Tarian Y Gweithiwr

ACHOSYBAOBGEN WALL. Derbyniwyd o Lwynypia, Rhondda, tuag at yr achos cyfreithiol hwn 2p. 10s., a gobeithiwn y gwel yr holl lofeydd erein eu ffordd yn rhydd i'w canlyn yn t-ua-n. JOSIAH EDWARDS. Trysorydd. DAVID MORGAN, Ysgrifenydd.

Brad-Lofruddiaeth yn yr Iwerddon! DAU 0 SWYDDOGION Y LLYW- ODRAETH WEDI EU LLADD! Prydnawn dydd Sadwrn diweddaf cy- merodd bradlofruddiaeth le yn y Plioenix Park, ychydig y tu allan i furiau dinas Dublin, ag sydd wedi gyru holl fradlof- ruddjaethau yr Iwerddon ei hun i'r cysgod ion, er mai dyna y pethau y mae yn fwyaf enwog ynddynt. Y personau a fradlofrudd. iwyd oeddynt Arglwydd Frederick Caven- dish, a Mr T. H. Burke. Bu yr olaf yn Is-ysgrifenydd yr Iwerddon am ddeg mlynedd, ond nid oedd Arglwydd F. Cavendish ond newydd gyrhaedd i Dublin i gymeryd y swydd o Ysgrifenydd, canol dydd. Yr oedd y llofruddion yn bedwar mewn nifer, a chymerodd y weithred ysgelar le oddeutu deg mynyd wedi saith o'r gloch yn y prydnawn—goleu djrdcl glan, a hyny yn ngolwg castell Arglwydd-Jjieii- tenant yr Iwerddon, ac yn ymyl y tir perthynol i'r castell. Yr oedd y prydnawn yn neillduol o deg, ac yr oedd nifer fawr o bobl yma a thraw ar hyd y pare, er hyny cyfiawnwyd y weithred mor ddiseremoni a chyliym fel na thynwyd sylw neb ati. Hyd 0 yn nod y rhai hyny a welodd yr ysgarmes o draw, ni feddyliasant fod dim yn bod namyn rhyw gyfeillion yn chwareu. Mae yn debyg fod Arglwydd F. Cavendish wedi cymeryd rhan yn y seremoni o osod yr Arglwydd. Lieutenant—larll Spencer-yn ei swydd, ac wedi cael ei dyngu i mewn i'r swydd o Ysgrifenydd ei hun, wedi myned ar ei draed trwy y ddinas a'r pare tuag at lodge y Prif Ysgrifenydd, yr hwn sydd yn agos i ben pellaf y pare, ac ar yr aswy i'r brif heol. Yr oedd lodge y Viceregal rhyw filldir yn nes i'r ddinas ar y Haw ddehau, a thrwy fod Arglwydd Cavendish yn ddyn gwrol, ymgymerodd a cherdded yr holl ffordd. Yr oedd Mr Burke wedi bod yn brysur yn y castell trwy y dydd—y rhan flaenai gyda'r gorcliwyl o swyddurddo, a'r rhan olaf gyda'i swydd fel Is-ysgrifenydd. Gadawodd y castell am ychydig cyn saith o'r gloch, gan farchogaeth y to allan i gerbyd. Pan yn agos i lodge y Viceregal, daliodd Arglwydd Cavendish, a disgynodd oddiar y cerbyd, a cherddodd y ddau rhag ddynt braich-yn-mraich tuag at lodge y Prif-ysgrifenydd; ond nid oeddynt wedi cerddod nemawr ffordd, cyn iddynt gael ymosod arnynt a'u llofruddio mewn modd creulon. Ooldiwrth adroddiadau personau a wel. sant yr ymdrafodaeth obellder, a'r rhaf na ddychymygent fod drwg yn myned yn mlaen. dywedant na chlywsant ddim swn. Yn union wedi hyny, iddynt weled pedwar o ddyuion yn myned tuag at gerbyd, yn myned iddo, gan yru yn gyflym yn nghyf- eiriad Y sgol Hibernian, yr ochr pellaf oddi- wrth y ddinas. Gwelodd un llygad-dyst ddau o'r cbwech yn syrthio i'r llawr, ond trwy nad oedd efe yn meddwl fod drwg yn bod, na chymerodd sylw pellaeh o'r helynt. Y cyntaf a gymerasant sylw o'r lladdedig. ion oedd ddau foneddwr ar tricycles, sef Mr. Patrick Maguire a Mr. Thos. C. Foley. Yr oeddynt wedi pasio y ddau foneddwr ychydig fynydau cyn hyny ar eu fforud trwy y park ac wedi myned rhagddynt i ben pellaf y park, dychwelasant, ac ar eu ffordd yn ol daethant ar draws cyrff y ddau Son- eddwr yn gorwedd heb fod yn mholl oddi wrth eu gilydd. Yr oedd yno olion ym- gyrch caled, a llynoedd o waed. Aeth Mr. Maguire mor gyflymed ag y gallodd tua gorsaf yr heddgeidwaid yn mhen nesaf i'r ddinas o'r pare, gan eu hysbysu o'r dargan- fyddiad, tra yr arosodd Mr. Foley yn ymyl y cyrff nes y cyrhaeddai yr heddgeidwaid. Yn y cyfamser yr oedd gwylwyr lodge y Viceregal wedi eu hysbysu fod rhywbeth wedi cymeryd lie, ac yr oeddynt hwy wedi dyfod ag elor i'r lie. Gosodwyd corff Argl- wydd Frederick Cavendish ar yr elor, ac awd ag ef i glafdy Stevens, yr hwn sydd yn agos i glwyd y pare, ac oddeutu milldir o'r lie y cyfiawnwyd y lofruddiaeth. Gos- odwyd corff Mr Burke ar gerbyd, a thros. glwyddwyd yntau i'r un man. Tynodd RY. mudiad y cyrff sylw mawr, a chanlynwyo. nwynt gan dorf o bobl er na wyddai neb ond rhvw berson neu ddau pwy oeddynt y ) cyrff. Yr oedd golwg erchyll ar y ddau gorff, ac yr oedd yn amlwg fod y ddau wedi bod mewn ymdrech galed am eu bywydau, Yr oedd Mr Burke a'i fenyg am eiddwylaw- a frock-coat dyn am dano, fel oedd ei arfer. iad. Yr oedd ei got a'i waistcoat wedi eu rhwygo, ac yn orchuddiedig a gwaed. Yr oedd ei wddf hefyd wedi ei dori fel yr oedd ei ben bron oddiwrth ei gorff. Yr oedd darn mawr o un o'i fysedd hefyd wedi ei dori ymaith, fel yr oedd