Welsh Newspapers
Search 15 million Welsh newspaper articles
7 articles on this Page
Advertising
THE STAR CLOTHING EMPORIUM, 14, CARDIFF ST., ABERDARE. WHIT WORTH & CO. Have just received a very large stock of Men's, Boys' and Youths' Black Worsted, Fancy Cloth, Blue Nap, and Pilot OVERCOATS Which will be sold at a very SMALL PROFIT to ensure a QUICK SALE. Iqp. Out GUINEA. OVERCOAT far exceeds in value what we sold last year. ad s. d. s. d. inn' MAM'B Overcoats 32 6 Youths' Overcoats. 21 0 Men s Overcoats Men's Overcoats 35 0 Boys'^Overcoats 2 11 n Men's Overcoats 36 6 Bo^Overeoats 3 11 jlen s Overcoats. M Overcoats 40 0 Boys Overcoats4 11 Men;s Overcoats. 16 6 Mens Overcoats^ 0mKmts g 6 Men s Overcoats .■ y^ha' Overcoats 10 6 Boys' Overcoats 6 11 Men's Overcoats 21 0, You hs Overcoats. iu ? 6 6 Youths; Overcoats! 15 6 Boys' Overcoats 8 16 Men's Overcoats. 30 0 Youths Overcoats. 18 6| to 14 1 We have a very large Stock of Men's, Boys', and Youths' Blanket Jackets-and Vest, lIolesklD TronBers aud Vests, Duck Trousers and Duok Jackets at such prices as to sell sharp. Note the Address:— WHITWORTH AND CO., 14 CARDIFF ST., ABERDARE, 17, BAG-LAN PLACE, PENTRE-YSTBAD, X4, cAm>i** OJ. *and station STREET, PORTH. EISTEDDFOD GADEIRIOL YR ABER. pYNELIR YR EISTEDDFOD uohod dydd GweneE y Groglith, 1884. Cttdeirydd,—Parch D. W. Williams, M.A., Y.H., Fairfield. Beirniad,—Parch E. Stephen, Tanymanan. I'r cdr heb fod o dan 60 o rif, a gano yn oreu Hallelujah Ohorus,' gwobr £$a phadair i'r arweinydd. 6BIodeuiyn bach yyf fi mewn gardd, gan GWilym Gwent, buddagol yn Eisteddfod Merthyr, 1881, gwobr Xt 2a. I'r o6r o biant a gano yn oreu Robin Qooh,' gwobr Xl ls. Ceir y manylion yn y DAMAN nesaf. Ysg.,—E. Thomas, Aber Fawr House, Oaerphilly. Dan. nawdd Duw a phob daioni.' Yn ngwyneb haul a liygad goleuni.' EISTEDDFOD GERDDOBOL GADEIRIOL ABERDAB. CYNELIR YB EISTEDDFOD TTflhod vn y Temperance Hall dydd Hun y Paso, 1884. Beirilia.d :-y cerddor cadeiriol, Mr. W. T. Bees (Alaw Ddu;, Llanelli. I'r odr hob fod dan 100 o rif, a gano yn oreu Anthem Genhadol (Missionary A nthemj D. Jenkins, Treoastali, ar y geiriau Seisnig neu Gymraeg, gwobr £20. a chadair hardd ewerth £228. i'r arweinydd. Rhoddir hefyd gopi hardd o'r I Gena of Welsh Melodies, (Owain Alaw) i arweinyddion y corau an. fuddugol. I'r odr heb fod dan 60 o rif, ac na enillodd dros -610 o'r blaen, a gano yn orau I Datod mae rhwymau,' John Thomas, Llanwrtyd, gwobr .£10 arc Oil Painting hardd or arwein- ydd. I'r parti o wrywod heb fod dan 20 o rif, a gano yn oreu I The Little Church,' V. Becker, gwobr -64. Am yr Anthem Gynulleidfaol orou, X2 2a. I'r Brass Band heb fod dan 16 o rif a ohwareuo yn oreu (render best) I The Royal Musketeers,' o'r I Smith's Champion Jour Dal,' gwobr JB8. Cynelir oyngherdd fawreddog o'r radd nohaf yn yr h wyr. Y mae y programs yn awr yn barod, yn cynwys yr noli o'r testynau, ao i'w cael am y pris arfsrol gan yr Ysg. Gohebol:— Mr John Williams (Eryr Ulan Gwawr), Aberaman. CASTELLNEDD. Pedwaredd Eisteddfod Flynyddol Gas. tellnedd, Llun y Paso, 1884. CYNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn Marchnadle newydd y dref dydd Llun y Paso, Ebrill 14eg, 1884. I'r o6r, heb fod dan 100 mewn cifer, a gano yn oreu I Worthy is the Lamb' a'r 'Amen' Choruses (Handel) 50 0 0 h.y., JG45 i'r cor, a £5 i'r arweinydd. I'r o6r o'r un gynulleidfa, a gano yn oreu, Mae Rhewynt y Gauaf,' gan John Thomas, Lianwrtyd 12 0 0 h.y. JE10 i'r c6r, a X2 i'r arweinydd. I'r Drum and Fife Band a chwar. euo yn oreu Marsh of Rhuddlan' a'ApShencyn' 4 0 0 I'r tri a ganont yn oreu I Duw bydd drugarog.' gan Dr Parry 1 10 0 I'r hon a gano yn oreu' Y Blewyn Brith,' gan Alaw Ddu 1 1 0 I'r hwn a gano yn oreu y Tenor Solo 'The Enemy said' (Israel in Egypt). 