Tarian Y Gweithiwr

LLWYNYPIA. JosF-Pia.-Nos Ian, Chwefror yr 8fed, rhoddwyd perfformiad o'r gantawduchod yn Salem gan gdr y capel, dan arweiniad Mr T. John, ysgoifeistr. I ddechreuygy- P agherdd cafwyd Uiiawd ar y berdoEeg; gan D. Bowen, Dowlais. Can, I The White Squall,' gan D Evans, Llwynypia. Can, 4Arafa, Dou,' gan D. Evars (Asaph Rhon, dda). Can, I Twickenham Ferry,' gan Miss S. A. Parker, Ystrad Rhondda, Unawd, Arm, arm. ye brave,' gan Idris Thou., as Yna awd yn mlacn & pherfformiad y factawd. Y prif gymeriadau oeddynt:-— oseph. D. Evans. Llwynypia; Jacob Gwi lym Jenkins, Trchtrbert; Reuben, Asaph Rbondda. a Joseph Lloyd; Jndah, W. Mor. gan Pharaoh, Idris Thomas a plH rponolid rcil1 gan aelodau o'r cor L'ynia y tro cyntaf i ni glywed Mr D. Evati&, LJv, yuypja. ac y mae yn debyg mai dyma. y tro cyLtaf iddo yntau gymeryd rllan mor arbcuig mewn eyegberdd o'r faih. Actb trwy ei waith yn ganmoladwy iav. u, a chydag ym- atrferiad daw yn ganwr galluog. F. l Jacob gwnaeth Gwi ym Jt-nkms Trebeibtrt ei waith yn wir nelo.— canai gyda thoimlad a mynegiaiit. Am D¡..vid Evavis (Asaph Rhondda) ac Idris 1 born as. y maf'Lt Lwy yn adnabvdc.us fel dat^ranwyr galmog. a digon yw dweyd id^ynt wjjoud eu riiau fel arfer. Y mae Joseph Li037d a • Morgan yn ganwyr gobeithud. Dangosai y cor olion Uawer o yruarferiu 1 ac addjsgiad.. Yrovdd y gwahacol leis'.au wedi eu gwrte".t!iio yn dda, ac yr oedd c /dbwysiad campus i'w deimi'" rlivn^dnyr-.t O'r decbrcu i'r d'iwcod yr o* dd gofal i.oi U'' r.ol ri gytrt ry-.l gyda't D:i) n:c:h,};t:- :p.l'yn oc,;rl yu pn.fi yn eglur fod yv ya tain o sylvv i ilaj4 i qnnntiiy. Ni chjicerodu yr hitch lt-iaf le yn vstod y gyngbt n'd. 1:n wir, yr oedd yn hi s r gwrando y c r yn cy. metfd i fvnv V :(0'ai,Jld gydgatnn. Dynroiiwn longyfaicb Mr oLD rv Vwyud- iant y peJtYTni;"i, yan obeithio y bydd iddo et a'r cor yu mlae: c ymgy rceryii at rj w vv..t;< ca-vstirul ftiall fir Un. waith (yh,jliL1 ar y berdon«:.g WHI Mr D. Bowen, ;:io ar yr ho.nm>niutn gan Nr G. Lewis, Llwynypia Yr oedd yr I addoldy yn orlawn o wraudawyr astud.

ABERAFON. Yr wyf yn teimlo dyddordeb dirfawr, ac j yn cyfranogi o lawenydd helaeth. wrth glywed am iwyddiant Ysgol Ramadegol y lie uchod. Y mae yr athraw enwog, y Parch T. Richards, yn haeddu canmoliaeth mawr am ei weitbgarweh a'i ddyfalbarhad yn addysga ac yu b^iiorddi ieuenctyd y Dywysogaeth. Gallaf ddweyd trwy bronad am dano, mai efe vw y boneddwr mwyaf crefyddol a'r meddyliwr galluocaf, y bum yn siarad â,g ef erioed. Y mae cymaint o egwyddorion ryddfrydol yn cartrefu yn e gal on, a'r rhai hyny yn yrrnld a J bly gu alias yn blygion o weitbredoedd daionus, fel y mae yn cael ei barchu a'i anwylo gan bob sect o bobl. Da genym bysbysu eto fod Master T. Banford Penvcae wedi pasio ei arholiad yinllwy(itiixt)rsytiv Pharmaceutical Society Y mae livil yn llftf'»ru yn groch am ra^oroldeb yr ys^ol arddercJiog uebed. Dy' mnnaf o galon lwyddi«nt mawr i'r athraw galluog, a bendith yr Tor a orybwyso arto ef a'i bdiogaeth hyd ill o genediaetban — LLENOR APAN.