yn amlwg ei fod wedi gifaelyd yn un o'r cyllyll, yr unig ariau a ddefnyddiwyd. Yr oedd wedi cael ei drywanu yn ei glust aswy, yr hwn archoll oedd yn ddigonol i'w ladd ar unwaith. Yr oedd wedi ei drywanu hefyd amryw weith- iau trwy ei galon a'i fynwes. Yr oedd yn amlwg fod Arglwydd F. Cavendish wedi gwneud ymdrech mwy byth am ei fywyd. Yr oedd un o'i freichiau wedi ei thori a'i thrywanu mewn amryw leoedd. Nid oedd ei wddf ef wedi ei dori, ond yr oedd rhyw haner dwsin o drywaniadau trwy ei galon a'i fynwes. Yr oedd yr Arglwydd-Lieu- tenant wedi gweled yr ymgyrch yn y pell- dcr, ond ni feddyliodd ei fod yn ddim amgen nag ymrafael rhwng cynifer o feddwon. Dywed bachgen o'r enw Jacob, yr hwn a welodd yr ymgyrch o'r pellder o ddau can' Hath, ei fod wedi gweled pedwar obersonau yn gyru mewn cerbyd agored, ac wedi yr ymgyrch iddynt yru i'r coed i gyfeiriad ysgol iilwrol Hibernian, yr hon a saif yn ddeheuol i lod!le y Viceregal, ac yn cael ei guddio gan goed tal. Dywed yn mhellach na chymerodd dim swn na gwaedd Ie, ac i'r gyrwr aros ar y cerbyd tra y bu yr ym- gyrch yn cymeryd lie. Na pharhaodd yr ymgyrch dros rhyw ddwy fynyd, wedi yr hyn y neidiodd y dynion ar eu cerbyd, gan yru ymaith yn frysiog. Wedi myned a'r cyrff i'r olafdy, deallwyd fod y ddau yn farw ac oddiwrth natur y clwyfau, barn- wyd eu bod wedi marw ar unwaith. Credir yn Iled gyffredin mai Mr Burke ei hun yr amcanwyd ei ladd, ond trwy fod Arglwydd Cavendish gydag ef, ei fod yntau wedi ei lofruddio ganddynt er mwyn eu dyogelwch. Credir fod y bradlofrudd- wyr wedi gwylio Mr Burke yn fanwl, ac yn gwybod ei holl helynt, ac wedi cynllwyn am ei einioes yn ystod y dydd. Yr oedd wedi cael ei rybuddio amryw weithiau am gael amddiffynlu, ond bob amser yn gwrthod hyny. Bu cyffro a chynhwrf mawr yn ninas Dublin trwy yr oil o nos Sadwrn, a bechgyn y newyddiaduron yn gwaeddu trwy gydol y nos, a miloedd lawer yn cael eu gwerthu. Yr oedd y llythyrdy yn llawn trwy y nos, a negeseuon yn myned ac yn dyfod rhwng yr awdurdodau yn Llnndam a Dublin. Yn ystod dydd Sul yr oedd bron pawb ar yr heol a phapyr yn ei law, yn darllen hanes y lofruddiaeth. Gwnawd cyfeiriadau at yr amgylchiad yn y rhan fwyaf o eglwysi Pabyddol y ddinas ddydd Sul, a chyfeiriodd un offeiriad at ysgrif mewn newyddiadur, yr hon a dystia mai bodolaeth Protestaniaeth yn yr Iwerddon oedd yr unig achos o'r holl annhrefn, ac oud i hyny gael ei ddifodi, y byddai yr Iwerddon yn dawel a heddychol mewn canlyniad. Cynhyrfwyd yr holl wlad ddydd Sul gan y newydd, a tharawyd pawb bron a mudan- dod gan y creulondeb anghenfilaidd a arfer- wyd ar y ddau fonedAwr. Ymwelwyd a'r Foneddiges F. Cavendish ddydd Sul gan Mr a Mrs Gladstone, yn nghyda lluoedd o fawrion y brif ddinas. Anfonodd y Fren- hines genad ati hefyd er datgan ei chyd- ymdeimlad dwfn a'i geiid am yr amgylch- iad. Oddiwrth yr hysbysiadau a gyhoedd- wyd, cawn fod y teulu oll yn teimlo cystal ag y gellir dysgwyl o dan yr amgylchiadau. Y mae y Foneddiges Cavendish wedi myned i Chatsworth, preswylfa tad y trancedig— y Due o Devonshire—lie hefyd y cleddir ei gorff Cynaliwyd trengholiad gohiriedig borou dydd LIun, pryd yr oedd nifer mawr yn nghyd, ac yn eu plith Twrnai Cyffredinol yr Iwerddon. Dywedodd y trengholyddfod y bradlofruddiad yn un o'r rhai creulonaf ag y clywyd erioed son am dano, ac nad ellid galw y rhai a'i cyflawnodd yn ddynion o gwbl, ond anifeiliaid creulon. Dywedodd un Nicholas Brabazon, cerbyd yrwr, i Mr Burke ei gyflogi ef ychydig cyn saith o'r gloch yn ymyl Park-gate-street, ac .iddo yru yn nghyfeiriad lodge yr Is-ysgrifen- ydd huihio úofgolofn Gough. I'r trancedig ddisgyn oddiar y cerbyd a'i ryddbau, gan gydgerdded braich-yn-mraich a boneddwr arall. Na wybu efe ddim yn ychwaneg am danynt nes clywed gan ddau ddyn ieuanc ar tricycll's rhyw chwech mynyd yn ddiwedd- arach. Na welodd efeunrhyw gerbyd yn y pare ar y pryd. Yna cafwyd tystiolaeth Mr Patrick Maguire, un o'r rhai oedd ar y tricycles, ac wedi hyny y bachgen Saul Watson Jacob, yr hwn a ddywedodd iddo weled twr bychan o ddynion, y rhai ym- ddangosant fel pe yn cellwair ymladd. Fod cerbyd heb fod yn mhell, ac i un o'r dynion redeg tuag ato. Iddo weled un arall o honynt fel pe yn taraw dyn arall ar y llawr. Fod yno bedwar o ddynion, a chyfrif y gyr- wr, ar y cerbyd, a gyrasant ymaith. Dy- wedodd Mr Thomas Foley fod ar y cerbyd rifnod, a phanel coch. Yn nesaf, cafwyd tystiolaeth y meddygon mewn cysylltiad a sefyllfa y cyrff. Dychwelodd y rheithwyr y ddedfryd o lofruddiaeth wirfoddol yn erbyn rhyw bersonau anhysbys."