1 1 0 I'r hwn a gano yn oreu y Bass Solo Revenge, Timotheus cries (Handel) 1 1 o CadeiryddDavid Davies, Yaw., Glyn- y-Coed, Castellnedd. Arweinydd:—Samuel T. Evans, Ysw., Soiwen, ger Caetellnedd. Beirniad :—D. Jenkins, Yaw., Mas. Bac., Aberystwyth. Cynelir oyngherdd ardderchog yn yr hwyr. Ffugenwau y cystadleuwyr ac enwau y corau i fod yn llaw un o'r ysgrifenyddion erbyn Ebrill 8fed, 1884. Bydd y programmes, yn oynwys yr holl destynau, i'w cael am y pris arferol gan yr ysgrifenyddion,—J. W. Jones, 13, Alfred.st;, Neath, a Jenkin Rosser, The Parade, Neath. Tryaorydd :—Evan Williams, Parade, Neath. Cadeirydd y pwyllgor :-J, P. Reynolds Cwropandy Mills, Neath. ImmediateReliefll "W EC i JL JE3 3 s BLACK CURRANT COUGH SYRUPI An infallible Jfcemedy-. White's Black Currant Cough Syrup Cures Coughs and Coids, Asthma, Bron. chitis, Hoarseness, Phlegm, HoopingOough, and all affections of the Unest and Luugd, Safe and reliable. Rich and pleasant to the taste. Readily taken by children. The Great Lung Healer. 6CPY OF TESTIMONIAL. i 4. Stanley Street, New Dock, Llaueliy, Carmarthenshire, Dec. 15th, 1881, DEAR StaS.-Host respectfully I beg to inform you that my three sons, aged res- pectively ten. eight. and five years, weia attacked with a severe cold, followed by a cough. I consulted a high-tone pnysician, who told me all that was required was a little sea air. I took his advice and went, which in less than two days resulted in confining my three sons to their bed. I administered some medicine, but ic did very little good. Having seen your Cough Syrup advertised for auca diseases, I pro. cured some and gave them a dose eucii. It struck at the root of the disease rigiic away, and in two days more thay ware able to go about; after which, trom the effects of your valuable medicine, they have improved and improved, and by this tima have a clean and healthy appearance. 1 have no hesitation in recommending your valuable medicine, being luliy confident ic will give universal satisfaction. I shail always keep some in the house in case of necessity, believing every family should do the same. I am, yours respectiuily, J. HOWELL. Messrs. White Brothers, Chemists, Carmarthen. Prepared solely by White Brothers, M.P.S., Chemists, 7, GUILDHALL SQUARE, CABMABTHEN. Sold in bottles at Is. lid. & 2s. 9d. each. Sold in Aberdare by W. J. Thomas, Chemist, T. Whitty Evans, Chemist, and D. Tudor Williams, Medical Hail, Aberdare, and in Mountain Ash by White, Chemist and Stationer. 4 Assembly Hall, Ferndale. €4\NELIR EISTEDDFOD Gerddorol Fawreddog yn y lie uchod dydd Llun, Mawrth lOfed, 1884, a chyngherdd yn yr hwyr o dan nawdd prif foneddigion yr ardal. Beirniad y ganiadaethMr. D. Jenkins, Mus. Bac., Cantab., Aberystwyth. Beirniad y libretto:—Mr. T. Williams (Brynfab), Pontypridd. I'r parti o wrywod ddim dan 25 o nifer, a gano yn oreu Y Gdf V The Blacksmith'J, gan Mr. D. Jenkins, Mus. Bac., Cantab., Aberystwyth, Cymraeg neu Saosjuig, Kwobr £10 a medal arian i'r arweinydd gwertb JGI. Am y libretto goreu (Cymraeg neu Saes- oneg) i Dramatic Gantata, gwobr X3 3a. Y libretto buddugol yn eiddo y pwyllgor. Testynau eraill i'w gweled ar y program; i'w gael ar dderbyniad dau llythyrnod gan yr yegrifenydd,—E. T. EVANS, 35, Duffryn Street, Ferndale. CRYDD YN EISIEU I DYN SOBR, yn gyfarwydd a phob math o waith gwlad. Gwaith cyson, cyflog dda, &c. Ymofyner & John Williams, Boot. maker, Craig Gefn Parc, Clydach, Abertawe. CYFBINFA Y GWIR OMERIAID, ROYAL OAK INN, CWMBACH. BYDDED hysbys i aelodau y gyfrinfa uchod y cynelir eyfarfod cyffredinol nos Sadwrn, y 29ain cyfisol, am Eaith o'r gloch, pryd yr ymdrinir A materion pwysig perthynol i'r gyfrinfa.-L. M. JONES. Am Argraffwaith rhad ac o'r fath oreu ewch i fjwyddfar DASIAN.