PONTARDDULAIS. Wele Di. yn nnol a pbsnderfyniad y cyf arfod a gynaliwyd yn Abertawe er ys ychydig amser yn ol. yn cylioeddi cofres o gyfraniadau e.in cydweitbwyr er ein cynorth wyo ni, y gweithwyr sydd yn segur yn y Cambria. Diolch yn fawr i'r rhai hyny sydd yn agor eu calonau tuag atom, a go beitbio y bydd iddynt barhan i'ellv byd nes y byddom yn dechreu gweitbio. Fel y can- lyn y mae y eyfrauiaCiau :-GIruorgan. 2p 9s: Gfanaman, Cross Keys, 5p 4s Gc; Teilo, 6p 14s 4c. Y mae dauaman yn cyfranu yn awr i weithwyr y Garuact; a chan fod Pontarddnlais wedi dechreu Igweithio, y mae yr Hendy a'r Ysp Uy yn cyfranu i'r Cambria. Y mae gweitbwyr Glamorgan yn anfon eu cyfraniadau yn awr i'r ary- sorfa ganolog.—R. L.

CR AIGTREB ANOS. Cynaliwyd cyfarfod tystebol yn Ysgoldy Gramadegol y lie uchod Ionawr y 27ain i Mr D Davies, Gwernllwyn, am ei lafur fel arweinydd corawl y lie. Cynwysiad y dysteb ydoedd Pitchpipe, ilfetri,n, a Baton. Hefyd, cynaliwyd cyngherdd odidog ar yr un achlysur, o dan nawddlrhai o brif gerdd orion yr ardaloedd Llywyddwyd gan Mr D Ifor Davies (Dyffrynfardd). Cyfeilydd, Mr Jones, Craigcefnparc, Clydach. Gwas anaethwyd yn y gyngherdd gan Mri J. Jones, D. Davies, J. Morgan, J. Walters a'i gyfaill, W. Williams, M. Lewis, D. Morgan, G. Davies (Cerddor Morganwg), H. Morgan, D. Joseph, W. Jones, D. Bevan a'i gyfeill- ion, W. Bees, W. Jones a'i gyfaill, W. Wil. liams a'i gyfeilles. Wedi cael can yn ar- wain i gyflwyniad y dysteb gan Mr Henry Morgan, cyflwynwyd y dysteb i Mr Davies tan dair geneth leuainc a benodwyd yn aenorol, a disgynodd cawod o anercbiadau barddonol arno ar adeg y cyflwyniad. An- adlodd Dyffrynfardd fel y canlyn:- A bron deg dy anrhegn—o dysteb, Heb dostur yn gwaedu; Y fynwes yn gynbes, gu, Wna'r rhianod drwy wenu. Cymer y rhodd, lane, yn foddlawn-o ddwylaw'r Dair heirdd olwg rhadlawn; D'urddo'n gerdd awr 'nawr a wnawn, Yr hyglod wr rhywioglawn. Gyfaill mwyn, mae swyn a serch—i'w A dihalog draserch, [weled, Yn y dirionfyw dair wonferch- 0 flaen eu gwrid ffy ofid erch. Blin genym na ddaethom o hyd i anerch iadau y beirdd ereill, a hwythau o deilyng- dod uchel. Yn ystod y cyfarfod canodd parti y lie I Hoff Gymru,' a 1 Pa le mae'r Medelwyr?' yn rhagorol; ac aeth pawb ereill trwy en gwaith yn ardderchog. Wedi canu 1 Hen Wlad fy Nhadau,' ymadawodd pob un a gwen foddhaol ar ei wyneb, wedi mwynbau ei hun yn un o'r cyngherddau goreu a fu yn yr ardal hon erioed.-GOH. I

AT Y BEIRDD. Cyfeiried ein cyfeillion y Beirdd eu holl Gyfansoddiadau Barddonol yn y modd ac i'r eyfeiriad canlynol:— Tnos, WILLIAMS (Brynfab), V- Hendre Farm, Treforest, Pontypridd.

DUCHANGERDD—ERLIDWYR EISTEDDFODAU. Erlidwyr eisteddfoclau I dyma hwy, Y doethion anwybyddwyd trwy yr oesau, Cystuddiant eu hysbrydoedd cyfiawn trwy Iachau defodau'u gwlad, a gwella'u moes-, an 0 gresyn i'n hen genedl benboeth mwy 0 flaen y fath ddiwygwyr datlu croesau, O maent mor dyner—mae eu cydwybodau Heb rith o ragfarn at ein heisteddfodau. Erlidwyr eisteddfodau na, mae gwall Yn mbeuawd y duchacgerdd genedlaethol, Ydydrwyàd yw tramgwyddo dynioh call Am wawd,-o'n ffol arferioo bynafiaethol; Mao'n rhaid fod rheswm wedi myn'd yn ddall Os gelwir hwy'n erlidwyr cetlie-ryipc-tbol; I'r wadd a'r ystiium aed ein hen ddefodau Sy'n poeti ein dysgedig awdurdodau. Erlidwyr eisteddfodau mae eu cri YD groch o blaid cynlluniau diwygiadol. N Mae cvmeriadau dysgJaer-mae eu bri Yll nerth wrth wraidd eu geiriau dylan- wadol; A dichor. y daw rhai o'n bwyrion ni 0 dan eu beirdd atifwriadol, Ac eisioes gwelir ol yr ysEtolheigion Ar byd ein gwlad fel llwybrau llocgau'r eigion. E. rlid-v-vyr eisteddfodau! mae (1.1 dawn Yu