Welsh Newspapers

Search 15 million Welsh newspaper articles

Hide Articles List

10 articles on this Page

KvVNT AC YMA.

HIRWAUN. !

CWESTIYNAU AC ATEBION DIGRIF.

[No title]

NODION AM'E RI CAN AIDD.I

FFRAETHEBION.

TYWYSOG CYMRU YN DOD I G'…

News
Cite
Share

TYWYSOG CYMRU YN DOD I G' RU. I -c- Y mae. ei Uchelder Brenhiriol Tywysog Cymru wedi penocli dydd Gwener, y 9fed! o Fai tiesa-f, fel y diwnuod i'w cr»eddiad gy- meryd lie fel Canghellydd Prifysgol Cynv ru. Bydd y Dywysoges yn ei ganlyn ar yr ymweliad cyntaf hwn o'i eiddo- a'r wlad y j maeii caiel ei deitl o honi, ac edryrchir yn mlaen at y dygwyddiad fel y peth pwysicaf sydd i gymeryd' He yn N^h^Tnru yn vstod y flwyddyn bon, beth bynag. Pa dref a gaiff y fraint o'i groesawu sydd eto heb ei. bender- fynu, ac ai wneir y dewisiad hyd wytiinos i heddyw. Cyferfydd Cymghor y Brifysgcl yn yr Amwythig ar y 15 fed i beifcleriymi ar y dref, ac fe fydd yno gryn: yrralrech rhwng Caerdydd a Bangor, ac awgrymir y bydd Abertawe hefyd yn yr ymry-sonfa, os nad Aberystwyth. Ond, yn sicr, ac edrych ar y cwestiwn o bob saiie resymol, a rhoddi barn deg arno, nid oes un Ile yn fwy cym- hwys a phriodb1 i'r )-mweliad brenhinol na Chaerdydd. Yma ac eddiamgyieh v mae mwy na haner holl boblogaeth. Cymru i gyd; dyma lie y gwelir masnach Cy nxru yn ei bri a'i nerth; y mae'ni dref ag a rydd argraif o bwysigrwydd Cymru ar y Tywysog a;í os- gorddlu. ac y mae hyny yn bwysdg, yn eo- wedig ar ei ymweUad cyntaf a'n gwlad; y mae'n barod i wneydi mwy na'r un dref dros y Brifysgol, fel y profa ei chynygion hael- frydig i'r Cynghor; ac y mae wedi gwneyd eisoes fwy na'r un arall i gasglu Llyfrgell Gymraeg, ac i ffurfio Amgueddfa deilwrtg o'r hen genedl. Mewn gair, y mae wedi gwneyd) mwy nag un dref arall i ganoli bywyd Cymreig, ac i brofi ein bodolaeth fel cenedl—ein bod yn fyw ac yn meddwl byw, a bod genym, amcan i'r byw hwnw. Gall Caerdydd hefyd fforddio yn hawdd y draul fydd; yn nglyn a'r ymweliad; y mae mewn safle i roddii derbyniad i'r Tywysog ag a fydd yn diellwng o etifedd .Coron yr Ymerodraeth f-vvyaf yni y byd, a hyny heb beri niired na thlodi i un sefvdliad arall; ac nis gall yr un o'r trefi eraill fyn'd i'r gost enfawr yn nglyn a'r croesawiad a'r seremom heb achosa i sefydliadau lleol ddyoddef yn herwydd hyny. Y maent yn barod— Bangor yn neiliduol-yn cael eu beichio yn ormodol, ac nid yw'n un anrhydedd iddynt, a dweyd y Heiaf, eu bod yn awr yn ceisio darbwyllo Cynghor y Brif- ysgol i gynal y seremosnd gorseddol o'u mewn, yn unig am fod y Canghellydd newydd yn un o'r teulUi brenhi nol. Gwir y bydd yn golygu arian lawer i Gaerdydd; ond rhwng cynifer 0 dywysogion masnach, ni