DEON BANGOR A DADSEFYDLIAD…
DEON BANGOR A DADSEFYDLIAD YR EGLWYS WLADOL. Gwel ein darllenwyr wrth edrych i'r papyrau Saesonaeg fod Deon Bangor wedi dyfod allan fel cawr i amddiffyn y gadwen euraidd sydd yn eysylltu yr Eglwys Wladol a'r Wladwriaeth. Gwr tebyg iawn i Arglwydd R. Churchill, A.S., yw y Deon yn ei ddull o drafod pynciau cyhoeddus. Nid yw ffeithiau ond teganau diwerth yn ngolwg y ddau, os na byddantyn cytuno &'u hobbies hwynt. Ac y mae y ddau yn berffaith ddibiis o foneddigeiddrwydd tuag at y rhai a safant o blaid yr hyn sydd yn groes i'w harchwaeth hwy. Nid yw cysondeb ag ef ei hun yn un math o bwnc pwysig yn ngolwg Deon Bangor. Y mae efe wedi cytuno &'r rheol fod Colegau Bangor a Chaerdydd yn rhai rhydd oddiwrth amodau cre. fyddol ar yr athrawon ac ereill, ac eto dywedodd yn ei araeth yn Nghaernarfon, Rhagfyr 20, yr wythnos ddiweddaf, y dylai crefydd fod yn gysylltiol a'r Wlad- wriaeth! Dyma wr sydd un wythnos yn datgan ei fod yn iawn derbyn arian y Wladwriaeth—4,000 punt yn y flwyddyn at Goleg Bangor, heb fod yr arian hyny mewn cysylltiad a ffuff o grefydd, ac mewn wythnos ganlynol yn dweyd mai peth newydd yw addysgu fod llywodr- aeth gwlad i gael ei hysgar oddiwrth grefydd gwlad! Y mae efe ei hun yn pleidio yr ysgariad mewn cysylltiad â. Choleg Bangor. 0 ganlyniad y mae efe yn berffaith a chyhoeddus anghyson ag ef ei hun yn ei haeriadau. Yn awr edrychwn ar gyfeiliornadau erchyll ei araeth ef yn Nghaernarfon. Yn y lie cyntaf haera fod Crist wedi datgan na ddaeth efe i ddileu y ddeddf o ddwyf-lywiaeth yn Israel ond i'w chyf- lawni, a bod Crist wedi dweyd hyny Os oes rhyw synwyr yn y fath haeriad ni chododd haul erioed. Fel yr eglura1 yr apostol yn yr epistolau at y Rhufein- iaid, y Galatiaid, a'r Hebreaid, trwy "gyflawni" yn sylmddoV yr hyn oedd yn gysgodol, ac yn agos i ddiflanu yn nghyfraith Moses, rhoddwyd terfyn ar y gyfraith hono, fel rkeoi i Gristlonogion, yn yr ystyr yr oedd hi yn rheol i genedl Israel, fel cenedl. Dywed yr apostol fod canolfur y gwahaniaefch rhwng: Iuddewon a Chenedloedd wedi cael el dynu i lawr gan Grist. A phan yr oedd erlidwyr Crist yn ei gyhuddo wrth Pilat ei fod yn honi bod yn frenin yr Iuddewon" mewn ystyr dymhorol, genhedlig, tystiodd Crist yn eglur wrth Pilat nad oedd ei frenhiniaeth ef o'r byd hwn." Meddai efe, "Pe o'r byd hwn y byddai fy mhrenhiniaeth i, fy ngweision i a ymdrechent (a ymladdent yn ol y Saesonaeg a'r Groeg) fel na'm rhoddid i'r Iuddewon." Ymladd a fu gwaith cenedl Israel, a hyny a'r cleddyf, wrth osod crefydd i fyny yn Palestina. Ond tystiodd Crist mai nid teyrnas i ymladd a chleddyf gwlad o i phlaid hi yw ei deyrnas eglwysig ef. Felly y deallodd Pilat ei eiriau ef, o herwydd dywedodd ar ol eu clywed, nid wyf fi yn cael dim bai ynddo." Fel llywydd Rhufeinig buasai Pilat yn cael: bai ynddo pe buasai efe yn dweyd ei fod, fel brenin Dafydd, yn myned i ymladd o blail y genedl Iuddewig a'u crefydd, fel yr oedd hi y pryd hwnw yn Jerusalem, oblegyd buasai felly yn wrthryfelwr yn erbyn y Llywodraeth Rufeinig, is-lywydd pa un oedd Pilat dros bobl Jerusalem. A phe buasai Crist yn amcanu cyfodi cenedl. yr Iuddewon a'u crefydd Foesenaidd i fawredd bydol, ni buasai penaethiaid yr Iuddewon yn gwneud pob ymdrech iddo gael ei groeshoelio. Yn ngwyneb y fath wirioneddau aml- wg, rhaid fod rhagfarn y Deon o blaid ei Eglwys wedi dyrysu ei synwyrau ef. Gall efe siarad yn ddigon synwyrol ond pan y byddo rhagfarn Eglwysig yn llywodraethu ar ei dafod ef. Y mae y