Y SENEDD A'R AMGYLCHIAD. Ymgyfarfyddodd y ddau Dy Seneddol ddydd Llun, ac yr oedd y cynulliad yn an- arferol o fawr, ond ni ddarfu iddynt ym- gynull ond i ohirio pob busnes hyd ddydd Mawrth. Yr oedd yn amlwg fod yr holl aelodau mewn teimladau dwysion anarfer- ol, a'r rhnn fwyaf ohonynt mewn galar- wisgoedd. Pan y gwnaeth Mr Gladstone ei ymddangosiad, yr oedd yn ymgrymu tua'r llawr gan ofid, ac wrth godi i gynyg gohiriad y Ty, dywedodd,—Fod yr am- gylchiad presenol yn un heb ei gyffelyb mewn hanesiaeth, heb ei gyffelyb o ran ysgelerder y weithred, ac hebei gyffelyb yu y dychryn y mae wedi ei achosi trwy yr holl wlad. Fod y wlad, yn marwolaeth Mr Burke, wedi ei hysbeilio o un o'i gweision mwyaf galluog, unplyg, a phrofedig, ac i'r hwn y mae y wlad yn ddyledus iawn am lywodraethiad yr Iwerddon. Ond fod llaw y llofrudd wedi dyfod yn agosach, ac er mor anbawdd ei ddweyd, eto fod yn rhaid gwneud hyny; fod un o'r calonau dynolaf a goraf wedi ei hatal i guro pan newydd dde- reu gwasanaethr yr Iwerddon calon oedd yn llawn cariad at y wlad bono, llawn gobaith am ei dyfodol, ac yn llawn aedd- garweh am wneud rhywbeth er ei lleshad. Dywedodd Mr Parnen, y dymunai efe ar ei ran ei hun, ei gyfeillion, a chredai ar ran bob Gwyddel yn mhob rhan o'r byd, i ddatgan ei anghymoradwyaeth mwyaf i'r weithred a gyflawnwyd prydnawn dydd Sadwrn, a chredai fod y weithred wedi ei chyflawni gan elynion i achos goreu yr Iwerddon—yr achos yr oedd efe a'i gyfeill- ion yn ymegnio drosto. Y mae yn sicr bellach y cymer angladd Arglwydd Cavendish le ddydd Iau nesaf yn mynwent Eglwys Edensor, yr hon sydd yn ymyl Chalsworth-palas y teulu.

