yn agos i da,ir blvnedd yn ystock rhvfel De Affrica. Yn v cr\'farfo<l! clywid! chwech o delynau yn cael eu chwaxeu yr un pryd. Llywydd' y cyf- artfod oedd' Mr D. Phiiillps, a chyflwynwyd yr anxhegion gan Mrs. Orchard. Cymllliad Ikiosog, a ch\ faxfond hwvlus. Anfonais vi canlynol o'm heiddb i Cocht- farf ar ei ddyxchafiad yn Faer Caerdydd Fy; ngliyfaill Cochfarf syddi b Yn nghol ainirhydedlcS; Mae'n Faer i dref Caexdydid Trwy ddysg a rhinwedd. Yn hyn. y ffrwdi a gawn, Hhcdd: darddle; iach a, llawn, Ne.s bndferth ia ,0: Yn nhymor rneby\-l, Cyfiawnder fel y nawn Yn. sail i'w fvwyd. Mae aeiodau eglwys y Wesleyaid Seisnig Miscin road, Trealaw, wedii pendlerfynu adeiladtu capel newydd yn weirth tua £800. Bydd i'r hen ade.iladt gael. ei ddefnyddiio1 fel festri. Daearwyd gweddillion y diwec.ki'ar Samuel Parry, Ystrati,, Rhonsdlda, dyÙl lau; diwedd- af, yn Nghladdfa Gyhoedd'us Treorci. Gwasanaethwydi gan y Parch. Anthony Wil- liams, Nebo, Yr oedid Parry yn weithiwx da. ac yn. dad' a phriodi sirioil. Gwelcxkli 42 o flwyddi, Tarawyd: Frank Adlami, River row, Ysr trad, gan nifer 01 ddxams gweigiont yn nglofa Bodringallt, dydd lau diweddaf. Derbyn- iodd miweidiau blin iawn i'r ben-Hn chwith a'i fxeichiau.—WTrth ddyfodi i lawr gxisiau ei lety, yr un boreu, cwympoddl Henry Wills, saer maen. Ystrad, a chJwyfwyd ei fraich ddeheu gymaint nes galw am naw pwyth. Mae yr adar a ganlyn) yn hoff o fynychu i dir Tyntyde, Ystradl.v fwyalchen, v deryn dl:, y fronfraith, llwyd "y berth, robyni goch, lYnth, y rhych, nern, yn ol rhai, brith y gwys, y gaseg wanwyn, tarred y coed, a'r pia. Pregethwyd' yn nglyn a'r cyfaxfodiydid a gyn^liwyd gian. ytr Annibynwyr canhmol, Sul a'r Llun diweddaf, Salem. IJwynypia, y Parch. S. Williams. Dowlais a Miss Rosina Davi,es, yr Efengyles. Brvn Seion, Gdli, Parchn. J. Towyn Jones, Cwmamian; a, R. Gwydfa Roberts, Llanelli. Cynaliwyd cyfarfod cymdeithasol yn Ys- goldy y Plwyf. Pentre, nos lau diiwedidaf, er estyn llong}rfarchiadi i'r Parch. D. Hopkin Evans, gynt Llangamjarch, fel curad Eglwys Sant Petllr, Pentre. Yn nnhlith ereill yr oeddy Parch. W. Lewis, ficer Ystradyfodwg. ac offairiaid y cylchoedd yn bresenol. ac offairiaid y cylchoedd yn bresenol. Boreu dydd Mercher di.weddaf, gwenodd' yr haul yn siriol iawn wedii y gwlaw trwm Cynaliwyd cyfarfod haraer-blynyddol yr eglwysd Bedyddiedig isodi y Sul a.'r Llun di- weddaf :■—-Moriah, Pentre, gwasanaethwyd gan y Paxchn. T. M. Williams, Calf aria, Watts town; a E. Edinundis, Abertawe; Horeb (Seisnig), Treorci, C. Griffiths, Caer- dydd; a R. B. Jones, Porth; Biaenycwm, Tynewydd (Sul yn unig), y Parch. J. D. Hughes, Dowlais. Saer coed parchus yn gallu llawenhau mewn bod yn; dad i saith o ferched ieuainc ymdrechgar a rhinweddol. Maent yn llanw cylchoedd arnrhyded-dlus mewn swyddfeydd yn Llundain, a'r ieuengaf o hony-nt yn eniil dwy bujit a deg swllt y mis. Z> Yn nghapel y Wesleyaid Seisnig, Tony- pandy, dydd Sul, Tachwedd1 16 eg, traddocl- oddi y Parch. Tertius Phillips, Caerdydid, dair o bregethau ddrwestol. Cynaliwyd: tair oedfa, yr un dydd gan aei- odau egIwys. y