awei baf adfvwiol i'n lle^-yddiattb, Ysgubaut yr holl us lieb pyftVo'r prawn, Na rboddi Haw ar fegin fawr pv.ffyddiaetb A gwnant ein holi Iwyfanau'n/ brydferth iawn Heb wario dimai bren ar sebonvddiaetb Ond wed i'r oil, mae rhaiyn haerllug dnigon I'wgalw hv/y'n bob peth otd boneddigion. Erlidwyr eisteddfodau mae'n fy n ron O byd, wrth f-n^i'r testyn, ryw euoprwydd, A cliwyl y gwrid i y.yeeb awen Ion Pan glyw lysenwi deiiiuid gwir ecwogrwydd; Ond byddai'r un mrr bawdded tori ffon Wrth guro'r gwynt a difa eu poblogrwydd; Mae eu gogoniant hwy tudraw i hanfod— Rhy bell I'w gyrhaedd, a rhy gudd i'w gan- fod. Erlidwyr eisteddfodau I rhaid eubod Yn teimlo'n ddwya o herwydd ein pagan. ias^h, y Trwy ein cvfrioion maent yp myn'd a d'od I'w cbwilio oil wrth oleu clir damcaniaeth; Ond yin ein gwyl ni welant wrthddrych clod Wrth oleu haul, heb son am wawl trydan- i&eth; Mae hyn yn rhyfedd, maent yn ddigon beiddgar, A'u llygaid gwaddod hwy yn ddigon treidd- gar. 0 Erlidwyr eisteddfodau mae ein lien 0 hyd folallweli yn bliiio eu golygon, A chlywed tine atbrylith Gwalia Wen A'i fvra liws, ar nnwaith i !ewygon; OnlloR caul awyr i anadlu 3m, Ni raidi neb £ arlamu am ft ddygoo Mae'n feudith fawr fod ganddynt le i chwythu. A ninau yn eu cysgod le i rythu. Erlidwyar profft-sedig! mawr y cam A gawsant hwy t-rioed mewn eisteddfodau, Bu 11 a wet un yn aohwyn wrth ei fam Dau feichiau trymiou siotit am ddiwrnodau; Bydd cyfrif erch ar Jawer beirniad am Droi byddar glust i laison cydwybodau Nid rhyfedd fod rhai'n codi'D awdurdodol I chwychu fiiim dialedd eisteddfodol. Erlidwyr eisteddfodau onid yw Eu baebos yn uu cyfiawn ac amserol ? Mae d'od i Gymru dridiau'n gwneuthur rhyw Estroniaid weitl iau'n feirniaid go wiberol; Ac ms gall yr eisteddfod, druan, fyw Heb dderbyu eu cyffeiriau ymarferol; Byw yw'r eisteddfod! ond mae'n rhyfedd hefyd Ei bod yn dal mor hir o dan ei cblefyd. Erlidwyr eisteddfodau dyma'r lln A ddaw a'r Cymry'n ol i ffyrdd doethineb, Ar ol vmgrwydro trwv'r canrifoedd fu Hyd Iwybrau gwyrgam Barddas mewn dall- ineb; Mae diwygiadau'n d'od—arweinwyr cu Sydd heddyw yn cyhoeddi ein ffolineb, Beirdd a cberddorion ein hen wlad yswiliant, Ac i'r cysgodionmewn muianrwydd ciliant. Erlidwyr eisteddfodau I dyma rai A fyddant byw a marw trwy yr oesau, A dyma ddoethion sydd am rodddi llai 0 waith i'r pen, a mwy o waith i'r. ooesau, Ac ni chyhuddant neb o fod ar fai Lau; 08 sethrir ambell waith ar ddeddfau moes- Ac yn eu marebnad hwy, o bob defnyddiau, Y nwyddau rhataf oil yw ymenyddiau. BRYN.

RISIART A TOM. Dau facbgenyn byeban i Mr a Mrs J. B. Jones, New Tredegar. Bu y ddau farw yn fuan ar ol eu gilydd. Pan oedd y cymylau'n diflanu, A swn yr ystorm yn pellhau, Ymdorodd ail 'storm ar y teulu, Nes peri i'r ing i barhau; Bron cyn cauad beddrod y cynta- Aeth angeu a'r ail yn ei gol, 'Roedd eisieu cyflymu o'r gladdfa I angladd y llall oedd ar ol. Daeth angel o'r nefoedd yn sydyn I gyrchu Tom bach tua thref, Aeth yntau at lesu i ofyn Am ddvfod a Risiart i'r nef; 'RoeBd Risiart yn teimlo'n ddigwmni 'Nol colli ei frawd yn y byd, A dygwyd ef ato gan Iesu, Er mwyn i'r ddau fach foli'n nghyd. Yr ydoedd y nef yn hiraethu Am gael y ddan dlws yno i fyw, A Risiart a Tom yn addfedu I fyned i fynwes eu Duw; Yr oeddynt fel wedi 'u cymhwyso I'r nefoedd yn fwy na'n byd ni, Ac aethant eu dau yno i daro Rhyw ddeuawd am waed Calfari. Mae'r bychan yn awr gyda'u gilydd, A'r ddau gyda'r lesu'n llawn can, Am gael ymgyfarfod o'r newydd, 'Nol bod dipyn bach ar wahan; Ac yno cant mwy gydfolianu, Heb un newid bydoedd i fod, Ond dysgwyl y gweddill o'r teulu I'r nefoedd i gyd wedi d'od. New Tredegar, J. VOLANDER JONES.