MOUNTAIN'ASH. Y mae cyfanswm mawr o hadau gerddi &c., a'r rhai hyny o r mathau goreu a mwyaf newydd wedi eu derbyn gan G. H. White, Chemist, &c., Mountain Ash. Gellir cael llyfryn, yn cynwys rbestr o'r hadau, &c., am ddim, ond galw am dano.

DAMWAIN ANGEUOL YN DOW- LAIS. Prydwawn dydd Gwener diweddaf, yr oedd dau blentyn yn chwareu ar waelod tips Dowlais, pryd yr arllwyswyd cyn- wysiad cert lludw ar y top. Yn gy- mysgedig a'r lludw, yr oedd ceryg, y rhai a darawant y plant islaw, gan ladd un yn y man, a niweidiwyd y llall i'r fath raddau fel nad yw yn debyg o wella. Yr oedd y trancedig oddeutu pum' mlwydd oed.

EISTEDDFOD MOUNTAIN ASH. Dymunir gwneud yn bysbys mai W. Powell (Brychanicus), o Drecastell, ydyw awdwr y traethawd yn dwyn v ffugenw Cymdeithaswr Cywir,' a farnwyd yn gyd- fuddugol yn yr eisteddfod uchod.

CASTELLNEDD-URDDIAD. Dydd Iau diweddaf cynaliwyd cyfarfod- ydd i urddio Mr S. H. Moyle, diweddar o Gaerdydd, yn weinidog yr eglwys Seisnig newydd Maria-street. Dechreuwydy gwas- anaeth drwy ddarllen a gweddio gan Mr J. Windsor. Caerdydd. Pregethwyd ar Natur Eglwys gan y Parch J. Ossian Davies, Abertawe. Holwyd y gofyniadau gan y Parch J. Thomas, Abertawe, yr hwn hefyd. a offrymodd yr urdd weddi a thraddodi siars yr eglwys. Traddodwyd siars i'r gwein- idog ieuanc gan y Parch W. Watldss, Caer- dydd, dan ofal yr hwn y bu yn cael ei barotoi ar gyfery weinidogaeth. Yr oedd y capel yn orlawn, ac erbyn yr oedfa. hwyr- ol, cafwyd benthyg capel Soar, pryd y traddedwyd pregethau nerthol iawn i dyria luosog gan y Parchn T. E. Davies, Cross Inn a W. Watkiss, Caerdydd. Y mae yr achos yma yn edrych yn addawol neillduol —eglwys ieuanc, weithgar, ac heddychol, a'r gweinidog yn ymddangos wedi ei fen- dithio yn helaeth a doniaugwirboblogaidd, ac fel ei hen athraw o Gaerdydd, yn llawn ysbryd cenadol. Diamheu y gwelir yn y lie hwn cyn pen fawr blynyddau un o'r eglwysi Seisnig lluosocach yn y Dywvsog- aeth. Duw yn rhwydd iddynt, yw gwir ddymuniad pawb o'r ffyddloniaid. BRODOB.