Methodistiaid Cyntefig. Tre- a law, a phregethodd Mr R. Davies, Ponty- i ridd, ar yr achlysur. Traddodwyd anerchiad yn Ysgoldy Gen- edlaethol y Pentre, nos Werner (1iweddaJ, gan Cadben J. R. Davies, sef Cenadwr Hedd- lysoedd y Rhondda. Cafwyd hanes ei waith am y flwyddyn ddiweddaf. Hawdd deall fod ei lafur a'r genadaeth yn esgor ar ddal- oud. Mae un ochor i Mr William Jones, Brvn- gwilym, Ystrad, wedi ei pharlysu; ac mae ei adiferiad yn betrusdter. Gyfain diwyd mewn gwaith, a'i ofal hefyd am gysur teulu- ol yn anrhydeddius. Mae Mr Idris Morgan, organydd1 Eglwvs St. David's,. Gyfeiilon, yn gaeth i\v bresw-yl- fod drwy effaith dam wain flin a'i rrfarfvdd- odd tua chwech wythnos yn oiL Mab parchus y<iy\v i Air a Mrs Levi, Morgan, HafodL Ei ddiweddiar ewythr, Mr Willi ami Williams, oedd un, os nad y cyrotaf. [.p-itld "Hen Wlad fy N i.adau" yn gydioed-dus. Medrai ei chanu, ac alawon ereill Cvmru, gyda bias, nes y d-aeth yn gan « r admbydd.us yn mhell ac agos. Un o ddywediadau menyw a ei him ytni y RhoimVIri pm iwadau pwrpasol oedd "Fod y ctwfr h..b a "ser l'iv w,eled, ar v gareg o flaen y hr tvw«. ^vd." Llaniwodid y diweddar Mr John Williams (Shon Waun Adda) y cylch o lythvr-gludydd. Dywedir pan oerld yo, myn/d a 1Iythyr at dy uwwaith i gi ei gyfarch yn fygythiol. Wrth ei weled1 yn ofnus., gTofynwydi iddo dd' od: i meAvn., gan na wnai y ci tklim iddo, am nad oedd wedi cnoi neb erio'tl Atebiad paxod1 Shorn oedd, "Falla ma arno i v dechreuiff a." Fe all 11 aw ex ddweytli yr un peth y dVddiau hym. Brawddeg od yw y n saf, sef, "Mae wecli myn'd oddma ysgetyn. Yn ol rhai golvga y gair olaf 'cetvn 0. amser yn ol.' Mae 'er ys meityn yn rhagoxi, gan yr esbonia envd neu gyfwng fwy chwaethu^. Mae rhai yn aritnhaxcd i gynorthwyo eu rhteni mewn henaint. Clyvvads dystioilaeth lei hori; unwaith: "Arian bach ma ngwr i yn enoli. ond 'rwy'n folon talu i gynal ei fam, gan iddi gotli bechgen sy'n gwneyd gwr da i fi." Rhald addief nlaii un werthfawx yw doethineb. Mae Cymdeithas Ddiwyllieddg Caersalem, W., Ton, yn parhau mewn gweithgaxweh. Yn y cyfarfodydd diweddaf darilenwyd papyrau ar Dlirvest gan Mr Thomas Davies, ac un ar Hanes yr lesu gan Mr John Owen. Ymckfengys fod sylwadau y ddau yn dder- byniol iawn. Cymer y gw^inidog, y Parch. C. Corris Davies,- ran yn mhob cyfarfod. Cynalioddl y gylch-daith,, ynl cymvys saith a eglwysi, gyfarfod! undebol yn nghapel Horeb, W., Ystrad, dvdd SuI. Tachwedd 9fed, OJan arweiniad Mr John Morgan, TOl). Flolwyd y plant yn y boreu, a'r rhai mewn oed yn y prydnawn. Areithiwyd yni yr hwvr gan amtryw bersonau ar faterion pwysig ac amslerol. Rhanau o'r Ysgrythyr Lan ddiewiiswyl yni faes yr holi yn ystod y divdd. Gvvelir fod. y cyfarfodydd 0 nodwedd chwaethus a, bemli'thiol. Bwriedir adeiladu Eglwys Genhadol i d<Ial miwyt o bersonau na Ystafell St. Marc, Gelli. AmcerÚr i'r adfeilad newydd eistedd 300 o hobl yn lie 120 fel yn bresenol. Er cych- wyln ax y gwaith mae eisi,eu sicrhau ^800. Fel un frordd i gyrh.aedd hyn cynelir gwyl de, etc., yn James' Hall, Rhag, y cynitaf. Mae y neuadd a enwyd gerllaw gorsaf yr Ystrad.

