Tarian Y Gweithiwr

.Ly.a.' .;) D. THOMAS Hafod, Swansea. WEDDING RINGS àND KEEPERS* GOLD & SILVER CHAINS, &c., ELECTRO-PLATE, SPECTACLES, &c., &c. Large assortment, various qualities, lowest prices. Any article sent carriage paid.

YR WYTHNOS- OTFRII r.si fod poblogaeth bresenol yr Cuol Dabohau yn 64,000,000, sef 30 y cant rb&gor nag ar adeg y cyirifiad Ó wClidaf. Y MAE yn dda genym gael ar ddeall od y streic yn nglofa y Great Western, sef stiei • Ualiers yno, wedi ei ddwyn '■ derfyni, ooddhaol, a bod y gwaith 'wedi ei ail ddechreu. Y; nglofa y Birch Dock, Pentretan, P'oniarddulaJS, dydd Mercher diweddaf, eth troed m ib i John Hopkins rhwng i.fVr* y trains glo, a gwaedodd i farw- Jaenb. Yx ystod yr ystorm o fellt a tharnau a, yjnwfclodd a dyffryn yr Amman boreu dydd Sadwrn diweddaf, lladdwyd buwch werihfawr gin fellten, yr hon a ber- chenogid gaT; Mr. Henry Parry, Cwm- r»arcv. C VFARF I LOODD taniwr ergydion o'r nw Toft a marwolaeth ddychrynllyd n cglofe Eugegreen, yn agos i Newton le-WJIiam, r.os Wener diweddaf. Tan- icdd yr ergyd. cyn ei fod yn dysgwyl, a chladdwyd ef dan gyfanswm o lo. X. MAB Y ofnus y bydd i weithwyr glofa y Tower, Hirwain, ddyfod allan 'a hoffer ilo, a hyny o herwydd fod Ir, Kukh.t.se a Mr. P. D. Rees yn nethu c? ■ u.o ar achosion yr anneall- dwriaeth,, Y MAr. yi. dda genym allu hysbysu rod y £ purne :■ flast yn ngweithiau haiarn Amman, y thai sydd wedi bod yn segur am gryii amser, wedi cael ei hail oleuo, a'r holl weithiau—yn cynwys y gweith- au s,lcan~ yn dangos cryn fywiog- :-wydd. DYDD Iwrn diweddaf, llithrodd i)R<:hgen lair oed, o'r enw James Warren, rb mi yr hwn a breswyliant 3, >n-street, i'r afon Taf, yn ,> i'r ivorks, Merthyr, ac a fodd- wyd. Denwyd o hyd i'w gorff yn fuan yddaruwain. ,:DP M:t vvrth yr wytbnos ddiweddaf • iiovyd i blentyn yn Sheffield gangi eynddemog, ac mewn cyfarfod a gynal- gan Gycgor y dief, agorwyd tan- of gynorthwyo i dala y costau Imnfon at M. Pasteur, Ffrainc; -.isgiwycl 1'25 tuag at yr achos. DTI'D Mercher diweddaf, yn ngweith- i haiarn y Pyle, cyfarfyddodd Thomas ,1vil priod 42 oed, a'i ddiwedd i losgi i farwolaeth, a hyny 'v;,y ynr> > ar y gloch ar ben y ffurnes. >TTj?rwyo y corff i'w anedd-dy, ond ilid ei adnabod. r Vll cael ei hysbysu fod prinder v- vyr yn awr yn Ngogledd a JC' t, i bud goruchwyliwr o'r rhan- arih hwnw wedi cynyg talu cludiad .00 o lowyr da, a rhoddi iddynt o 8s. i 2s. y dydd o gyflog. A Mr. Morgan Weeks. Pontypridd, y gwnawd yr ym- holiadau. I aa. Detjv7ID o hyd i fenyw o'r enw Mynn, oddeatu 50 oed, yn byw gyda'i v-wr yn 6. Greville-street, Holborn, Aoidain, yn farw boreu dydd Sul diweddaf mewn ystafell Dad oeddys yn ei defnyddiO yn yr anedd-dy uchod, a ban ol ei phen wedi ei niweidio yn •V w> GweJwyd hi yn hwyr nos Sad- A ;/n nghwmni dyn o'r enw Harris. iiit fod streic y reilffyrdd wedi ei rerfyri, eto y mae ei heffeithiau yn rob. Y mae llawer o'r hen ddwylaw iob gad 8n cymeryd yn mlaen hyd yn llyn, er fod yn yr amodau eu bod i'w ymeryd fel y bydd eu heisieu, o'r henaf ,s jd yr iauengaf. Y mae yn ymddangos iai ilmell y Barry sydd wedi dyfod i'w :c "yfiyTval pob gobaith bellach wedi ei I UUr. j.yoy o bartbed dyogelwch y Jotig { Hawatden Castle,' pertbynol i ihei'pool. Yr oedd yn Ilong haiarn betforc^l, ac a adawodd Newcastle, TirW., ar y 26ain o Fawrth am Val- gyda llonglwyth o lo, ac er hyny nid oes air wedi ei gael am dani. c fwy na thebyg ei bod hi a'i u wedi eu colli- :>D Sadwrn diweddaf, o flaen 'I,' Merthyr, cyhuddid glowr o'r >. Rcf-s, o geisio cyflawni hunan- y dydd Mawrth blaenorol, yn Aber^Dftad. William Harris Williams tdywedodd fod y carcharor yn dad-yn- ;.ffbv fr^iih iddo, ac yn lletya gydag ef. ddyfod o hyd iddo ar y llawr, a o'i gjwmpas; fod ellyn hefyd yn ei ) .y]. r: carcharor ddweyd wrtho 1 d gwciidid wedi dyfod ar ei draw.s ohiriwyo ei achos am wythnos. "I)Y-Dp diweddaf cynaliwyd rfod Tl y Beehive Hotel, Dowlais, iawdd Cymdeithas Gofiaid a Than- Jwydd Fynwy a Deheudir Cymru, ywyd liaeth Mr. Timothy Davies. j Il e; anorchiad agoriadol, dangosai y llywydd y dymunoldeb a'r angenrheid- ,,yJd o agor cyfrinfa o'r gymdeithas "ais a'r gymydogaeith, lie yr v+Uogau mor isel. Cyn diwedd ilfodd cangen ei sefydlu, ac ,;wyddogion i'w chario yn *.■ V- t 1" -V • •