ASSEMBLY HALL, FERNDALE. Nos Sadwrn diweddaf, yn y lie uchod, am y pedwerydd tro, perfformiodd Glee Party Ferndale y gantata" Joseph," (Dr Parry). Dyma y prif gymeriadau Joseph, Mr D.Evans (Dewi Dar); Jacob, Mr J. Jones (loan Llechau); Judah, Mr D. Evans, peirianydd; Reuben, Mr T. Bowen; Brenin, Mr Idris Thomas (Llew Gwalia); Brenhines, Mrs M. Jones. Y mae y si allan eu bod yn bwriadu dyfod i Aberdar. Gobeithio y deuant; ac yr ydym yn hyderus y cant I gynulliad lluosog.—TOM.

AT LOWYR GLO TAI MYNWY A DEHEUDIR CYMRU. Foneddigion,-Gan eich bod vn awr yn hysbys o'r penderfyniadau a basiwyd yn nghyfarfod cyffredinol diweddaf y cymychiolwyr, a gynaliwyd yn y Nelson, Ebrill yr 22ain, 1882, mewn cysylltiad a'r gwelliantau mewn Scale newydd, cariwyd gan fwyafrif mawr fod i'r cy- nrychiolwyr barhau i lynu wrth y pen- derfyniadau, hyny yw, cael Scale dau- ddyblig, ac hefyd canolwr. Cyfarfydd- asom a'n cyflogwyr ar y 29ain cynfisol, a dywedwyd wrthynt fod yn rhaid i'r rhybudd i derfynu y Scale i barhau oni byddai i'r uchod gael eu caniatau. Dy- wedodd y cyflogwyr wrthym nas gallent ganiatau y fath bethau, ac os oeddem ni yn penderfynu sefyll at y penderfyn- iadau hyny, na chelid yr un Scale, gan eu bod hwy yn benderfynol o gael un Scale am yr oil o Ddeheudir Cymru, neu ddim Scale o gwbl. Yna gofynwyd gan gynrychiolwyr y glo ager i'r cyflogwyr os buasent yn ffurfio Scale gyda hwy, gweithwyr y glo ager, os na fuasai gweithwyr y glo tai yn ymuno, gan eu bod yn barod i wneud Scale am eu harweiniad dyfodol heb weithwyr y glo tai, os y byddai iddynt hwy fel cyflogwyr ganiatau y cais. Gwrthododd y cyflogwyr hyn, a dywed- asant wrth weithwyr y glo ager nas gallent ymdrin a hwy ar wahan, ac felly fod yn rhaid i'r oil syrthio trwodd. Felly, yn awr, gydweithwyr, o dan y fath amgylchiadau, feallai y byddai yn well i ni ail ystyried ein sefyllfa, gan y rhaid y gwyddom yr effeithiai yn fawr ar ein henillion trwy farweidd-dra masnach os rhoddwn i fyny egwyddor y Sliding Scale, gan y gwelwn yn bresenol, trwy yr ymgais hwn o'n heiddo, fod ein masnach wedi arafu yn fawr yn ystod y tri mis. Mae y meistri eto yn foddlon ein cyfarfod ar unrhyw adeg os rhoddwn i i fyny y pwyntiau a enwyd. Yr ydym ni, eich cynrychiolwyr, yn barnu na fyddai yn ddoeth galw cyfarfod cyffredinol arall o gynrychiolwyr, ond y gwna y cylchlythyrau hyn y tro ond eu hanfon i bob glofa, a phob glofa i anfon y penderfyniad ar y pwyntiau i Mr Isaac Evans, yr ysgrifenydd, mor fuan ag y bydd modd, yn nghyda nifer y 0 gweithwyr yn y lofa. Yr eiddoch yn ffyddlon, DAVID JONES. WILLIAM ROYAL. ISAAC EVANS. Y cyfeiriad ydyw fel y canlyn:—Isaac Evans, Skewen, Neath, Glam. D.S.—Caiff penderfyniad pob glofa, pa un ai dros neu yn erbyn, ei wneud yn hysbys mewn cyfarfod dyfodol. i

LLADEATA PLENTYN. Dydd Iau, yr wythnos ddiweddaf, rhoddai papyrau dyddiol Llundain ddesgrifiad o blentyn, ac o fenyw oedd wedi ei ladrata, oddiwrth ei dad, un Mathew Williams, 45, Leipzio Road, Camberwell. Aeth menyw yr un boreu i fasnachdy yn Reading, a bachgenyn bychan gyda hi, er pawnio rhyw ddilled- yn. Yn union wedi hyny, darllenodd y siopwr ddesgrifiad,o'r plentyn a'r fenyw, ac adnabyddodd hwynt fel y rhai a fuont yn ei siop. Rhoddodd hysbysrwydd i'r heddgeidwaid, a chymerwyd hi i fyny, a chyfaddeiodd mai hi oedd y fenyw a ladrataodd blentyn Williams.

