Tarian Y Gweithiwr

D. THOMAS Hafod, Swansea. WEDDING RINGS iND KEEPERS GOLD & SILVER CHAINS, &c., ELECTRO-PLATE, SPECTACLES, &c., &e. Large assortment, various qualities, lowest prices. Any article sent carriage paid.

"t: YR WYTHNOS j i MAE yn cael ei hysbysu fod y Tori-' aid yn gwneud eu goreu er dylanwadu I ai Byr W. T. Lewis i ddyfod allan yn I ymgeisydd Seneddol dros ranbarth IKvyrain Morganwg yn yr etholiad i;e-rf. Y mae yn debyg fod gan fon- edd vr y Mardy ddylanwad gweithfaol vr yr adran hono, o'r hyn y mae, y Tor- aid am gymeryd mantais. l Moorgreen, ger Nottingham, I aavdd Mercher diweddaf, darfu i Ken- cht Barber, 13 oed, mab perchenog glo- faol, gael ei saethu yn farw gan frawd 14 oed. Yr oeddynt wedi dyfod o hyd j hen ddryll mewn bad-dy, ac ni wydd- fill fod ergyd ynddo. Y. ydym yn cael fod Miss Emily 1.11ire, Abertawe, wedi enill Medal Llewellyn Thomas, yn y Royal lemy of Music. Yr oedd y gystad- ■'dt th yn un galed. i ydym yn cael ar ddeall fod gwaith Groves End, Gorseinon, wedi yn hollol er dydd Mercher di- af. Y mae cryn arafwch wedi ryd lie yno er's rhai wythnosau, a y mae yn debyg, o herwydd araf- Lqasnach. DD Gwener diweddaf, yn Aber- aeth heddgeidwad yn wallgof tra ddyledswydd, ac aeth mor aflyw- ethus ddydd Sadwrn, fel y gorfuwyd ci i, -nud i'r gwallgofdy ar unwaith. TI DD Sadwrn diweddaf, yn Llun- darfu i ddyn o'r enw Giovanni one- orphen ei wrhydwaith o fyw heb yr. "^th am 40 niwrnod. ;"DD Gwener diweddaf, deuwyd o j i fenyw o'r enw Mrs. Murrell, wedi brad yn Afon Ogmore, yn agos i Beny- bont Bernir mai nid yn ddamweiniol yr h i'r dwfr. Yr oedd yn fenyw o yr areriadau lied hynod. Y [AE yn dda genym gael ar ddeall ,oC fr. Tom Ellis, A.S., wedi gwella raddau fel y mae wedi bod yn i gyrhaedd y wlad hon, wedi mis o absenoldeb o berwydd edd iechyd yn yr Aifft. Y mae J ei wahardd eto i gymeryd ei le enedd, ond wedi cael ei anfon yn m fis i Bournemouth. Wedi 1 mae efe yn debyg o dreulio mis bymydogaeth ei gartref, yn Sir aydd, lie y mae tysteb ardderchog. tiros, yn ngtiyda dymuniattaxi I ZI!, rn- -ynrychiolaeth gyfan. ydym yn cael fod Mrs. Catherine n, y Laurels, Abergafeni, mam ::) ritcha rd Morgan, A.S., dros 1 yr, wedi marw er dydd Sadwrn laf. Yr oedd yn 71 oed, ac yn pharchu yn fawr gan bawb a'i ienai. Bu Mr. Pritchard Morgan v gwvlio am yr wythnos a aeth Cleddir ei gweddillion yn -Idfa newydd Casnewydd.

-+- NCHWA MEWN GLOFA YN WYOMING, AMERICA, le tanchwa ddinystrioi wedi cymer- mewn glofa yn Rockspring, Wyom- hon a ganlynwyd gan dan dinystriol fa. Dywedir fod 30 o lowyr, y rhan ) honynt yn Chineaid, wedi cyfarfod vedd. Gorfu i nifer o ymchwilwyr .nt i lawr yn fuan wedi y danchwa, velyd ar unwaith o herwydd y tan.

HWA Y MORFA-DEDFRYD Y RHEITHWYR. Y mae y trengholiad mewn cysylltiad a'r r mci"va hon bellach yn mhlith y pethau oi3 wedi troi allan yn debyg i dreng- au tanchwaol ereill. Wedi dros ystyriaeth, daeth y rheithwyr a'r yd ganlynol i mewn-(l) Achos y laethau oedd y tagnwy a llosgiadau )swyd gan y danchwa; (2) yn ol rheithwyr, fod lie cryf i gredu fod y va wedi cymeryd lie yn face heading n fod y danchwa wedi ei hachosi ;aethu a gymerodd le, ond fod y vyr o'r farn fod y saethu wedi cy- lle yn unol a rheolau Cyfraith Rhe- ad Mwngloddiau; (4) fod y rheith- r farn fod y danchwa wedi cymeryd ddamweiniol, ac nad ellir beio neb li. Yn ychwanegol, dywedai blaenor ihwyr eu bod yn dymuno datgan eu i y dylai y tanwyr hysbysu am bob deuent o hyd iddo yn mhob lie ac amgylchiad.