:o CARTR'EFLEOEDD DEDWYDD. Mae'n ddyledswydd arbemg ar bob un o honom wneyd. ein cartrefleoedd yn fanau canotlbwynt miwynhad. Mae'n werth astudio cysur cartref yn gvson, gan mai yma, gwelwn ein. doethi.n.e'b neu'n ann;o€thineb yn caeI y sylw amdycaf. Gall pawb o honom edrych yn siriol ar gymdeithas pan yn troi mewn gwa- hanol gylchoedd, ac eto. efallai yn euog o- esgeulusdod yn v c/lch y gellir disgwvl mwyniant oreu, sef cartref. Mae pob gwraig ddoeth yn gofalu am drefnu ei thy yn briodol. Ni all wneyd hyn drwy ofer-slarad chwedleuon 0 ddrws i dd'rws. Arferai hen famau Cymrui roi sylw i'r hyn wnai gartref dtedwydd' Pan ddeuad'r gwyr o'u gwaith, byddiart yn-o yn rhoi croesaw icldynt. Nid mewn geiriau yn unig ond drwy ofalu fod y ty yn lan vr olwg, ac ym- bortix y gweithiwr mewm bias i'w gymeryd heb dramgwydld'o yr archwaeth. Eithriad fydd'ai gweled menyw yn amJ mewn tafarn- dy y dyddiau. gynt, gan y teimjid) hyny yn anfri ar y saw] wnelai hyny. Y styriai yr hen wra.gedd fod llednelsrwydd a safle uchel eu rhyw yni goddlef diota yn um o'r pethau gwaethaf a phery-glus, ei natur. Yn ffodus. mae canlynwyr ffyddlon) yn aros iddynt hyd hedldyw, a, diolchir iddynt am hyny. Ceit eredl yn ddi-feddw! O' bwysigrwydd" y rhinr- wedd ragorol Ir n. Peth mynych i'w gweled rhai menywod yn myn'd a dyfod allan o dafarndai y dydd- iau hyn, a hyny heb wrid ar eu gwynebau. Mae hyn yn gadael irorriph a.nnymunol ar y sawd a'u gwelant, yn enwediig plant. Er- fynix yn barchus ar y sawl sy n euog o hvn wneyd eu cartrefleoedd yn ffrwyth. eu myfyr- d'od a'u dyddanweh. Fan yn rhoddi y sylw priotlol i'r peth hwn, mae cymhwysderau menyw i'w deimlo yn werthfawx iawn. Teimlwn fod eisieu tori'r arferiad 0 was- traffu amsex mewn lleoedd tuallan i gartref ZD miox gynted ag sydd; bosibl. Sylwn fod y Child's Messenger Act wedi gwneyd: lies mawr. Difrifol o beth oedd gadael i blant fyned am wirodydd mewxi oed- ran mor dyner a theg. Deuai yr arferiad yn beth naturiol iddynt gydag amser. ac YilI hyn y gorwedclai y drwg. Bydd eu cadw oddiwxth feddwl a chlywed am beth felly yn cIal eu meddyliau yn sefvdlog ar bethau gwell. Gellir cymhwyso serch a dyledswyddau cartref at ddyniora yr un fel. Lie y tad ywi bod gyda ei wraig a'i deulu mor fyniych ag sydd bosibl. Yraddo 'ef v mae y ga.Hu a'r dylan.wad i'w gwneyd yn gysuxus drwy siarad a hwyat ar bethau budidiol ac atdyiiiadol. Pan wilIeTo absenoii ei hun yn fynych o'i gar- tref heb reswm digonol, mae tueddl yn hyny i greu oerfelgarwcn. We.li gweithio drwy yr wythnos dydem fodi via, ein caxtrefloedd mos Sadwrn:, ac nid fel y gwm llawer ei gwneyd, yn noson o dddflasdod ac ymrvson drwy yfed yr hyn wnl niwedi corphorol a chymdeithasol iddynt. Nid rhyfedd genym fod rhai menyw od yn digaloni meddwl am hyfrydwch cartref, gan fod! rhai gwyr yn per- iddynt wyro atfod yn esgeulus. Cofier, mai peth diflas yw gwel'd rhai dyniion a'u cyfeir- iadau ar faterion llai sylweddcil na brein'au cartref. Mae y gwelliantau a'r mariteision pwysig sydJd wedi cvmeryd lie yn ein hanes gweith- faol ai chymdeithasol yn ystodi v blvn-vddau diweddaf yn galw arnom i fod yni ddiolchgar ac vstyriol o'n meddyliau a'n camxau. Flyn yddau )11: ol. tuagugain mlyneddi, peth myn- ych: fyddai gwel'd plant yn droed-nceth ar v prif heolydd. Heddyw ni welir yr un m sefyllfa felly. Pe digwyddai hyny gymervd He. teimlem y peth yn chwithig ac annynol. Teimlid oddiwxth. y peth: hwn gan yr hen