y ;.> YR EIRA. I anwylaf, dyner eira, Mae prydferthwch arnat ti, Pan yr wyt yn ngberbyd awel Yn d'od tua'n daear ni; A thros Iwybrau anian llithri Yn dy brydferth fantell wen, A'th draed mewn sandalau arian, Ac enfys gloew gylch dy ben. Disgyn wnai, O blentyn purdeb, Ar wynebpryd llwyd y elyn, Dystaw fel y dawnsia'r huan Ar balmantaidd aur y llyn; A chwarena'th berlan dysjaer Yn fyrddiynau drwy y nen, • Mal rbyw Hodau heirdd paradwys, Yn gafodydd ar ein pen Fel offeiriad ydyw'r mynydd, Mor hunano1 uwch y bryn, Yn traddodi pregeth angeu I wyrddlesni ir y glyn A'r ben dderwen fel ynades, 0 dan bwys ei gwlanog wallt, Wreridy yshryd 'storm yn sibrwd Darfod ar ganghenau'r allt. Darfod." i roi bun i fywyd, Ac eneinio'r ddaear faith, Fel b'o'r bryniau a'r mynyddoedd Eto i lifo'n fel a Haeth Tevrn marwolaeth ydwyt heddyw Trwy holl anian fawr i gyd, ODd mae baf y flwyddyn nesaf Fel pe'n gorwedd yn dy gryd. Nantymoel. D. W. DAVIES.

RHYFEL. Twrf erfawr tyrfa o arfau,—gynau Yn garioedd trwy'r rbesgan Cleddau'n goch myrdd o ochau! Ang.'u'B y gwyllt reDg&u'n gwau. New Tredegar. VOLANDER.

Y LLYTHYRGLUDYDD. Dyn i bawb o dan ei bwn—yw'r llythyr Gludwr llwythog: sylwn, Mae'n ufydd negesydd. gwn, A i'w deithiau bob dwthwn. Hafod, DAVID MORGAN.

TO BOOKSELLERS! For cheap good work, with quick dispatch, try R. THOMAS, Bookbinder to the Trade, 56, Castle Street, Merthyr. Parcels returned bound in 10 to 14 days. < Appointed binder to the Swansea Public Library, Terms: Cash. ST. FAGAN'S SCHOOLS, TRE- CYNON, ABERDARE. A GRAND ART UNION PRIZE DRAW. ING will take place at the above Schools on Monday, July 9th, 1883. Prize,—A LEASEHOLD HOUSE, VALUE £70. Tickets, 6d each, or a book of 12 tickets for 5s. Applications for books of tickets to be made to the Sec ,—Mr Thomas Hopkins, 12, Stag street, Trecynon, Aberdare. SILOAM, GYFEILLION. YDDED hysbys y cynelir y drydedd Eisteddfod a'r ddeg yn y capel uchod dydd GweDer y Groglith, 1883. Llywydd,—Idris Williams, Ysw. Beirniad y canu,—Mr T C. Evans, U C.W. Arweinydd. a beirniad yr adiloddiactaur- Mr Wm. Abraham (Mabon). Prif Ddarn,—I'r c6r heb fod dan 50 o nifer a gano yn oreu Then Round about the Starry Throne,' Handel, gwobr £10 a X2 i'r arweinydd. Programs yn cynwys yr holl o'r manylion, i'w cael am y pris arferol gan yr ysg.,— M. MORGAN, Cambrian House, Hafod. GLOWYR! GLOWYR! ONLLWYN COLLIERIES, Na. NEATH. \7 N EISIAU, o 15 i 20 o lowyr yn y lofa uchod (GIo Careg). Digon o dai i'w cael yn rhad ac yn gyfleus i'r gwaith. Ymofyner a Mr P. George, Manager. BETHANIA, TREHARRIS. pYNELIR CYFARFOD LLENYDDOLyn C, y capel uchod dydd Llun. Mawrth 19eg, 1883. Cadeirydd,-Mr T. J. Evans, Manager. Bfcirniaid: y traethodau, barddoniaeth, &c ,—Mr T. Drew (Y Dryw), Trebarris; y canu,—Mr Edward James, Mountain Ash, y bays, yr hosanau, &c., Miss Davies, Ysgolfeistres. Prif ddam corawl-I'r parti ddim dan 25 mewn rhif, a gano yn oreu4 Nant y Mynydd,' gwobr a. Programs i'w oael am y pris arferol gan yr ysgrifenydd, Mr Thomas Williams, 9, Penn street, Treharris. Yn mhob llafur y mae elw.1, SARON, ABERAMAN. "DYDDED hysbys y cynelir Eisteddfod yn y capel uchod dydd Gwener y Groglith, 1883, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianm mewn caniadaetb, barddon. iaeth, rhyddiaeth, adroddiadaeth, &c. Cynelir Cyngherdd fawreddog yn yr hwyr. Prif ddarn oorawl—I'r c6r heb fod dan 60 mewn nifer a gano yn oreu I Yr Haf' (Gwilym Gwent). gwobr £ 8 a darlun hardd o'r arweinydd mewn Oil