Tarian Y Gweithiwr

WILLIAMS Castle Street,swansea, Watchmaker and JeweUer, -0- Gymry hoff de'wch at y Cymrc Os am heirdd fodrwyau aur; [ Oriaduron ae awrleisiau, Gemau a chadwynau claer; Yspectol gelfydd, hin-fynegydd, Gwres-fesurydd, c pawd mcor, Ceir gan Williams, Heol-y-Casteli, Trowch i mewn i wel'd ei 'star.

YR WYTHNOS. Yn nglofa Milf-raen, gerl Blaenafoo, pryd- niawn; dydd Mawrth, collodd pump a dd'yn- ion eu bywydau drwy syrthio' allani o'r 'cage.' Y dydd o'r blaen,, profwycli ewyllys: y di- v/eddar Cyrnel Wilkinisoo, mining engineer, Risca., yr hwn ai addiawodd ar ei 01 11, 7 2 4 6s IIC. Yn ystod yr wythnos, toirodid1 tri achos o'r frech wen allani ynl Abertawe. Ymwelodd! Tywysog a, Thywysoges. Cymru a Bryste dydd Mawrth, 11a yr oedd: miloedd lawer wedi ymgasglu i weled y Tywysog yn tori tywarcben gyntaf y doc fawr yn Avonr- mouth, yr hon a, gyst tuai ^2,000,000. Yn llys Abertawe, dydd Mawrth, cafodd] cigydd yn y dref dalu i o o ddirwy am gadw yn ei feddiant gig anaddas i'w fwyta,. Collodd1 y Militia Cymreig fuont allani yn .r Neheudir Affrica tiuia. 39 0 wyr, y rhan fwyaf 0 ba rai, serch hyny, a, fuont farw! oddiwrth glefydau. Yn llys Caerdyddi, dydd Mercher, yr oeddi yno ferch ieuanc o Penarth, 17 oed, yn gwys- io bachgem 16 oed: i d'alutuag at ei phlentyn Yn ystod misoedd Rhagfyr, Ionawr, a Chwefror, danfonwyd dros; 40,000 a geffylau allan i Ddeheudir Affrica at wasaria,eth y Fyddin Brydeinig. Y mae cyfarfodiydldi mawrion niewydidi gael eu cynal yn Cape Town, Durban, Bloemfon- teini, Sydney! (Australia), a Wellington (New Zealand), yn mha rai y candemniwyd y Pro- Boer yn Lloegr gydlag iaith lem. Y mddiengys fodi y partion aethant allani i geisio chwilio am Herr Andrea wedii troi allan yn aflwydidianiuis. „ Nos Fercher, cynelir gwleddgan Bwyllgor Gweinydldol y Blaid Ryddfrydol yn Abe.r- tawe, prydi y bydd Syr George Newnes, A.S., yn bresenol. Cafoddl y Militia Cymreig roesawiad calonog rhyfedidtol yn, N ghaerdydd, dydd Sadwrn, He: yr ymgaisgloldd llu 01 wirfoddol- ion ac ereill i'w derbyn ar eu dychweliad a faes y rhyfel. faes y rhyfel. Dywedir fodi y Brenini Iorwerth yni myned 1 gyhoeddi yn fuan fodi Meihefin 26aim a'r 27am nesaf, sef dyddi.au1 Iau a Gwener, i fod yn wyliau (Bank Holidays). Y mae Miss Stone, y genades American- aidd a gipiwyd ymaith gan y, Tyrciaid, wedi cael. ei rhydldaw ar draul miloedd lawer o bunau, ac hysbysir fod; Llywodraeth Ameri- canaidd ynl bwriadu gwweydi i Twrci daliu yr arian hwnw yn ol. Yn ol pellebryn o Nashville, Tennesee, U.S.A., y wraig ieuengaf yn y wlad honol yw Mrs James Irwin, 10 mlwyddl oed, tra mae ei gwr rhwrag 45 ai 50 Dydd Mercher, bu fairw y Parch. Daniel Lewis, rheithior Caerffili, yn 65 oed. Mewn erthygl ar Wyli Dewi, dywed un 01 newyddiadiuron Birmingham fod yrii y ddinas hono a'r cylch 4,000 01 Gymry. Pellebryn 01 faes y rhyfel a ddywed fod! De Wet wedi cael ei saethu ytni ei fraich, ond eto heb gael ei ddal! Cafwyd hin tra thymheruis. yn ystod yr wythnos, gydag ychydig ga wodydid ar ei diwedd. Y mwelodidi y! RoyaJJ Welsh Ladies' Choir a Dublin dydd Gwener, a. chawsant dderbyn- iad gwresog yno, meddir. Dydd lau, yni Ammanford, bu farw Mr David Thowas, gwneuthurwr esgidiau, yn 65 mihvyddl oed. I Hysbysir fod iechyd Mr Cecil Rhodes: yn dra gwael, ac fod' y nmvydd am hyny yo creu cryni brydex i'w gyfeillion) a'i gyfeillion. ¡I Dywedir fod Dr. Gomer Lewis wedi hys- bysu fod! yni ei fwriad i aberthtul haner ei 1 gyfloig er cynarthwyo i dalu ymaith y ddyled ) 0 £ 1,000 syddi ar ei eglwysi. Y mae Mrs. Tupper, Warwick street, Bil- ston, newydd ddathlu ei 102 ml'wydd oed1. Yn y Forest of Dean, y diydd o'r blaen, bu farw Prudence Smith, gipsy, yn 107 mlwydd j oed. Ar d'dyddl y Coroniad, bydd 50,000 o filwyr dan arfa-u yp LlullidJain, ac y mae yr awdlur- dodau mewn peth penbleth sut; y gallont. eu Itetyai. Er fod Archesgob Caergaint dros 80 mlwydd oedi, y mae yn siaradi yni gyhoeddus neu yn pregethu bob1 dydd o'r wythnois. Y gweinidog; henaf gyda'r Wesleya,id sydd eto yn dal i wasanaethu ydiyw y Parch. Giffard1 Dorey, 01 Filey, yr hwn a ordeiniwydi yn 1846. Y mae papy,rati, dyddiol yr Iwerddon yn siarad! yn uchel iawn aim; y tenor1 Cymireig, Mr Trevor Evans, yr hwn fu yn cymeryd y prif rhani fel datganwr yn Wagner's "Lohen- grin," yn gyngherddi Cymdeithas GeTdôbrol Dublin. -:10:-