rhagfarn hwnw yn effeithio ar ddeall a thafodau dynion yn debyg iawn i'r ys- bryd drwg pan yr oedd yn defnyddio tafod dyn lloerig i ddweyd yr hyn a welai yn dda. Nid yw Eglwys Loegr mewn dim yn cymeryd cyfraith Moses yn rheol. Nid oedd Archesgobion nac Esgobion, na llawer o brif-eglwysi (cathedrals), i fod yn ol cyfraith Moses. Ac yr oedd miloedd o bethau ereill, megys abarthu anifeiliaid, rhoddi dyn- ion i farwolaeth am eilunaddoliaeth a phechodau ereill, nad oes un Eglwyswr wedi dychymygu eu rhoddi mewn ym- arferiad. Felly, os na ddileodd Crist gyfraith Moses fel cyfraith rwymedig ar genedl, y mae y Deon, ac ereill yn ei Eglwys ef, wedi ei dileu hi. Ac nid yw efe, na neb a berthyn i'w Eglwys ef, yn gallu proffesu eu bod yn olynwyr i Aaron yr Archofteiriad. Nid ydynt yn pcrthyn i'r llwyth offeiriadol Foes- enaidd o gwbl. Proffesant yn unig eu bod yn olynwyr i'r apostolion," er nad oes yr un o honynt yn galIu galw ei hun yn apostol! Onid ynfyd, ie, gwallgofus, yw i un dyn droi ei dafod yn ei ben, fel y gwnaeth Deon Bangor yr wythnos ddiweddaf, i honi fod Eglwys Loegr yn Eglwys "genhedlig fel olynydd i Eglwys gec- 0 hedlig Israel ? Yr un peth fyddai dweyd 0 mai olyuydd uniongyrchol i Aarou yr Archoffeiriad yw Deon Bangor. Defnyddia y Deon eiriau i osod. allan ei ymresymiadau, yn y rhai nad oes un gradd o gymhwysder, at y ffeithiau. Sonia ef am 'grefydd wladol' (I national -religion '), nea grefydd cenedl.' Gwyr; pawb mai rheitheg dychymyg yn unig I yw y fath eiriau, fel y perthynant i Eg- lwys Loegr. Nid yw yn bosibl i gre- fydd, fel crefydd, fod yn beth gwladol, mwy na phe dywedai rhywun fod meddwl dyn, neu ei gariad, ei ofn, yn bethau gwladol. Nid peth gwladol yw bywyd y corff, na llawer o sylweddau anweledig ereill, megys gwefr, &c. Agorai naturiaethwyr eu Uygaid mewn syndod i glywed dyn yn dweyd I national electricity.' Prin y gallent gredu ei fod yn ei synwyrau. Teyrnaa Dduw o'ch mewn chwi y mae,' meddai Crist. A dywedodd yr apostol mai "cyfiawnder, tangnefedd, a llawenydd yn yr Ysbryd Glan yw teyrnas Dduw." A chan fod y wlad yn gyfansoddedig, yn eu hawdurdodau uwchaf, o bob math o droedolion dynol,-yn Atheistiaid, Iudd- ewon, Pabyddion, &c.,—nis gall un syn- iad fod yn fwy gwrthun yn ngolwg dyn, a fedd y radd leiaf o reswm, na'r syniad sydd yn yr ymadrodd crefydd wladol." Ac os cymerir y geiriau crefydd j genhedlig fel cyfieithiad priodol o'r geir- J iau li National Heligion," gwelir yn I amlwg nad oes un hawl gan Eglwys 0 Loegr i fod yn Eglwys i "genedl" y n Cymry. Eglwys estronol yw hi i ni fel cenedl. Ni byddai Eglwys Scotland, neu Eglwys Ffrainc, neu Eglwys Geneva, neu Eglwys Prwsia, ddim yn fwy estronol i bobl Cymru nag yw Eglwys Loegr. Crefydd pobl Cymru yw yr un sydd i'w cbael yn yr addoldai Ymneill- duol—a bydded Deon Bangor yn dyst. Dywedodd efe yn y Gynghres Eglwysig 0 a gynaliwyd yn Abertawe ychydig yn rhagor na phedair blynedd yn ol, Meth- odism long exposed to the outrages of mobs, and to the frowns of authority, grew; for its roots were nourished by the waters that forced their way out- ward, when men had choked their channels in the Chtirch. The Method- ists yn 1879 have 1,134 congregations, 116,016 communicants, 275,406 hearers, and raises 164,073p. 5s. 4d. a year. The Welsh Congregationalists have 9S3 chapels, more than 180,000 adherents, I and raises more than 100,000p. a year. The Welsh Baptists have more than 600 chapels, and the Welsh Wesleyans are a considerable body. The cumber