bobl, end! ni chaniataodd amgylchiadau i lawer o honynt allu gwneyd yn well dros eu plant. Heddyw mae gwedd wahanol ar ein hamgylchdadau. ac am hyn mae diolch yn ddyledus. Dylai llwyddiant eini gwneyd yn barod i roddi mawl, a'n gwneyd yn fwy gostyngedig. Pan mae ffawd yn gwenu arnom, dydem: ofalu peidio bod yn dddofal o'r llanw, gan, o bosibl, na welir cyfle cvffelyb mwy. Cymer hyn le yn awr, a'n dyledswydd yw gwneyd y goreu o'n henilHon erbyn ad- fyd. Mae cyfleusderau crefyddbl a diwylldadol ereill o fewn ein cyrhae-dd yn ddigon rhwydd yn awr, a chyrnhella rheswm ni i'w cofieiddo yn amserol. Gellir cael llyfrau a chyhoedd- iadau misol ac wythnosol" yn bresenol yn rhad ac amserol, fel na raid grwgnach nadt oes adnoddau wrth law i'n gwneyd yn dded- wydd gartref. Dylem weddio fod modd 1 10 raor sylweddol a deniadol genym i dreulio 'n horiau hamddenol i bwrpas. Cwyn myn- ych cyn hyn oedd nad oedd He gan neb i ty 'd OTKI i koedd1 na eliid dysgu llawer,. 0>- odd rheswm i achwyn o g«4i o'r blaen, [ fliac hyny wedi suddo gyda y pethau a fu. Dyk 1 goilo fod genym well annedd-dai i fyw y xldynt na chynt, nes y rhodda hyny fantais i ni fwymhau gwell iechyd a bywiog- rwydd mteddwl. Mae gan y ddau ryw—y fenyw a'r dyn—ddydedswyddau neillduoi i'w cario allan i wneyd cartrefleoedd cysurus. Ni lwydidoddi un dyn erioed i ddyfod i sylw mewn gwahanol gysylltiadau bywyd, heb gynorthwy cydrnar ddeallus a phwyllog. Rhywbeth tebyg y gellir cymhwyso heulwen cartref, gan os na fvdd1 cyd-weithrediad, an- hawdd ydyw ei gwneyd fel prif atdynfa, yr hyn ddvlai fod eiIli sylw a'n serchiadau. Ysgrifemvyd y llinellau hyn gyda'r bwriad i ni gofio fod! cartref dedwydd yn hyfryd a dyogel.

-:():- EISTEDDFOD CILFYNYDD. Dydd Lhm. Tachwedd I ° fed:, 1902, cyn- aliwyd. Eisteddfod. Fawreddog yn, v lie uchod, yn y Workman's Hall, dan nawdd Undeb Cyfrinfaol Pontshonorton a Chdlfyn- ydd, o'r Cymdeithasau Cyfeillgar. Llywydd y dydd1, G. Jones, Ysw., M.E., Cilfynvdd. Beirniaid: Y canu, Tom Stephens., Ysw., arweinydd1 y Royal Male Voice Party. Yr amrywiaeth, Thomas Williams, Ysw (Bryn- fab). Anerchiad' gan y Llywydd anerch- iadau gan, y beirdd; can yr Eisteddfod, D. Jones. Ysw., R.A.M., Cilfymydd. Cystad- leuaethyr adroddiad i blant, "Yn v dvfroedd mawr a'r tonau," buddugol, Miss Bessie Thomas, Cilfynvdd. Alto solo. "Flee as a bird," goreu, Master D. P. Davies, Cilfyn- ydd. Solo tenor, "0 na byddai'n haf o hyd," 9 ymgeisydd, goreu, Mr Evan Davies, Abercynon. Beirndadaeth, yr englyn i'r Cdfynydd Footbridge," 6 yn cystadlu, goreu Rd. Richards, Cilfynydd. "Un haiarni yw'r Bont Newydd,—yn addum Defnyddiol, a ch el fvdd; Ac o'r tren, trwy'r wybren rhydd Heol Fann i Gilfynydd." Adrodd "Dinystr Johnstown," goieu, Ed. Francis, Cilfynydd. Araeth ddifvfyr, testyn "Haws dWeyd' mynydd. na myn'd drosto." goreu, Rd. Richards, Cilfynydd. Solo bass, "Y Mynydd, i Mi," 13 yn cystadlu, goreu, Thomas Williams, Ynivsybwl. Ysgrif ar "I uclddoldeb Cymdeithasau Dyngarol," goreu. Rd. Richards, Cilfynydd. Deuawd, "Larlx>ard Watch," goreu, Ed. Francis a John Pugh, Cilfynydd.. Cvstadleuaeth v Parti Meibion, "Awn i ben yr Wyddfa Fawx," dau barfci, yn cystadlu. Parti Meibion Aber- cynon. arwemydd, Humphrey Harris; a Pharo Meibion Cilfvnvdd. arweinydd. John JETh1: ns. Cilfynydd; goreu, Parti Meibion CilfyTwdd: W *'li talu v diolch.iad'au arferol, ymadaw- odd f>r..wt> mewn- heddweh. wedi mwynhau gwk- lil r ago roi i'r meddwl.