GWEITHFAOL A MASNACHOL 1 SEFYLLFA Y FASNAGH Lo. Bute Docks, Caerdydd, Awst 9, 1890. I Y mae masnach y dosbarth hwn heb ddy- fod i'w le eto wedi ataliad y rheilffyrdd, ac o'r braidd y mae dim busnes newydd wedi ei wneud hyd yn hyn. Y mae pris y glo yn gadarn, a chymaint a 15/- a 15/6 yn cael ei ofyn am y mathau goreu. Y mae y llong-gludedd hefyd yn isel, a digon o hono.

CYFARFOD GLOWYR DOSBARTH CAERFFILI. Cynaliwyd cyfarfod misol glowyr dos- "barth Caerf&li, prydnawn dydd Sadwrn di- weddaf, dan lywyddiaeth Mr. Thomas E. Jones, Caerffili. Yr oedd Mr. Lewis Miles, yr ysgrifenydd, yn bresenol, ac hefyd gyn- nrychiolwyr o Rhydri, Machen, Bedwas, a'r Groeswen. Er mwyn cadarnhau cym- deithas glowyr y dosbarth, gofynwyd i'r gwahanol gynrychiolwyr i anog eu gwa- hanol lofeydd i gymeryd dan ystyriaeth y priodoldeb a'r dymunoldeb o ffurfio cyfrin- faoedd, fel ag i gyflawni y gwaith wneir yn awr gan bwyllgor y gwahanol weithfeydd. Mewn cysylltiad a dedfryd y Barnwr Owen ar achos y Billy Fairplay, yn yr achos di- weddar yn Casnewydd, a chan fod y meistri wedi penderfynu codi yr achos i lys uwch, penderfynodd y cyfarfod fod levi o 6ch. y person i'w godi oddiar bob gweithiwr yn y dosbarth, a 3c. oddiar bob bachgen, er cy- farfod a chostai y gyfraith. Cafodd adroddiad y cyfrifolygwyr o'u ar- chwiliad diweddaf o lyfrau y meistri, gym- eradwyaeth unfrydol. Rhoddwyd ystyr- iaeth i sefyllfa bresenol masnach y glo, gyda golwg ar leihau y cynyrch o hyn i ddiwedd y flwyddyn, a phenderfynwyd fod yr adeg wedi dyfod pan y dylai y glowyr fabwysiadu y drefn o gymeryd un dydd o bob wythnos yn ddiwrnod segur, a bod i'r drefn hon ddyfod i weithrediad yr wythnos gyntaf yn y flwyddyn ddyfodol. Penderfynwyd fod i bob glofa anfon cyn- nrychiolydd i gyfarfod Mynwent y Crynwyr gyda golwg ar gefnogi lleihad y cynyrch.