CWMAFON. Mr Golygydd, Holi taer sydd yn bresenol yma, pwy yw "Peggi Dafis ?" Ac y mae fy nhorpwys yn cael ei fen,dithioi gant y cyfryw hyny sydd yn bvw ar ffraea Mr Gol., carem i chwi. hys-1 bysu iddynt mai nid "Peggi Dafis" oedd y femyw a, dododd y 'botel rum' a'r 'botel gin' yn y ffenestr er ceisioi ymddangos i'w chymi- dogion fod ganddi rhywbeth yn gryfach na dwr yn y ty ar adeg bwysig yn ei bywyd. Nid wyf m,or lam a threfnus a; honoi Refyd), nid i wyf yn tramwy i Aberafon y dyddiau pre-1 sentol, rues fy mod yni deistyn,. gwaiwdl i bawb, hyd yni nod i ffyliaid. Yr wyf yn d'efnyddio fy oriau hamddenol i well amcan na'r isel-1 waith crybwylledig. Ni feddyliais fod "Valentine" mor ddylanwadiol o'r blaen. Diau bydd genyf ysgrif yn fy nesaf ar y "Valentine Bythgofiadlwy." Y penau fydd y rhan canlynol: i. Dylainwad y Valentine. 2. Buddioldeb y Valentine. 3. Cost y Valentine. Ydwyf, hydi hyny, Peggi L

Y Fasnach 3Lo. CAERDYDD, DYDD LLUN. Pahau yn dawel y mae y fasnach yr wythnos hon eto ac nid yw y rhagolygon y bydd 11a"wer o fusnes newydd gael ei wneyd, ond credir gan rhai y ceir ychydig godiad. yn y prisoedd. Y prisoedd diweddaf ydynt: glo ager goreu, 14s i 14s 6c; glo cy ffredi n da, 13s 6c mathau ereill, 12s 6c; glo rych, 12S i 13s; glo goreu Sir Fynwy, 125 i 13s (yn Nghaerdydd), ail, 11s 9c 12s 3c; glo tai goreu, 15s 6c i 16s 3c; ail, 14s 6c i 15s No 3 Rhondda, 14s i 15s glo man, 8s 6c f 9s 6c; No 2 Rhondda, usi lIS 6c; glo man, 6s gc i 7s 3c; glo man goreu, 7s 9c i 8s 3c coed pyllau, 16s 6c i 17s 6c. -:0:-

Dosbarth y Gorllewin. Dydd Sadwrn diweddaf cynaliwyd cyfar- fod yr oedd llawer o ddisgwyl am dano yn Ngwestdy Metropole, Abertawe. Llywydd- wyd dros y gweithrediadau gan Mr T. John, atal-bwyswr, Cymer. Yr oedd yn bresenol gynrychiolaeth lawn, yn nghyda Mr John Williams, W. E. Morgan, goruchwylwyr; a Mr Roger Williams, trysorydd y dosbarth. Cynrychiolai y cynrychiolwyr oeddynt yn bresenol 14,000 o weith sryr. Dywedodd y Cadeirydd fod y gwaith oedd o'u blaenau yn gofyn yrystyriaeth ddifrifolaf, gan nad oedd ef wedi gweled y dosbarth erioed yn cael ei osod yn y fath sefyllfa. Gosododd Mr John Williams y sefyllfa yn eglur o flaen y cynrychiolwyr, gan eu cyng- hori i fod yn ymarhous, ac i roddi ystyriaeth deg i'r cwestiwn cyn penderfynu ar unrhyw fesurau. Credai fod y fasnach 16 yn y dos- barth hwn yn myned trwy argyfwng neill- duol Y11 ei hanes. Fod y cyflogau yn uchel, a'r prisoedd a dderi ynir am y glo yn isel, a bod hyn i'w briodoli fel rheswm fod y cyflogwyr yn gofyn am ostyngiad. Pender- fynwyd fod y pwyllgor canlynol yn cael ei eftiol i ymdrin a'r mater, ac i gynorthwyo y goruchwyliwr pa ostyngiadau i ganiatau :— Mri R. H. Williams, Alltwen Job Baker, Nantymoel; David Hughes, Skiwen; John Tucker, Penclawdd; a John Jones, Llanelli. -:0:

DOSBARTH Y GLO CAREG. Cyfarfydjdodd Pwyllgor Gweinyddol y Dosbarth yn Ystafell y Gymdleitihasi yn Aber- tawe, ar yr 8fed cyfisol, i'r dyben 01 derfynu Rha,gle-n, y Cyfarfod. Misol blaenoirol. Llyw- yddwyd y cyfarfodi gan y goruchwyiiwr. Cadieiriwyd gani Mr John Morgan, Trim. saran. Yr oeddl yn breisenoill yr oil o'r aell. od'aiui, ai chYllirychiolwyr o'r glofeydd hyny! oedd heb allu terfynu eu materion yni y Cyf- arfodi Misol blaienoiriol.; i. Cymieradiwywyd danfon Gwesti wn chwei' tyrn: am bump, a chwestiwn y codiiadau 0) Lofa'r Park i'r Sliding Scale Committee, f Dyma'r unig gamrau cyfreithlom sydldi yn bosibl eu cymerydi yn hieirwydd fodi y lofa yn perthyn i Gymdieithas y Meistri, a'r cytun- deb cyffredinol wedi cael ei aiwyddnodi gan y! dkilwy ochor. Caniatawydl i'r gweithwyr i osod eu rhybudidion) i mewilI fel protest yn erbyn gweithio gydag aniundebwyr. 2. Cadarnihawydi penderfyniad Pwyllgor Glofa Cwmgors parthed yr apel sydd gan- ddynit all1, y Rhaglen. Nid yfw y Rheol yn caniatau i ryddhau neb 01 dalu ei gyfrodiå- ion arferol a neillduol, onld can belled ag y byddo wedi bod yn segur o orfodaeth, a; hyny dros fis o amiser, ond nid yw i gael ei esgusodi y pryd hvraw, ondl o hyny 01 gyfrodd- ion ag oedd yn cael eu galw i fewn dros y cyfryw aimsier yn unig. 3. Cafwydi adiroddiad1 ol Lofa Seven I Sisters ar fod Mr John D. Thomas, diwedd ar 'fireman' ynl ngwythieni y Pedair, wedi cy- huddOi Mr Edward Morgan, glowr ynl yr un wythien, 01 arfer moddiotni twyllodrus i. ladirata. meisur oddiar y CwmnÏ. Mesurwyd'; gwalÍth y glowr gan yr is-oruchwyliwr, yn cael eigynlÜlrthwyo gan y 'fireman' ei hun, ond nil wnaedi y cyhuddiad hwm gpnddlQi yn erbyn y glowr ond wedi i rhai dyddiau fyned heibioi ar ol y mesuriad. Pendierfynoddj y goruchwyliwr fyned i ail-fesiur y .gwaith^ a chymerodd swyddogion ereill y lofa gydiag ef, a. mynoddl gael y cyhudidwr a,'r cyhuddiedi-1 ig yn bresenol, a chafwyd allan fod y cy- huddiad yn hollol ddisail ,a. bod y cyhudd- edig yni rhyd'd. Ar ddymunaad y glowr (Mr Edwardt Morgan) danfonodid Bwyllgpf y Lofa ddau o honynt hwy eu hunaini, y cadeir- yddl a'r ysgrifenydd, i fesur y lie y drydedd waitih; ac yn herwydld fod y cyhuddwr yn parhau i lynu wrth ei gyhuddiad, danfoniwydt yn ddiweddiaf oil y cynrychiolydd oedd i didyfod a'r mater i'r Cyfarfodi Misol, i fesur y lie y pedrwerydli gwai th, a chafwydi ailaw fofd yr oil o'r miesiuiriadaui hyni wedi cael eu gwneyd gan wahanol beirsonau, ar wahanol i adegau, a chan feistri a, gweithwyr, yn gwneyd y cyhudidlad yn hollol ddisail, ac yn cyhoeddi Mr Edward Morgan yn rhydd. Apeliai Mr Morgan yn awr drwy Bwyllgor y LOIfa; i'r Cyfairfod Dosbarth, am i'r Undeb i amddiffyn ei gymeriad, ac i bleidleisio cyn- oirthwy arianol idJdb i fyned a'r achoisi i'r llys. Nid oedd y cyfarfodi yn gweledl eu ffbrdid yn glir i ganiatau hyn, am fod y swyddbgion eu hunain eisoies wedi cyhoeddi Mr Ediwardi Morgani yn rhyddl o'r cyhuddi-, iad, ac hefyd fod y gweithwyr eu hunain, drwy eu cynrychiolwyr wedi; gwneyd yr un peth., Mae y Pwyllgor Gweinyddol yni dsf- j byn adrodd'iadi y gweithiwyr yn ffyddiog ac yn dexfynol ar y mateir, ac yn dymuno ar yr achwynyddi i wneyd yr un peth. 4. Penderfynwyd fod y materion; a osod- | wyd, gerbron y cyfairfod1 a Lofa Ammanford, No. i, i gael eu cyflwyno i ofal y goruchwyl- | iwr, ond fod y gweithwyr i gyimeryd mantais air y rhybuddion a ddierbyniasant gan y CWTTI- i beidio ail-ddiechreu gweithio hydf nes terfynu mateir yr anundebwyr i'w boddlon- rwydd eu hunain, ac i fo'ddlomrwydd y Dos- barth. 5. Penderfymvyidi ar fod achos Gloi Tan Glofeydidi G\\ aunca.^um en ynl wir deihvng o sylw, a, bod y cyfryw i gad ei gynwyno. ar unwaith i'r Sliding Scale Committee, er ym- drin ag ef. Dyma'l' unig lwybr agored i der- fynu'r mater ar linellau cyfreithlawn.. 6. Penderfynwyd ar rodi Mr T. D. Isaac, y goruchwyliwr, i gymeryd i sylw yr achosion) o annghydweilediaid sydd yn X glofeydd Croisshands a, Gwa;unclawd<I, Wedi pender- fyniu amryw 01 fanl bethaiui eireill, terfynwyd y cyfarfodi John D. Morgan, Ysg. ,0:

DATHLU GWYL DEWI SANT. Gwnaed hyn miewm ysbryd priodol nos lau diweddaf gaiill Gymdeithasau Dynigarol o Urddi y Gwirj Iforiaid, sef Gwenynen, Hafod ai Trehafod. Cymerodd y, cyfa,rfod Ie: ytni ystafell y Vaughan's Arms, 0 dan lywydjd- • iaeth Dr. Ivor Da.vies, Porth; a llanwyd yr is-gadair gan Mir Thomas Jones, contractor. I ddechreu, datganwydi 'Hen Ffarn fy Nhad,' gan; Mr John Lewis. Dilynwyd; ef a "Bugail Aberdyfi," gan Eos Hafod. Mewn gwres ai theiimlad: cynygiodd Mr R. Gwyngyll Hughes, Devvi Sant. "Hen Wlad y Cyman- faoedd" i ganlyn gan Llew Hafodi. AdroddL iad digrifol gan Mr Evan! 'Evans. Cynyg- iwyd llwnicdestyn y Brendn gan Mr Moses Jones, yn bwrpasol fel arfar. Can, "Y Coll- edig Fad," gan Mr William Morris. Cym- deithasau Dyngarol a. gyflwynwydi gan yr is- lywydd, mewni ymadroddiad am&erol a phri- odol. Yn nesaf, "Y Fani a'i Baban," Llew Hafod. "Ein Gwlad, Ein Hiaith, a'n Cen- edt," gan Mr Hugh Pearce Williams (Rhydd- allt). Hawddi deall ei fod yn Gymro pur a dieallus. Daeth Eos Hafod a'r "Eneth Ddall" i ganlyn. Peniillioni doniol. air ffurf o Iddeuawdi gam Mri. Tom Wiliams; a, Evan Evans Y penawd oeddi, "Cofio Dewi Sant." Caniu penilliomi ar1 Nos Calan, gan Mri. R. Gwyngyll Hughes a; Thomas Morgan. Gwnaed hyn ganddynt am beth amser, nes gwrandawyd ugeiniau, alhvn feddwl, 01 ben- f illiotn ganddynt. Credir iddynt gyfatnsoddi rhai o honynt ar v prydi. Cafwyd difyrweh a phleser i'w gwrando. Hefyd! y gallu ddad- blygodd Mr Tom WilliatmiSi yn y rhan neilldu- ol a gymerodd mewn cyfeiriad hynod 31 new- yddi arall. Cafwyld 'The Anchor's WeiΡgh'd,' gan Eos Hafod Ar gais Mri. Moses Jones a Thomas Jones, cynygiwyd dioJchigarwch i'r llywydidi, ac eiliwyd gan Mr Henry Mills (Tafoniwy). Yn mhlith pethau priodol ereill dywedodkli fod gemin fel oenedl iaith gyf- oiethog iawn. Hyfrydi oedd ei ddyfyniadau, o'r gair 'gwy.' Gwnaeth hyn i brofi cyflawn- der ein hiaith. Daieth galwadi air y Uywydd i 'madael, a, chafodkii Mr Jones, yr is-lywydd, fyn'd i'w Ie, a gosodwyd Eos Hafod i lanw yr is-gadair. Yn y,stocill y cyfarfod cafwydi fflachiadau bardidonol gaa Mri. T. Yorath (Tawenog), Eliasi Jones, Hafod. Chwareu- wyd y berfdotnteg gant Mr W. Evans, Britannia. Gwelir i feib Hen a chan ddlyfodi yn nghyd i ] glodfori enw Sant Dewi. Diweddwyd y cyf- aiIfód drwy i'r cyfaill siriol1 Mr Rhys Morgan ganu "Hen WlaJd fy Nhadau." -0:-