T) I FFALDYBRENIN. I Noson Gyda'r Delyn. Nos lau, Tachwedd 13, 1902, yn nghapel Ffaddybrenin, cafodd canoedd o boblogaeth yr ardal wledig uchod: y pleser a'r miwvnhad o ga,el cwmni y triawd enwog, Watcvn, WyTi, Eos Dar. a Mr Tom, Bry ant. Nid wyf yn cofio fod y delyn wedi bod yn y capel hwn cyn y noson hon, a mawr y mwynhad a gaw- som yn swyn ei thanau. Mae Mr Bryant yn Ben Telynor. Mae Wateva Wvn wedi bod yma o'r blaen droion yn. pregethu, ac yr oedd amryw o honom yn ei ad n a bod, ac felly yr oeddem yn dysgwvl cael cryn. fwynhad yn ei draddodiad o hanes canu gyda'r delyn. Da genym ddwyn tystiolaeth na siomwyd neb yn hyny. Deallwn na fu Eos Dax yma cyn y waith hon. Nid wyf yn meddwl yr an- nghoftr ei ganu gyda'r delyn y fuan iawn. Mawr yr encorio- gafodd; a phleser oedd gweled yr 'Eos yn ufyddhat1 ac yn canu mor swvnol. Mae Cwmni y Triawd yn ddoniol, difyrus, ac adeiladol, gwerth myned cryn lawer 0 ffordd er eu gweled a'u clywed. Cadeiriwyd gan: Mr Davies. y Gelli, bonedd- wr parod bob amser i roddiei lais a'i amser o blaid pob achos da. Anrhegodd Eos Dar y dorf fawr a'r penilLioncanlvnol. gan Watcyr. Wyn: Gwelais fryndau, gwelads. fronydd, Amryw, knyrch Cyaixu Ion ydd; Daethum heddyw gyda'r delyn I wel'd Bryniau Ffaidybrenini Gwelais i lodes! tlvsion Yn mwyndiroed-d Cymru dirion; Ond v merched glana' o dhpyn Hyd y bryniau'n Ffaldvbrenin. Cvwais ganu annghyffredin. Gynt gan gor o Ffaldybrenin; Price oedd yn ei arwadn allan .1 A'r "first prize" a gipiai'n mhobman. Plant yr ysgol a Dan Jenkyn Sydd yn canu can ac englvn; Llwvdd i Ffaldybrenin eto I gael TeJyn a Phiano. Cyflwynwyd elw y gyngherdd er cael per- doneg at wasanaeth yr Ysgol Ddyddioi; a chredwn fod yr c' w yn sy lweddol iawn.. Ap Price.

-:0:- LLANELLI A'R CYLCH. Canlynydd Mr Tr-u-zliaw. Y mae y boneddwr uchod wedi gwrcho<j ail-y sty need y miater o aros ar y Cyngh-x J lef- ol ar waethaf taex ddymuniadau ci g.y< Gynghorwyr. Yn y cyfarfod diweddaf 01 Cynghor Trefol, crybwyllwydenw Mr Wfn. Bowen, y Shop Broker, un o'r aw duruoda J mwya£ ar achosion porthiaddoi yn. v uret. Byddai aeloiaeth a phresenoldeb dyn f) alki a phrofiad Mr Bowen yn sicr o lanw iie Mr Trubshaw yn y senedd leol. Er mwvn cy* nabod gwir deiiyngdod, a chefnogi taletrt VIl yr mwn gyfeiriad, nis gwyddom am t> ym mwy add-as i'r He a'r swydd na Mr WIL. Bowen. Y mae gwir angen dynion deall. ar y cynghor yn bresenol, yn neillduoi mewn cyfeiriadau morwTawd a thrafndddol. Y raw y pon-hiadd wedi ej agor beilach, a i holl anhaws.<:Iltrau wedii eu clirio, ac er mwjo cael dynion a gyxnerant ddyddordeb yn y gwaith arbenig a gwir angenrheidiol hwn, y mae o'r pwys mwyaf er llwyddiant y dref, 1, porthladd. -a'r cylch, i gael dynion fel Bower: i fewn ar y Cynghor. Y mae tri ereiil w -ai eu henrwi, on.d hydervm y bydd yr etholwyr yn ddigon call i osgoi traul etholiad, a chyti- nabod g-^asanaath pwysig y boneodwr uchod.