CYFARFOD MISOL GLOWYR Y GLO CAREG. Cynaliwyd cyfarfod misol dosbarth y Glo Careg yn y lie arferol, yn Brynaman, ddydd Sadwrn diweddaf. Yr oedd rhyw ugain c^gynrychiolwyr yn bresenol, a llyw- yddwyd gan Mr. D. W. Davies, Gwaen- caegurwen, yr hwn a gynorthwywyd gan Mr. Enoch Rees, ysgrifenydd. Nid oedd Mr. W. Abraham, A.S., yn bresenol fel yr oeddid wedi dysgwyl. Dygwyd pwnc y screen, yr hwn sydd wedi blino y dosbarth am amser maith, yn mlaen eilwaith, a phasiwyd y penderfyniad canlynol:—" Fod y cyfarfod hwn yn rhoddi caniatad i lowyr yr Hen Bwll i dderbyn iawn am y golled yr oeddynt wedi ei gael, os penderfynent nad oedd y cyfnewidiad yn y screen yn ddigonol." Siaradai y cynrychiolwyr mewn iaith gref am yr oed- iad sydd wedi cymeryd lie yn nglyn a chyflafareddiad ar y pwnc, a phenderfyn- wyd, Fod y cyfarfod hwn yn ystyried yr oediad sydd wedi cymeryd lie mewn cy- sylltiad a chyflafareddiad glofa yr Onllwyn yn afresymol faith; ac, yn mhellach, fod y cyfarfod yn credu y dylai y meistri wneud mwy o ymgais er dwyn y mater i derfyniad yn ystod y pythefnos nesaf os amgen, na fydd gan y dosbarth ddim i'w wneud ond anog y gweithwyr i ddwyn allan eu hoffer gweithio. Dywedai cynrychiolydd glofa Panty- ffynon fod annealldwriaeth wedi bod yno am beth amser mewn cysylltiad a'r tram- wyr a'r riders, am fod y dosbarth olaf yn cael eu talu yn well. Cymerodd cryn siarad Ie, yn yr hwn y rhyfeddai amryw fod unrhyw wahaniaeth yn cael ei wneud rhyngddynt. Deallwyd nad oedd y safon yr un trwy y dosbarth, a phenderfynwyd gofyn i'r aymon oedd yn dyfod allan nos Sadwrn, i fyned yn mlaen am fis yn ychwaneg, yn ystod yr hwn adeg y gwnelid ymholiad i'r achos. Rhoddodd y cyfarfod ganiatad, trwy benderfyniad unfrydol, i lowyr Pantyffynon i roddi rhybudd, osystyrient hyny yn oreu, fel ag i wneud ymchwiliad i restr eu prisiau yn nghyfarfod nesaf y dosbarth. Mewn cysylltiad a'r annealldwriaeth yn nglofa y Raven, anogodd y cyfarfod i'r gweithwyr ddewis cyflafareddwr y dos- barth neu os ystyrdent yn angenrheidiol, i roddi rhybudd. Gofynwyd ar fod i'r Ysgrifenydd anfon at Mr. W. Abraham, A.S., mewn cysylltiad ag ataliad glofa Hendreforgan, yr hwn oedd wedi ei roddi i gyflafareddiad. Cytunwyd ar y penderfyniad canlynol,- Fod y cyfarfod hwn yn anog gweithwyr glofa Blaenwaun i roddi heibio gweithio yn y lleoedd hyny y penderfynant fod coed dyblion yn angenrheidiol, ac nad ellid eu cael, a dyfod yn mlaen am ystyriaeth yn nghyfarfod nesaf y Dosbarth yr amser fydd wedi ei golli." j j Hysbysodd Mr. Enoch Rees nad oedd eu dosbarth wedi cael llais yn newisiad cynrychiolydd ar y Sliding Scale.' Fod y fraint wedi ei roddi i Ogmore, Maesteg, Garw, a Dosbarth y Glo Careg, yn nghyf- arfod Aberdar, ond yn y cyfarfod a gynal- iwyd yn ddiweddar yn Aberafon, na chan- iataai cynrychiolwyr y tri dosbarth arall i'r pwnc gael ei ail ystyried, fel ag i ganiatau Dosbarth y Glo Careg i gael llais, er fod 2,000 o lowyr y dosbarth olaf yn cael eu cynrychioli yn Aberafon, fel yn erbyn 4,117 yn y tri dosbarth arall, a'u bod wedi cyfranu tuag at y Scale, er 1884, dros J684. Datganodd y cyfarfod gryn anfoddlonrwydd at ymddygiad y tri dosbarth arall tuag atynt. Yn y cyfarfod nesaf, yn Aberdar, modd bynag, y maent yn benderfynol o hawlio eu hiawnderau yn y cysylltiad hwn.