_———- RDAR—DAMWEINIAU ANGEUOL. d. Iau diweddaf, y 24ain cyfisol, yn y Graig, Gadlys, cyfarfyddodd James 9, David Price Street, a'i ddiwedd ? ffordd truenus iawn drwy i ddarn p yn y wythien 9 troedfedd syrthio ),'i ladd yn y man. Yr oeddy tranc- :n bur adnabyddus yn y lie hwn, ac wd i David, George, a John Mills, ■i i Road. Yr oedd wedi treulio rhyw 1 o fiynyddau yn y lie. Dygodd i I v deulu lluosog, sef wyth o blant, li o ba rai sydd yn awr yn fyw gyda'r J v i alaru ar ei ol. Claddwyd ef yn y Is '■ ;ery y dydd Llun canlynol, pryd y I- torf luosog iawn yn nghyd i ddangos eu li i'w weddillion marwol. Gweinydd- 1 r yr achlysur gan y Parch. W. James, G nia. IIWEINIAU.-YN nglofa'r Bwllfa, Cwm- ..1:; yfarfyddodd un David Luke, 23 oed, yn preswylio yn 29, Meirion St., non, a dapiwain yn ngwythien y naw, 1 yn mhwll y chwech. Cwymp mawr a I ddaeth arno, ac ofnir am ei dynged. Henry Davies, 45 oed, priod ac wyth o blant yn preswylio yn 12, Alma St., Tre- cynon. Cwymp wedi dyfod arno ynte, ei gefn wedi ei anafu yn ddrwg iawn. Yr oedd yn gweithio yn Nhrift y Gorllwyn.

GWEITHFAOL A illASNACHOL SEFYLLFA Y FASNACH Lo. Bute Docks, Caerdydd, Ebrill 26ain, 1890. Y mae marchnad glo ager Caerdydd yn parhau mewn sefyllfa isel. Cynygir y glo ager goreu o 14s. 6c. i 15s. y dynell, a'r ail fath o 13s. 6c. i 14s. Cynygir glo man hefyd am brisoedd isel. Nid yw y tywydd ychwaith yn ffafriol i symudiad agerlongau a hwyl-longau. tD

LLANELLI. Bydded hysbys i lowyr y dosbarth uchod y cynelir ein cyfarfod y LIun cyntaf o'r mis nesaf yn Llangenech. Anerchir y cyfarfod gan Mr. Isaac Evans, ein goruch- wyliwr. Y mae yn ofynol cael levy o dair ceiniog oddiwrth bob glowr yn y dosbarth, a cheiniog a dimai oddiwrth rai o dan 16 oed, er dwyn y draul. Dechreuir y cyfar- fod am 11.30. Llwynhendy. EVAN R. JONES.

PWYLLGOR GWBITHIOL DOWLAIS. Cynelir cyfarfod o'r pwyllgor uchod nos Sadwrn nesaf, yn y Clarance Hotel, am 5.30 o'r gloch. Dymunir ar i'r holl aelod- au fod yn bresenol, o herwydd bydd adrodd- iad yr hospital, a materion ereill, yn cael sylw. Hefyd, dymunir ar i haliers pob glofa anfon dau gynrychiolydd i'r cyfarfod. YSG.

FFOREST FACH. Bydd cyfarfod o weithwyr tanddaearol i fod yn Ysgoldy y Gendros dydd Llun, Gwyl St. Mabon, sef y dydd Llun cyntaf yn mis Mai; y cyfarfod i ddechreu am ddeg o'r gloch. Taer ddymunir ar i weith- wyr y Fforest Fach, Pwllysaint, a'r Gen- dros i fod yn bresenol. Y pwnc sydd i fod dan sylw yw y cynllun goreu i godi ein safon neu, fel arall, i ddyfod yn gydradd a glofeydd ereill y dosbarth. Y mae hwn yn bwnc pwysig, ond gan ein bod wedi dechreu ymdrin ag ef, gadewch i ni gael gwneud ein goreu i ddyfod ag ef i bender- fyniad. Fe fydd hwn yn gyfarfod neillduol, cofiwch ac os na fyddwch yn rhoddi eich presenoldeb ynddo, gydweithwyr, byddwch m: uiiwaith yn dangos nad ydych am wnel1.d dim a'r mater. Da chwi, deuwch mewn pryd. YSG.

