Tarian Y Gweithiwr

L HWNT AC YMA. -0-- GAN BACHAN DIARTH. -0-- Mae 'stroke1' o fusne's wedi ei wneyd yn •ddiweddar gan y wlad how a Japan. Nid yi yn gwybodl faint o ddoethineb sydd yn y peth, and barna, rhai ei fodi yni 'hit' llieid dda, trai y dywed eireill mai peth dieisiau yd- -oedd. Ond y buisnies yw bod. y wladi hon wedi gwneyd cytundeb ai Japan i fod yn 'bartnars' ami bum' mlyneddi beth, bynag. Maa yn debyg bod gan Japan rhyw fuddian- au i'w gvvyliGJI tua Korsa, a, Manchuria,, a bod Rwssia yn cymieiryd: rhyw ddiyddordeb neill- diuol yn y gwlledyddi hyny hefyd. Ac yn aWI, os bydd Rwssia yn gwthio ei phig yn rhy bell, bydd Japan yn dweyd. saf yn ol, nen byddiaf fi yn rhai fflipeni i ti, a byddj LIoegr yn 'clapa' cetn Japan, ac yn rhwbio ei breichian, ac yn dweyd wrth wledydd ereill aj ddigwydd did'odi i'r ffrae, Sefwch ch'i n'ol, nieu fyddai i yn eich "treio' chwi. Rhywbeth felly wyf fi yn deall. --(J- Edrychir ar y cytumdieb gan wledydd E\\itop bron yn gyffredinol gydai boddhad, fel arwydd er daioni; ac y byddi cytundieb o'r fath yn sicrhau heddwch pairhaol yn y dwyrain pell. Os felly y try pethau allan, rhaid! dweyd fad y cytumdeb yn gami yn y cyfeiriad ialWlili. Dywedir miai amcani Japan a Lloegr yw sicrha.u drws agored i boirth- laddoedd. China, fel y gallo Ewrop a,c America i fasnachu a, China; orndi mai am- can Rwssia yw cadw y drrws yn nghaiui yn erbyn1 pawb ondi ei hun,. Mac China yn wlad eaug iawn, a'i chyf- oeth yn ddiderfyn, ond hyd yn. hyn ni wna y ChinelaidJ ond ychydig o fasnach a nieb, ac jam hyny nid yw y cyfoeth sydd ynddi, and megis gemaiu o, flaen. moch. Pei buasai y Chineaid and dihuno, a phenderfynu mynfd yn mLaen) gyd,a'r oes, yr un fath a'r Japan- iaid, mewrn: ychydig flynyddau China fuasai y gailu cryfaf yn y byd yn dididdadl. Mae yn y wlad ,stor oi l'o, ac nid yw meusydd! glo- faol Lloegr a, Chymru ond, megis 'pisen yn mai hwch' o'u cydmaaui aj nieusydd glofaol China, -0-- Bu tipyn o: gl eber yr wythnos ddiwedda:f gan y rhai sydd! wedi fyny'r steiriau' yn y siop, yni nghyl,ch cau y mais;nachdai yn gvnarach, yni yr hwyr, fel y galIo y rhai sydd yn gweini ynddynit i gael dipyn o Sieibiant air oi gorphen. Lordi Avebary ddaeth a/r peth gwbron. Mae wedi pasioi y darlleniad: cynt- af yn thu-norol, ac yr oiedd ef am iddb basio yr ail ddarlleniad y tra hwn. -0-- Wrth gwTS, pan y daw hyn yni ddeddf bydd tiifer lluoso-g o bobfl yn manteais-ioi trwy hyny, ac ami hyny yir oeddi yn rha;idi ei wTthiad. Maie yn antnheg yn mairins rhai pobl i adael gweithwyrein gwlad i dtiifyru ac i adgyf- nerthueiUJ hiechyd1 air ol caliedwiaaith y dydd. Leiciwn i- wet'd y 'jokeir' gynygioddi bod y mesur yn cael ei oliirioi am chwe' mi", yn cae1 ei oirfodi ii weiini mewni maisnachdy am tis. Nid! o,es dim yn well nag ysgol profiad i roi gwiersi effcithiol, a, buasai mils- o ysgol profiadi yn ddigon iddia yntau. i w,a,eddi am gau y masnachdai yn gynaarach. -0-- Ondi fel y mae yn bresenol, mae y rhai sydd yn Nhy'r Arghvycidi yn rholio mewn mivynihad—ndd: ydyinit hwy yn gwybod. dim am ♦awyr afiach y1 masnachdy, yir1 oerni, a'r gwres sydd yttiddymt. Pe cawsent fod yn arogl caws America, a chalicoi ac esgidiau a pheth- au ereili ami ddienddieg men bedair-aiwr-ar- fldegi y dyddl am 'spel/ byddai yni hawddiach siaJradl al