Y CYFARFOD BLYNYDDOL. j Bydd i seithfed cyfarfod blynyddol Ilal- urol a pholiticaidd y dosbarth hwn gael ? II gynal am un o'r gloch ddydd Sadwrn, Awst 30ain, yn y lie arferol ger preswylfa Dr. Howell Rees, Tirbach, Garnant, pryd y mae yr aelodau seneddol canlynol wedi addaw bod yn bresenol:—Mr. W. Abraham, A.S.; Mr. D. Randell, A.S.; Mr. D. A. Thomas, A.S.; Mr. D. Lloyd George, A.S.; a Mr. Abel Thomas, A.S. Y mae Mr. S. T. Evans wedi datgan ei analluogrwydd i fod yn bresenol. Penderfynodd y cyfarfod misol dydd Sadwrn diweddaf, ofyn i D|. Howell Rees, Tirbach, i lywyddu y cyfar- fod, a'r Henadur Howell Walters, Cynlap House, Ystradgynlais, fel is-lywydd. 1

DAMWAIN FADAWL ANGEUOL YN ILFRACOMBE. Yn mhentref Combmarten, rhyw chwe' milldir o Ilfracombe, yr wythnos ddi- weddaf, dygwyddodd damwain i gwch, tra yr oedd pump o bersonau ar ei fwrdd, y rhai a gollwyd. Yr oedd dwy o honynt yn foneddigesau, ac un brawd, yr oil yn efrydwyr meddygol yn nghlafdy Charing Cross, Llundain, ac wedi dyfod ar ymwel- iad a'u rhieni.

♦ TERFYNIAD Y SENEDD.- Y mae y tymor Seneddol presenol wedi ei ddwyn i derfyniad, a phe na buasai wedi eistedd o gwbl ni fuasai y wlad yn fawr ar ei cholled. Fe gydnabyddir yn gyffredinol na fu tymor Seneddol mor ddi- gynyrch erioed.

MARWOLAETH MRS. ABEL THOMAS. Y mae yn ofidus cofnodi marwolaeth Mrs. Abel Thomas, gwraig aelod Seneddol newydd etholedig Dwyreinbarth Caerfyr- ddin. Cymerodd le dydd Sadwrn diweddaf yn Langland Bay Hotel, lie y mae Mr. Thomas a'i deulu wedi bod yn aros am beth amser. Ychydig ddyddiau yn ol caf- odd anwyd trwm, ac 0 er fod y meddygon goreu yn gweinyddu arni, methwyd ei hachub. Yr oedd y foneddiges yn 43 oed, ac yn fam i un mab a dwy ferch.