theimJir y baich yn y modd lleiaf; a bydd yr ymweliad bren- hinol yn gymhorth ychwanegol i'r Cymry gael Thagar o gydweithrediad a. chydym- deimlad y cenedloedd eraill sin byw yn y dref i wneyd Caerdydd, mewn gwirionedd, yn ganolbwynt bywyd: goreu ac uwchaf Cym- 1m, ac yn ddinas y gall pob Cymro ymffrostio ynddi a chyfeirio ati gyda balchder fel ar- ddanrgosiad o fodolaeth eii genedl. Yr ydys yn teimlo diffyg hyny yn ddyddiol pan yn ceisio argyhoeddi estroniaid ein bod yn genedl. Gofynir, Pa le mae eich prifddinas ari sefydliadau oenedlaethol sy'n arwydd- ion allanol gan bob cenedl arall ar wyneb y ddaear? Y mae gan Loegr ei Llunden, yr Iwerddon ei Dublin, a'r Alban ei Hedin- burgh, gyda'u LlyfrgeHoedd a'u Hamguedd- feydd Genedlaethol a'u Harglwydd-Fa«r a phob urddas swyddogol arall; ond am Gym- ru, nid oes ganddi ddim o'r cyfryw bethau 1 gyfeirio atynt. Ac y mae hyny weithiau yn peri i mi liniaru fy marn a thyneru cryn lawer ar fy nghondemniad o'r Cymry ieuainc hyny sydd braidd yn petruso cydnabod eu hunain yn Gymry, yn neillduol os byddant wedi eu geni a'u magu mtewn tref neu gym- ydogaeth a llawer o Saeson yn byw yno. Nid oes yr un dref ond Caerdydd; o fewn tair sir ar ddeg Cymru wedi gwnevd IM VTTV gais erioed; i wneyd y diffyg i i j Ik j j aC i ill- j fodi y Llywodraeth i'w chydnabod yn brif- dref. Y mae Caerdydd wedi gwario mil-1 oedd' ar filoedd i'r amcan hwnw trwy sicrhau j Hyfrgelloedd a hen lawysgrifau Cymreig ar II hyd a lied y wlad, a'u casglu yn nghyd yn un Llyfrfa, a thrwy sefydlu Amgueddfa, yn talu y sylw blaenaf i Gymru, a thrwy ei sefydliad- au addysgol a'i chynyg haelfrydig i'r Brif- ysgol i wneyd ei chartref o fewn ei therfyn- au. Y mae wedi bod ar y blaen hefyd i ddysgu Hanes Cymru yn Ngholeg y Brifysgol ac i dddysgu Cymraeg yn yr ysgolion dydd- iol, ac nad ychydig yw y draul i sicrhau athrawon cymhwys at y gwaith; ac nid rw'n un ormodiaeth dweyd fod mwy o athrawon ac athrawesau y nalluog i ddysgu Cymraeg j i'r plant o dan Fwrdd Ysgol Caerdydd nac un bwrdd arall yn Nghymru; ychwaneg, nid { oes yr un dref yn rhoddi mwy o bwysigrwydd I ar wybodaeth o'r hen iaith yn nglyn a phob swydd gyhoeddus na Chaerdydd. Grrrr y Saeson a'r Ysgotiaid a'r Gwyddelod hyny yn dda; ac y maent mor awyddus, ac nid yn fwy felly, na'r Cymry eu hunain am i'w phlant ddysgu iaith y wlad, a gesyd hyny urdidas ar ein cenedl. Yn sicr, nid oes dref arall yn teilyngu'r anrhydecH o groesawu ein Tywysog na'r un fedr wneyd hyny yn deil- IWng ond Caerdydd; ac nid cam a'r dtef hono a wna Cynghor y Brifysgol os pender- fyna yn wahanol, 000 cam a Chymru an cenedl yn gyffredflnol. -:0:-

HOREB, GER LLANDYSSUL.

[No title]

Advertising