hwynt foreu Sut, a buasent yn dyheu .a.m 'gamie,' 01 4golf neu 'football' neu 'walk' aMan ,ifr wladl i ganol yr awyT bur, cyn pen tri diwrnod, yr wyf yn sicr'. --0-- Ondi fel y maleym bresenol, maient hwy vrt-hi ben en digon, a, phia wahaniaeth yw Ididynt hwy. am yi 'working-class,' nid ydynt ond math o machinery yn eu golwig hwy, a, beth: yw ''machines' d!a ond! i'w gweiithio a'u ^grindia' i'r sockets, fel y dygo chwys caled1- waith y gweithwyr fodd! i fewn i gadWl chwys chwiarenaeth yn nghyrff y "pa;ralsitical stomiachratsi." Yr oeiddi, genyf dipyn o OIlwg ar Lord Avebery o'r blaiem, ac erbyn hyn y mae wedi codtii 50 per cent yn fy, nigolwig eto, ot herwydd! credlaf fod! tuedd. ynddo i trodi dynoliaeth 01 'level machines.' Male ei tyfrajui yn dangos hyny yn eglur. Pwy sydd heb ddiarllen "ThICI Beauties of Nature," a'r (;U s.e of Life," gan Syr John Lubbock (Lord Avebxrry yni awr) ? Ma,ent yn gyfrolau rhad, a cheiif ple,ser diderfym wrth eu darllen; fe igyingho.nyn bawb iJw darllen, o herwydd mae b udldi i bawb 01 hyny. Gan nad ywi 3-n deig i'r ;gweithAvyr i fwyn- hau brainit adgytnerthoJ yr "Upper Ten," jgwrthodwyd. y mesur, a bydd rhaid i weinwyr y masnachdai i fod! yn foddlloo i fwynhau en j hunain i fusic dawns, 'maggots' cig; moch ai chiaws eto, o ran y Seneddl. Onidi, ai nid oes modd cael gwa,redigaeth o, gyfeiriad arall? Credlaf bodi hyny yn bosibl, ac ma:e y wared-, igaeth bono yn sefyll ar law y cwsmieiriaid. Pe buasai pob cwsmier yn tei gwneyxl yn rheol i siopa yn gyniar, gwawriaiy milflwy dd- iianit ar fyd y siopwr air unwaith; ac ai ydyw yn dleg i ni fel cw^meriaid i wrthod hyny ? Credaf mail "Live, and! let live," ac "Enjoy, and let enjoy," a, ddylasaii ein 'motto' ni fod. Byddai; y byd! ai phawb ar ei fantais o hyny; byddai gwell iechydi gan y mwyafrif, a lliW1 | 31 rhosyn coch air wynebpml peTscmau yn amlach, yn lie y lliwt llaieth enwyn a geir ar wyneb cynifer ar hyn 01 bryd. -0-- Llaie genyf ystadegaeth o fy mlaen ar hyn j o brydi yn dangos nifer miarwolaethalui yn mhiurnp o drefi neu ardaloedd Morganwg a Myfiwyi ami yr wythnois cy;n| y diweddaf. A ganlyn ywt yr ystadegaeth: Casnewydid 25 Caierdydd 14 Merthyr 31 l Rhonididia 30 Abertawe 17 Yn yr un ystadegau ceir nifer y genedigaeth- atu a'r marWolaethau am yr wythnos yn di- weddn y I Sfieidl a'r mis hwn: GemedigaethaxL Marwolaethau. Caerdydd: 123 47 Rhonddla 92 |p 67 Merthyr 39 ,42 Abeirtawe 54 32 Casnewydd 52 34 GweJwck wrth yr uchod, mai yn Merthyr a'r Rhondda oedd y marwol- aethau amilaf; ac os yw yr ystadegaeth yn igywir, gwelwch fod y marwolaethaiu yn fwy na'r geinedigaethau yn Merthyr; ac felly mae y boiblogaeth vn llai. A oes gan Fwrdd Iechydi aiphob. Merthyr a, fyno a, hyn? Yr wyf yn caell, fy nhemtio iii ddweydi ei fod, o heirwydidi yr wyf wedi gweled pethau yno, na odcliefid yn, Aberdair gan y Bwirdd Iechyd. --0-- Nid wyf am ddvvleyd fod! Aberdar wedi cyrhaiaddi perfFeithrwyddl o, lawier etC", end diywedaf fod Aberdar 01 ran i:c'(.'b:d yn well na Merthyr; ac yn ol ystadegaetij. a, ddaeth I allan yn ddiweddftr, profir1 hyny, pan y dy- wedir mai Abardar yw dref fechan iachaf yn Nghymru. "Sweet 'Berda.r" ar y fencos Ii. Dynia goirnpliment i dref weithfaol; ac yr wyf yn credu bcxl mwyafrif y preswylwyr ynoi, yn oghydi a'r Bwrddi Iechyd yn