of worshippers, above ten years of age, adhering to these four bodies, has been 0 stated on good authority to be 686,220, of whom 656,000 worship in Welsh. Thus out of 1,006,100 souls, who, according to Mr Ravenstein, speak Welsh, 800,000 are attached more or less closely to the 8,000 chapels. Statistical apologists will hint that these Nonconformists exist only on paper. Paper adherents do not give money. The Welsh Nonconformists give more than 300,000p. a year. The Church has lost the mass of the Welsh sneaking population. Of the literature of Wales more than five sixths are produced by Nonconformists for Non- conformists. The Church in 1715 A.D. was confronted by 35 Nonconformist chapels. In 1879 by 8,000. Dissent is NATIONAL in Wales. The Anglican Church lost her hold, because she became a Church among, but not of, the people." Ond dyna sydd yn rhyfedd fod y boneddwr a ddywedodd y pethau uchod bedair blynedd a thri mis yn ol, er ei fod yn cydnabod fod ei Eglwys ef yn un "estronol" yn Nghymru, ac mai Ym- neillduaeth yw y grefydd genhedlig yn y Dywysogaeth, yr wythnos ddiweddaf, yn siarad yn frwdfrydig o blaid i'r Eglwys estronol fod yn faicb, ynhunllef ar bobl Cymru, o dan yr esgus ei bod yn Eglwys genhedlig Er ei fod ef wedi cydnabod fod y canoedd o filoedd o Ym- neillduwyr yn "f.ddoli" Duw, eto gofynodd yr wythnos ddiweddaf, Os difethir yr Eglwys genhedlig, pwy fydd i weddio pan y coronir meddianydd yr orsedd? I!" Onid oes rhyw ddallineb, rhyw dywyllwch pagarsaidxl aphlentyn- aidd, yn y fath gwestiwn ? Pwy oedd i weddio ar y fath aragylchiad mown ystyr swyddol yn atriser yr apostolion ? A esgeuluswjd gweddio dios frenhin- oedd am nad oedd Padr yn cael ei alw yn Right Rev. Father in God Simon Peter, dwelling in an episcopal palace, having a salary of 6 OOOp a year from the tithes, devoted for that purpose by the imperial authority of Ctesar?" Onid yw yr apostol Paul yn "cynghori fod gweddiau dros frenhinoedd yn cael eu hanfon at orsedd Duw? A oes eisieu gwerth pum' miliwn o bunau o ildegwm blynyidol at sicrhau fod gweddio yn bod, efallai, unwaith bob deug mlynedd ar hugain, ar average, pan y coronir meddianydd yr orsedd ? Yn y Gy'ngres Eglwysig nid oedd geiriau digon cryfion i'w eael, braidd, i ddesgrifio iiygredigaeth ac aimefnydd- ioldeb yr Eglwys Sefyolediggan y Deon. Dywedodd, To the Welsh the cathe- dral city became a fortress garrisoned by men who despised everything Welsh except endowments the cathedr&i itself a consecrated ice-house, in which Welsh hearts were chilled to find strangers wearing Welsh dignities, in person, doing Welsh duties by deputy. In- stinctively strong Welshmen of elo- quence, intellect and influence shunned the Church, They preferred flocks with- out tithes, than tithes without flocks. Chief pastors devoid of Welsh sym- pathies and illiterate in the Welsh tongue produced a clergy in their own image." Cydnabyddodd efe y pryd hwnw fod yr Eglwys wedi diwygio ychydig. Ond dywedodd fod yr Eglwysi newyddion sydd wedi costio llawer o arian yn wag, ac nad yw y Cymry yn myned iddynt. Ond yr wythnos ddiweddaf, er mawr syndod i bob dyn ag ymenydd yn ei ben, dywedodd y Deon mai anwiredd ydyw dweyd mai pregethwyr i'r lleiafrif o'r bobl yw parsoniaid yr Eglwys Nid oes eisieu i neb wneud dim ond darllen araeth y Deon yn y Gyngres yn Abertawe, Hydref y 9fed, 1879, ac yna caiff ateb tra effeithiol i'w araeth ef ei hun yn Nghaernarfon Rhagfyr yr 20fed, 1883.
EISTEDDFOD LIBANUS, DOWLAIS.