Painting. I'r c6r heb fod dan 40 mewn nifer a gano yn oreu Teyrnasa lesu mawr,' o'r Chronicl, gwobr £ 4, A Baton bardd i'r arweinydd. I'r côr o blant heb fod dan 30 mewn nifer a gano yn oreu Ai difater genyt ein colli ni,' Telyn yr Ysgol Sul, gwobr ill 10s. I barti o wrywod heb fod dan 16 mown nifer, a gano yn oreu Y Gwanwyn,' gan Miiller, gwobr,;Cl. Traethawd. Am y traethawd goreu ar I Y Gyfundrefn Gydweithredol (Co operative System),1 gwobr rhoddedig gan Mr R. W. Evans, Aberaman, £11a. Barddoniaeth. Am y G&n o Glod oreu i'r Parch R Rowlands, Saron, Aberaman, gwobr 10s. Am y Penillion Marwnadol goreu i'r diweddar John Llewelyn, Cwmbach, diacon gweithgar a ffyddlon yn Eglwys Bryn Seion. Cwmbach. Am fanylion pellach ymofyner a Mr J. Rees, Co-operative Stores, Aberaman. Gwobr gan Mr Wm. Llewelyn, 10s. Am y Chwech Penill Marwnadol goreu i'r diweddar Wm..Tones, Aberaman, diacon gweithgar a ffyddlon yn Eglwys Saron. Aberaman. Am fanylion pellach, ymofyner a'r ysgrifenydd. Gwobr gan Mr D. Jones, 10s. Am y Beddargraff goreu i'r diweddar John Jones, Aberaman, mab yr achod, brawd ieuanc diwyd a ffyddlon yn Eglwys Saron, Aberaman. Gwobr gan Mr T. M. Davies, Aberaman, 5s. q Cadeirydd: D. P. Davies, Ysw., Y.H.. Ynyslwyd House, Aberdar. Arweinydd y dydd Mr John Rees, Co. operative Stores, Aberaman. Beirniad y ganiadaeth Mr Seth P, Jones, Board Schools, near Swansea. Beirniad y traethawd a'r farddoniaeth Parch D. Onllwyn Brace, Ystalyfera, Swansea. Y programmes yn cynwys yr holl o'r manylion yn awr yn barod, ac i'w cael gan yr ysgrifenydd am y pris arferol. C, JOHN WILLIAMS. Ysgrifenydd, Co-operative Stores, Aberaman, Aberdar. EWORKMAN'S HALL TAIBACH. I 1YNELIR EISTEDDFOD yn y lie uchod ™ prydnawn dydd Sadwrn, Mawrth 17eg, 1883. Beirniaid: Alaw Dau. Llanelli, a Mr David Michael tDi wi Aiari), Cwmafan. I'r c6r a gano yn oreu We never will bow down,' o'r Judas Macabseus, gwobr iilO. I'r parti heb fod o dan 20 na thros 25 mewn rbif, a gano yn oreu Olyw gan yr 'Hedydd,' gan Alaw Driu, gwel Cronicl y Cerddor gwobr Xl 5s. Bydd y programs yn barod yn fuan, yn cynwys yr holl o'r testynau, i'w gael am y pris arferol gan yr pg.DAVID MORT. Y MAE D. Howells (Gwynalaw), U.C.W., Yn parhau yn agored i dderbyn engagements fel Tenor, i gymeryd rban mewn Oratorio#, cyngherddau, neu fel beirijiad eistfeddfodol. Cyfeiriad Gwynalaw, Aberaman, Aber- dar. EISTEDDFOD Y GROGLITH, TREALAW. fTTNELIR YR EISTEDDFOD uchod yn Methlebem, Trealaw, ar ddydd Gwener y Groglith, 1883. Llywydd,—G. Williams, Ysw., Miskin Manor. Arweinydd,—Parch J. W. Lewis, Trealaw. Beirniad y farddoniaeth, &c.,—Parch J. T, Morgan (Thalamus), Pontardawe. Beirniad y ganiadaeth,—Mr Dan Davies, A.C., Dowlais Perdouas,-Miss Priestly, Tonypandy. Telynor,-Master Charlie Pearce (Ap Pearce), Treherbert. Prif Destynau. I'r c6r heb fod o dan 50 o rif a gano yn oreu Awake the Harp' (Creation), gwobr 10 0 0 Ac Ornamental Brass Stand i'r arweinydd, gwerth 2 2 0 I'r cor o'r un gynulleidfa heb fod o dan 30 o rif, a gano yn oreu 1 Jerusalem fy Ngbartref Gwiw *300 A baton hardd i'r arweinydd I'r c6r o blant heb fod o dan 80 o nifer na thros 15 oed, a gano yn oreu A'i difater genyt ein colli1 5 0 A 5s i'r arweinydd. I'r pedwar a ganont yn oreu S Llwyn Onn' (J. Thomas), gwobr 10 0 I'r pedwar a ganont yn oreu a Merch Megan I (J, Thom as), gwobr 1 0 0 Am y traethawd goreu ar 'Hunan. ddiwylliant,' gwobr 1 0 0 Am y G&n Gymraeg oreu ar y geiriau God helps them who help themselves, gwobr 1 0 0 Am yr Alargan oreu i Mrs Eliza Davies, diweddar briod Mr E Davies, Iron Founder, Trealaw, gwobr 1 0 0 Am y Beddargraff Hir a Thoddaid goreu i'r diweddar John Humphreys, Trealaw. Manylion i'w cael gan yr ysgrifenydd. Gwobr 0 7 6 Y programs yn awr yn barod, ac i'w cael am y pris arferol gan Daniel Thomas, Liverpool House, Trealaw. Trysoryddion,—Mri J. Williams, Land Agent, a M. W. David, Ynyscynon Hotel. 