cyd- fweithio! a'u gilydd, a gw^neir yn fawr o'r Perkii (Parks,) sydd yno gan y bobl. Dang- oiswch well Park yn un o'r fcrefi glofaol? Pa lie, niiae Park Merthyr wys ? OndJ nid canmol y Park yw fy a,mean; yn awr, ond oeisio daingos bod arfe,rio,n afian gaai) rail oi bobl Merthyr. Trtuieni bod y rhai hyny yn tueddu i daflu a,nfri air yr oil. Yr arferiad wyf yn gwyno o'i blegid yw tafln dwfr brwnt i'r heolydd, a hyny yn y, prif heolyddi hefyd. Wrth fyned i fyny o Fer- thyr i Dowlais, mae' yn rhadd myned trwy Hendla.rrcn fel y ffordd f eraf j ac yr wyf wedi gweleid menynvod yn galchi y 'pavement' air y brif ffordd, ac ar ol gotrphen hyny yn taflu y dwrfr i'r heal, a hyny o fewn tair llath i heddgeidwad hefyd. Pa buasai rhywun yn gwneydi hyny yn Aberdar o fiaien heddgeid- wad, cawsai y cyifryw1 un damaid oi bapyr yn miheni ychydig ddiwrnodiau i'w wahodd i un 01 dlai y Brenim; ac ni chawsai ddyfod oddii- y n< > heb dlalu am y friaint, neu fyned i I an) y mOIII i un o dlai mwy y Brenin; ac mid wyf yn cael un bai yn hyny chwaith, o herwydd: oes dim daidil nadi airferiion aflain o'r fath yna sydd yn achois i gychwyn llawer o'r hedntiau mairwot sydd yn y wLOJd. Feallaa fod yr ar- feriad yn ffynu mewn rhai rhanau o Aberdar, and yn sic-r, iiii weilir hyny yn y prif heoilydd lac yn sicr diylasai yr Awdaluidodau Llywodr- aetliol wneyd eu goreu i atal y fath arferiad, yn neillduoil air hyni o bryd, pan mae y frech wen yn bygwth chwareu hafog yn eiÍlDI plith, ac mae rhai achosion o'r frech wen eisoes wedi ymddiangois yn Merthyr. "Music hath charms to saoith a, savage, Rend a rock, and split a cabbage." Wrth goifio am y frech wen, dlyna: y geiriau caioinirwygoi (?) a ddaeth i fy meddiwl pa ddiwrnod wrth ddiarllen am achos 0' frech jwien ynj St. Louis. Yr oedd! dyn yno mewn ysbyty yn diiioddlef oddiwrth y frech wen; ac yr oedd yr haint mor drwm arno fel yr oedd wedi mynd yn wallgof, a diaeth o hyd i ryw a.rf, a'r hwn y dechreuodd ddairnioi pethau j ac nid heb dipyn oi drafferth y treebwyd ef, ac a'i rhwyimwyd yn y gwely. Rhoddwyd iddlo gyfferi cwsgawl i'w cymerydi, omd nid oedd! dim yn tycio, ac yn ei atal i wingo. O'r diweddl, daieth y meddiygpn a'r meddwl hapus o geisio ei liniairui drwy offerynoliaeth cerdd- orol, a dygwydi crwth i fewn i'r yistafell i'w chwareu, ac yn fuan dyma, y truan yin, syrthio til drwmigwsg esmwyth, a phan d-dihuniodd, yr oedd dipyn yn well. -£> Dyna feddyginiaeth ryfedd, onide ? Os I gattwn gredlu fod 'music' yn effeithiol at glefydaiu, credaf y dylai Aberdar fod yn well nag y mae mewn iechyd eto, 0 herwydd mae y He yn llawn 'hurdy-gurdies' o foreu hyd hwyr, nes ein bod erbyn y nos a'n) hymenydd- (ia,u (yr ychydig sydd genym) yn, un berw brwd. Hynynia am y tro hwn. -:0'

-:0:- HOLIADAU DIFYRUS. o—« Sut y mae Ueistr fo'n goliwng yn debyg i iwirdid yTIJ ? Am ei fod yn rhedteg. --0- Pa le y gellir yn wastad ddyfod o hyd i gariad, iechyd, cyfoeth, a boddlcMnTwydd ? Yn y geiriadur. Pa alwedigaeth ydywir haul? Tanner. --0-- Sut y mae ffraetheb wirioneddol fel diem- wnt ? Mae'n tori gystal a, ddlsglaierio. --0-- Sut y mae meddwyn fel cwacer ? Mae'r ysbryd yn ei symud ef. --0-- Paham y mae melinydd yn gwisgo het wen) ? I guddio ei ben. --0-- Pa bysgod syddl yn meddu eu Hygaid tigosaf at eu gilydd ? Y Ueiaf.