DOSBARTH Y RHONDDA. Yn mhlith y pynciau a fu o flaen Cyfar- fod Dosbarth Glowyr y Rhondda, ddydd Llun diweddaf, bu angen am in- spectors ychwanegol i lofeydd Deheudir Cymru, a gwell a pherffeithiach dull o gyflawnu y cyfryw orchwyl. Dywedai un cynrychiolydd ei fod ef yn gwybod am lofa lie y byddai clerc y swyddfa yn myned o amgylch, gan rhybuddio pawb fod yr inspector ar wneud ei ymddangosiad ;• ond pe byddai i'r swyddogion hyny gael eu dewis o blith y gweithwyr, y gallent ddysgwyl i fuddianau y gweithwyr gael eu hystyried ganddynt. Yn ganlynol, pas- iwyd penderfyniad yn datgan fod y cyfar- fod o'r far11 y dylai nifer ychwanegol o inspectors gael eu neillduo, a'r rhai hyny o blith y dosbarth gweithiol, ac y dylai y gweithwyr hefyd gael 11aw yn eu hetholiad. Pasiwyd penderfyniad hefyd yn con- demnio yr arferiad o roddi rhybudd i'r meistri pan y byddai y gweithwyr yn gwneud archwiliad, ac hefyd yn dymuno ar weithwyr pob glofa i arfer y rhagorfraint ymchwiliadol yn mhob glofa mor amled ag y tybiont ei fod yn angenrheidiol. Derbyniwyd haliers glofa- Oakwood, Maesteg, i'r dosbarth, Darfu i gynrych- iolydd glofa Tynybedw gyflwyno i'r cyfar- fod lechres o'r prisiau am bob math o waith yn y lofa, yr hon a gymeradwywyd gydag un eithriad bychan. Cafwyd ymddyddan yn nghylch y priod- oldeb o gynal arddangosiad flynyddol eleni, a phenderfynwyd ei gael wedi ei bender- fynu yn y cyfarfod nesaf. Ymddyddanwyd ar yr arferiad o ganiat- au i ddynion dibrofiad weithio wrthynt eu hunain yn y glofeydd, pryd y rhoddwyd ar ddeall fod rhai o'r cyfryw yn cael y manau goreu yn y glofeydd, tra yr oedd hen weith- wyr yn cael eu cadw mewn tyllau dielw. Dangosodd y Cadeirydd a'r Is-oruchwyl- iwr fod y fath arferiad yn groesi'r gyfraith, a bod gan y gweithwyr y feddyginiaeth yn eu dwylaw oncl ei defnyddio.

STRIKE TOWER COLLIERY, HIRWAIN. Cynaliwyd cyfarfod o gynrychiolwyr glo- wyr Dosbarth Aberdar a Merthyr yn y Bute Arms, Aberdar, nos Lun diweddaf er ystyried cais y rhai sydd ar strike yn y Tower Colliery Hirwain, sef fod caniatad yn cael ei roddi iddynt i fyned a'r anghyd- fod i'r Sliding Scale. Wedi galw y roll, cafwyd fod 3514 yn erbyn myned ag ef i'r scale, 560 dros, a 1505 heb gael llais yr aelodau. Felly fe welir, fod strike Hirwain i'w chario yn mlaen hyd nes y llwyddir i igael yr hyn a ofynir gan y gweithwyr. Penderfynwyd fod anghydfod Glofa y Gor- llwyn, Nantmelyn, i'w osod yn Haw y gor- uchwyliwr, ac nad ydynt i roddi rhybudd ar y cyntaf o'r mis nesaf.

AT HALIERS DOSBARTH Y GLO CAREG. Yn unol a phenderfyniad y cyfarfod diweddaf, dynjunaf eich adgofio y cynelir cyfarfod yn y Dregib Arms, Brynaman, dydd Llun cyntaf yn y mis nesaf, sef Mai y 5ed, pryd y dysgwylir cael eich presenol- deb yn gryno. Y mae yn wybyddus fod rhai o'r glofeydd wedi rhoddi rhybuddion, y rhai fydd allan yn fuan, ac ereill wedi cael eu dvmuniad heb roddi rhybuddion o ( gwbl. Bydd y many lion i'w cael yn y cyfarfod. ENOCH REES.

PEIJSIANWYR AC AGERDANWYR GLOFEYDD I NEDD A THAWE. I Cynaliwyd cyfarfod tra Iluosog gan beir- ianwyr ac agerdanwyr y glofeydd uchod nos Sadwrn, Ebrill 26ain, yn y Landore Inn, i'r dyben o dderbyn adroddiad gan Mr. Isaac Evans o'i oruchwyliaeth am yr wythnos ddiweddaf. Y mae yn dda genyf eich hysbysu fod Mr. Evans yn bresenol, yr hwn a roddodd anerchiad rhagorol i agor y cyfarfod. Hysbysodd Mr. Evans ei fod wedi bwriadu cael cwestiwn ein cyfiogau o dan ystyriaeth mewn eyfarfod- yn Nghaer- dydd, ddydd Sadwrn, Ebrill 26ain, ond ni allwyd cael un ystyriaeth ar y mater o herwydd prinder amser y meistri. Der- byniodd Mr. Evans lythyr oddiwrth Mr. W. G. Dalziel, ddydd Gwener, Ebrill 25ain, yn ei hysbysu y byddai ir cwestiwn gael ei drafod Mai yr 2il neu'r 3ydd felly, bydd Mr. Evans yn galw cyfarfod yn nghyd i'n hysbysu beth a benderfynir yn y cyfar- fod hwnw, ac yr wyf yn gobeithio y cynelir Ii cyfarfod mor gynted ag sydd bosibl. DI-DROI-'NOL.