RHIGOS. Cynaliwydi cyfarfodi llenyddol: yn Ysgol Fwrddi y lie uchodi, nos Sadiwmi, Mawrth iaf, 1902. Llywyddwyd y cyfarfod gan Thomas Griffiths. Wedi araetih fer gan y llywydd, awdi yn mlaeni a'r rhagleni Ton gahi y parti, dan) arweiniadl William Harris. Adiroddiad, John Lewis. Solo, Gwilym Morgan. Adiroddiad, John Thoma's Jones. Solo, Katief Thomas. Adroddiad, Katie Lewis. Ton gan parti y plaint, dan ar- weiniad David Jones. Adiroddiad', Mona Jones.. Solo, Evan Powell. Adroddiad, Catherine Mary Williams. SOIlo, Gwilym Morgan. Adroddiad1, Rees Jones. Tongani parti y plant. Adroddiad, William James i Davies. Solo, Howell Williams,. Adrodd- j iad, Gwenl, Williams. Ton gan y crwthwyr, dan arweiniadl Richard Rees. Dadl rhwng Annie Richardls a Margaret; Ann Rees. Ton 1 gan y parti. Adxoddiadi, Sarah Janei Jones, Adroddiadi, Mary 'Evans. Solo, Willie Harris. Ton gan barti y plant. Adrodd- < iad" Elizabeth Evans. Solo, Mary Morgans. Adroddiadi, John Richards. Ton air y crwth, 1 Adroddiad, Rees Jones Ton gan y parti. Wedi y diolchiadau arferol, aeth pawb i gartref yn 11 aw en ac wrth eu bodd, gan j obeithip y caws,ent gyfa,rfod o'r un natur cyn S; bo hiri eta Un Oedd Yno. :o:

EISTEDDFOD TABERACL, FERNDALE, Dydid Gwener y Groglith, Mawrth 28ain, 1902. Derbyniais y cyfansoddiadani canlynol, cystadleuol yn yr Eisteddfod uchod, wedi eu harwyddo fel y) canilyn: Halller can' llinell, "Heddwch": Gwylim o Gwalia; Pee had ur; Cariadlawn; Nanty- myiiyddl; Mab Diddanwch; Blinide,rus; Ed- mvgydil Heddwch; a Pererin Pur ei Hir- aeth (8). Ysgrif, 'Dirwestwyr y Beibl': Didymus (1). Traiethawdi, "Dylanwad Amgylchoedd yn Ffurfiad Cymeriad": Mary, Rhedynog (2). Llythyr Caru: Ieuan Jones, Dafydd, Harry, a Gwangalon (4). Deallwyf fodi rhagolygon am, Eisteddfod boblogaiddi iawn. Dewch yn lluoodd. Yr eiddoch yn siriol, Porth, 8/3/'02. TVWI.

■ :o: Y mae eglwys Amnibynol Ilkley, Lloegr, wedi anrhegu, 001 gweinidog a pholicy yswir- ioJj am 1,000, gan dalu y premiums cyhyd ag y bydd efe yn gwasanaethu yn yr eglwys bono. j

ERGYD I BRYDAIN -0- ARQLWYDO METHUEN WEDI EI DDAL. -0- Ymosodiad sydyn Detarey." -0- Tri S wyd dog- a 38 o filwyr wedi eu lladd. -0- BRWYDR FFYRNIG. Tarawyd yr holl wlad a braw nos Lun (neithiwr) gan y, newydd1 cyffrous fod y Cadfridoig Delareiy, un Oi swyddogion enwog y Boeriaid, gyda gallu cryf, wedi gorchfygu Arglwydd Methuen, gan ladd 3 swyddog a 38 o WJTT, a chymeryd. amryw Y11 garcharor-! ion. A ganilyni ydyw y pellebryn oddiwrth ■ Arglwydd Kitchener: Pretoria, 10.30 a.m., Mawrth 8fed. Blin genyf anfon newyddion d'rwg i chwi i am Methiuen. Yr oedidi yn symud gyda 900 o feirchfilwyr, dan Major Paris, ai 300 o. wyr traed, gyda megnjyl, etc., o Wynburg i Lichtenberg, ac yr oedd i gu rdrl a Grenfell gyda 1,300 a feirchfilwyr yn Roveiransefontein ar yr 8fed. Boreu ddoe ymosodwyd arno gan Delarey, rhwng Tweebosch a Palmutknill. Ymosododdl y Boeriaidi ar dair ochr. Daeth S60 o wyr ceffylaaii i'r llinell yn, Maribogo a Kraipani. Erlidiwyd hwy gan yi Boeriad am bedair milldir 0: faes y frwydr. Hysbysaint fod Arglwydd Methuen, Major Paris, m-egnyl, nwyddau, etc., wedi eill cipio gan y Boeriaidi. Pan welwyd Arglwyddi Methuen ddiweddi- af, yr oedd yn, garcharor. Nis gallaf roi manylion cyflawnach o'r coll- ediiom yn bresenol. Cewch gyfrif llawn eta:. Y r oaddwn eisoes wedi darparu ar gyfer danfon milwyr i'r gymydogaeth. Credaf fod y bywiogrwydtl sydyn hwn ar ran) Delarey yn gynllun er tynu ymaith y milwyr a, wasgant De Wet a'i ganlyn wyr. Felly pan oedd pawb bron credu fod di- wedd y rhyfel ofnadwy yn Ke Affrig ar ddodi i ben, dynia netwydd truenus am, golledion ,mawr etoi, ac nid oes- dadl bellach y gorfodir yr awdurdfoau Prydeinig i arfer mesurau cryfion i atal yr m i a ddf ey d^ gwaredlyd! hyni, a. hyny yn dcliymdroi. -0>