EISTEDDFOD LIBANUS, DOWLAIS. Cynaliwyd eisteddfod flynyddol y capel uchod ddydd Mawrth diweddaf. Llywydd, Mr Henry Jones. Beirniad y ganiadaeth, Mr S Edwards, Pendarren a beirniad yr adroddiadan, y farddoniaeth, &c. Mr J. Mills (Tarian). Dechreuwyd y eyfarfod cyntaf ychydig wedi 10 o'r gloch, trwy gael anerchiad gan y llywydd. Yna cafwyd cystadleuaeth rhwLg bechgyn byebain saith oed ar gann I Eto mae lie,' yr hon wobr a enillwyd gan Willie Thomas. Ynnesaf, cann gan fercbed bychain yr un oed, I Gad ni aros gyda thi,' a rbanwyd y wobr rhwng Mary George a Maggie Samuel. Adrodd I HoliadBu Plent yja,, a'r oreu oedd Margaret Price. Cys tadleuaeth canu I Gogoniant i Gymru,' a'r bnddngwr oedd W. J. Price. Adrodd y Goron Aur,' a rhanwyd y wobr rhyng ddynt. Cystadleuaeth canu y ddeuawd, I Hcb fod yn faith,' a'r goreu oeddynt Tom Stanley ac Aune Price. Beirniadseth yr englyn i'r cor buddugol yn Nghaerdydd. 0 Yr oedd deg o englynion wedi eu derbyn, a'r goreu oedd eiddo Hen Fox, sef Cadifor, Ynysm^udwy. Cystadleuaeth canu • Awn ninau i'rnefoedd,' a'r gorea cedd T. Stanley Price Cystadleuaeth canu Y Jerusalem Nefol' gan gorau o blant Cystadleuodd cdr Sion, dan arweioiad Simom Richards i c6r Bethacia dan arweiniad David Owen; côr y Gwernllwyn dan arweiniad Richard Jones; a chcr Libanns, dan arweiniad; Rees Jones, a rhanwyd y wobr rhwng y cyntaf a'r olaf. Dechretiwrd y eyfarfod dau o'r gloch trwy cbysfcajiu ar gano « Mordaith Bywyd gan fiirched. a rhanwyd y wobr rbwng Lizz e Davics a Mary White. Adrodd Cawedl y hlaidd a'r Crychydd,' a than wyd y wobr rhwng Theophilus Price ac EmrjtS Jehu Joses. Cystadleuaeth ar y III nito, 0 tbou that teliest,' a'r goreu oedd Ro ct Rf es lh irniadaetb ysgrifenu yr ail Stiui; kor,;u, Morgan Jcnes. Araeth ar Muiier, Bryste; buddugol, Thomas I Du-vies. fkicniadaeth } shriftiu Salm gan fc relied buddugol Chariot Hughes. Cys t*aieuaeui am y solo tenor, CHocti y Lilau buddugol, Richard Jones. Cyngbaneddu alaw 15 wedi eu derbyn, ond y goreu cedd David Lloyd, Merthyr. Ar yr arattb ddi yfyr, Devid Owen oeddyrunigagys. tadkuodd, a cbafodd y wobr. Cystadieu aeth canu y pedwarawd, Dy fam yn siglo'th gryd iau barti yn cystadiu. DecLir. u -vyd cyfarfod yr hwyr & chys tadlu canu y 4 GarJotes Fach,' a r oreu oedd Aune Prica Davies. Beirniadaeth darlun y capel, a'r goreu a'r unig un oedd eiddo Tom Protheroo, Well street. Bairn. i&datth yr atebion ar y Gweddnewidiad, a rhanwyd y wobr rhwng Cilia Evane, Emrys John Davies, ac Evan Thomas Davies Cystadleuaeth canu 'Albion on thy fertile plain,' a'r ddau oreu oeddynt John Thomas a David Price. Beirniadaeth yr atebion ar Demtiad Crist,' a rhanwyd y wobr rhwng John Davies, Fochriw, acEdward Williams, Gwernllwyn. Cystadleuaeth canu y d6n I Ceinewydd' gan wrywod dros 40 oed. Cystadleuodd dau, a gwobrwywyd hwynt. Adrcdd Esgysiad Elias,' a'r buddugol oedd John Lewis, Libarus Canu 'Fair Flora Decks,' a'r buddugol oedd David J. Jonts a'i barti. Adrcdd 1 Seren Bethlehem;' b,addagol, Mary Davies, Cwmrbydybedd. Cystadleuaeth canu Blodeuyn bach wyf fi mown gardd,' ac enillwjd y wobr gan Mr Simon George a'i baiti. Y peth olaf oedd canu Yr Afonig;' dau barti yn cys fadla a'r ddau o Libaccs, ao yn eydfudd ugol. Cafwyd eisteddfod lewyrchus iawn, sc ystyried mai uu leol y cyfrifir hi, a llawer iawn o ieuenctya yn cymeryd rhan ynddi.
COFFEE TAVERN, FERNDALE.