OYFAKFOD DOSBARTH Y GLO CAREG. Cynaliwyd y cyfarfod uchod yn y lie arferol yn Mrynaman, dydd Sadwrn diweddaf, pryd yr oedd 26 o lofeydd yn cael eu eynrychioli. Wedi ethol Mr. W. Abraham, A.S., i't gadair, agorwyd y cyfarfod trwy gaeb anerchiad rhag- orol gan y cadeirydd, ar amryw faterion sydd yn dal perthynas agos ar Dosbarth Gweithiol hyd y nod yn bresenol—yn nghyd ar gobaith a'r argoelion i'r Dosbarth Gweithiol ddyfod yn fwy i sylw y wlad a'r byd yn gyffredinol trwy effeithiolrwydd y Cynadleddau a gynelir yn ngwahanol barthau o'r byd. Hefyd, yr angen- rheidrwydd am i'r Dosbarth Gweithiol. fod yn ffyddlon ac unol a'u gilydd, nid i'r amcan o wneud ymosodiad neu geisio yr hyn sydd yn aneg gan berchenogion cyfalaf, ond i'r dyben o weled cyfiawnder yn cael ei weinyddu rhwng cyfalaf a llafur, yn nghyd a chael yr hyn fydd yn gyfiawn i'r gweithiwr am ei lafur, a dyog- elwch bywydau. Wedi iMr. Abraham eistedd elwch bywydau. Wedi iMr.Abraham eistedd i lawr, galwodd yr Ysgrifenydd enwait y glo- feydd, pryd y cafwyd ar ddeall fod llu mawr o faterion i ddyfod dan sylw. Mae yn dda gcp- ym ddeall fod y rhan fwyaf o'r meistri glo wedi dyfod i gredu a chydnabod mai nid He i ymosod a cheisio yr hyn sydd yn aneg i w di- ben ein cyfarfodydd misol, ond lie i dderbjp j materion a'u dadleu allan mor belled ag y galilt j ar dir gonest a chyfiawn rhv/ng y ddwy blaid hoi R esgor ar bethau gwacth. Yn nesaf, derbyn- iwyd glofa Ynys Merthyr i'r Dosbarth. I 4. Dyfodiad dyeithriaid i'r glofeydd.—Fod y cyfarfod hwn yn dymuno ar weithwyr yr holl lofeydd i gario allan yn effeithiol a bonedd- igaidd benderfyniad y cyfarfod blaenorol gyda golwg ar ddyfodiad dyeithriaid i r glofeydd, sef y rhai anmhrofiadol ac anghyfarwydd, na fyddant yn cael myned i lefydd fydd yn agored i beryglu eu bywyd ac i effeithio ar ereill. 5. Daeth mater rhybudd Glofa yr Onllwyn i sylw, a chafodd y cynrychiolydd lythyr o'r modd goreu i weithredu yn ol barn y cyfarfod, yn nghyd a chynorthwy Mr. Hopkin os barn- r ant hyny yn fanteisiol. 6. Fod dymuniad ar yr holl lofeydd i ddyfod ag hysbysrwydd i'r cyfarfod nesaf parthed y codiadau sydd wedi eu derbyn gan beirianwyr, gofiaid, seiri, a chrefftwyr y dosbarth. 7. Fod y cyfarfod yn cynwyno achos o am- ddiffyn y rhai sydd wedi derbyn y gwysiadau yn y Raven i ddwylaw Mr. Abraham a Mr. Randell, ac hefyd codi iawn yn herwydd dam- wain glofa Dynefor. Bu materion ereill dan sylw, ond ni farnwyd yn ddoeth eu hanfon i'r wasg. Dymunir ar i'r glofeydd hyny sydd heb gyfranu at gynrychiolydd llafur wneud hyny ar unwaith, gan y byddis yn eu hanfon i fewn cyn y cyfarfod nesaf. Brynaman. ENOCH REES.

MARWOLAETH MAER CYDWELI. Y mae yn ddrwg genym gael ar ddeall fod Mr. Thomas Griffiths, Henblas, Maer Cydweli, wedi anadlu ei olaf er dydd Iau diweddaf, pan yn 51 oed. Yr oedd yn achwyn ar ei iechyd er's amser maith, ond nid oes ond ychydig wythnosau er pan y mae wedi ei gaethiwo i'w dy. Hon yw y drydedd flwyddyn yn olynol iddo wasan- aethu fel maer y lie. Bu Mr. Griffiths yn fasnachwr am flynyddoedd y lie, ac hefyd yn frodor o Gydweli. Yr oedd yn gefnog- ydd i bob achos daionus, ac nid oes am- heuaeth na fydd ei farwolaeth yn golled i Cydweli a'r gymydogaeth. Gadawodd weddw a phedwar o blant.

MARWOLAETH MR. HANDEL COSSHAM, A.S. Bu farw Mr. Handel Cossham boreu dydd Mercher diweddaf. Cyrhaeddodd Dy y Cyffredin oddeutu 11 o'r gloch, a phrysurodd i'rllyfrgell i ysgrifenu llythyron. Gwelodd Mr. Benbow, yr is-lyfrgellydd, Mr. Cossham yn syrthio yn ol ar ei gadair, a phrysurodd ato, pryd y cafodd ei fod wedi cael llewyg. Yn fuan, daeth ato ei hun, a chynorthwyodd yr is-lyfrgellydd ef i esmwythfainc. Anfonwyd am Dr. Bond i weini arno, ac wedi i'r meddyg wneud ymchwiliad arno, cynghorodd ef i fyned i'w wely ar unwaith. Cynorthwywyd ef i'r cerbyd, a gyrwyd ef i'r National Liberal Club, a chariwyd ef o'r cerbyd i'w wely. Gorchymynodd y meddyg roddi mwstard ar ei fynwes, ond yr oedd y boneddwr yn prysur wanhau, a bu farw yn fuan wedi deuddeg o'r gloch. Trwy farwolaeth Mr. Cossham y mae cynrychiolaeth Seneddol Dwyreinbarth Bryste yn wag, dros yr hon yr eisteddodd er 1885. Dychwelwyd ef yn yr etholiad cyffredinol yr adeg hono, gyda mwyafrif o 2,264; ac yn yr etholiad cyffredinol yn 1886 trwy fwyafrif o 1,736, yn erbyn y Ceidwadwr, Mr. Inskip. Yr oedd yn berchenog amryw lofeydd. Yr oedd yn weithiwr egniol dros bob mud- iad dirwestol. Yr oedd ei dad yn bre- gethwr lleol gyda'r Cynulleidfaolwyr, a pherthynai yntau i'r un enwad. Yr oedd wedi bod yn faer Bryste. Ganwyd ef yn Thornbury yn 1834.