MOUNTAIN ASH. --0-- Cyflwyniad An ere hiad. —o— Yniy gyfeillach grefydidol yni Fesri y Rhos mos Iau diweddaf, cyflwynwyd i'r brawd Wm. Jones, Froniaeg, anerchia.d hardds gan ael- I odau eghvys y Rhos, fel arwydd fechan o'u parch diffuant tuag ato ar amgyIchiad: el briodas. Dymwtniad y brawd ydoedd, am i'r peth gael ei wneyd mor ddistaw a. didwrw ag cedd modd. Yr oedd hyn yn unol a'i arferiad ef, oblegid bra'.vd tawd. diymhongar a didwrw ydyw ef yn ei holl ymwneyd. Ym- gymerwyd at lywyddu gan y gweinidog, y Parch. T. T. Hughes, a thraddodwyd gan- dd,o anerchiad: taxawiadol i'r amgylchiad, a theilvvnig o'r gyfeillach grefydidol. Yn mhell- ach, cymerwydl rhai, gan y brodyr T. Ed- munds, Y.H., Cdeirydd y Cynghor Dosbarth- 01; Thomas Powell, Jacob Thomas, David Edwards;, a, Job Reieis, yr hwn ar ran, yr eg- lwys a gyflwynodd yr anerchiad1 i Mr Jones. Wele gopi 0' boni: -Ot-- Anerchiad Cyflwynedig; i Mr William Jones, Frondeg, Mountain Ash, gan Eglwys y Rhos.. Amwyl F ra wd, Caniatewch i ni ar amgylchiad dyddcroi eich priodas igyftwyno i chwi yr arwyddl fechan hon o'n parch diffuant tuag atoch, ac o'n gwerthfawrogiad: gwresog o'ch lIafnr car- z' b iad yn eini mysg. Yr ydiych wedi bod yn aelod disglaer o eglwys, y Rhois, am dros ddieng mlyneddi ar Z, "I ty ic hugaim; ac nid1 yn unig wedi glynu wrth eich proffes, ond hefyd wedi ei harddu a. rhodiad1 addas 01 Efengyl Crist. Gwasanaethir y swvdd ddiaconaidd gen- ych er ys dros ugain mlynedd, a theimlwn na leitholwyd braidd erioed1 neb cymwysach i'r swyddL Mae natur a, gras fel pe wedi bod ar eu gored yn eich gWHleyd, yn ddiacom yn ngwir ystyr y gair. Ystyriwn chwi yn olynydidl teil- wnig i'r gweithwyr da eu gair etholwyd! yn Jerusalem gynt. Fel trysorydd yr eglwys a chymdeithasau ereill ami yn agos. i chwairter canrif, mae eich gwasanaieth wedi bod yn anmhrisiadwy i'r ganghen hon 01 "Fynyddl ty yr Arghrydd." Cawsoch ymddiredaeth llwyr yr holl eg- lwys, a phrofasoch eich hunan Y11 berffaith b de:ilwrng o hono1. Nidi ydym yn annghofio I ddarfodi i chwi dlroi ar 01 troi roddii, symiau pwysig i gynorthwyo y trysorfeydd, a, hyny bob amser. yn ddii-Iog, er manrtais sylweddol i'r ach.o.s mewn adegau o aflwy-dd. Bu to ar 01 to, 0 ieuenctyd y Rhos yn eis- teddi wrth eich traed yn yr Ysgol Sul, ac y male yn sicr genym y byddant yn bendithio eich enw'n mhen blynyddau lawer i ddod. Y f mae eich cynghorion a'ch gweddiau dwyision wedi bod yn etifeddiaeth gyfoethog i'ch cyd- aelodau, ale yn elfeoaiuj amlwg yn llwydidiant yr eglwys. Nis gallwn ddystewii heb nodi eich ffydd- londeb diwyro i weinidogion y gair, ac yn air- benig i'r ddau, yr hen a'r ieuainc, ydynt wedi cael y fraint o gyd-weithio a chwi, yn y Rhos. Cawsoch y fraint o gyd-iawenhau a'r frawdoliaeth yn ei thywydd teg, ac yn ei thywydd garw. Yr oedd eich ysbryd! iach fel enfys yn cylcbui pob cwmwl. Tybiwn glywed y Meistr yn dywedyd. wrthych,, "Tydl a arosaist gyda mi yn fy mhrofedigaethau, ac yr wyf yn ordeinio i ti deyrnas." Eiddunwn i chwi, a'ch priodl hoff, flynydd- au lawer o ddedwyddwch teuluaidd, ac o wasanaeth pellach yn ngwinllan yr Arglwydd. Arwyddwyd dros yr egwys, T. T. Hughes, Gweinidog. Diaconiaid,—Job Rees, TLuomas Edmunds, Evan Davies, Johnl Williams, Noah Thomas, Thomas Hughes, Wm Rees, James Jones, Daivies Thomas, David Evans, John Rees. David James, Ysg.; Seth Smith, Trysorydd. Tachwedd, ipoi. --0-- I'r cyfarwydd a'r brawd WIn. Jones, nis gall lad na, thystio fod yr uchoid yn wir bob gair am danoi. Caffed yr hyn ddymunwyd ucho<i, ddywedwn ninau. — :o:

CWMGWRACH-MARWOLAETH. Dydd Mawrth, Ionawr 14, wedi hir a blin gystudd, bu farw Mrs Esther Hopkins, Nant- yr-eithnant, o'r lie hwn,, yn 79 mlwydd oed. Yr ydoedid yn ddynes ragorol yn mhob ys- tyT, ac yn un o ffyddianiaiid Seiofa Druw ar y ddaear. Cafoddi y tieulu golled fawr ar ei ol, yn enwedig Mrs Hopkins;, ei merch-yn- nghyfraith, yr hon sydd a thieulu Iluosog o blant heb eu codi fyny; ac yr oedd: yr hen wraig wedi bod yn farm dda iddi hi a'r plant, ac yr oedd ei merch-ynr-nghyfraåth wedi bod yn hynod dyner a gofalus o honi hithau trwy eu hir gystudd. Y mae yn gysur mawr idd- ynt feddwl tud yr hon oedd mor anwyl gan- ddynt wedi dianc o holl stormyddl y bywyd! presenoil i wlad sydd! well i fyw. Y dydd Sadwrn canlynol, daeth torf fawr yn nighyd i daJu y gymwynas olaf iddi, pryd y claddWydi yr hyn oedd farwol 01 honi, yn mynwent yr addoldy Glyn-ned;. G weinr yddiwyd yno gan y Parchn J. W. Price,Troed- yrhiiw a D. W. Morris, Addoldy. Ac yn y ty ac wrth y bedd gan ei gweinidog, y Parch. D. G. Davies. Yr oedd Mr Price yno am fod gan yr, hen chwaier edmygedd mawr o hono, am mai mab "Dafydd1 Priced Siloa oedd1 ef (fel y dywedai hi); ac yr oedd hi a hwnw yn hen gyfo-edion anwyl iawn a dyddorol dros ben oedd ei chlywed hi a'r hen Gatws Arthur, yr hon oedd wedi,ei rhag- flaenu tua dwy flynedd. Llawer gwaith y clywsom hwy yn dweyd eu oedran, a Catws oedd yr henaf pryd) hwnw; ond y maent heddyw yr un oed, yr honol oedd yn marw Mehefin 6, 1900 (79), dyma hithaiui Ionawr 18, 1902, yn 79. Yn nhy Catws oedd pwlpud cyntaf D. Price, ac yma y pregethodd y bre- geth gyntaf, sef ar hen gadair freichiau tad Catws, yr hotn sydd yn awr gan Mr Price, Mai y Parch. Silyn Evans yn ddesgrifiadol iawn yTIl rhoddi hanes yr hen gadair a'r do- direfn yn nghofiant, y Parch. D. Price.