DOWLAIS. Blin genym orfod cofnodi manvolaeth annisgwyliadiwy y bra.wd distaw, taw-el, a, hawddgar, Enoch Thomas, yr hwn a letyai yn 47, Victoria street, yr hyn a gymerodd le Nos Fercher, y 5-ed o'r mfis hwn, ar ol cystudd byr yn 64 mlwydd oed. Brodor ydoedd o Sir Aberteifi, ac nid oes- ond rhyw 10 neu 12 mlynedd er pan y mae yma. Saer llong- au (ship carpenter) oeddi wrth ei alwedig- aieth, a threuliodd flynyddo-edd lawer ar y mor, hyd nes iddo gyfa.rfod a'r anffawd o golli ei glun). Dygwyd ei gorff adref dydd Gwener i Troedyrhiw, ger Ceinewydld, a chladdiwyd ei weddillionf dydd Sadwrn, yn mynrwent y Wern, lie y gorweddi yr hyn sydd farwol o'i briodi Hannah, a'i fab John, y ddau wedi ei flaenu rhwng 6 a 7 mlynteddi i ogonr- iant. Yr oedd yr ymadawediig yn. aelod o egiwys Bryn Seiollll pan fiul farw, a dygai fa;wr zel I dros yr achos yn y lie1. Credai y bydi o'i weinidogj, y rhwn ai fu yn ff yiddlon, iawn yn ei ym-weliadan ag ef yn eigystudd: hyd y di- wedd. Yr o-edd yn ddwfn iawn yni serch pawb o'i gydnabodi, fel y profodidi eu caredig- rwvdd iddoi yn ei d-dyddiau olaf. Boddlonai pawb wneyd- yr hyn a allent er adferu Enoch Thomas, ond er holl gared- igrwydd cyfeillion a, chymydigioini, medrus- I rwyddl y ineddyg. a thyrerweh ei ferch a/i fab, angeui gariodd- y dydd. Awyddai am wella digon i allu myn- d i Sir Abeirteiri, ond yr oedd! Duw am ei gael i well gwlad ac ato Ei Hun yn llwyr, i ganu yn y Cor, oblegidl yr oeddl ym hoff iawn o ganu, ac yn meddu ar lais cerddgiar iawn. Cana yn awr yn well nag, erioed. Gellid! dweyd am lawer o nodweddion da, perthynol iddo, ond gellir cynwys yr mewn un braw- ddeg, "Enoch a rodiodd; gyda Duw." Dy-; munwn am nawddi y Nef dros ei blant am- ddifaid, ai gras- Dtuw i nerthu ei anwyl frawd i dderbyni y nieiwydd; trwmi pan ga, ef; a dy- munwUl heddwch i'w lwch anwyl hyd ganiad yr udgom. Taled Duw i Mr a Mrs Elias Jones ac ereill am, weini mor dyner amo.

-:0 TREFFOREST. j -0-- Mate teuluoedd galar yn ami iawn; ym ein cymydbgaeth yn ddiw-eddar; ond dyna. fe, mae amser yn dod pan, y caiff y dagrau eu sychu yn llwyr. Mr William Llewelyn, Long Row. Bu v brawd hwn yn hir yn nychu; ac fel pe buasai yn edrych am le i groesi; o'r di- wedd cafodd fan i fyned drosodd yn ddi- ogel. Gadawodd y fuchedd hon pan oedd ond na-w a deugain oed-, Cafodd angladd barchus a lluosog iawn. Bu yn aelod ffyddr Ion am flynyddau yn Libanus. Gadawodd weddw a chwech o blant i alaru ar ei ol. Mrs. Lewis, Park road!. Mae Hannah Lewis yn ei bedd, wedi cyr- haedd yr oedran teg 0 71 mlwydd oed. Yr oedd ein chwaer wedi treulio rhan fwyaf o'i hoes yn Nhrefforest, a bu ffyddlon a diwyd yn ei dydd, yn herwydd1 collodd ei phriod tua saith mlynedd yn ol, a chododd deulu Ilu, osog, pa rai sydd mewn galar ar ol mam ffyddlon. Yr oedd yn aelodi ffyddlomi yn Ebenezer. Mr John Thomas, John street. Aeth yi brawdl hwn oddiwrthym yn ddi- symwth. Aeth at ei waith fel arfer, ond ni ddychwelodd: yn fyw. Yr oedd yntau wedi cyrhaedd oed-ran; teg. \r oedd yn ddyn mwvn ai chare dig. Gadawo-dd weddw a phump: 0 blant i alaru ar ei ol. Mrs. Hughes, Park street. Yr oedd y chwaer Susanah Hughes wedi bod yn gwaelu am hir amser, ond eto yr oedd arwyddiomi ei bod yn gwella- yn ddiweddar; on-d- gwella, i yim-adiael a wnaeth. Yr oedd hithau wedi codi teulu Iluosog, er fod rhai o honynt wedi ei blaernu i'r byd tragwyddol and y mae pump yn aros i aJaru, yn nghyda thad tyn-er. Bu Mrs Hughes yn aelod ffydd- lo-ni yn Libanus am lawer o flynyddau, a theimlir colled' ar ei hoil. .cr- Mr Thoimas Jones, Lawn Terrace. Dyma hen frawd ffyddlon wedi ein gada.el eto. Yr oedd T. Jones, y Shearer,}^ gymeriad rhagorol, a phawb yn hoff o hono yn y gwaith, yn yr eghvys, ac yn y gymydog- aeth. Yr oedd wedi bod: yn wael ei iech-ydi am hir amser; ond daeth y diwedd, a chaf- i odd ei ollwnig; mewn Tangnefedd fel Simeon. Er y bydd colli T. Jones yni golled fawr i'r eg-1 lwys yn Ebenezer, etc! bydd colled yr eglwys, y teulu, a'r gymydogaeth yn elw maw iddo ef. Nid oes genynn ond dymtmo N awdd Duw ar y telUlluoedid galarus. Yr eiddoch, T. Davies. o:

CYNGHOR CELF A LLAFUR, ABERDAR. -0- Nos Iau di-tt^eddaf, yn y lie arferol, sef y Cardiff Castle Coffee Tavern, cynaliwyd cyf- arfod misol y Cynghor uchod. Llywydd- wyd gan) Mr John Davies, a, Mr David Phil- lips yn yr is-gadair. Yr oedd yn bresenol f gymychiolaeth luosog o'r holl gymdeithasau unedig hefyd,, y personau canlynol,—Mri. Toim Lewis, C.D., Sam Hawkins, Cwmbach; Augustus Davies, Capcoch; John Prowle, Gadlys; William Williams, Trecynon G. M. Evans, "Y Darian"; a, D. M. Richards, Wentallt. Golygfa ardderchotg a, chalonogol i oedd gweled cynifer o weithwyr gonest a pharchus yn presenoli eu hunain mewn cyf- arfod o natur yr uchod. Gallwn ddweyd yn wirionedrlol fad: hufenydbsbaIth fel meddyl- 'post.' Wedi darllen atebion Mr Howells bydd'ai yn anrhydedd hyd;' yn -nod i arwein- ydd Ty y Cyffredini i lywyddu ar y fath gyrv- ulliad parchus ac heddychol. Yn unol a phenderfyniad y cyfarfod o'r blaen, cyflwyn- j wyd y "Rhaglen Lafur" (Labour Programme) y Cynghor i'r personau demsedig, sef Mr ¡ Evan Parker, Mr R. L. Berry, Mr J. Howells, ai John Davies; a gwahoddwyd hwynt i'r cyf- arfod i roddi eu hatebion. Daeth y Meistri Parker a Berry yn bersonol i'r cyfarfod, ond anfonodd Mr J. Howells ei atebion drwy y p'ost.' Wedi darllen atebion Mr Howells i'r cyfarfod, cafwyd atebion Mri. Parker a Berry, yn fyr a, sylweddoL Ymneillduodd y boneddigion wedi hyny; ac yna ymdrin- iodd y Cynghor ar yr atebion. Er mantais i'r gweithwyr i wybod natur y gofytniadau, rhoddwn hwynt yma yn Seisnig fel y maent: i. Are you in favour of adopting Part III. of the "Housing of the Working Classes Act, 1890? 2. Are you in favour of holding the Council's Meetings in the evening instead of the morning? 3. Are you in favour of the Council emr ploying direct labour on all work wherever practicable, and that they shall pay not less than Trade Union Wages to all workmen employed ? I 4. Are you in favour of inserting a Trade Union Wages Clause into all contracts the Council may enter into ? 5. Are you in favour of the Municipalis- ato-n of Tramways, Lighting, Markets, Laun- dries, Slaughter-houses, etc., or any other public services which may from time to time be deemed advisable ? 6. Are you in favour of the Unification of the collection of Rates? 7. Are you in favour of petitioning Parlia- ment and adopting every means in your power with a view to obtaining the Taxation of Land Values and Royalties? 8. Will you enforce a thorough sanitary inspection,, house to house visitation, a rigid and impartial application of the Law against Nuisances aoo Insanitary Property without respect of persons ? Cafwyd atebion penderfynol gadarnhaol i'r holl o'r uchod gan Parker, Berry, a Davies, ond nid oedd atebion Mr Howells i'r ddau flaenaf yn hollol foddhaol. Felly, dewis- iwyd dirprwyaeth i ymweled ag ef yn nghylch y cyfryw. Cafwyd adroddiad y ddirprwyaeth fu yn ymweled a Mr J. Bucknell, yn gofyn am i'r beneddwr hwnw i beidio ail-ymgeisio, er rhoi y ffordd yn glir i gynrychiolydd llafur. Yr oedd Mr Bucknell wedi awgrymu ar yr ymweliad cyntaf y byddai yn foddlon troi o'r ffordd yn ffafr ryw berson arall. Yn ngwyn- e-h hyni, awdurdodwyd y ddirprwyaeth gan Mr Davies, i gymeryd Mr Bucknell ar ei air, ac y byddai iddo yntau (sef Mr Davies) i gynghori y Cynghor i fabwysiadu y person a etnwyd gan Mr Bucknell. Gwnaeth y ddir- prwyaeth hyn; ond atebiad Mr Bucknell nos F awrth diweddaf oedd, ei fod yn penderfynu sefyll. Felly, cadamhawyd penodiad Mr J. Davies, y llywydd, i ymgeisio dros Adran 5. Dewisiwyd Mr E. Stonelake, Aberaman, drwy fwyafrif mawr, i fod yn ysgrifeinydd arianol. Bydd yn angenrheidiol dewis ysgrifenydd cofnodol yn y cyfarfod nesaf; felly, gwa- hoddir yr adranau i enwi person ar gyfer y swydd. Derbyniwyd amryw achwynniadau o wahan- ol ranau o'r dosbarth, y rhai a gyflwynir mewn amser cyfaddas i'r Cynghor Dosbarth- ol.