YR YSBRYDION YN NGLOFA Y MORFA. ylmae yr hyn sydd wedi ac yn cael ei ddweyd yn nghylch yr arwyddion a gy- merasant le cyn y danchwa yn creu cryn siarad. Y mae yn ymddangos fod amryw o'r gweithwyr wedi gweled a chlywed pethau nad ellid eu hesbonio yn y lofa rhai dyddiau cyn y danchwa, a bod y si yn nghylch y pethau hyn wedi myned led-led < yn eu plith. Dywedai un o'r gweithwyr ei fod ef a dau o'i gydweithwyr wedi clywed yn eglur rhywbeth anweledig yn pasio ar hyd yr heol yn eu hymyl, iddo ef a'i gy- feillion edrych yn synedig ar eu gilydd, ac yn umongyrchol wedi hyny iddynt eu tri ar yr un adeg glywed llefau torcalonus yn y tywyllwch tuhwnt i'r lie y safent. Nid yw f dynion hyn yn dweyd beth oedd yno, ond, yn hytrach dweyd y ffeithiau, a gadael i ereill eu hesbonio. Nid yw yr uchod ond un ø lawer o adroddiadau a wneir gan ereill perthynol i'r lofa, fel yr oedd y gred- iniaeth wedi myned yn gyffredin fod rhyw- betli hynod ar gymeryd lie yno.

ADDYSG GANOLRADDOL YN MHLWYF ABERDAR. Cynaliwyd cyfarfod o gynrychiolwyr glo- feydd cwm Aberdar, dydd Llun diweddaf, yn y Bute Arms, Aberdar, dan lywyckliaeth Mr. Joseph Phillips, Trecynon. Yroedd 54 0 gyn- rychiolwyr yn bresenol, a saith o oruchwylwyr. Amcan y oyfarfod oedd cael allan deimlad ¡ y glowyr ar y pwnc b Addysg Ganolraddol; hyny yw, a oedd y glowyr yn foddlon cyfranu tuag at godi adeilad. Cafwyd ar ddeall trwy y cynrychiolwyr fod teimlad y gweithwyr dros gyfranu. Penderfynwyd fod yr holl bwyllgor- au yn cymeryd y mater i fyny, ac fod un o'r gweithwyr ac un swyddog i fyned i bob glofa er cael addewidion y glowyr at yr adeilad; ac yua, oe ceir fod sicrwydd am gael y fath ysgol, fod yr addewidion hyn i gael eu cyflawni. Pasiwyd hefyd fod llechres o addewidion pob glofa i'w hanfon i gyfarfod a gynelir yn y Bute Arms, Aberdar. Mai 1ge9, am bump o'r gloch. Dy weuodd Mr. D. Morgan, goruchwyliwr, fod y si wedi myned ar led ei fod wedi dweyd yn I\%haerdydd, e fhien y Commissioners, y bytMai hon lowyr y cwm yn foddlon cyfranu 6c. yr ur, bob wythnos tuag at gynal yr ysgol hOll and dywedai mai anwiredd oedd hyn. Yr hyn a ddvwcdodd ocdd, ci fod o'r farn y byddai rhieni y plant a anfonir i'r ysgol yn f>ddU-n iaJu 6c, yr wythnos tuag at addysg y

<JJtUIÜ liijOjJt. UYN f MYNYDJ) A GYNELIR YN Y MOUNT PLEASANT INN, FOCHRIW. Bydded hysbys y cynelir cyfarfod cyffredin- II' 01 o'r holl aelodau yn y lie uchod nos Sadwrn Mai lOfed, pryd y dysgwylir yr holl aelodau Ii bresenoli eu hunain gau y bydd materion pwysig ilw penderfvnu. YSG. I

SILOH, TRECYNON. Cyualiodd yr eglwys uchod gyfarfodydd agoriadol eu capel newydd y Sul a'r Llun wythnos i'r diweddaf, pryd y pregethwyd ar yr achlysur gan y Parchn. J. Rees, Carmel, Treherbert A. T. Jenkins, Ferndale; a W. G. Williams, Penarth, Caerdydd. Yr oedd y capel yn orlawn drwy y cyfarfodydd, a chaf- wyd pregethau godidog. Hysbysodd y Parch D. Onllwyn Brace, y gweinidog, fod yr eglwys erbyn dydd yr agoriad wedi talu dros 120p. o'r ddyled.