J JglSTEDDFOD jglLOH, QWMGWRACH. 11 Bydded hysbys y cynelir Eisteddfod yn y lie uchod dydd Llun, Medi laf, 1890—Gwyl Mabon. I'r cor, ddim dan 40 mewn nifer, a gano yn I oren 'Ar Ian lorddonen ddofn,' gan Dr. Parry, gwobr £ 5 a chadair hardd i'r arwelnydd. 1'r parti c lelsiaa gwrywaidd, heb fod dan 16 l mewn nifer, a gano yn oren Dewrion feibion I Gwalla,' gan H. Davies (Peccerdd Maelor), gwobr £1. Traethawd.—Am y traethawi gorea, yn Gymraeg nen yn Saesneg, ar Gwmgwrach— el adnoddau a'i gyfleosderau,' gwobr .£1. Beirniald y coedio,—Mr J. R. Williams, Manager, Resolfen, a Mr. D. Hughes, Manager, Rhondda Mountain. Telerau y coedio,—Yr Heading tybledlg i fod yn 10 troedfedd yn glir o'r coed. Y breichiau 1 fod yn 9 troedfedd, a 18 modfedd o honynt I fod yn y ddaear. Coed 6 troedfedd a 6 mod- fedd i fod yn goleri. Caniateir tri chwarter awr at y gwalth. Dymanir ar y rhat a fwriad ant gystadlu i anfon en henwau i'r ysgrifenydd mor faan ag y gallont, er mwyn sicrhau digon o goed yn borod ac yn gyflens. Bydd y gys- tadleuaeth 1 ddechreu am 9 o'r gioch y boreo. Dros y pwyllgor,—WM. POWELL. I TY AR WERTH. pWMBACH, ABERDAR.—6, Sion Place, I I-' preswylfod y diweddar Barch. Thomas Phillips. Ty helaeth, ac yn cynwys pob cyfleusderau. Les, 99 o flwyddi; dyddiedig 1865. Ymofyner & J. PHILLIPS, Draper, Blaenafon, Mon. MAE PAWB YN CANMOL QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Meddyginiaeth Lysieuol Bur ac liffeitbiol. ( si I QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Mae y Quinine Bitters yn feddyginiaeth hollol lysieuol, &c yn cynwys chwerw lysiau a melus-lysiau wedi eu haddas gymysgu i ffurfio y feddyginiaeth oreu a ddyfeisiwyd erioed er cryfhau y cyfansoddiad, puro y gwaed, a symud ymaith effeithiau gwahanol glefydau. Cynwysa rinweddau iachaol Quinine, Sarasparilla, Saffrwn, Lafant, Dant y Llew, Crwynllys (Gantian), Cynghaw (Burdock), &c.; mewn gair, y mae braidd pob llysieuyn a gweiddyn meddyginiaethol yn y meddyglyn rhyfedd hwn, ae y maent wedi cael eu parotoi a'u cyfartalu i wneud cymysgedd celfyddydgar o'r fath mwyaf bapus a llwyddianus i sicrhau cydweithred- iad yr elfenau meddyginiaethol a gynwysir yn y llysiau hyn, ac i gyrhaedd yr amcan oedd mewn golwg with barotoi y feddygin- iaeth hon. Yn yr oes hon, trwy ddargan- fyddiadau gwyddonol ac ymchwiliadau meddygol, mae amryw ddarpariaethau llys- ieuol at buro y gwaed a symud anhwylderau yn cael cu cynyg i'r cyhoedd, ond tystiol- aeth miloedd yn y wlad hon a gwledydd ereill yw, nad oes yr un meddyglyn adgryf- haol i'w gystadlu a QUININE BITTERS GWILYM EVANS I Tystiolaeth Bwysig—Meddygin- iaeth Anffaeledig. Dywed Mrs. Capt. Davies, Steam Packet, Llanelli Mr Gwilym Evans, Anwyl Syr,—Yr wyf yn teimlo dan rwymau, ac mae yn bleser genyf eich hysbysu < o'r lies dirfawr a dderbyniais 0 trwy gymeryd eich Quinine nTTTMT\rT? oc Bitters rhagorol. Yrwyfyn c 57 mlwydd oed, a bum am 7 -dttttt-pcj >: mlynedd yn dyoddef llawer S Bronchitis. Yn ystod y ,1WTT VM — tymhor hwn bum dan ofal amryw feddygon o dro i dro, a cbymerais lawer math o feddyginiaeth, ond yr oil yn aneffeithiol i ymlid yr afiech. yd ymaith. Yn y diwedd yr oeddwn wedi myned mor wael fel y bum am bedwar mis yn teimlo caethder mawr, ac ar adegau yr oeddwn yn mron mogi. Bum am wyth- z: nosau yn methu bwyta tam- aid o fara, ac yn methu a cysgu ond ar fy eistedd. YI QUININE Sf oedd yn boenus i rai yn yr an ystafell fy nghlywed yn RTTTF/R.R JJ: ceisio anadlu. Rhai pryiiau £ teimlwn na allwn fyw bum' fl-WTLYM mynyd. Pan yn y cyflwr hwn, cymnellwyd fi i roddi EVANS prawf ar eich Quinine Bitters chwi; ond gan fod cynifer o feddygon a meddyginiaethau — ereill wedi methu fy ngwella, nid oedd genyf fawr ffydd ynddo pan yn dechreu. Ond teimlwn yn fuan ei fod yn gwneud Iles i mi. Pender- fynais ddal ato, ac yn mhen o ychydig amser yr oeddwn yn => cael c>sgu yn gysurus, fy QUININE co archwaeth at fwyd yn gwella, J a minau yn cael bias arno j BITTERS ac erbyn hyn yr wyf yn teimlo yn holliach, a chystal Q^JLYM z ag erioed. Credaf mai yn fy 5 medd y buaswn cyn hyn oni- o bae am Quinine Bitters ui Gwilym Evans. Hyderaf y s bydd y dystiolaeth hon yn galondid i ereill i roddi prawf arno pan yn dyoddef gan yr afiechyd poenus uchod. Yr eiddoch yn ffyddlawn, Sarah Davies, Ebrill 18fed, 1889. > QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Meddyginiaeth Bur, Meddyginiaeth Lysieuol, Meddyginiaeth Effeithiol, Meddyginiaeth Lwyddianus, Meddyginiaeth Oreu yr Oes. Mae pawb yD ei chanmol, Nid yw byth yn siomi, Rhydd nerth i'r gwan, Adfenad iechyd i'r claf, A mwynhad bywyd i bawb M EDDYGINIAETH OREU YR OES. QUININE BITTERS GWILYM EVANS Pris poieli, 2s 9c.; eto, dwbl faint, 48 6c I'w gael yn mhob man. Goruchwylwyr yn mhob parth o'r byd. Os ceir unrhyw anhawsder i'w gaf-L danfonir ef am y pris- iau uchod yn rhad a dyogel drwy y post i unrhyw gyfeiriad yn y Deyrnas Gyfunol, yn uniongyrchol oddiwrth y perchenogion, QUININE BITTERS MANUFACTURING CO. (LIMITED), LLANELLY, SOUTH WALES. Gellir cael Quinine Bitters GwiIymEvans yn America oddiwrth y prit oruchwyliwr,— R D, Williams, Medical Hall, Ply mouth, Pa LargestStock IN WALES. 22CT- GOLD WEDDING RINGS ISCT. GOLD KEEPERS! ENGLISH pATENT LEVER ^TATCHESl BRAZILIAN CRYSTAL SPECTACLES WILLIAMS, WATCHMAKER & JEWELLER, 29, Castle St., SWANSEA. Gymry hoff! de'wch at y Cymro, Os am heirdd fodrwyau aur Oriaduron ac awrleisiau, Gemau, a chadwynau claer. Yspectol gelfydd, hin-fynegydd, Gwres-fesurydd, cwmpawd mor; Geir gan WILLIAMS, Heol-y-Castell, Trowch i mewn i weia ei 'stor. AINON, YNYSHIR. CYNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod dydd Linn, Hydref 6ed, 1890. Llywydd,—J. Thomas, Ysw., Standard Col- liery, Ynyshlr. Arwelnydd,-W. Meredith, Ysw., National Colliery, Wattatown. Beirniad y cerddoriaeth,—Mr. Tom Price, G. & L., Merthyr; yr amrywiaeth, Dewl Heulwen, Ynyshir. I'r cor, heb fod 40 mewn nifer, a gano yn oreu Mat,' gan John Thomas, Llanwityd, gwobr j36 a chadair hardd. I'r parti o feibion, heb iod dan 25 mewn nifer, a gano yn oren Oydgac y Morwyr,' gwobr j32 2s. a Medai Arian. I'r cor o blant, heb fod dan 30 mewn nifer, a gano yn oren I Gooteg, For," gwobr 30s. a chopl o Carwen'a Standard Course' i'r ar- welnydd. Caniateir wyth mewn oed I'w cy- northwyo. Unawdau, 10s. yr un, a llaaws o destynau cerdderol a barddonol. Bydd y programs yn barod o fewn ychydig ddyddiau, i'w cael gan yr Ysgrifenydd am Ie. yr un, trwy y post lie.—W. LLOYD, 2, Peny. lan Terrace, Ynyshlr. M6r o g&n yw Cymru gyd.' PONTYCLOWN, LLAHTRISANT. A GRAND EISTEDDFOD wUl be held at the above place on Mabon's Day, October 6th, 1890, Chief Choral Competition—' Worthy Is the Lamb,' Handel, prize j320, for a choir of no less than 60 voices. Second prize—Male Voice Party, 'Monks' War Song,' Dr. Parry, prize £5, for a party of not less than 25 voices. Programmes with fall particulars to be had of the Secretaries, Messrs. Roberts & Jones, Pontyclown, Llantrisant. M6r o g&n yw Cymru gyd.' C WMT WRCH. "DYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod Gad. elrlol yn y lie uchod dydd Sadwrn, Medi 27ala, 1890. I'r c6r, heb fod dan 100 mewn nifer, a gano yn orea Then round about the Starry Throne,' gwobr iS20 a chadair hardd i'r arwelnydd. I'r c6r, heb fod dan 50 mew a nifer, a gano yn oreu Bendithiaf yr Arglwydd,' gan Mr. D. Rowlands, F.T.S.C., Cwmtwrch, gwobr £5. Beirniaid:—y gerddoriaeth, Mr. Tom Price, Merthyr: y farddoniaeth a'r amrywiaeth, Mr. D. Price (Ap Ionawr), Llansamlet. Rhestr o'r holl destynau am lie. drwy y post, gan yr ysgrifenyddion,—Mr. William Jones, Rainbow Hill, Cwmllynfell, Swansen Valley; Mr. Griffith Williams, George Cottage, Owm. twrch, Swansea Valley. Trysorydd.-Mr. Howell Lewis, Myrtle HUI, Cwmtwrch. TOWN HALL, CASTELLNEDD. CYNELIR EISTEDDFOD yn y He uchod prydnawn dydd Sadwrn, Awst 30ainl 1890. Cvdeirydd,—A. Russell Thomas Ysw. Arweinydd,—John Arnold, Ysw., Maer Castellnedd. Beirniad,—D. W. Lewis, Yaw., F.T.S.C., Brynaman. I't cor, heb fod dan 4G mewn nifet, a gano yn oreu Molwch yr Arglwydd,' Dr. Parry, gwobr, 26 i'r o6r, a 10s. 6c. i'r arweinydd buddugol. I'r parfci gwrywod, ddim o dan 12 mewn nifer, a gano yn oreo Sailors' Chorus,' Dr. Parry, gwobr J61 la. Programs i'w cael am Ie. yr un, trwy y post, lie., gan yr Ysgrifenydd, WILLIAM EVANS, 20, Bush Row, Mellncrythan, near Neath. Yr eisteddfod i ddechreu am ddau o'r gloch y prydnawn. OLD COLLE3E SCHOOL, CARMARTHEN HEAD MASTER,—E. JONES, M.A. Successes during the last 12 months:- 1 Matric. London; 2 to Pres. Coll., Carmarthen; 1 to Trevecca College 1 Baptist Coll., Man- chester 9 College of Preceptors 1 Veterinary Coll., London; 2 Prelim. Pharmaceutical Exam.; 2 London Bank. Science and Art :-35 passed in Mathematics, 9 In Mechanics.