Alfred Davies, A.S. Y mae y boneddwr uchod, sef Aelod Sef)- eddoi bwrdeisdrefi Llanelli a CliaerfyTddin, wedi cael ei ran o wawdiaeth gan bapyrdiI'J y dref hon, ond parhau mae amryw c'r papyrau i ymosod arno yn ddidruga redid. Gallasem feddwl wrth ddarllen y nodiadai*. fod genym'. yr aelod gwaelaf a ffolaf yn v wlatl. Beth fydd tynged Alfred, tybed. yn vr etholiad nesaf? Pwy ddaeth ag ef i Li?.neLi ? Ai gwir arweinwyr y bobl ?

Y Gweithiau Alcan, Er fod y fasnach wedi gwaeth^Qu yn gyffredinol oddiarsafle farchnadol,' y mae holl weithiau alcan y dref a'r cylch y'n par- hau i fyned vn llawn, Y mae yn ff a i th oc> gweithvyr aicait- yr Unol Dalaethau weds derbyn gostyngiad er mwyn galluogi y meistn i ddwyn odddarnom yr archeb flyr- yddol 0 filiwn- a haner 0 flychau, a elwir yn gyffreoin yn "Oil and Canning Order." Bydd hyn yn sicr o niweddio masnach alcan Cymru yn fuan iawn. os na chawn fare had oedd newydd. Y mae rhai o'r meistri alcanaidd eisoes wedi bod yn Awstralia, ac yn Nehet- elir America yn chwdlio am. v cyfryw. ac ratkiau wedd llwyddo. Byddai N-n fendith [ ranmi alcanaidd y wlad. pe buasai ereill vn mynbil a gwneyd ymdrechlon tebyg. Di- faterweh y medstri, a rhwyddineb y fasnach am ddengmlynedd ar hugain cyn 1890 acbuos- odd lawer o'r gwledydd ar y cvfanddr i fvnted i mewn am wedthiau alcan.. Dvwed vr ys- grifenwr gallu07 Ernest Edwin Williams, fod adnoddau ffrwythawl v Trefediaaethau vn gymaint feI lynyrchu galw gymaint a;n..}I a'r presemol mewn llafnau akan. Y mae gw.r angen; gwrteithio' v fasnach ffrwythau vn Awstralia. ac o'r ochr araH byddai v gwrteithiad yma vn gvfansoddiad pwysig. er mwvn amryw fasnachdai vr- PnTia'n boblog. Yn vr lyythnosau diweddaf v mae amayw wedi bod yn ysgrifenu i'r wasg Seisneg ar y pwnc hwn. ac yn mhlith pethau erenl s-ynrr am ffurfio cwmni mawr, megvs 'Trust.' er mw-n rhedec y gweithiau alcan ar vr un lined neu ar yr un cvnllun ag America Nid y-Jym yn. credu v buasai hynv vn far. teisiol vn, y wlad hon. yn neillduoi fedv atr, fed gA'v'eithiau alcan Cymreig yn ymddibymo gymaint ar gymeriad a safle eu 'brands' VTI y farchnad.

-:0:- PENYGROES A'R CYLCHOEDD. Mr Golygydd,— Y mae ytn bleser mawr genyf fod: "Taxian y Gw eithiwr" yn gyfrwng rhagorol i'r gwe^th- WAT yn g\~ffredinol j; osod eu hangenion; cym- deithasol" a masnachol gerbron y cy hcedd, yn ogystal a'n cwyni-on gweithfaol. Y mae genyin fivliad ar oxoed yn bresenol yn v cylchoeddi hyn (a chredaf ei bod yn hen; brvd hefyd) i gynal cyfarfodydd cyhoeddus. er dwyra i sylw Cwmm y Great Western yr angenrheid'i'wydld dybrydi am reilffordd; o rywle: i ben y Mynydd Mawr. Y mae y-ra ardaloedd: poblogaidd iawn, a Uuoedd o aneddau giant yn brtitho y broydi(fi a'r bryrian bob dydd, and1 yr ydym heb un math o gyfleusderau i deithio gyda'r gerbydres hyd yn hyn, beth by nag. Cynaliwyd genym gyfarfod cyhoeddus brwdfxydig iawn, yn Long-room Gorslas I (Chwech Htol), nos Sadwrn, Tachwedd! yr 8fedy eic; r unheilwng ohebydd yn y gadair. Hwn oedd cyfarfodi cyintaf y mu-diad, eithx y mae amn* i ganlyn, pryd y siaradiwyd. ) n wrescg ■ Lv. :p;.s gant amryw bersonau oedd yn bresenol, nadi ydym. yn my-ned i roddi ein harfau i la,wr cyn cael rheilffordd o rywle i'r lie. Y mae yn, rhy cklrwg fod dynion yn gor- fod cerdded chwe' neu saith milldir ar bob tywydid cyn cael gafael mewn passenger traiin i'n cludio i'r Ffair neu'r Farchnad, a manau eieill. Y mae y Mynyddi Mawr yn gyfoeth- og iawn o, f\vnau. Y mae yma tid'igo^ld o'r glo careg goreu am ganrifoedd. Yr ydys heb weithio ontl y nesaf peth i dd; -n o hono, a rhai gwythienaui heb weithio. dim a hon- ynt; y mae Cwm GwLli, o'r Drefach i Bontar- ^diilais, heb weithio.