-:0:- Sut y mae dyn fydddn disgwyl ausan, ac yn cael ei nachau yn debyg i forwr llong- ddtylliedig ? Am ei fod wedi colli ei 'smack.1

1 HIRWAUN. -0-- Cyfarfod Anrhiegu. Arweinydd Canu. -0-- 's Nos Fercher, Chwefror i2fed, 1902, yd- oeddl y nosvvaith y daiethlwyd cyngherdd am- ry wiol o ganu, adrodid, ac. areithio. Ym- Z" ei gaglodd tyrfa fawr yn nghyd er gweled un hoff ac anwyl gan eglwys; Ramoth, Hirwafuin, yn cael ei anrhegu aim lafur ugaiÍn mlynedd. Cadeirydd1, Mr Owen George, Bryncynon. Cyfeilydd, Mr Abraham Watkins, A.C. Aethpwydl'trwy y rhaglen ganlynol: Ara.eth agoriadol gan, y cadeirydd—dydd- orol iawn. Pianoforte sola gan Emiah M. Phillips; sola gan Richie Evans, "Dacw Gymru yn y Golwg" can gan W. Watkins, "Hen gadair freichidu, fy mam"; solo gan M. Gweni Edwards;, "Y frwydr fawr"; can eto, William Jenkins, "Hen Wlad y Cyman- faoedd"; dluett gan D. Harts a W. Watkins, "Y ddeilen ar y lliff"; airaeth. gan Mr Jenkin Morgan, Berthlwydi Farm, a,r Hanes Mr S. T. Davies fel arweinyd,d canu; adraddiad gan David Thomas, "Gwron y Conomah"; can: gan Mag. Evans, "Yn Nyffryn, Clwyd"; a,raleth gan, Mr Thomas Jones, Mr Powell & Co., manager; testyn ei araeth ydoedd "Y Cwrddi, Well Done"; solo, gan Morgan Evans, "Udgenwch yr Udgorn"; solo gan b W. Watkins, "Y llanciau dewrion"; solo gan W. Jenkins, "Y dyfal done a dor y gareg" duett gan W. R. Williams a'i gyfaill tY "Brythonwyr. Yma darllenodd v cadeirydd yr anerchiad cyflwynedig fel v canlyn: Anerchiad Cyflwynedig i Mr Samuel Thomas Davies gan Eglwys y Bedyddwyr Ramoth, Hirwaun. Anwyl Frawd,— Teimhvn fod adeg eich. rhoddiad i fyny arweinyddiaieth y canu yn yr eglwys hon yn achlysur cymhwys i ni ddatgani ein diolch- garweh i chwi am eich g,wasana,eth gwerth- fawr yn y gorphenol, a'n bairn uchel am eich cymhwysdferaui at y swydd bwysig hono ac at eich gwasanaeth mewn cylchoedd ereill ydych wedi) lanw er mantais gyffredinol yr eglwys, ac er' clod! i, chwi eich hunan. Mae yr ugain mlyneddi ydych wedi dreul- 10 fel, arweinydd y gan wedi rhoddi mantais ii chwi ddiadblygu eich galluoedd fel cerddlor, ac wedi lean gosod: ninau dan trwym- edigaeth barhaus i'ch cydnabod, yn barchus am y llafur cariadl hirfaith hwnw o'r eidd- och. Yr oedd,, ac y mae, eich ffyddlondeb i ymbresenoli yin) holl gyfarfodydd, yr eglwys, dch cymeriad dilychwinaidd a diargyhoedd fel dyn a, Christion, wedi bodi ac yn parhau i fod yn achas o foddlonrwydd cyffredinol y frawdoliaeth yn y lie hwn. Da genym hefyd fod yn alluog i gyfeirio gydag edmygedd at eich defnyddioldeb mewn cyfeiriadau ereill. Yr ydych wedi gwasanaethu fel ysgrifenydd ac athraw yn yr YsgDI Sul ,a,c: ni chawsom erioed le i fedd- wl fod gwneyd unrhyw beth fedirech yn or- modi yneich gplwg er boddlonrwydd: y frawdoliaeth a llwydidiant yr Achos. Gyda.'r traethiadl bychan hwn o'n barn, am eich gwahanol raigoriaethau a'n mawrygiad o'ch gwasanaeth, dymunwn arnoch i dderbyn o'n dwylaw yr 'anerchiadi' hWlIl, yn nghyd a'r darluniau cydroddedig o honoch chwi a'ch anwyl wraig, gan obeithio y rhodidant i chwi a hithau y boddlonrwydd, o wybod. "Na fu eich llafur yn ofer yn yr Arglwydidi hyd yn nod1 yn y byd hwn." Arwyddwyd diros yr eglwys gan-- I b Diaconiaid-—Ebenezer Watkins, Thomas Jones, Owen George, John Edwards, Jenkin Morgan, Samuel Jones, Richard Evans, John Parry. Trysorydd, Rees Jones. Ysgrifenydd, Gomer Bryant. --0-- Wediil ei