EISTEDDFOD ABERCWMBOY. Bydded hysbys i'r Eryr ein bod wedi gohirio ein heisteddfod hyd y 5ed oFehefin, I ac yr ydym yn taer ddymuno am i'r Eryr a phawb o'r cylchoedd ddangos eu gwyneb- au yn yr eisteddfod. Y cyfansoddiadau i fod yn llaw y beirniad ar y dydd diweddaf o fis Mai. Dros y pwyHgor,—YsG.

BW* mVm tST LONDON TEA In small quantities, at WHOLESALE PRICES, Same as supplied to the Clergy, Members of the Medical Profession, and others. 2s. per lb., 6 lb. for 10s. 6d. 10 lb. sent CARRIAGE PAID to any part of South Wales on receipt of P.O.O. for 20a. I lb. Sample Parcels sent free per post on receipt of 18 stamps. H. S. Arnold, CWMAVON, GLAMORGAN. 111 1.

Quinine Bitters GWILYM EVANS. Y MAE hwn yn gymysg celfyddvdgt | a ffodus dros ben. Cynwysa Quinine Sarsaprilla, Scffron, Lauender, Dande- lion. Gentian, a Burdock, sef yr oil 0'1 darpariadau a nodasom, yn y fath gy- modedd fel ag i sicrhau cydweithrediacl llwyddianus ar yr oil o elfenau gweith- gar y cyffeiriau, er cyrhaedd a dyogela y dybenion daionus mewn golwg wrth ei gyfansoddi. Cyfaddefir gan brif food. ygon y dydd fod Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans y cydgymysgiad mwyal hapus ag sydd hyd yma wedi ei wneud o'r cyffeiriau uchod.

EU GWEITHREDIAD. Y maent yn cynorthwyo traul yr ynaB borth, yn gwellhau a hwylusu y cylchj rediad, yn cryfhau y giau a'r cyhyrau, ac yn puro a ffrwythloni y gwaed. Y mae y cymysglyn hwn yn gryfboir cyff- redinol, ac yn lanhaydd effeithiol. Nertha y rhanau eiddil yn y cyfansodd- lad, ac o herwydd hyny y rhai mwyal agored i anwydon a'u canlyniadau. Y maent yn adnerthu ac yn adfywiochauy cyfansoddiad a'r tymherau, ac ar gyfrif hyny y maent wedi enill iddynt eu hun. am y gymeradwyaeth uchelaf ar gyfex pob math o wendidau, a sefyllfa isel, nychlyd, a marwaidd y corff. Pan yn galw sylw at y tystiolaethan canlynol, dymnnem adgofio y darllenydd eu bod oil yn dyfod oddiwrth bersonau cyfrifol yn ngwahanol gylchoedd cym. deithas, yn dyfod trwy fferyllwyr (chemists), adnabyddus y rhan amlaf p honynt, o bob rhan o'r wlad, yn cynwye cyfeiriadau ac eswau y personau a'u preswylfod, ac yn tystioiaethu y gellir yn hawdd brofi eu teilyngdod drwy anfon at y personau eu hunain. Nil gellir dweyd fel hyn am lawer o dyst- tiolaethau ereill. Nid oes nemawr ddiwrnod yn myned heibio heb fod -per- chenog y Bitters byn yn derbyn cymer- adwvaethau i'w heffeithiolrwydd. Rose Cottage, Aberdar, Tachwedd lQfed, 1880. GAEEDIG SYE,—Yr wyf yn awr .wedi cael cyfleu i wneud prawf teg a gonest o'r Qui. nine Bitters cyfansoddedig genych chwi, ftp yr wyf yn gallu tystio oddiar forofiad per. sonol a tliystiolaethau amryw bersonau i ba rai yr wyf wedi cymeradwyo y Bitters, eu ( bod yn meddu yr elfenau, y nodweddau, a'i rhinweddan a hawliech iddynt. Yn y fiwyddyn 1876, cefais gystudd trwm am wyth mis, ac y mae rhai o effeithiau y eya. tudd hwnw wedi aros gyda mi hyd heddyw. Bu yn achos o ddychryn i mi ddyfod o't Hofft ar hyd y grisiau i'r llawr rhag cwympo. Bu y cof, y cylla, a'r aelodau yn peidio gwneud eu gwaith; ond mae v Bitters wedi gwneud llawer iawn er symud hyn oU Mae y cof yn llawer gwell, mae yr aelodau yn iach a chryfion, tra mae y Bitters yn creu awydd am fwyd, ac yn help mawr i dreulio yr hyn a dderbynir i'r cyila. Eu amserpau ag oedd dal yr ysgrifbin yn faich i mi, ond yn awr gallaf ysgrif enu yn ddigryn fel yn J dydchau gynt, fel y gwelwch wrth y liythy* hwn. Nid oes genyf yn awr ond aymuno 0 galon llwyddiant i chwi i wasanaethu eioh gwlad a'ch cenedl am flynyddau lawer t dd'od. Yr eiddoch, garedig Syr, yn wir serchog THOMAS PRICE, Baptist Minister. Llwynpia, Hydref 21, 1880. ANWYL SYR,-Wedi clywed llawer am eich Quinine Bitters, penderfynais roddi prawf arnynt. Bum am rai misoedd yn cael fy mhoeni gan anhwylder cyffredinol, diffyg chwaeth at ddim, iselder ysbryd, ac ar brydiau poen angerddol rhwng fy ysgwydd- au, yn codi, yn ddiau, oddiar anechyd y Liver. Ond da genyf eich hysbysu fy mod wedi cael llwyr iachad; teimlaf yn awr mo* iach fy ngorff a bywiog fy ysbryd ag y teimlais nemawr erioed, wedi derbyik o honwyf y budd hwn trwy gymeryd eich darpariaeth fyd-enwog. Mae dyledswydd yn fy ngorfodi i anfon y llinellau hyn, gan eich gosod at eich rhyddid i wneuthur y defnydd o fynoch o honynt. Dymunaf i chwi bob llwydd i wasanaethu eich cenedl. Yr eiddoch yn gywir, J. R. JONES, Baptist Ministers Mynydd Cynffig, SYR,-Bum yn dyoddef llawer oddiwrth ddolur yn fy mhen, iselder ysbryd, diffyg archwaeth at fwyd, ac ar ol ei fwyta, blin- der mawr. Prynais botelaid 4s. 6c. oddi- wrth Mr. Richard Jenkins, Kenffig Hill, ao ar ol i mi ei chymeryd, teimlais fy hun wedi fy adferu i'm iechyrd arferol, ac yn alluog i ddilyn fy ngalwedigaeth. Yr ydwyf wedi eu cymeradwyo i eraill, a thystiolaeth y rhai hyny yw eu bod wedi derbyn lies anrhaethol trwyddynt, a byddaf yn teimlo yn ddyledswydd arnaf eu cadw bob amser fel trysor penaf y teulu. JOHN LLWYD (loan CynfBg).