-() HANKS HYNOD OND GWIR. Yi: fy ngardd y mae pren 'gooseberry' mew bJodlau. Hefyd. mae ar y pren uchod 'gooseberries'-—"Firin M air" (ys dywed y Gogleddwyr). Os oes rhyw amheuaeth am wiricntedd yr hanes, tyred a gwel. Maent i'w cael yn awr yn ngardd- I Primrose Hill, DEWI BACH. Mountaan Ash. Tachwedd 14, 1Q02. r

URDD DDYNGAROL Y GWIR IIO MAID. Ymddtngys fod: yr Urdd anrhydeddus uchod wrtna yn ddiwyd y dyddiau hyn, yn neiiluol felly BWTUd y Cytaxwyddwyr, yn daxpaxu gw-eliiantau pwysig er gosud trysor- fey-ad: y Cyfrintaoedti mewn modd diogei a thalebol. V nrioleng-ys fod' Mr Williams, Llundain, sef prisyda. yr Undeb, yn agos chwblhau ei waith, ac wedi prisio yn barod uwciilaw dau gant o'r Cyfriniaoeda"; a chan fod yn ofynol 1 sylwi ar bob un or rhai hvn ax wahan. gweiir fod cryn lawer o waith o u blaen; er hyny, gellir dweyd fod y gwaith yn myned' yn mlaen: yn llwyddianus, ac yn tynu at ei dexfy .1. Hydexwn na fydd i'r gweUiantau a ddarperir yn bresenol i fod yn rhwystr mewn un modd i'r hen gerbvd Ifor- aiddi i fyned yn ei flaen i ledaenu egwyddor- ion anrhydeddus a gwerthfawr yr Urdd; ac er sicxhau llwyddiant pob cymdeithas, mae'n rhaid wrth gynydd mewn rjtiif "aelodau yn ogystal ag mewn gwerth arianol. Yr amcan mawr ddylai fod mewn golwg genym ydyw duyn y bobl ieuainc i fewn i'r Cyfrinfaoedd fel y lienwer hwy, os yn bosibl. Wrth hy-ny bydd llwyddiant ein HurdrJ yn sicr yn yr amser a ddaw. Hefyd, mae y Bwrdd yn darparu er dwyn allan "Flwyddiadur" (Al- manac) yn unol a phenderfyniad y Gynad- ledd ddiweddaf, yr hwn flwydddadur yn ddiamheu fydd yn un hardd a, chyflawn, ac yn deihvng o brif Urdd Gymreig Ddyngarol ejn gwlad, a chredwn y dylai pob Gwir I for ei feddianu; ac mewn trefn i ysgrifenydd yr Undeb i fyned yn mlaen a'r gwaith ar un- waith, bydded i ysgrifenydd pob Cyfrinfa i dd-anifoin pa nifer a fvnant. Swvddogion ac aeiodau y Burdd yn bres- enol ydynt y rhai a ganlyn :-Llywydd, Mr Jonathan Lewis; is-lywydd, Mr Llewelyn Griffiths; cyndywydd, Mr Daniel Jenkins, y.-y: fen ydd, Mr W. B. Jones. Aelodau y B- 11, Mri. Henry John, Ad ran. Llanelli; R. Gwyngydl Hughes, AdTan Pontypridd; Howell John, Adran Ystrad. Rhondda; Edward Lewis, Adran Pontfaen; Jabez Rees, Adran Tri Chwmwd; John E. Wil- liams. Adran Mynydd Camo. Wrth wTandaw ar y brawd Gwyngydl yn dadleu yn frwdfrydig, ac yn deisyf am gan- I b iatau rhagor o ryddid i'r Cyfrinfaoedd )"n nglyn a'r gwelliantau newyddion, cyfansodd- wyd a ganlyn iddo gan y brawd Llewelyn Griffiths, yr Is-iywydd Undebol: "Derwydd a bardd a wdrurol-egwan gorph Yw Gwyngyll vsbrvdol, Yn ei nvysg i neb ar ol— Yn Rabbi diareboJ." Felly terfynwn y llith. gan ddymuno llwydd- iant mawr i bIlf Urdd Ddyngarol Gymreig Cymru, Gwlad' v Gan. Un Hoff o'r Urdid.