1 MAr o gAn yw Cymru i gyd.' JERUSALEM, YSTALYFERA, Dan nawdd boneddigion yr ardal. CYNELIR EISTEDDFOD Gadeiriol yn gysylltiedig a'r capel uchod, Llun y Paso, Mawrth 26ain, 1883, mewn pabell eang ar gae canolog yn y lie, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn cerddoriaeth, rhyddiaeth, a barddoniaeth. LlMdd,-S. Rawson, Ysw., Ynys y. darren. Arweinydd,—T. Davies, Ysw., cyn.faer Abertawe. Beirniad y gerddoriaeth, y eyfansodd. iadau, &c.,—Mr W. T. Rees (Alaw Ddu), Llanelli. I'r cAr heb fod dan 80 o nifer, a gano yn open I May no rash intruder,' gan Handel, gwobr £ 20; h.y., S15 i'r cSr, a X5 i'r ar. weinydd. I'r c6r o'r un gynulleidfa heb fod o dan 50 o nifer, a gano yn oreu • Gwir yw'r Gair,' gan Owain Alaw, gwobr .£6; h.y, X5 i'r c6r. a oSl i'r arweinydd I'r c6r o'r un gynulleidfa heb fod dan 40 mewn rbif. a gano yn oreu y d6n 1 Elwy,1 gan D. Jenkins, Mus Bac, gwobr £110s. Ceir enwau y beirniaid yn y DABIAN nesaf. Programs yn cynwys pob manylion ych- wanegol. i'w gael gan yr ysgrifenydd am y pris arferol.-Rees Lewis, Co-operative Stores, Panteg. Ystalyfera, Eisteddfod Gadeiriol Treorci. CYNE LIB YR EISTEDDFOD uchod mewn pabell eang a chyfleus y Llun- gwyn, Mai 14eg, 1883. Arweinydd: PARCH W. MORRIS (Rhosynog), Treorci. Beirniaiil y Ganiadaeth: MRI DYFED LEWIS, R.A.M Llundain, ac R, C JENKINS, j R.A.M., Llanelli. Beirniad y Farddoniaeth a'r Adroddiadau: BRYNFAB. Beirniad y Traethodau: PARCH E. ROBERTS, D.D.. Pontypridd. Beirniad y Gelfyddydwaith: MR D. MORGAN, adeiladydd. a MISSES OWEN a DAVIES, Ynvsowen Schools. Perdonydd: MR D. RHONDDA DAVIES, Treorci. I'r cfir heb fod dan 60 o rif, a gano yn oreu I Gloria' (12th Mass), gwobr X20, I'r parti o wrywod ddim dan 20 mewn rhif. P. gano yn oreu 1Y Wawr (H, Smart), o'r Cerddor Cymreig. gwobr X4 4s. Awdl. 'Y Cenadwr,' heb fod dros 300 o linellau, gwobr £3 3s. a cbadair hardd. Am y farwnad oreu heb fod dros 100 o linellau iir diweddar Thomas Lewis. diacon eweitbgar ac ymdrechgar yn Eglwys Noddfa, Treorci. gwobr XI Is. Traethawd. Rhagoriaethau'a diffygiony Wasg Gymr^ig,' gwobr £1 Is. Programs i'w cael am y pris arferol gan vr Ysgrifenydd Gohebol, W. P. THOMAS, Ystradfechan, Treorky. Ysg. Ariatiol,-JoiiN .TI:IOMAR, 115. Bute st. Trysorydd,—WM. PAMUEL, 34, High-st. Noddfa, POPtyeyminer, Cwm Garw. ,1 CYNELIR EISTEDDFOD yn y capel nchod dydd Llun, Mai 7fed pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr llwyddianus mewn caniadaetb, barddoniaeth, rhyddiaeth, ac adroddiadaeth. I'r c6r beb fod dan 60 mewn nifer, a gano yn oreu Worth y is the Lamb,' gwobr £10 10s a medal arian i'r arweinydd. I'r cfir heb fod dan 30 mewn rhif a gano yn oreu BIodeuyn bach wyf fi mewn gardd' (G Gwent), gwobr .£3. Am y Bryddest oreu ddim dros 300 llinell, Gwahoddiad i'r traini Gwm Garw,' gwobr XI h. Am y Traetnawd goreu ar y 'Llusern Dyoge wch (Safety Lamp gwobr Xi Is. Cadeirwyr,—E. Thomas, Ysw., Braichy. cymer, a John Davies, Ysw, Pwlltarn. Arweinydd, -Gurnos. Beirniaid,-Caradog, a Dewi Afan, Aber- afoD. Cynelir cyngerdd fawreddog yn yr hwyr. Y programs yn cynwys yr holl fanylion, yn awr yn barod, ac i'w cael gan yr ys- grifenydd. 