YSTRADGYNLAIS. Anaml iawn y gwelir y penawd uchod ar dudalenau y DAKIAN. Pa beth ydyw y rheswm nis gwn y mae yma ddygwyddiadau pwysig yn cymeryd lie fel pob man arall, ond nid oes neb yn eu gohebu. Yr hyn a'm cymhellodd i anfon yr ychydig linellau yma ydyw hyn, fel y mae yn hysbys i lawer fod yma Drum & Fife Band yn y lie er ys blynyddau bellach, ac i fy rhan i y syrth- iodd yr arweiniad o hono er ei gychwymad, gyda Haw gallaf ddweyd fy mod wedi gwneud fy ngoreu drosto, ac er cauad safnau y rhai hyny sydd a rhagfarn yn fy erbyn, ac hefyd yn creu rhagfarn yn meddyliau y Band pres- enol yn nghylch Introduction i'r ddwy Alaw Gymreig, sef Morfa Rhuddlan' a Tros y Gareg.' Ceisiant ddweyd mai nid myfi yw eu hawdwr. Nid am eu gwychder na'u gwaeledd yr wyf yn anfon hwn i'r DARIAN, ond er hunan-amddiffyniad. Dywedaf yn ddibetrus mai myfi fy hun a'u cyfansoddodd hwynt. Yr eiddoch, &c., Ystradgynlais. O. T. OWEN, Bandmaster.