GOFALED PAWB AM HYN. Gan fod amrywiol o ddarpariadau 0 Quinine i'w cael, megys Tincture oi Quinine, Quinine Wine, Quinine Mix. ture, &c., y mae rhai ymofynwyr am Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans yn cael eu twyllo a'r petliau hyn yn y modd mwyaf dideimlad a digywilydd Wrth geisio hwn gan yr Apothecari, nid digon yw gofyn fel hyn, "Potelaid o Bitters," "Potelaid o Quinine Bitters," nac ychwaith "Y Quinine yna," ond gofaler gofyn am "Quinine Bitters Mr. Gwilym Evans," ac os na fydd yr enw Gwilym Evans, F.C.S.,M.P.S., wedi ei ysgrifenu ar Stamp y Llywodraeth aft bob potel, twyll a ffugiad ydynt. Prifl y Potelau yw 2s. 9c. i 4s. 6c.; mewn blychau, 12s. 6c. yr un. Cynwysa Poteli 4s. 6c. ddau cymaint a rh&i 2s. 9c., ac felly gall y prynwf arbed la. wrth gymeryd y rhai mwjftljj

YR WYTHNOS. YE ydym wedi cyfeirio mewn rhifynau a aethant heibio at helynt gofidus yn nghymydogaeth Caerdydd, lie yr oedd merch ieuanc yn cyhuddo gweinidog o fod yn dad i'w phlentyn anghyfreithlon. Yr wythnos ddiweddaf daeth yr helynt hwn o flaen yr ynadon, pryd y cyhuddid y Parch James Gomer Watts, gweinidog y Bedyddwyr yn Whitchurch, o fod yn dad i blentyn anghyfreithlon Emma Green. Aethpwyd trwy y prawf, ond methwyd a phrofi y cyhuddiad. BOREU dydd Sul diweddaf, mewn llyn yn ymyl Pontsarn, Dowlais, tra yn ym- drochi, collodd bachgen ieuanc o'r enw Henry Pearless, 19 oed, ei fywyd trwy foddi. Brodor oedd o Brompt, Kent, ac yn ngwasanaeth Mr Siedle, pawn- broker, Merthyr. Credir mai cramp a 1 tarawodd tra yn y dwfr- Gwnawd ym- drech i'w achub gan un Mr Smith, ond bu yn aflwyddianus. CYMEBODD damwain angeuol le dydd lau yr wythnos ddiweddaf, yn nglofa Worcester, Forest Fach, ger Abertawe, yr hwn a berchenogir gan Mr T. Glas- brook. Tra yr oedd Mr Lake, dyn aengl, 22 oed, wedi myned i un o'r drams er myned i'r lofa, trwy ryw an- ffawd, trodd y ddram ar ei hochr, ac hyrddiwyd yntau i'r gwaelod, ac a ladd- wyd yn y man. Nos Lun diweddaf, mewn masnachdy yn Aberdar, bu farw yn ddisymwth menyw briod o'r enw Ann Gwyther, gwraig i Thomas Gwyther, crydd, Dum- fries Street. Credir mai clefyd y galon oedd achos ei marwolaeth. Yr oedd hon, druan, yn un o'r menywod truenus hyny gafodd ei gofidio gan wr medaw ac afradlon. Y DYDD o'r blaen, pryd yr oedd dyn o'r enw George Simpson yn arwain tarw o Gasnewydd i Gaerdydd, pan yn St. Mellons, dechreuodd y creadur ym- wylltu, gan geisio ymryddhatu Wedi llwyddo, dechreuodd ymosod ar Simpson, ei arweinydd. Taflodd ef iben y berth, ac oni buasai i gynorthwy ddyfod ar y pryd, buasai wedi colli ei fywyd. Mae y dyn yn awr yn nghlafdy Gaerdydd.