Pob gwT a gwraig Drwy yr null wiad a ddylent fo yn »yliadwrus rhag y clefyd Peryglus, y' Dropsy Wynt Vn holl ganghenau, oblegyd fod canocc yi* olli eu bywydau nyddol drwy y elefydau peryglus nyn, ar "-rd ddylent fod yn wybvc4. Feddyginiaeth Iwyddianuw eu cvfer, sef HUGHES' Dropsy pills Mae llu mawr drwy y wlad wedi en hiachau o'r clefyd hwn, ac y mae yn syndod mor effeithiol y maent er iachau y Gravel, Diffyg Dwtr, Diffyg Anadl, Gwynt, Chwydd yn y Traed, Coesau a'r Bol, Asthma, Curiad y Galoo Cramp, Poen Cefn, Tewdra Afiach, Gwynt yn y Stumog, Penysgafnder, Poen yn y Pe*, Corffrymedd, Arenau Afiach, Nid oes dim i'w cymharu a hwynt yn ea heffeithiolrwydd at y clefydau hyn. Da* Ilener a ganlyn:— i* T>heby g- o Fyw. Anwyl Syr,—Y mae yn dda genyf cWwyo tystiolaeth i rhagoroldeb eich u Dropsy Pills' 'tuag at iwyr iachau y Dropsy. Ba fy nhad yn dyoddef oddiwrth yr anhwyl- der hwn chwech mis, ac yn anhebyg o (yw. ond pan gymerodd eich Pills fe lwyr well- haodd yn fuan, a bu yn alluog i weithio am 10 mlynedd. D. YOND. Is, Coowy. Rhoddi Fyny D cetor Syr,-Ar ol dexbyr -:n Huoex's Dropsy Pill mi a benderfynais rhacidi heibia med r;inia«th y Doctor, fel a§ i rcxfili prawf teb aT eich Pills chwi. Yr wyf wedi bod yn dyoudef yn enbyd am hir am- ser gan chwydd mawr yn y cluniau, area- at] drwg, grafel, diffyg anadl, a phoen cefn. Wedi bod dri mis tan law doctor, yr wyf yn profi bod eich Pills'' ch ri wedi gwneuthur mwy o les mewn un wythaoa na holl foddion y doctor. Mae'r chwydd wedi cawbl ddiflanu, ac yr wyf yn bur ddi- olchgar am y waredigaeth hem. Ydwyf, G. HUNTON. Nolan Place, Stockton. Fe ddylai pob dynes eu cymeryd yn achipw urol. Yn ddioed danfoner am Hughes's Dropsy Pills RHYBUDD. #Hr mwyn sicrha pawbrhjig twyll, go faler cael y Trade Mark hwn, sef HUB Diamond a'r geiriau Dropsy Pills oddi- fewn ar bob blwch, ac enw JacobHughes ar Stamp 5 Ll>wod raeth. Heb hyn, twyll ydyw. Heb [hya twyll ydyw. Ar werth drwy yr holl deyra as am Is 1 Jc, 2s 9c., 4s 6ch, trwy y Post Is lic, 2s 9c., a 4s. 6ch. Jacob Hughes Manufactunng Chemist, Pecaxth, Cardiff. Yn y Mor Fe gafwyd o hyd i FeddyglJu ag sydd yn dra effeithiol at glefydau y Gwddf, y Frest a'r Ysgyfaint, yr hwn mewn undeb a'r Extracts o lysian nodedig ar lan r r y Pacific, a wna i fyny y feddyginiaeth mwyaf lwyddianus a wet- odd y byd erioed. V mae yn awr yn cael ei wneud i fyny mewn potelau ac yn caeI ei aiw wrth yr enw Sea Weed Lung Life Fe wellha yn uniongyrchd Peswch a Anwyd, Bronchitis Asthma, Crygni, Dolux Gwddf, Croup, Whooping Cough, neo r. Pas, Diptheria, Catarrh, &c., ac yn wir effeithiol i ragfiaenu y Darfodedigaeth Notice-Gofynweh am yr enw'n ttnra sef— g Hughes's Sea Weed Lung Life. «r 0 Ar werth gan bob Chemist, a Pateat Medicine Dealers am Is lie a 2s 9c. Myner ei gael yr enw yn Jawn II boS potel, ac na pherswadier chwi i gymerfd dim aralL Os bydd trafferth i'w gael, -«- foner Stamps am 3/- neu 1/3 a; Jacob Hughes Penarth, Cardiff.