COFFEE TAVERN, FERNDALE. Y ma-c pawb sydd wedi bod yu Ferndale yn gwybo-d fod yma Coffee Tavern wedi ei agor er ys rhyw tlwyddyn a hacer. Yr hyn a deimlwyd yma, ftl yn amryw o bentrefydd y gweithfeydd, oedd fod eisiau rhyw 10 i ddyuicn ieuainc fyned ildo heb y tafarudsj, a'r haf blwyddy u i'r haf diweddaf, fel firwyth mudiad y Rhuban GIlls., ffurf iodd amryw o brif ddynion y gymydogatth yu bwyligor, a pheuderfynwyd fod Coffee Tavern i gael ei agor. Teimiad pob dyn sobr y pryd IIWLW, fel yn awr, oedd y buasai yn feadith i'r lie, ac Did wyf yn credu fod neb sydd wedi cael y gaieu priodol ar gymdeitbas wedi newid eu barn. Ond y mae yn dcbyg fod rhai wdJi ffurno birn wahauol am y ty hwn. 0 herwydd fod yma billiard room, dominoes, draujhts, a phethau felly, y raaeut yo credu fod y lie a mwy o duedd dystryw o dynion ieuainc nau hadeiladu. Oddiar pan Y lURe y ty wedi ei agor, y mae rhai rClsonau yu dwyn y cyhuddiad mai gltuuhiiug ydyw yr hyn sydd yu myned yn mlaen, ac fel prawf rod y teimlad hwu ya lodoli, gwnawd y cyhoddiad yo gvhoeddus mewu capel yn y Ho nos SuI, Rbagfyc 23ain. Yr hyn a achosodd i ddwya y peth gerbron, cedd apwyutio un i cistsdd mewn pwyllgor yu y Coffee Tavera y nos Lun ar ol hyny er trcfru pa fodd y dygir ya miasn y gwaith o roi 10 a ibeiscsi i htk-il ysgolion »c cglwJFi y cwm pan y byddai tasb L Davis, Ysw yu dyfoti i'w osdran. Dywedwyd u&d Gedd yn le psia ^ol i asfou cyntych olydd, i hwmy yn cyuryebiolydd citfycdoL Nid wyf yn gwybod a oes yma ry w weitft- red anheilwng wedi ei chyflawni; an* barned y darllenydd ai teg neu atUahee yw dwyn cyhuddiad fod y Coffee Tavern wecIi bod yn foddion i lygru oymydogaetb o ddynion. Y mae prif ddynion y lie yam yn adirectors i'r sefydliad uchod, ac felly v mae cyhuddiad o'r fath hwn yn ormod i", ollwng yn ddisylw heb ei droi yn ol. Ore& wyf mai yr unig amcan gan bawb sydd yw nglyn a'r Coffee Tavern ydywgweJa moes- au y gymydogaeth. Pa beth arall all&i loèI mewn golwg gan Arglwydd Aberdar, a phot foneddigion ein gwlad, i agol tai o'rfatb<mfl| i dynu rhywrai sydd wedi syrthio i fed&e* dod a Iiygredigaeth. Nid dirwestwyr yo unig sydd wedi bod yn gweithio o bl-ud mudiad, ond cymedrolwyr hefyd. Ond y peth sydd fwyaf rhyfedd i mxra mai dynion sydd yn chwenychu djieryu- bunain sydd yn ffurfio y tarn hon. ArwydiS- air dynion o'r fath bob amser ydyw lawr a phob peth sydd & thuedd ynddo i'w h&midi, fadu hwy o'u llymaid. Y mae yn bosibl fod yma lawer o anrhefn yn bodoli weilhiast pan fydd y lie yn llawn, ac fod rhyw box,. sonau wedi camddefnyddio y gwahaodl chwareuau; ond nid ar y sefydliad y maey bai o byny. Gellir dwyn yr on eyhocktiaS. yn erbyn ein capeli a'n heglwysi. Refyt!L, cyfaddefaf fod llawer i ddyn ieuanc a adezd. fynychu y cyrddau gweddia'r gyfeiliach J8 awr yn myned i chwareu dominoes i'r Coffee Tavern, ond eitbriadau yw y rhai hyn. Jficg. i hyn y bwriadwyd ef, ond i ddeau Uaswat sydd yn treulioeu nosweithiau yn ydstwror. i ddrygu eu oyrff a'u henaid, Mae rhyw boblach rhyfedd i'w cael yn y byd. 0 bee- wydd fod dominoes a pbetbau cyifflyb wecIi bod yn cael on harfer mewn t&farnMx i gamblo nad ydyw yn bosibleu defnyddio && amcanion gwell. Rhai blynyddau yn ol ysefc. welodd gweinidog ieuanc â. tbeuki yn j iitt hwn ac er mwyn treulio y prydaawn 18 ddifyr, chwareuodd game o gardsx a mawe y twrw a wnawd ar ol hyny. Pa byddsE wedi yfed drwy'r prydcawn, a'r heol p rhy gul iddo i fyned adref, ni welai nek ddim allan o le yn hyny. Diau fod y pec- sonau sydd wedi cael eu penodi gan y cwaaai yn edrych mwy ar en cymeriadaa eu team- ain na goilwng dim annheilwng o'r lie fyvAA yn mlaen yno. Maent oil yn fiftsnooul mewa gwahanol eglwyai yn y lie, a thueQII. ynddynt bob amser i wella oymdeiiJaii p, mhob dull a modd —COFFFE.