'Pris trwy y post, lie. Ysg.,—Nicholas Llewellyn, Ffalda Col. liery, Cwm Garw. SALEM, LLANILLTYD FAERDRB] OYNELIR y Seithfed Eisteddfod Flyn. — yddol yn y capel uchod dydd Gwener y Groglith, 1883. Beirniad y canu,—Eos Morlais. I'r c6r dim dan 40 o rif g gano yn oreu 'Datod mae Rhwymau Caethiwed,' gan J. Thomas, Ysw., gwobr zClO 10s; sef tlO i'r cfir a 10s i'r arweidydd. I'r cfir o blant dim dan 25 o rif na tbrog 15 oed, a gano yn oreu I Dyàdiau Hyfryd' (Telyn yr Ysgol Sul). gwobr Xl 5s. Programs yn cynwys y manylion i'w cael gan yr ysgrifenyda,-Thomas Williams, Ton Teg, Llantwit Fardre, Pontypridd. AMERICA!! AMERICAH Reduction in Steamers' Fares The Fares are now until further noties., National Line—Adults £ 4 0 0 Children under 12 years 2 0 0 Infants under 12 months I 1 0 Inman, White Star, Guion, Cunard Lines- Adults £ 4 4 0 Children under 12 years 2 2 0 Infants under 12 months 1 1 0 American Line—Steamers, Lord Goughj British Crown, British Queen, British King—Adults t4 0 0 Children under 12 years 2 0 0 Infants under 12 months 1 10 Steamers, Ohio, Pennsylvania, Illinois, Indiana—Adults .u 4 0 Children under 12 years 2 2 0 Infants under 12 months 110* For passage and particulars, apply to JAMES REES, 14, St. Paul's Square, Liverpool. t R]3[YMN.EY Art Union Prize Drawing IN aid of the building fund of Goshen Con. gregational Chapel, Rhymney, will take place at the above chapel on Tuesday, May 1st, 1883, under the distinguished patronage and supervision of the following gentlemen: T. Davies, Esq., Rhymney; W. Pritchard, Esq., Rhymney; R. Abrahams, Esq., Rhymney; J R. Williams, Esq Rhymney; 1. Phillips, Esq., Pontlottyn; J. Davies, Esq., Rhymney; D. Thomas, Esq., Rhymney. FIRST PRIZE, .£10 10s. CASH. Prize. -t a. d. 2nd—A Silver Lever Watch 6:0 0 3rd—A Rosewood Writing Desk 2 2 0 4th—A Pair of Pictures 1 10 0 5th—A Good Pair of Blankets 1 10 0 6th—A Good Waterproof Coat 1 10 0 7th—A Set of Trays 1 1 Q 8th—A China Tea Service 1 1 0 9th—A Beautiful Silver Neakehain 110 10th—A Silk Umbrella 1 0 0 llth-A Cruet Stand 10 0 12th-An Accordion 1 0 Q 18th—A Gentleman's Silver Albert 0 15 0 In addition to the above there will be given away about 40 prizes, consisting of useful articles, but no prize will begyyea away of less value than 5s. Tickets, 6d. each, or a book of 12 for 5s. The Drawing will be on the principle of the Art Union, and the successful numbers will be published in the TARIAN Y GWEITHIW*, Merthyr Express, and South Wales DaUy News. Treasurer,—Mr Lewis .Tones, Price-street, Rhymney. Auditors,—Rev J. R. Williams, Pontlottyn, and Mr William Harris, As- surance Agent, Pontlottyn. Secretaries,— Mr Thos. Evans, Lawn Cottage, Rhymney, and Mr John Wm. Harris, Assurance Agent, Price-street, Rhymney. All prizes will be forwarded to any destination, but the win- ner must pay carriage of same. All ticket holders are invited to attend the Drawing at 5 p.m. punctually on the above date. BETHEL, NANTYMOEL. pYNELIR EISTEDDFOD yn y capel ■ uchod Gwener y Groglith, Mawrth 28, 1883. Llywydd a beirniad y rhyddiaeth, y farddoniaeth, &c.,—NATHAN WYN, Ystraa* rhondda. Beirniad y gerddoriaeth,—Mr T. PRICK, A.C., Hengoed, via Cardiff. Prif Ddarn Corawl. I'r c6r heb fod o dan 50 o rif a gano yn oreu I Moeswch i'r Arglwydd,' gan John Thomas, gwobr £ 8 a chadair i'r arweinydd gwerth £ 1. Programmes drwy y