SALEM, CRYNANT. piYNELIR EISTEDDFOD ya y lie uchod, dydd Sadwrn, Mebefin 14eg, 1890. Cadeirydd,—Mr B, Elrfyl Jones, Seven Sisters. Beirniad y ganiadaeth,—Mr D. T. Prosser (Sos Cynlais), Treorci. Bairniad y cyfansoddiadau., —Mr D. G. BopkicB (Dawi Glan Twrcb) Cwmtwrch. Prif ddarn corawl—I'r cor, ddim dan 40 mewn rhif, a gano yn oceu Molwch yr Ar- glwydd,' Dr. Parry, gwobr X5 a chadair hardd i'r arweinydd. Programs am y pris arferol gan yr Ysgrifen- y,ld,-R.E.Es BOPKINS, Mill, Crynant, Neath. CYFANSODDIADAU CERDDOROL GAN C. MEUDWY DAVIES, LLANELLI. UTTEN GADAIR WAG Y TEULU," Can I Soprano nen Denor. y ddwy lalth, a'r ddaa Nodiant. Prls 6c. "Achnb fi, O Ddaw," Anthem at wasanaetb Cymanfaoedd Cerddorol, y ddau Nodiant, pris 3c. Caif aria,' Hen Alaw wedi el chynghaneddn i bed war llais (4ydd argraffiad), y ddan Nodiant, pris lc. Cofli yn awr dy Greawdwr," Anthem New- ydd i gore a cynnlleidfao], y ddau Nodiant, prfs 2o. Pob archebion i'w hanfon at yr awdwr,—C. MEUDWY DAVIES, Music-Seller, Llanelli Anhwylderau'r ) Gwanwyn! | Mawrth a ladd, Ebrill a fling." Yn ystod misoedd oer a llaith y gauaf, y mae lIuaws wedi bod yn dyoddef gan Asthma, Bronchitis, Anwyd, Peswch, ac yn otiwedig gan yr Anwydwst—yr haint sydd wedi ymdaenu mor gyffredinol dros ein gwlad. Y mae llaweriawn o'r rhai gawsant ynioscdiad o'r clefyd hwn yn dyoddef mwy oddiwrth yr effeithiau sydd yn eu dilyn, sef gwendid, diffyg yni, isaldtjr ysbryd, &c., nag oeddynt pin dan yr haiftt. Y mae misoedd cyntaf y gwanwyn yn anffafriol i adferiad Iechyd y rhai fuont yn dyoddef y gauaf; y mae anhwylde^u y tymhor hwnw wedi gadael aunjhureddao yn y gwaed. Arferai ein hynafiaid yn y tymhor hwn o'r flwyddyn geisio ymwared oddiwrth yr anhwylderan hyn trwy agyr gwythien, a goliwng peth o'r gwaed aumhur allan, neu trwy gymeryd dognau o frwmstan, neu rhyw gyffyr arall, j buro y gwaed. Mewn cat)lyniad i ymchwil- iadau a darganfyddiadau meddygol y blyn- yddau diweddaf, mae amryw ddarpariaethau llysieuol at buro y gwaed a symud anhwyl- derau yn cael eu cynyg i'r cyhoedd yn yr oos hon, ODd tystiolaeth miloedd yn y wlad hon a gwledydd ereill, yw nad oes un medd- yglyn adgryfhaol i'w gvstadlu a QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Mae y Quinine Bitters yn feddyginiaeth hollol lysieaol, ac yn cynwys chwerw lysiau a melus-lysiau wedi eu haddas gymysgu i ffurfio y feddyginiaeth oreu a ddyfeisiwyd eriaed er cryfhau y cyfansoddiad, puro y gwaed, a symud ymaith effeithiau gwahanol glefydau. Cynwysa rinweddau iacbaol Quinine, Sarasparilla, Saffrwn. Lafant, Crwynllys, (Gantian), Cycghaw (Burdock), Dant y Llew, &c.; mewn gair, y mae braidd pob llysieuyn a gweiddyn meddyginiaethol yn y meddyglyn rhyfedd hwn, ac y maent wedi cael eu parotoi a'u cyfartalu i wneud cymysgedd celfyddvdgar o'r fath mwyaf hapus a llwyddiacus i sicrhau cydweithred- iad yr elfenau meddyginiaethol a gynwysir ynddynt, ac i gyrhaedd yr amcan mewn golwg with barotoi y feddyginiaeth. Mae y Quinine Bitters Wedi bod gerbion y cyhoedd AM AGOS I UGAIN MLYNEDD. Y mae ei rmweddau iachaol ac adgryfhaol yn cael eu cydnabod mor gyffredinol yn mhob man ile y gweaod pravff teg arno, I fel maa y galwad am daoo yn cynyddu 0 .meddyg- iaeth miry adssbjdjus ys ta&oh rJbaa o r byd na QUININE BITTERS GWILYM EVANS. byd na QUININE BITTERS GWILYM EVANS. Cymeraciwyir af yn hyderus i bawb sydd yn teimlo gwendid, ac yn ddihoeni ar ol ymosodiadau o Anwydwst! Asthma! Bronchitis! Yn ogystal ag i hawb sydd yn dueddol i anhwylderau y Cylla, y Giau, yr Ysgyfaint, a'r Afu. Mse rEai o feddygon goreu y deyrnas yn ei gymerauwyo at yr auhwyl- derau nyn ac at buro y gwaed. Y mae GWYNT Y DWYRAIN sydd yn ffynu yn gyffr edin yn ystod mis- oedd y gwanwyn yn niweidiol i lawer o bersonau o gyfansoddiadau gweiniaid, ac yu y gorphenol wedi profi yn angeuol i luaws o'r cyfryw. Nid yn ddfachcs y rhoddodd ein hynafiaid fynegiad i'r hen ddywediad,— Mawrth a ladd, ac Ebrill a fling," gan fod gwyntoedd deifiol y misoadd hyn mor niweidiol i bob bywyd. Cryfhewch y cyf. acsoddiad i wrthsefyll eu heffsithiau niweid- iol, nid trwy ymaifer a gwirodydd poethion, fel Braddy, GiD, a diodydd alcoholaidd ereill, y rhai a dybia gan lawer (ond yn gamsyfiiol) ydynt efteithiol i gad* oerfel allan, ond trwy gymeryd rhyw gyffyr neu feddyglyn adgryfhaol a rbinweddol, wedi ei barotoi yn ofalus, ac yn cynwys elfenau gweithgar a iachaol y pnf Jysiau meddygin- iaethol, y rhai ydynt ddarpariaethau natur ar gyfer pob afiechyd. Ceir y cymh wys. derau hyn oil yn I QUININE BITTERS GWILYM EVANS. TYSTIOLAETH DIWEDDAR. t Mai 18t'ed, 1889. Pcmfcrhydyfen, I Anwyl Syr,—Mae yn hyfrydwch calon genyf ddwyn tystiolaeth i rinweddau ragorol eich Quinine Bitters