ddarllen, cyflwynodd Mr Owen George, Bryncynon,, yir anerchiad goreuedig ac hardd i Mr S. T. Da,vies, dros yr eglwys. Wedyn galwyd air ddwyi Fam Israel henaf fel aelodau yn yr egl'wys i gyfiWyno y ddau ddar- lun prydferth—iu|n gan Ann Dl. Davies, o ddarlun S. T. Davies, a diolchai yr hen fam am fod yr eglwys wedi ei hanrhydeddtu i gyf- lwyno hwn ar ram yr eglwys i S. T. Davies. Yna galwyd ar Margaret Young i roddi i Mrs. S. T. Davies ei. darlun dros: yr eghvys. Cydnafoyddodd S. T. Davies, dros ei wraig ac efe ei hun, yn ddiolchgair, gan addaw bod yn ffyddlon i wneyd ei ran fechan eto yn yr eglwys er Hwyddiant a daioni yr Achos Bedyddiedig. Galwodd y cadeirydd am anerchiadau y beirdd. Codiodd pedwar i ddatgan eu teim- ladau yn eu ffordd farddol, dyddorol, sef Mri. Thomas Jones (Powell & Co.'s man- ager), John R. Williams, Abraham Watkins, A.C., a Thomas Davies. Can gan D. Harts, "Can am bobl Hir- waun." Diolehodd Mr Owen George i bawb am eu. gwasanaeth. Wedi rhoddi 'vote' o ddtiolchgarweh i'r cadeirydd: am lywyddu mor ddoniol, terfyn- wyd y cyfarfod1 dyddbroI hwrn trwy i'r Ramoth Male Voice ganu "O mor ber," dan lywyddiaetb medrus a galluog Mr Rees Jones. Dymunwn o gailon hir oes i'r ddau gael bywyd1 hir i fwynhau golygfeydd y calonau gwresog sydd y tu ol i'r holl yn ymlygu ei barch iddynt, ac y cant bleser mawr i was- anaethu eu hoes a'u cenedl ydyw dymun- iad- Plentyn Ramoth.

-:0:- Output dyddiol Chwarelau Penrhytn pan mewn llawn gwaith ydyw dau can' tynell y dydd, yn dtwyn incwm oddiwrthynt 0 700,000 o bunau y flwyddyn. Y mae gan 49 Cymdleithasau Cenhadol yr Unol Dalaethau 4,110 a Genhadan. Y mae y 42 Prydeinig yn cynal 5,136 o Genhadon. Mae'r erw Seisndig yn 4,840 o latheni ysgwar; y Wyddielig, 7,840 o latheni ysgwar; a'r Cemywaiiddi 5,760 o latheni yisgwar. Belgium a Spaen ydyw yr unig wledydd lie y caniateir i freintysgrifau term mor hir ag ugain mlynedcL

BETH DDYWED PROPHWYD Y TYWYDD. -0- Y mae prophwyd y tywydd! yn Uawer m\vy Uwyddianus nag y mae- rhai ym meddwl. Yn 1900, yn ol yr adroddiad biynyddol sydd newydd gael ei gyhoeddi, yr oedd y swyddfa yn hollol gywir 57 o weithiau yn mhob cant o weithiau y prophwydwydl ac yn ymarferoil gywir 270 weithiau yn; mhell- j ach; tra yr oedd yn hollol alnnghywir bum' gwaith mewn cant, ac yn llai; nft, haner-gwir mewn un ar ddeg o weithiau ereill, Yr oedd y lIwyddiant, felly, yn 84 y cant, yn erbvn 16 y cant o fethiantau. ] Rhoddwyd rhybuddion yn 1900 o 5x2 0 diymhestloedd. Yr oedd naw o'r rhybudkl- ioni hyny yn rhy ddiweddair; a, phrofodd 72 01 honynt yn "false1 alarms ond cafodd y cwbl o'r rhelyw, neu: 471 allan o 512, eu cvf- iawnhau gan dymhestloedd dilynol. Mewn rhybuddion am dymhestloedd:, felly, yr oedd prophwyd y tywydd yn gywir 92 o weithiau mewn cant. ¡ Y mae amaethwyr yni dechreu sylweddoli y prophwydoliaethau ag y mae Swvddfa y 'I'ywydd yn wneyd mewn adeg o gynhauaf. Yn 1900 yT oedd y celsiadau yn. 1291, yn erbyn dim ond 20 yn 1899. Darfu i'r vm- erbyn dim ond 20 yn 1899. Darfu i'r vm- holiadau pellebrol arbenig yn 1900 hefyrd gynyddu o 90 i 256. .¡