:C) LLANARTH. Noson Gvda'r Delyn. Yn Ysgoldy y Bwrdd, yn y pentref henafol uchod. nos Fawrth, Tachwedd 11 eg, 1902, o dam lywyddiaeth y boneddwr a'r pencerdd, E. W. Blackwell, tsw., mwyriahodd amtvw ganoedd eu hunain yn nghwnip ini Watcvn Wyn. Eos Dar, a Tom Bryant. Cafwyd araeth ragorol gan y llywydd, ac vna gafw- odd am. gainc ar y delyn, pa un: gafodd dder- byniad gwresog. Wedd hyn bu Watcvn Wvu yn traethu yn hynod ddvddorol ar Henafiaeth Canu PeniHit)n y tai cyfarfod canu telyn. a'r baxddtcni. a'r pendllion, difyfyr, a'r delyn: a'r dawn si o dimmed. Anrhegwyd' hefyd ci gan Eos Dar. y datganwr penilIion eli-ail gyda'r dehn ag amryw engreifftiau o wahan" 01 fesurau i ganu gyda'r d-eh-n. Credwyf na flinau y dorf i wrandaw vr Eos trwy y nos. Cafodd y Telynor Bryant a'i de,lyni dder- byniad tra gwresog. Nidi bychan oedd y mwynhad a gaw-som yn y cwrdd. Noson. a hir gofir yn Llanarth. oedd honi Da oedd genym glywedi tystiolaeth v cadeirydd dysgedig i ragoriaeth y canu gyda'r delyn gan Eos Dar, ac hefyd i Mr Bryant am chwareu mor odidog. Talwyd y dioichiad- an arferol, a mawr y ganmolia^^h a roddwyd gan y boneddigion wrth wnevd hyny. DealL 1 wn fod- y Triawxi wedi ymweled a'r Ysgol DdydoiOi boreu tranoeth er rhoddi 'treat' rr plant, a bu y plant yn cairn iddynt hwyihau; a chlywais fod yr Eos yn mawr ganmol eu cauu. ac fod' v Triawd wedi cael boddha.d neiluduoi yn yr ymweliad. Anrbegsr.-d a'r canlynol gan Eos Dar: Gwelais lawer parth a Gymrn, Pard^au o Loegr gyda hyny; Onci ni wela-is i yn un parth Unrhyw lanerch ail i Llanarth. Dymunaf pob llwydd i'r Triawd rh ago roi a doniol y delyn. Ap Liana rtk.

-:0:- SILOA, ABERDAR. CynaikxJd yr eglwys uchod el chydarftxi- ydd y Sul diweddaf yn y Neuadd Gyboedrl- us, pan y pregethwyd i gynulleidfaoedd 1lu- osog gan y gweinidog. Gan na fydd y cape<l yn barod, by id y gwasanaeth yn caeii ei gadw yn v Ncuarid Gyhoeddius y Sul nesaf eto; a bydd y cyfar- fodydd pregethu yn dechxeu am 11 y bor a 6 yr hwyr, a'r ysgol am 2.15 y prydnawa. Hefyd. gan fod y capel yn y cyfiwr :^ser- oi, mae y Te Parti a'r Gyngherdd a w r'edad eu cynal dydd lau, Tachwedd zofed, wedi eu gohirio am bythefnos yn mhella;:n, f RhagfyT 4>"dd. Felly bydded i bawo sytic wedi sicrhau tocynau y T è Parti i gonG air hyny.

l.rholiad Cynghorwyr Cydweli. N'd oes tref yn y dyv,ysogaeth yn cael mwy o S'\iw na'r hen dref uchod mewn CYsyjiUv' a'r ethoiiad'au. Mae y Cynghor Trefo1 fel Senedd frwdfrydig wedi ymranu yn Stepheaites ac yn Brownites. Yr 'HIT blaenaf a rocklir i ganlynwy r yT Ysw. Arlais a pruddf&lnydd llwyddianus yn y lie. Yr -an olaf a roddir i ganlynwyr Cyfrdthiwr o fyrddin, ac sydd yn byw gerllaw Cydw d Llv.yddodd y Stephenites ) gael yr ethc*- iad diweddaf yn hollol o'u plaid, fel v maeut yn bresenol yn y mwyafrif yn v Senedd Leo'. Prif bwnc y ddwy blaid am y biymyddau d weddaf ydyw "Mynydd y Gareg," ac a ydyw y Cynghor wedi gwneyd cyhawnder a'r v w«- deithdref wrth ei lea so i Mr Young ar dcdei au mor rhad tra mae ereill yn foddlon rhoddi mwy am dani. er mwyn cael y mWIl, y ceryg, a'r calch odddwrtho.

Mabon yn Casllwchwr. Bu Mabon yn yr hen: ardal uchod mrs Sadwm diweôdaf, yn dweya am ei daith Ý r Ameng. Yr oedd' elw y ddarlith i gapel Moriah. M.C., yn yx adeilad hefyd y tra- dd.odv\yd y ddarlith. Daeth cynur's rhagorol yn nghyd! i wrando amo, ac yr oedd ia yntav. yn '.wyliau arferol.