U NDEB MWNWYR DOSBARTH CASTELLNED», &c. — AT AELODAU OYFRINFA RHIF If HEART OF OAK, PONTRHYDYFEN. | Dymuuir gwneud yn hysbys i aelodau# Gyfrinfa uchod fod levi o 1/- ar bob aeloil llawn, ac haner tal, -/6 i'w talu nos cyn iad y Gyfrinfa nesaf, sef nos Fawrth, yr 2il. Hefyd, dysgwylir i'r rhaihyny syd| heb gyflawni y levi ddiweddaf wneud y cyfryw yn ddiymaros. Yr ydys yn amly hyn trwy gyfrwng y Wasg er mwyn y rhaa sydd yn gweithio oddicartref, yn ogystal a'r aelodau hyny nag sydd yn mynychu | Gyfrinfa, ac felly, o dan anfantais i wyboa yr amgylchiadau. Y rheswm dros fod V Gyfrinfa i'w chynal nos Fawrth, ac nid nos Lun fel arfer, yw, fod amryw bethafi lleol a chymydogaethol i gymeryd lie f diwrnod hwnw. Un peth, a'r prif beth, yn sicr, yw Cymanfa Ganu Dyffryn Afan. Da fyddai i bob cymdogaeth efelychu e9- iampl dda yr enwad parchus hwn ar ddydd Gwyl Mabon, trwy gynal eyfarfodydd fyddp a thuedd ynddynt i ddyrchafu y werin. Tebyg y gwelid gwell llewyrch ar gynt deithas. Gwneir i ffwrdd a'r yfed, y meddwi, a phob hapchwareu annuwiol ar ddydd yr Wyl Fisol, a cheir ymberffeithio mewn moes, dysg, a thalent. Oni ddylai hwn fod yn gwestiwn o ymchwiliad ym- aiferol yn ein Cyfarfodydd Dosbarthol. Llunier i gall haner gair." Yr eiddoeh, < • YSG.