CYFARFOD Y GLOWYR YN MOUN- TAIN ASH. Nos Lun diweddaf, cynaliwyd cyfarfod lluosog o lowyr y lie uchod yn yr Allen's Arms, pryd yr anerchwyd y cyfarfod gan D. Morgan, Aberaman, a D. Morgan, Moun- tain Ash. Pasiwyd y penderfyniadau canlynol yn unfrydol:— 1. Fod yn ddrwg gan y cyfarfod gael ar ddeall fod glowyr y glo tai wedi tynu yn ol oddiwrth eu penderfyniad diweddaf o ym- uno er cael un scale rhwng y glo tai a'r glo ager, yn gymaint ag y dylent wybod fod diffyg undeb wedi gwneud cymainto niwed yn ein plitb fel glowyr yn ystod y blynydd- oedd diweddaf. Gan hyny, yr ydym yn dymuno ar lowyr y glo tai i ail ystyried y priodoldeb o gael un scale. Gan fod yr an- nealldwriaeth hwn yn peri niwed mawr i'n masnach yn y Deheudir, gobeithio y bydd iddynt roddi llawn hawl i'w cynrychiolwyr i weithredu yr un fath a chynrychiolwvr y glo ager. 2. Yn ol barn y cyfarfod hwn, fod y ped- werydd safoti addysgiadol gymedrol yn ddigon uchel i blant y giowyr cyn y bydd iddynt ddechreu gweithio, os y byddant wedi cyrhaedd 12 oed. Felly yr ydym ni am i'r cyfarfod nesaf o gynrychiolwyr gael ei alw yn nghyd mor gynted ag y byddo modd yn Aberdar, or mwyn neilldno dirprwyaeth at yr adran addysgiadol yu Llundain, er mwyn gwneud ymdrech i'w hargyhoeddi i fod o'r un farn a ninau, ac iddynt wneud trefniant i weitliio y eyfryw allan mewn modd ym- arferol. -1 Cynelir cyfarfod o'r un natur a'r uchod yn y Lamb & Flag Inn, Aberaman, dydd 0 Llun nesaf, am 5 o'r gloch y prydnawn, pan y gobeithir y bydd y glowyr yno yn lluosog.

PETHAU OD GWAELODYGARTH. PENTYRCH. Peth od, meddir, fod cor Bethlehem wedi enill yn eisteddfod ddiweddaf Mountain Ash; ond peth odach c lawer yw fod y cyf- ryw gor yn methu cytuno a'u gilydd pa fodd i ranu y wobr. Peth od yw clywed pregethwr yn dwrdio ei gydweitbwyr mewn llais uchel ac mewn iaith anweddaidd. Peth od yw clywed dyn yn llefaru yn erbyn pechodau yr oes yn gyhoeddus, ac ar yr un pryd yn edrych i lawr ar gymelliadau ac ymdreehion y dynion hyny sydd yn ym- ladd yn erbyn pechod mwyaf dinystriol yr oes-meddwdod. Peth od fod dynion crefyddol y lie yn edrych ar symudiad y Rhuban Glas fel pe byddai yn symudiad anfuddiol a drwg, ac ar ei bleidwyr fel penboethiaid drygionus; ond odiach peth o lawer yw fod y cyfryw grefyddwyr yn trin y symudiad wrth foddwon, ac yn eu rhybuddio i ochelyd ei bleidwyr. Peth od yw clywed crefyddwr yn gweddio am i Dduw sobri y byd, ac ar yr un pryd yn gwawdio y rhai sydd tywy gymorth Duw yn ymdrechu gwneuthur hyny. Peth od os na chlywir rhagor am hyn yn y dyfodol. SYLWEBYDD.