enwog, Yr wyf wedi ea cael f lawer gwaith yn gynotthwy neilldnol mewn gwendid a ilesgedd. Nid yw y ty yn Hawn hebddynt. Nis allaf gael aefrfaa i'w canmawl fel y ciymunwn, ac tel y maent hwythan yn gwir deilyngo. Cynghorvpn bawb sydd yn wan I ac eiddil i roddi prawf efoedi ar Quinine Bitters Gwilym Evans, yu onig er eu lies eo hunain. Ni ddylai neb fod hebddynt, Yr eiddoch, &c., I ROBERT ALLEN, Gweinidog y Bedyddwyr 1 QUININE BITTERS GWILYM EVANS I Pris poieli, 2s 9c.; eto, dwbl faint, 4s 6c I'w gael yn mhob man. Goruchwvlwyr yn mhob parth o'r byd. Os ceir unrhyw anhawsder i'w ga4, danfonir ef am y pris- iau uchod yn rhad a dyogel drwy y post i unrhyw gyfeiriad yn y Deyrnas Gyfunol, yn uniongyrchol oddiwrth y perchenogion, QUININE BITTERS MANUFACTURING CO. (LIMITED), LLANELLY, SOUTH WALES. Gellir cael Quinine Bitters Gwilym Evans yn America oddiwrth y prit oruchwyliwr,— R. D. Williams, Medical.Hall, Plymouth, Pa BETHEL NEWYDD, CWMAMMAN, SIR GAERFYRDDIN. CYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDOG yn y He uchod dydd Sadwrn, Gorphenaf 19eg 1890. Beirniaid—y gerddoriaeth, Tom Price, Mr G & L., Merthyr, a Mr T. Rees, G., Cwm. am man yr amrywiaetb, Parch. D. Walters, Rhydyfro. Prif destynau corawl- l'r cor, heb fod dau 60 mown nifer, a gano yn oren 4 Ffarwei i ti, Gymrn fad.' Dr Parry, gwobr B15 a Medal Aur i'r arweinydd. I'r cor, heb fod dan 40 mewn nifer, a g&no yn orea I Reni'!thlaf yr Arglwydd,' D. Row- lands, Cwmt.vrch. gwobr X5 a Medal Arian i'r arweinydd. Rhestr o'r holl destynau I'w cael trwy y post am 1tc. gan yr Ysgrifenydd,—T. THOMAS, 2 Bryniiol Schools, Gianamman, R.S.O. LijANDILO. A N EISTEDDFOD will beheld at the above place on Bauk Holiday, August 4th. 1890. Chfef Compatitioa-' Rise up, arise,' Men- delesohiA St. Paul, priz jB40, and 91 to the leader of each nr successful choir. Second Oompettt!on-' Ffarwel I ti, Gymra F&d,' Dr. Pairy, priz<: £15. Male Voice Party—' Wyr Phlllstia,' D. Jen. klus, Ma3. Bac.), prize £10. Farther particulars will shortly appear.—D. Morgan, Jun., Secretary. MARY MILES, U.C.W. (Pupil of Dr. Parry, Uardift), Is open to accept engagements as Soprano in Oratorio, Cantata, and Miscellaneous Concerts. Address,-M. Miles, care of Dr. Parry, U. College, Cardiff. in Cerddoriaeth- GAN JOHN CLEDAN WILLIAMS. ANTHEMAU CYNULLEIDFAOL. 1. Darfu am y Cyfiswn,' yn ddwy nodiant, pris 4c. 2. 0 na b'ai fy mhen yn ddyfroedd,' yn y ddwy codi ant, pris 4c. 3. 'Bendithiaf yr Arglwydd,' Sol-ffa yn unig, pris 1c. D.S. Y mae Antheman Rhif 2il a'r 3ydd gyoa geiriau Cymraeg a Saesoneg, a'r iiesil gyda geiriau Cymraeg yn unig. 4. REOT,Ei,-NIIGTNULLEIDFAOL -Et coffadwr- N iaeth am y Parch. E. Stephecs (Tany- mariai-I), v ci y udwy nodiant, y geiriau gan Wwtcyri Wyu, pi is 4c, 5. Carl,ct y 8enm/ Solila yn unig. pris 2g. 6. 'Arglwydd clyw f? ngweddi.'Hec Nod- iant, 2gv, So3- £ ai" io., < Cofiwch y cyfeiriaàs- J. CLEDAN WILLIAMS, New Tredegar, via Cardiff, S.W, BALAD NEWYDO, 6c., Y Rhych yn Ngrudd fy Mam,' Yn cael et chanu gan Eos Wenallt, gydallwydi- iant anarferol, I'w chael gan Mr. W E. Edwards (Gwilym Lon), Mnalc Stores, Machen, Mon. Cerddoriaeth GAN D. W. LEWIS, F.T.S.C. Pedair o Antheman hwylas heb fod yn rhy anhawdd: DEUWCEI ATAF FI,' Solffa, pris ceiniog. PROFWCH A tfWELWCH,' 8olffa. pris I-L 2C Hen Nodiant, 4c. 4 HOSANNA YN Y GORUCHAF," Solflfa, lc. 4DYSJ0 I MI DY DDEDDFAU,' i blant a chorau bychain. pris Ie. PEDAIR 0 HEN ALAWON CYMRlllG,— Bryn Hyfryd, Healwen y Cristion, Bryniau Canaan, a'r Ffigysbren, y pedwar ar yr un copi, wedi en cynghaneddo at wasanaeth Cymanfa- oedd Canu, &c. DWY. YMDEITHaiN (March)- Blodan'r Oes' ac Ir rolauni,' cyfaddas i Ysgolioa Saboothol, pris ceiniog yr un. Yr oil i'w cael gan D. W. LEWIS, Stationer, Bryt aman, R.S.O. CAN NEWYDD GAN R. S. HUGHES, R.A M. 'Bwthyn Gwyn fy Nhaid.' Y mae y Ballad dlos hon yn cael ei encorio bob tro 31 cenir. Pr!.s- 7c. drwy y prSt Pob aichebion gyda blaendal, i R. S. Hughes, Bethesda., N. Walts. CYNELIR Eisteddfod a Chyngherdd FAWREDDOG YN MHENRHIWCEIBR, DYDD LLUN, AWST 4ydd, 1890. Ceir manylion pellach yn fuan.—T. WILLIAMS, Y rifenydd. LLANGENNECH. pYNELIR EISTEDDFOD FAWREDDOG yn y lie ochod Llnngwyn, Mai 26aln, 1890. Pdf ddarn-'Ffar'Wel 1 tt Gymro fad.* Parryv gwobr ot15 a bathodyn aur (gold medal) gwerth 95 i'r arweinydd, a'r swm o 10s. i bob ar- weinydd anfuddugol. I barti o wrywod-' RhyfeJgan y LVwneod," Pirry, gwobr 2-3. Llywydd,—D. Randell, 7sw.. A S. Arweinydd, a beirniad y farddoriactli,-Ilor- leisfab, Llangennecb. Beirniad y cano,—Mr Dan Davies, A.C, Dowla's. Programs yn awr yn barod, ac i'w cael gan yr ysgrifeuyddion-J. J. Hughes, D. L. Joseph, a D. Oweu, Llangennecb, R.S 0., Carmarthen- shire.