--G O vVEu uAL).
G O vVEu uAL). Cynaliwyd cyngherdd ardcterchog ya y llo uchod nos Fawrth, y 18fed cygsci. "Br artistes oeddent:—Sopranos, Miss iowis, Liaaelli a Miss Nash, Abert&wo! Tdoor, Koa Rhidian, Three Crosses; Ba&s, Mr TCIS. Kichards, Glandwr.* Aetbant oil trwy cm gwaith yn ganmoladwy, a t-h.,Aisiaetk p3.wb oeddynt yn bresenol oedd,-fod ea caaa o'r radd flaenaf. Cyfoiliwyd yn gan Mr Lr. ther Owen, Llanelli. a chadeic- iwyd gan J. W. Wright, Ysw., un o beedbos- ogion gweithfa dur Gower Road.—UK QJSDS? YNO.
AT Y PARCH J. HUGHES, NANTY-MOEL.
AT Y PARCH J. HUGHES, NANTY- MOEL. SVR.-Goddefwch i migyfeirio v ycfey^JG ofyniadau a ganlyn atoch, gan nas gwa aea neb cymwysach i roddi atebla<? itkiyrrts Ghwi dan yr amgylcbiadau >— 1. A ydyw yn hanfodol i ddva fod ya, egwyddoro! gyda cb re fydd ? 2. A ydyw dyn yn fod sydd yn smxMa m ryddid ewyllys? S. Pa un ai cymeradwyo ynte aegfcjiaajr— adwyo y Phariseaid am eu Jwiutirecli i bresylttio wnacth Crist tr's llawer 4 M&asrw*.
Family Notices
GENEDIGAETHAU. Rhagfyr 21ain, priod Mr Jchn TDawsmw,. Cadoxtan Terrace, Castellnedd, c ftJr1 4, gelwir ei enw yn Thomas. Hip, hip, bwre! fy cgbyfcD^ 'Rwyt heddyw'n d-L yu wir. Ni anwyd plentyn glan&ch I neb o fewn y sir Dymunwn iddo lwyddiacS I dd'od i ba.roh a bri, A doniol fyddo beunydd Run fath a'i hoff dadeu, lOAN PRIODASAU. Rbagfyr 22ain, yn Bethlebevo Castellnedd, gan y Parch D G.. -%Qe-Flu Tonau, ao yn mhresenoldeb y CQ Mr D. JoneijJ, Mr Lemuel Evara, Miss Mary Jones, Tonau, AbereteHjis. Bhagfyr 24ain, yn swyddfa'r Castellnedd, Mr D. Glacnedd Wi-ywHR-p, ti Miss Sarah Thomas, gynt o fli, -aEsi ddiweddar o Glynnedd". MARWOLAETHAU. Rhagfyr yr 17og, yn bedair ixrtryiM Rachel Ann, mfrrch anwyl i Mr J-, E. ? Msm. Sarah Lloyd, grocer, Cardiff aman. Y dydd Iau canlyaolrw daeth liuaws o gyfeiilion yn nguvni it hrh- rwng «i gweddiihon icaiwoi i hoeddus Aberdar, prydy gan yr y<3grifenydd. Duw fydfo gysas: i'r thieni galavus. Er can ddued ydyw'r cysnyl Sydd yn hoi rat uwch jstss* Ac mor ffyrnig yw y atMKKo-, A brawychus ydyw'r reesu Daw i'r golwg trwy y catidmj Enfys gobaith hardd ei. Urw, Gan gyfeirio i'r aur ddiaas. Lie mae Rachel Ann yn hyw.. Byw mewn ystyr mwy Byw yn Nghanaan Byw heb nycbdod ac afiecJjy^S Byw am byth yn wyu ei Byw mor berffaith naa gall Byw mewn been a byw keiM, Byw mewn gwlad heb Byw mown bro heb acgee Abesd&r, Rhagfyr 7fed, yn 64 mlwjc •. :>:■&, Mir David Dauid Thomas, tad IE dy(1(¡ Mawrth canlytol rvi weudillion xusrwol gan dorf ijr.c v" I fya went yr Hen dy cwrdd,, Cefo. wyd ar yr acliiysnr gan y Ff-tsv -it T. liL Evans, Salem, Heo'gervg. Bn "^c £ bpm$Sz yu oruct wyliwr parchas &x rw, 1U«.*LK £ 41U, q waith tBwa Cyfarthfa. ads am 30 xuiycedd. Yr oodilyis. sohe « gofalus, & j.'h<?rchid ef gpa bawl*. Qa&ms- Oild weduw. tri mab, a dwy ZmsSz i aJ»r«.s £ ei 01. lot hbdd a wilio'r waMv AxtmR