BODDI TRA YN YMDROCHI. t Dydd Mercher, yr wythnos ddiweddaf, f cymerodd* damwain angeuol le yn Caer- fyrddin i ddyn ieuanc o'r enw Richard Sussex. Aeth ef a chyfaill o'r enw Rich- ard Williams i ymdrochi i'r Towy. Dewis- asant un o'r lleoedd mwyaf peryglus yn yr afon, a lie y cymerodd amryw ddygwydd- iadau o'r fath le yn flaenorol. Suddodd Sussex, ac er fod ymchwiliad mawr wedi cael ei wneud am ei gorff, ni ddeuwyd o hyd iddo. Yr oedd yn frodor o St. Giles, Devonshire. Gadawodd weddw ac un plentyn i alaru ar ol ei ddiwedd anamserol.

[HYSBYSIAD] AT WEITHWYR GLOFAOL DSNPFLSM^ CYMRU A SWYDD FYNWY. Y Newydcliadiir Wythuosol cynygiedig. Dymunaf alw sylw y dosbarth uchod o weithwyr at gais cyngor y Cyngrair, mewn cysylltiad a'r pwne uchod, sef, fod dymun- iad ar holl ysgrifenyddion glofaol, atal- bwyswyr, ac ereill, y rhai sydd wedi der- byn forms, a rhestr enwau y personau hyny sydd yn barod i gynorthwyo i'w wneud yn llwydaianus, trwy gymeryd y papyr yn wythnosol, i wneud eu goreu er sicrhau cymaint ag y gallont o danysgrifwyr, ac anfon i mewn y rhestr naill ai at yr ysgrif- enydd dosbarthol a'r goruchwyliwr, neu ataf fi erbyn y cyntaf o Medi nesaf, gan ein bod i gael Cynadledd gyffredinol yn ystod y mis nesaf er penderfynu yn der- fynol ar y pwnc. Yr eiddoch, THOMAS RICHARDS, V Federation Sec., Beaufort.

CYFARFOD MISOL GLOWYR GLO TAI Y RHONDDA, &C. Cynaliwyd cyfarfod misol glowyr glo tai y Rhondda, y Garw, &c., dydd Llun di- weddaf, yn y lie arferol yn y Porth, dan lywyddiaeth Mr. Lemuel Charles. Pen- derfynwyd ar fod i'r goruchwyliwr—Mr. Morgan Weeks-ymgynghori a goruch- wylwyr glowyr y glo ager, ar y priodoldeb o ffurfio cangen yn y Rhondda o'r British Labour League. Pasiwyd penderfyniad hefyd i gynorthwyo glowyr lefel y Dare, Tonypandy, os methant ddyfod i ddeall- dwriaeth heddychol o barthed yr anneall- dwriaeth sydd yn eu plith yn bresenol yn nghyleh rhestr y prisoedd i'w talu; a rhoddwyd awdurdod hefyd i'r goruchwyl- iwr, os byddai hyny yn angenrheidiol, i weithredu y gyfraith yn erbyn llywydd pwll Tyntial, am atal rhai gweithwyr heb rybudd. Penderfynwyd hefyd, yn achos y chwe' gweithiwr yn Llanilltyd, y rhai a atalwyd heb rybudd, hawlio iawn am y eyfryw weithred. Condemniwyd hefyd waith rhai o weithwyr y Cymer Uchaf, y rhai a weithiant y nos, am yr anghyfiawnder a wnant a gweithwyr y dydd, trwy gymeryd eu trams, &e.