post, lie. W. REES (Brynfab), Ysg., Mount Pleasant, Nantymoel, Bridgend Castellnedd. Trgdydd Eisteddfod Flynyddol Llun y Pase, 1883. CYNELIR YR EISTEDDFOD uohod yn Marchnadle Newydd y Dref, pryd y gwobrwyir yr ymgeiswyr buddugol ar y testynau canlynol I'r cor ddim dan 100 o rif a gano yn oreu Oh Great is the Depth' St. Paul. (Mendelssohn) 40 0 0 h.y.. £35 i'r c6r, a S5 i'r arweinydd. I'r etr ddim dan 60 o rif, ac o'r un gynulleidfa. a gano yn oreu Yr Haf' (Gwilym Gwent) 10 0 0 A modd suit o frethyn llwyd i'r arweinydd (as presented to and graciously accepted by H.R-H. the Prince of Wales,on the occa- sion of his visit to Swansea, Oct. 18th, 1881). I'r parti o wrywod ddim dan 20 o rif a gsino yn oreu Cydgan y Chwarelwyr'(D. Jeiikins, MucBac) 4 0 0 I'r Solo Bafs a gano yn oreu I Honour and Arms' (Samson, Handel) 1 1 0 I'r Solo Tenor agano yn oreu I Baner ein Gwlad (Dr Parry) 1 1 0 I'r Solo Soprar o a gano yn oreu I know that my Redeemer liveth' (Messiah, Handel) 1 1 J I'r pedwar a ganont yn oreu Ti wyddost beth ddywed fy nghalon' (Dr Parry) 1 0 0 CadeiryddRowland Thomas, Yaw., Maer y Dref. Arweinydd -S. T. Evans Ysw., Sciwen, Castellnedd. Beirniad :—Mr D. Prosser (Eos Cynlais), Treorky. Cynelir Cyngherdd Fawreddog yn yr hwyr yn Neuaild y Drtf. Y programs* yn cynwys yr boll fanylion, yn awr yn bared, ac i'w cael gar yr ysgn., J P. REYNOLDS, Cwmpardy M JJJg, J. W. JONES, 13, Alfred St., Neath. E. MORGANS, Tryborydd, Skiwen

ILLANDYFEILOG—GYMANFA GERBD. OROL. Dydd Mftwrth, y Gfed o'r mis hwn, oyaal 5odd Ysgolion Sabbothol dosbartli Llan dyfeilog, set Horeb, Llansaint, Ferry-fade, Bfwc y capel. a Llandyfeilog, en Cymanfa Gerddorol yn y lie nchod. Y llywyddion oeddynt W. E. Phillips.Yaw.. Ferry-side, ar Parch D. Lewis. Arweinydd am y dydd, Me J. Thomas, Llanwrtyd. Dywenydd gellym oedd gweled y Gy. maw fa Gerddorol hon yn cael adgyfodiad, wedi bod yn gorwedd yn ei bedd am rai blynyddoedd Y mae effaitb daionus -y gymanfa o'r blaeii ar ganiadaeth gysegredig y dosbarth yn gyfryw ag i wneud yr un hresejjol yn deilwng o'r gefnogaeth lwyraf a gwresccaf. Teimlid yn gyffredinol fod y gwahanol .ypgolion wedi llaturio yn egniol i stidy^ga ri(I yti uuig y tonan, ond hefyd yr gvda mesur helfeth o gywirdeb tselfyddydoi a tluimiad addolgar. Todd <&dig dros i;ea ydoedd sylwadau yr arwein- ydd ar y dfin Lt-ipzic a chafwyd dadgan iad rhag&rol o horn. Digon o dal am fyned gryn £ ordd ydoedd ciywed y don Croes ifaoeliad yu cael ei chanu ydar fath deim!ad a dwysder Er liad oedd rhai o r fconau wedieu dysgu i'r gra tdaa y buasaiyn ddysuano], eto byddai y dylarcwad yn an- iD-rthfy, 'Di ai Patmos,' Aylesbury, Llan. iiar,' a Mae heddyw ffynon hyftyd lawn, Yn ystod y cvtarfodydd cafwyd anerch iatlaa buddiol gan yr arweiuydd. y llywydd- ion, yn nghyda'r Parch u V t i. Owen, Cyd, weli; a W. Thomas. Llansaint. Ithag ei ILaen yr elo caniadaetb greiyddol yn y dos- barth hwn.

MOUNTAIN ASH-BWRDD YSGOL LLANWONO. Y mae chwech o foneddigion wed5 eu cynyg yn Mountain Ash argyferyr etboliad tawn, pedwar olr xhii sydd i'w dychwelyd. Yr hen aeledau ydynt Mr Thomas Edwards, Co operative Stores, (B.); Mr J. W. Jones, |A.); J. H. Brotheroe, offeiriad; a T. C. JP±iiliip3, gweiuidog y Methodisti-dd. Y mae y pedwar boneddwr yn ddyoion cymer- ftdwy iawn yn y lie yn aelodau da, ac yn llsilwug o'u hail ddychwelyd. Nid oes genym ddim yn erbyn un o'r ddau foneddwr %rsdl, ond afraid hoilol t'yddai new id tea nad oes galw mewn un model am hyny.