:o BOERIAID YN DIANC MEWN BOCS. 'I --o- Gohebydd Reuter yn Jamestown, St. Helena,, a ysgrifenai oddiyno, ar loiiawr. a ysgrifena: Y mae y modd y diangodd carcharor rhyd'el yn destym llawer o siarad:. Yr oedd y swy-ddog a lywyddiai y gaerfa yn teithio ar yr un agerlong a'r ca,rcharor. Ar ol cryn f chwilia deallwyd fod y bocs lie y cuddiwyd y carcharor wed'i ei wneyd yn y gwersyll, ac I w'edi ei anfon gan garcharor rhyfel a'i enw f Penn, o. babell ysbvtty i Deadwood. Ys- grifenodd; i ofyn caniatad. i anfon y bocs i | feddyg yn y diref. Caniataodd y meddyg Z, hyn cym iddb weled maint y bocs. Dyrgwyd y bocs i lawr mewn wagen, heb un cyfeiriad: arno, a chafodd ei adael mewn swyddfa ddiwrnod cyn i'r agerlong gyrhaedd. Hol- wyd i bwy yr oedd y bocs i gael ei anfon. Rhoddwyd cyfeiriad un o swyddogion y 4th I Glbucesters, a desgrifiadl cymvys y bocs fel "Boer curios." Rhaid: mai helbul flin a gafodd y dyn oedd tu mewn iddo. Gan fod b y bocs yn fawr a, thrwm, Huchid; ben dros ben, hyd y'1 rhoddwyd yn y lIong. Oddeutu mis yn ol rhyddhawyd y carcharorion—ugain mewn rhif—oeddymt yn High Knoll Part, a threuliasant y Nadolig yn y gwersyll. Yn eu mysg yr oedd Hans Eloff (mab-yn-nghyf- raith Kruger). Bu y gwersyll yn dra distaw { yn ystod yr amser yr oedd efe ymaith; ond gynted ag y dycwelodd,. c" chreuodd: gyn- hyrfu; ac yn mhen tair wy mos vr oedd y gwersyll yn ferw, a pherygl ymladdau d-ori allan. Ond fe ymyrwydi an yr a wdurdod- au, ac anforxwyrd Mr 'Elr a phedwar arall yn ol i High Knoll. Jywedir pan aeth milwr i gymeryd Eloff i'r idalfa. i nifer o'r carcharorion ei amgylci_ynu, a rhwystrasant y milwr i ddal Eloff. Bui raid i'r milwr fyg- wth cyn cyflawni ea', waith. Mae'r gwexsyli yn dawlel yn awr. -:0:-

CYMD'EITHAS YR IAITH CYMRAEG. -0-- Cyfarfod: yn yr Amwythig. -0-- Cyfarfu Cynghor y Gymdeithis ddydd ¡ Sadwrn diweddaf, yn y Raven tlotd, Am- wythig. Cymerwyd y gadiair gan Mr. T. Marchant Williams (ynad cyflogedig Merthyr Tydfil). Yr oedd yn bresenol Dr. Isambard Owen (Llundain); Dr. Emrys Jones (MaTh- ceinion); yr Athraw Lloyd (Bangor); Mri. Ivor James (Aberhonddu), J. Austin Jen- kins (Caerdydd); Chas. Morgan (Caer- dydd), Edgar Jones (Barri), Tom John (Llwyny^ia), J. E. Southall (Casnewydd), a'r ysgrifenydd, Mr J. Davies Brown, Caer- dydd. Rhoddodd Mri. Owen Owen (Bwrdd Canolog Cymru), a Wm. Edwards (Arolygwr Ysgolion ei Fawrhydi), hefyd, eu presenol- deb. Darllenwyd llythyron yn ymddiheuro am eu habsenoldeb oddiwrth Miss Gee (Dinbych), Mri. T. Darlington (Arolygwr Ysgolion ei Fawrhydi), T. Clement Thomas (Bedhnog), a'r Prifathraw E. H. Griffiths (Caerdydd). Cafodd y Prifathraw Griffiths, Dr. Emrys Jones, a Mri. Jenkins a John, eu hethol i'r gwagleoedd ar y Cynghor. Etholwyd Mr I D. J. A. Brown (Coleg, y Brifysgol, Caer- dydd), yn archwiliwr am y flwyddyn, ddi-1 weddaf. Penderfynwyd cyhoeddi holllyfrau ac adroddiadau y Gjmdeithas yn v ddwy iaith—Cymraeg a Saesneg. Dewiswyd Mri. I Marchant Williams, Chas. Morgan, Edgar Jones,, J. Austin Jenkins, ar ysgrifenydd, yn bwyllgor i ystyried sut i hyrwyddo gwaith y Gymdeithas yn y Dywysogaeth. Agorwyd trysorfa sicrhaol (guarantee fund) er cy- hoeddi cyfnodolyn at wasanaeth athrawon ac ereill sydd yn teimlo dyddordeb yn y mudiad dwy ieithog. Dangosodd adro-ddiad, Mr J. Davies Brown fod egwyddorion y Gymdeithas yn llwyddo yn eithriadol yn swydd Forganwg, yn enwedig oddiar pan gyhoeddwyd "Darlun Wersi Mewn Cymraeg," gan "The Welsh Educational Publishing Company, Merthyr Tydfil." Mae y llyfr hwn wedi ei ysgrifenu yn ol cy-nllun addysgol y Gymdeithas, a chy- hoeddir gan yr un cwmni leni darluniol mawr eyffelyb i'r rhai yn y llyfr, a chyfaddas i'w defnydidio yn' nosbarthxadau ein hysgol- ion.