GLOFA Y CAWDOR—DOSBARTH Y GLO CAREG. MR. GOL.O dan y penawd uchod, yn y rhifyn diweddaf y DARIAN, ymddangos- odd pwt o lith, a dweyd y lleiaf, oedd yn I dra amddifad o ysbryd y gwirionedd. Nid wyf yn gwybod beth a allasai gynhyrfu yr awdwr, Murmur Aman, i roddi y fath ddarlun anghywir os nad ei berthynas ar hwn, bob amser, sydd mor hoff o anwiredd -fel ei gelwir yn dad iddo. Beth bynag, rhag i neb gael eu camarwain parthed gweithwyr y Cawdor-saif y gwirionedd fel y canlyn:—Gorph. yr 21ain, safodd y glowyr allan yn erbyn y dafol, er fod add- ewid am un newydd yn mhen wythnos. Mewn eyfarfod wrth enau y lofa, bore dranoeth, ar ol rhesymu tipyn, gan nad oedd yno un annealldwriaeth ond y dafol, pas- iwyd penderfyniad fod boddlonrwydd i bawb anghysylltiedig a'r dafol i weithio, ac yn unol a'r penderfyniad hwnw codwyd y dwfr allan, &c., hyd nes i'r dafol newydd, ar ol peth rhwystrau, gyrhaedd y lofa, Awst y 9fed. Fel yna, gwel pob meddwl, diragfarn nad oedd achos cwyno, ar dir j teg, hyd y nod gan Murmur Aman, yr hwn meddir, sydd wedi mwy na murmur rhai troion o'r blaen er ei ddianrhydedd, a'i brofi yn llai na dyn. I NID MURMUR—GRENIG.

CYMRO YN MYNED YN WALLGOF I AR AWR EI BRIODAS. Tua phum' milldir o Columbus Junction, Iowa, mae Cymro o'r enw John Williams, tua 40 oed, wedi bod yn byw am flynydd- I oedd mewn unigedd ar ei fferm fawr. Cyn ei ddyfodiad i'r wlad hon, daeth i gyfar- fyddiad a merch ieuanc landeg yn Nghym- ru, yr hon, y dydd o'r blaen, a daeth drosodd i'r wlad hon i briodi ei dewis- ddyn. Pwrcasvvyd trwydded, a phan ar I' gyflawni y ddefod, cymerwyd Williams yn wyllt ynfyd, a gwnaeth ymgais i ladd ei gariad gyda chyllell. Darbwyllwyd ef ar ol cryn lawer o ymdrech, a rhoddwyd ef yn ngharchar. Barna y meddygon mai bywyd unigol ar y fferm sydd wedi achosi I ei ynfydrwydd sydyn. Beth bynag, medd- yliant yr adferir ei reswm mewn amser. Y mae y ferch, druan, yn teimlo yn hynod ofidus ac hiraethus.

CYMRO HUNANDDIWYLLIEDIG. Y mae yn cael ei hysbysu fod y Parch. Dr. W. C. Roberts, America, yn awr ar ymweliad a'r wlad hon. Y mae ei hanes yn esiampl neillduol o hunanddiwylliant o dan anfanteision. Pan yn llanc, rhyw 40 mlynedd yn ol, efe a hwyliodd tua'r Unol Dalaethau yn y Guy Mannering.' Ar y diwrnod y cyffyrddodd y llong a'r tir, tarawyd ei dad, ei fam, ei frawd, a'i chwaer a'r cholera, ac a fuont feirw. Yr oedd ganddo bedwar o frodyr a chwiorydd yn ymddibynu arno. Eto efe a gadwodd ei hun a hwythau, trwy weithio y dydd a darllen a myfyrio y nos. Gan wrthod pob cymorth oddiwrth gyfeillion yn yr Hen Wlad, aeth rhagddo yn wrol yn ei ymdrech. Aeth i'r coleg, ac mewn amser cyfaddas efe a ordeiniwyd, ac am amryw flynydd- oedd wedi bod yn llywydd Prif Ysgol Lake Forest, uu o'r colegau mwyaf yn y Tal- aethau Deheuol. Y mae yn awr yn bwr- iadu treulio peth amser yn mro ei enedig- aeth.