-:0:- Costioddl rhoi cymotrthwy i dlodion plwyf- ol y flwyddyn ddiweddaf yn Nghymru a Lloegr 8,619,102 o bunau, yr hyn sydd bron ai bod! cyma,int ajg y mae YT holl brif-ffyrdd a'r heolydrlJ yin y wlad yn gostio, a rhagor na 350,000 na chost addysg. Mae'r rheilffyrdd yn dyfodi yn ddiogelach i'w teithio. Yin, ystod y chwe' mats cyntaf yn 1901, lladdwyd 534, a chafodd 3,072 eu mweidiov Y mae nifer y marwolaethau y» llai o 79 nag yn ystod yr adeg cyfatebo! yn y flwyddyn o'r blaen, a'r rhai a naweadiwyd I yn Uai o 553.,

T Meddygin aeth Ddieyffelyo Meddyginiaech Bur, Sicr, Ddyogcl. Llwydd. limn, xc 'Effelthi",J Q 10-1 ,UlnlflP Bitters G",jW" i). 111'1, IRE NID YW BYTH YN SIOMI Pawb yn ei chanrool Nid yw byth m aiomr, Rhydd nerth i r gwim Adferiad iechyd .'r clinX. A mwynhad bywyd » MEDDY GINIAEI h EFFE VI x Y mae miloedd wedi cael lachiM oddiwrth amryw giefydar trwy ddefnyddio y FEDDYGINIAETH RHYFE1, .C,:L HWN Pan y mae pot FEDDYGINIAETH ARALL WEDI HEBDDO. MEDD MEDIiTGQir, BITTERS GWILYM EVANS, ADFERA IECHYD. MEDDYGINIAETH DEULUOL. PHUR, MEDD DAXiANSODDWl -{}.- BITTERS GWILYM EVAN! NI DDYLAI UN TEULU FOr HEBDDO. —o— MEDDYGINIAETH LLWYDDIANUS. MEDlJ FFERYLLWYR. -0- Pawb yn ei ganmol. M'FT>nVi iy Y MAE YN RHODDI NERTH I'R GWAN, IECHYD I' RCLAF, A MWYNHAD BYWYD I BAWB -0- Meddygimaetb Bur. Sicr, Dyogel, Liwydtfr 1anUI. ac Effeithiol ydyw, Bitters Gwilym Evans. -<>- NVAAAMIAA HXSVIOIXSAX -0- sao HA iiaaOD HxavixiOAaaaH ELLEN WILLIAMS. RHYBUDD Wales. Mawrth 2il, 1896. Fooeiddigion,- Yr wyf yn eich hysbysu fy mod wedi cael lles annhraethol oddiwrth QUININE BITERS GWILYM EVANS. Vr oedrhn ?; is ei gr- meryd fel nao 0, i, gerdded a. y tan fy hunan, heb gynorthwv fy mam. Er fy mod wedi cael amryw gyffeiriau gan fedygon at y pryd ni chefais ddim lies oddiwrth yr un, hyd nes y clywais am Quinine Bitters Gwilym Evans gan ffrynd • a nban ddechreuais ei gymeryd yr oeddwn yn well mewn byr am- ser. Y mae genyf ffydd annghyffredin ya Quinine Bitters Gwilym Evans, ac yr wyf yo holol gredu y byddwn wedi marw oni bai i mi ei gymeryd. Yr wyf yn ei g\rmeradwyo at Wendid fel y Physig goreu a gefais erioed, ar vr wyf yn 'iy-iiuno ar I bawb ei deroi, ac yn temnlo vn cicr v rant leshad drwyAfe, oddiwrth Wendid Yr eiddoch, yn gywir, Ellen Williams. Y mae poblogrwydd a Hwyddiant di- gyffelyfc y meddyglyn rhagoroi hwn wedS temtio amryw i gynyg efelychiadau di werth o hono i'r cyhoedd. Gocheler y cyfryw efelychiadau. Edrychwch fod Gwilym Evans ar bob Label, Stmap, a Photel Gwerthir ef mewn pateU, is r^c, 28 9^ a 4s 6ch yr un; blychau yn cynwys tair potel 48 6ch am 12s 6ch. I'w gael yn mhob man, neu danfonir ef yn rhad am y prisiaa uchod drwy y post, yn undongyTchol oddi- wrth y perchenogion, Quinine Bitters MANUFACTURING COMPANY, LTD., LLANELLY, SOUTH WALES. Prif 0ruchwyliwr yn Ämerica-Mr D- WilBams, Pom